غلبه بر اعتیاد با ورزش و فعالیت بدنی

بسیاری از پزشکان معتقد هستند که فعالیت بدنی بیمارانشان در غلبه بر اعتیاد تاثیر مثبتی دارد و می‌تواند به آن‌ها کمک کند.

هر هفته بیمارانی که مبتلا به ناراحتی‌های شدید ناشی از سوء مصرف مواد مخدر هستند و به تشنج، سکته‌های مغزی و قلبی، ناراحتی‌ شریان‌های قلبی و عفونت‌های مفاصل دچار شده و در بیمارستان‌های مختلف بستری‌اند، تحت درمان قرار می‌گیرند. پیگیری بیماران بستری شده و عزم بعدی آن‌ها برای غلبه بر اعتیاد کمتر اتفاق می‌افتد اما برخی از پزشکان انجام می‌دهند.

اصولا درمان‌های دارویی با بوپرنوفین نالوکسون برای مصرف‌کنندگان مواد مخدر ارائه می‌شود. بسیاری از پزشکان برای غلبه بر اعتیاد استفاده طولانی‌مدت از نالترکسون را نیز به مصرف‌کنندگان مواد مخدر و الکل توصیه می‌کنند.

در کنار درمان دارویی برخی از پزشکان، فعالیت نزدیکی با مشاوران و مددکاران اجتماعی بیماران خود دارند. هدف پزشکان این است که برنامه‌های جانبی درمانی را برای آن‌ها ترتیب ‌دهند تا در روند غلبه بر اعتیاد به پیش روند. همچنین بسیاری از پزشکان متعدد همیشه درباره گروه‌های جانبی مکمل مانند الکلی‌های ناشناس و گروه بازیابی اسمارت با بیمارانشان صحبت می‌‌کنند. همین‌طور  این پزشکان برای کمک به افزایش انگیزه و راهنمایی بیماران به منظور دست‌یابی به اهداف درمانی، از تکنیک‌های مصاحبه‌ انگیزشی استفاده می‌کنند.

این دسته از پزشکان در واقع یک روانپزشک هستند که هنگام معالجه اعتیاد همیشه تلاش می‌کنند تمامی موانع موجود را از سر راه بردارند تا روش‌های غلبه بر اعتیاد توسط افراد مبتلا ساده‌تر طی شود.

با وجود افزایش توجهات جهانی و مداخلات متعددی که به منظور مبارزه با گسترش استفاده از مواد مخدر انجام شده، آمارهای اخیر همچنان وضعیت را در سطح هشدار نشان می‌دهند. تعداد مرگ‌ومیر سالانه ناشی از زیاده‌روی در مصرف مواد مخدر از سال 2013 تا 2016 حدود 87 درصد افزایش یافته است. این افزایش قابل ملاحظه عمدتا به دلیل تولید غیرقانونی ماده مخدر فنتانیل است که تاثیری 100 برابر قوی‌تر از مورفین دارد.

آیا فعالیت بدنی به درمان اعتیاد در بیماران کمک می‌کند؟

در مقایسه با آنچه درباره سایر روش‌های درمانی می‌دانیم، ورزش و فعالیت بدنی بسیار مفید ظاهر شده است. تحقیقات انجام گرفته روی حیوانات نتایج بسیار خوبی را نشان داده‌ است. برای مثال شنای روزمره باعث کاهش مصرف خودسرانه مورفین در موش‌های معتاد به مشتقات مورفین می‌شود و دسترسی به مسیر چرخان ورزشی مصرف کوکایین را در موش‌های معتاد کم می‌کند.

یک مطالعه کوچک بر روی گروهی از انسان‌ها شامل 38 زن و مرد که انواع مواد مخدر مانند تریاک، کانابیس، آمفتامین‌ها و کوکایین مصرف می‌کرده‌اند، انجام شده است. شرکت‌کنندگان در این پژوهش پذیرفتند که هفته‌ای سه جلسه در تمرین گروهی شرکت کنند. بیست نفر از شرکت‌کنندگان تا انتهای پژوهش را سپری کردند. پس از یک سال و ارزیابی مجدد مشخص شد که پنج نفر مصرف مواد مخدر را کاملا کنار گذاشته‌اند و ده نفر نیز میزان مصرف خود را کاهش داده‌اند و در ابتدای مسیر غلبه بر اعتیاد هستند.

