انواع سرطان پوست؛ انواع و نحوه تشخیص و درمان آن

قرار گرفتن در معرض محرک‌های سرطان پوست، احتمال ابتلا به این بیماری هولناک را به‌حد قابل توجهی افزایش می‌دهد. آلاینده‌های مضری که در هوا وجود دارند، قرارگرفتن در معرض نور خورشید، مواد غذایی فرآوری شده و بسیاری از موارد دیگر، درصد ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهند؛ به‌طوری‌که این نوع از سرطان، حدود 40 درصد از موارد ابتلا به سرطان را در بر می‌گیرد. همین آمار نگران‌کننده اهمیت این موضوع را نشان می‌دهد که باید با انواع سرطان پوست، علائم آنها، علت و در نهایت درمان آنها آشنا باشید؛ مطلبی که در ادامه این مقاله از مجله دکتردکتر به آن خواهیم پرداخت.

لازم به‌ذکر است که در صورت دیدن هرگونه علائم اولیه، باید به  متخصص پوست مراجعه کنید اما پیش از آن ما در این مطلب به منظور پیش‌آگاهی، اطلاعات پزشکی لازم را در اختیارتان می‌گذاریم؛ با ما همراه باشید.

سرطان پوست چیست؟

سرطان پوست نوعی از سرطان است که از پوست ناشی شده و دلیل آن، رشد غیرعادی سلول‌هاست که توانایی حمله یا انتشار سلول‌های سرطانی به دیگر قسمت‌های بدن را نیز دارند. به بیانی ساده‌تر، سرطان پوست زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های پوستی به‌صورت غیرطبیعی رشد کرده و توده‌ای از سلول‌های سرطانی را تشکیل دهند.

طبق آماری که وجود دارد، این نوع سرطان از رایج‌ترین انواع سرطان‌های زنان است که با علائم متفاوتی بروز می‌کند. برای همین اگر در زمان مناسب این علائم را شناسایی کنید، شانس درمان برای شما بالاتر خواهد رفت.

سن ابتلا به سرطان پوست باتوجه به تحقیقات پزشکی بالا است و در افرادی که سن بالاتری دارند، بیشتر بروز می‌کند. اما نوع بدخیم آن بیشتر در بین جوانان ۲۵ تا ۲۹ سال خودش را نشان می‌دهد.

آیا سرطان پوست ارثی است؟

بله، سرطان پوست می‌تواند ارثی باشد. جهش‌های ژنتیکی می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند. برخی از انواع سرطان پوست مانند ملانوما بیشتر از دیگر انواع سرطان پوست به ارث می‎رسد.

مراحل سرطان پوست و پیشروی بیماری

مراحل پیشروی سرطان پوست براساس اندازه، عمق و میزان گسترش آن به سایر قسمت‌های بدن، به پنج مرحله (استیج) تقسیم می‌شود:

1. مرحله 0؛ سرطان در لایه فوقانی پوست (اپیدرم) محدود شده است.
2. مرحله 1؛ سرطان به لایه‌های عمیق‌تر پوست (درم) گسترش یافته اما هنوز به بافت‌های زیرپوستی نرسیده است.
3. مرحله 2؛ سرطان به بافت‌های زیرپوستی گسترش یافته، اما هنوز به غدد لنفاوی نرسیده است.
4. مرحله 3؛ سرطان به غدد لنفاوی گسترش یافته، اما هنوز به سایر قسمت‌های بدن نرسیده است.
5. مرحله 4؛ سرطان به سایر قسمت‌های بدن، مانند ریه‌ها، کبد یا استخوان‌ها گسترش یافته است.

هرچه مرحله سرطان بالاتر باشد، درمان دشوارتر و خطر پیشروی بیشتر است. تشخیص زودهنگام سرطان پوست می‌تواند به بهبود شانس درمان کمک کند.

^{انواع سرطان پوست} 

این سرطان سه نوع عمده دارد و هرکدام با علائم خاصی خود را نشان می‌دهند. این که فرد به کدام نوع سرطان مبتلا شده، نیاز به تشخیص پزشک دارد. به‌هر ترتیب انواع سرطان پوست عبارتنداز:

1. سرطان سلول پایه (BCC)

BCC در لایه‌های پایینی پوست نزدیک به لایه چربی، ایجاد می‌شود و خطرناکترین نوع سرطان پوست است. BCC معمولاً به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا نمی‌کند. این نوع سرطان پوست که سرطان بازال (Basal cell carcinoma) نیز نامیده می‌شود خود را به شکل قسمتی از پوست که کمی بالا آمده و برای فرد دردناک نیست، نشان می‌دهد.

ممکن است در آن ناحیه، پوست کمی براق‌تر به نظر برسد و عروق خونی کوچکی که روی آن جریان دارند نیز در محل دیده شوند. در حالتی دیگر ممکن است این سرطان به‌صورت یک ناحیه از پوست که بالا آمده و یک زخم خودش را نشان دهد.

علائم سرطان پوست سلول پایه

سرطان BCC معمولاً در مناطقی از پوست که بیشتر در معرض نور خورشید هستند، مانند سر، گردن، گوش ها، بازوها و شانه ها ایجاد می‌شود.

علائم BCC ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• علائم سرطان پوست روی بینی
• توده کوچک، برجسته، برآمده روی پوست
• زخم یا زخم که بهبود نمی‌یابد
• منطقه‌ای از پوست که به نظر می‌رسد سوخته است
• لکه‌ای از پوست که تغییر رنگ، اندازه یا شکل می‌دهد
• خارش، پوسته پوسته شدن یا خونریزی پوست

اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، مهم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید. BCC معمولاً با جراحی سرطان پوست قابل درمان است.

2. سرطان سلول سنگفرشی (SCC)

نوع دیگری از سرطان پوست است که در لایه‌های بالایی پوست، نزدیک به سطح پوست، ایجاد می‌شود. SCC ممکن است به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا کند. احتمال انتشار سرطان سلول‌های سنگفرشی نسبت به نوع بازال، بیشتر است. این سرطان معمولاً به شکل یک توده که قسمت بالایی آن پوسته‌پوسته شده است یا به شکل زخم بروز می‌کند.

علائم سرطان سلول سنگفرشی

علائم SCC ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ایجاد شدن برآمدگی‌های قرمز رنگ و سفت روی پوست
• زخم‌های قرمز رنگ یا لکه‌های زبر در داخل دهان
• تغییر در رنگ پوست، مانند کک و مک یا خال جدید
• لکه‌ با رنگ و ابعاد متفاوت روی پوست
• خارش، پوسته‌پوسته شدن یا خونریزی پوست
• ایجاد شدن زخم مسطح با پوسته زبر روی آن
• پدید آمدن زخم‌های جدید یا برجسته شدن زخم‌های قدیمی
• وجود لکه‌های زبر روی لب‌

اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، مهم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید. SCC معمولاً با جراحی قابل درمان است، اما در صورت عدم درمان می‌تواند به مناطق دیگر بدن گسترش یابد.

3. سرطان ملانوما

ملانوما سرطان پوستی نادر اما جدی است. ملانوما از سلول‌های ملانوسیت که مسئول رنگدانه پوست هستند، ایجاد می‌شود. ملانوما می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن نیز سرایت پیدا کند. ملانوم‌ها نادرترین و تهاجمی‌ترین نوع سرطان‌های پوستی هستند.

علائم سرطان ملانوما

نشانه‌های این نوع سرطان عبارتند از مول‌هایی که دارای شکل، رنگ، و اندازه‌های متفاوتی هستند، لبه‌های نامنظم و رنگ‌های متفاوتی دارند و با خارش یا خون‌ریزی همراه هستند. اولین نشانه‌ها در ۲۰ تا ۳۰ درصد از ملانوم‌ها ظاهر شدن خال‌ها هستند.

ملانوما همیشه به‌عنوان یک خال ظاهر نمی‌شود. برخی از ملانوماها ممکن است بدون هیچ علائمی یا ممکن است به‌عنوان یک خال معمولی ظاهر شوند. به یاد داشته باشید که خال پوستی و سرطان، باهم ارتباطی جدانشدنی دارند، پس اگر یکمرتبه روی پوست خود، خال‌هایی مشاهده کردید که قبلا وجود نداشتند، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.

تعدادی از دیگر انواع سرطان‌های پوست به دلیل اینکه روی هم شیوع چندانی ندارند، تحت عنوان سرطان‌های پوستی غیرملانومی نامیده می‌شوند.

سرطان پوست بدخیم و سرطان پوست خوش خیم

از نظر شدت پیشروی بیماری در بدن، سرطان پوست را می‌توان به دو نوع خوش‌خیم و بدخیم تقسیم‌بندی کرد. سرطان پوست خوش‌خیم سرطانی است که رشد آن کنترل شده و به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا نمی‌کند. سرطان پوست خوش‌خیم معمولاً خطرناک نیست و نیازی به درمان ندارد.

اما سرطان پوست بدخیم سرطانی است که رشد آن کنترل نشده و می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا کند. سرطان پوست بدخیم جدی است و باید فوراً درمان شود. تشخیص بدخیم یا خوش‌خیم بودن سرطان به پزشک بستگی دارد.