تجربه نشان داده که بسیاری از بیماران مبتلا به سوء‌ مصرف مواد مخدر تمرین ورزشی را به عنوان عامل کمکی برای دور شدن از فکر مصرف مواد مخدر می‌دانند. فعالیت‌های بدنی موجب نظام‌مند شدن برنامه‌های روزانه می‌شود. به علاوه شرکت در برنامه‌های ورزشی ارتباطات اجتماعی مثبتی را شکل می‌دهد که در کنار سایر درمان‌های مشاوره‌ای به درمان افسردگی و اضطراب ایجاد شده در بیماران کمک می‌کند.

ایجاد روابط مثبت و سالم با سایر افراد تحت درمان

سازمان‌هایی که فعالیت‌های بدنی را برای افراد در حال بازپروری برنامه‌ریزی می‌کنند در حال گسترش هستند. باشگاه دو و میدانی بولداگ‌های بوستون از سال 2008 شروع به کار کرده و هدفش را کمک به مبتلایان، دوستان و خانواده‌های آن‌ها برای غلبه بر اعتیاد تشریح کرده‌ است. این سازمان غیرانتفاعی علاوه بر این با برگزاری دوره‌های مختلف در راستای پیشگیری از رواج استفاده مواد مخدر میان کودکان و نوجوانان هم فعالیت می‌کند.

یک سازمان غیرانتفاعی دیگر بنام فونیکس نیز تلاش می‌کند تا جامعه‌ای فعال، از افراد مبتلا به مواد مخدر و یا درگیر با آن را ایجاد کند. این افراد در دوره‌های بدنسازی، یوگا، سنگ‌نوردی، بوکس، دو و کوهپیمایی شرکت می‌کنند. راهکاری موثر برای غلبه بر اعتیاد که توانسته نتایج خوبی نیز به نمایش بگذارد. این تشکیلات کار خود را از سال 2006 آغاز کرده و برنامه‌های رایگان خود را در تعدادی از ایالت‌های آمریکا به اجرا درآورده است.

تمام افرادی که حداقل 48 ساعت هیچ‌گونه موادی مصرف نکرده‌ باشند و یا کسانی که در دوران بازپروری به آن‌ها کمک می‌کنند، می‌توانند در برنامه‌های سازمان فونیکس شرکت کنند. شما می‌توانید رفاقت میان افراد را حین تمرین احساس کنید. تلاش مربیان این کلاس‌ها و زحماتی که می‌کشند واقعا ستودنی است.

آیا ترکیب فعالیت‌های بدنی با سایر روش‌های درمانی برای غلبه بر اعتیاد خوب است؟

درمان‌های دارویی احتمال استفاده مجدد از مواد مخدر را حداقل تا نصف کاهش می‌دهد. در اکثر مواقع پیشنهاد می‌کنیم افراد تا جای ممکن به درمان‌های دارویی خود ادامه دهند. مطالعات نشان می‌دهند که در صورت مصرف داروی بوپرنورفین-نالوکسین، بیش از 50 درصد احتمال دارد که تنها یک ماه پس از شروع درمان، استفاده از مخدرهای غیرقانونی کنار گذاشته شود. ادامه استفاده از متادون و یا بوپرنورفین=نالوکسین برای کسانی که به مشتقات مورفین اعتیاد دارند باعث کاهش احتمال مرگ‌ومیر بر اثر مصرف بیش از حد مواد مخدر می‌شود. علاوه بر این، ادامه برنامه‌های درمانی و دارویی خطر مرگ بر اثر سایر عوامل را نیز کاهش می‌دهند.

شرکت در جلسات روان‌درمانی نیز یکی از پیشنهادات ارائه شده به افراد معتاد به مواد مخدر برای غلبه بر اعتیاد است. هیچ روش درمانی نمی‌تواند کاملا شرایط را بهبود بخشد زیرا اعتیاد بر بسیاری از ابعاد زندگی فرد اثر می‌گذارد.

سخن پایانی

به طور خلاصه شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهند فعالیت بدنی می‌تواند بر روند درمان اعتیاد اثر مثبتی داشته باشد. هیچ روش درمانی بدون ایراد نیست. اغلب افرادی که به مواد مخدر اعتیاد دارند کم‌کم متوجه آن می‌شوند که استراتژی‌های گوناگون شامل درمان‌های دارویی، روان‌درمانی و گروه‌های اجتماعی مددرسان می‌توانند بهترین اثر را داشته باشند. برای روشن شدن و شناسایی نوع و میزان تمرین مفید در درمان اعتیاد نیاز به تحقیقات بیشتری است.