علت بروز سرطان پوست چیست؟

علت اصلی سرطان پوست قرار گرفتن درمعرض اشعه ماورا بنفش (UV) است. اشعه UV از نور خورشید و منابع مصنوعی مانند تخت‌های برنزه‌کننده می‌تواند باعث آسیب به DNA سلول‌های پوست شود. این آسیب می‌تواند منجر به رشد غیرطبیعی سلول‌ها و ایجاد سرطان شود.

در انواع سرطان پوست، زمان آسیب دیدن اهمیت دارد. برای مثال اگر در دوران کودکی بیش‌ازحد در معرض نور خورشید بوده باشید، احتمال ابتلا به سرطان پوست بازال و ملانوما بالاتر است. اما در سرطان سلول‌های سنگفرشی این موضوع صدق نمی‌کند.

سرطان‌های پوستی بیشتر در چه افرادی بروز پیدا می‌کنند؟

متخصصین پوست بیان می‌کنند که افرادی که پوستشان روشن‌تر است، در معرض خطر بیشتری هستند. همچنین افرادی که به دلیل استفاده از داروهای بیماری‌هایی مثل ایدز دچار ضعف سیستم ایمنی بدن هستند، بیشتر در خطر ابتلا به این نوع از سرطان قرار دارند. اگرجه تشخیص سرطان پوست به بررسی‌های دقیق نیاز دارد، اما خطر ابتلا به سرطان پوست در افرادی که دارای شرایط زیر باشند، بالاتر است:

• سابقه خانوادگی سرطان پوست
• افزایش سن و داشتن یکی از علائم سرطان پوست
• سابقه آفتاب سوختگی شدید
• خال‌های پوستی زیاد
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سرطان‌زا
• عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
• شرایط پزشکی خاصی مانند اگزما یا بیماری پوستی پیتریازیس ورسیکالر و غیره.

سرطان پوست در کودکان

سرطان پوست در کودکان نادر است، اما می‌تواند رخ دهد. ملانوما شایع‌ترین نوع سرطان پوست در کودکان است، اما سایر انواع سرطان پوست مانند سرطان سلول پایه و سرطان سلول سنگفرشی نیز ممکن است در کودکان رخ دهد.

علل سرطان پوست در کودکان به خوبی شناخته نشده، اما عوامل خطر عبارتند از:

• سابقه خانوادگی سرطان پوست
• تعداد زیاد خال یا خال مودار
• قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش (UV) و غیره.

اگر کودک شما علائم سرطان پوست را دارد، مهم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید.

علائم عمومی سرطان پوست چیست؟

سرطان پوست معمولاً با جراحی درمان می‌شود. دربرخی موارد، ممکن است از پرتو درمانی، شیمی درمانی یا ایمونوتراپی نیز استفاده شود. به‌هرحال اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• ضایعات تیره روی کف دست‌ و پا یا روی غشاهای مخاطی پوشاننده دهان، بینی، واژن یا مقعد
• برآمدگی‌های کوچک براق و مرواریدی به رنگ صورتی، قرمز، آبی، قهوه‌ای یا سیاه
• توده‌ای از پوست که دچار تغییر شکل، اندازه یا رنگ شده است
• زخم یا لکه‌ای که بهبود پیدا نمی‌کند
• تغییر در رنگ پوست، مانند کک و مک یا خال جدید
• خارش، پوسته‌پوسته شدن یا خونریزی پوست
• خونریزی یا خارش در خال‌های پوستی
• تغییر شکل و تغییر اندازه در خال‌های موجود.

علاوه‌برموارد گفته شده، زخم‌های بازی که گاه با چرک و عفونت همراهند یا لایه سختی روی آن‌ها شکل‌ می‌گیرد نیز ممکن است از علائم سرطان پوست باشند. این زخم‌ها عموما خوب نمی‌شوند یا پس از بهبود، دوباره باز می‌گردند. بنابراین اگر هر نشانه و علامتی ریز و درشتی روی پوست خود مشاهده کردید که بعد از گذشت چندروز خوب نشد یا تغییر پیدا کرد، حتما با یک متخصص پوست مطرح کنید.

راه‌های تشخیص سرطان پوست چیست؟

تشخیص سرطان پوست توسط پزشک متخصص پوست انجام می‌شود. پزشک ابتدا پوست را معاینه می‌کند و به دنبال علائم سرطان پوست مانند توده‌های جدید، زخم‌های بهبود نیافته یا تغییر رنگ پوست می‌گردد. درصورت مشاهده علائم مشکوک، ممکن است پزشک نمونه‌ای از پوست (بیوپسی) را برای آزمایش در آزمایشگاه بردارد.

در آزمایشگاه، بافت برداشته‌شده از پوست زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود. اگر سلول‌های سرطانی در بافت مشاهده شوند، تشخیص سرطان پوست تأیید می‌شود. در برخی موارد، ممکن است پزشک سایر آزمایشات را نیز برای تشخیص سرطان پوست تجویز کند. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اسکن؛ اسکن می‌تواند برای بررسی گسترش سرطان به سایر قسمت‌های بدن استفاده شود.
• آزمایش خون؛ آزمایش خون می‌تواند برای بررسی سطح آنتی‌ژن‌های خاصی که در سرطان پوست افزایش می‌یابند استفاده شود.

تست خانگی برای تشخیص سرطان پوست

برای این کار به یک اتاق کاملا روشن، آینه قدی، آینه دستی، ۲ صندلی و ۱ سشوار و مداد نیاز دارید. سپس با استفاده از این وسایل تمام سطح بدنتان را مورد معاینه و بررسی قرار دهید. ابتدا لب‌ها و دهان و گونه خود را با دقت بررسی کنید.

توجه داشته باشید که ممکن است سرطان پوست روی دست، روی صورت، روی ناحیه تناسلی و تمامی قسمت‌های بدن بروز کند، بنابراین برای دیدن محل‌هایی که به راحتی به آنها دسترسی ندارید می‌توانید از آینه استفاده کنید مثلا برای دیدن علائم سرطان پوست پشت گوش از آینه دستی کمک بگیرید.

برای معاینه پوست سر ابتدا سشوار باد سرد را به سمت موها گرفته و آنها را کنار بزنید و بعد از آن پوست سر را به دقت مورد بررسی قرار دهید. خانم‌ها باید سینه‌های خود را نیز به دقت در آینه بررسی و معاینه کنند. روی صندلی نشسته، پاها را از هم باز کرده و با استفاده از آینه دستی کل ناحیه تناسلی خود را نیز معاینه کنید.

اگر در این بررسی‌ها به موردی غیرطبیعی در پوستتان برخورد کردید مثلا ناحیه‌ای از پوستتان شفاف‌تر، فلس مانند، قهوه‌ای مایل به زرد یا چند رنگ شده یا اگر خال‌ها و ماه گرفتگی‌هایتان رشد داشته، باید به پزشک مراجعه کنید.

همچنین می‌توانید علائم سرطان پوست با عکس را ببینید و با علائم خود مقایسه کنید. البته توجه داشته باشید که تست خانگی سرطان پوست تنها شناسایی اولیه است و به‌هیچ‌وجه جایگزین تشخیص پزشک نیست. پس حتما درصورت مشاهده علائم به پزشک مراجعه کنید.

روش‌های درمان سرطان پوست چیست؟

درمان سرطان‌های پوست به‌طور کلی با عمل‌های جراحی و برداشتن توده‌ ایجاد شده، انجام می‌گیرد اما ممکن است روش‌هایی مانند پرتودرمانی یا مصرف داروهای موضعی مانند فلوروراسیل هم موثر و سودمند باشند. اما قبل از شروع درمان، این تشخیص سرطان پوست است که براساس نوع و شدت بیماری، نوع درمان را مشخص می‌کند. درمان‌های رایج سرطان پوست عبارتند از:

• جراحی؛ جراحی بهترین روش درمان سرطان پوست است. در جراحی، تومور سرطانی و مقداری از بافت سالم اطراف آن برداشته می‌شود.
• شیمی‌درمانی؛ پزشک متخصص در شیمی‌درمانی از داروهای شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. شیمی‌درمانی ممکن است به صورت خوراکی یا تزریقی انجام شود.
• ایمونوتراپی؛ ایمونوتراپی نیز نوعی از درمان سرطان پوست است که از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان استفاده می‌کند. ایمونوتراپی می‌تواند به صورت تزریقی یا خوراکی انجام شود.
• پرتودرمانی؛ در پرتودرمانی از اشعه ایکس یا اشعه دیگر برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. پرتودرمانی می‌تواند به صورت خارجی یا داخلی انجام شود.

در برخی موارد، ممکن است از ترکیبی از درمان ها استفاده شود.

درمان سرطان پوست معمولاً موفقیت آمیز است، به‌خصوص اگر سرطان زود تشخیص داده شود. بااین‌حال، سرطان پوست می‌تواند عود کند، بنابراین مهم است که به طور منظم برای معاینات پیگیری به پزشک متخصص مراجعه کنید. در ادامه برخی از نکات برای افزایش شانس بهبودی از سرطان پوست آورده شده است:

• درمان را به‌موقع شروع کنید. هر چه زودتر درمان را شروع کنید، شانس بهبودی شما بیشتر است.
• به دستورالعمل‌های پزشک خود عمل کنید. مهم است که تمام داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
• مراقبت از زخم را جدی بگیرید. اگر جراحی انجام داده‌اید، مهم است که از زخم خود به خوبی مراقبت کنید تا از عفونت جلوگیری شود.
• از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خودداری کنید. قرار گرفتن در معرض نور خورشید خطر عود سرطان پوست را افزایش می‌دهد.

^{راه‌های پیشگیری از سرطان پوست چیست؟}

اگر کمتر در معرض نور خورشید و اشعه فرابنفش قرار بگیرید و از ضدآفتاب مناسب استفاده کنید، می‌توانید تاحدزیادی از بروز ملانوم و سرطان سلول‌های سنگفرشی جلوگیری کنید. اما به‌طورکلی چند راه برای پیشگیری از سرطان پوست وجود دارد که عبارتنداز:

• از قرار گرفتن در معرض نور خورشید خصوصا در طول ساعات اوج آفتاب (بین 10 صبح تا 4 بعد از ظهر) خودداری کنید. اشعه ماورا بنفش (UV) موجود در نور خورشید عامل اصلی سرطان پوست است.
• از ضدآفتاب استفاده کنید. ضدآفتاب با SPF 30 یا بالاتر می‌تواند از پوست شما در برابر اشعه UV محافظت کند. ضدآفتاب را هر دو ساعت یکبار یا بیشتر و پس از شنا یا تعریق مجدداً استفاده کنید.
• از لباس محافظ استفاده کنید. لباس‌های محافظ مانند کلاه لبه‌دار، عینک آفتابی و پیراهن آستین بلند می‌توانند از پوست شما در برابر اشعه UV محافظت کنند.
• از تخت‌های برنزه کننده استفاده نکنید. تخت‌های برنزه کننده اشعه UV بیشتری نسبت به نور خورشید ساطع می‌کنند.
• به‌طورمنظم پوست خود را برای علائم سرطان پوست مانند توده‌های جدید، زخم‌های بهبود نیافته یا تغییر رنگ پوست معاینه کنید.
• اگر سابقه خانوادگی سرطان پوست دارید، مهم است که بیشتر مراقب باشید. دراین‌صورت، باید به‌طورمنظم برای معاینات پوستی به پزشک مراجعه کنید.
• مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از nicotinamide که یکی از مشتقات ویتامین B3 است، می‌تواند به‌طور قابل ملاحظه‌ای احتمال بروز سرطان پوست را در افرادی که بیشتر پر معرض خطر ابتلا به این سرطان هستند، کاهش دهد.

آیا سرطان پوست کشنده است؟

بله، سرطان پوست می‌تواند کشنده باشد. ملانوما، جدی‌ترین نوع سرطان پوست، می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن مانند ریه‌ها، کبد یا استخوان‌ها گسترش پیدا کند. اگر ملانوما به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد، درمان دشوارتر و خطر عود بیشتر است.

با این حال، اگر سرطان پوست در مراحل اولیه تشخیص داده شود، شانس بهبودی بسیار بالا است. تشخیص زودهنگام سرطان پوست می‌تواند به بهبود شانس درمان کمک کند.

سرطان پوست و علائم آن را جدی بگیرید!

هر سال حدود 100000 مورد جدید سرطان پوست در ایالات متحده تشخیص داده می‌شود و از انواع شایع سرطان در افراد است. البته نگران نباشید، سرطان پوست اغلب قابل پیشگیری و درمان است؛ بااین‌حال، اگر سرطان پوست زود تشخیص داده نشود، می‌تواند جدی باشد.

علائم این بیماری در قسمت‌های مختلف بدن بروز می‌کند. مثلا سرطان پوست روی پا یا سرطان پوست پلک چشم. به‌همین دلیل تشخیص و شناسایی علائم این بیماری ممکن است کمی دشوار باشد. اما اگر بعد از مشاهده هر علائم مشکوکی فورا به پزشک مراجعه کنید، مراحل درمان با سرعت بالاتری پیش خواهد رفت. برای این کار می‌توانید از سایت نوبت‌دهی آنلاین دکتردکتر استفاده کنید.

اگر پرسشی در این زمینه دارید، از ما بپرسید؛ مشاور سلامتی دکتردکتر حتما به شما پاسخ خواهد داد.