اسهالی که کمتر از دو هفته طول بکشد را اسهال حاد یا Acute می‌نامند. در این مطلب از مجله اینترنتی دکتردکتر به نحوه برخورد با اسهال حاد، اقدامات درمانی اسهال حاد و روش‌های خانگی درمان اسهال حاد پرداخته‌ایم.
در نوشته اسهال حاد + روش تشخیص و درمان آن می‌خوانید:
- چه عواملی سبب اسهال حاد می‌شوند؟
- آیا علت اسهال ما مسمومیت غذایی است؟
- با اسهال حاد چگونه برخورد کنیم؟
- درمان اسهال حاد
- ۱. هیدراتاسیون (رساندن مایع (آب) به بدن فردی که دچار اتلاف زیاد مایعات شده است)
- ۲. مصرف پروبیوتیک‌ها در درمان اسهال
- ۳. درمان اسهال حاد با مصرف داروهای بدون نسخه
- ۴. کاهش علائم اسهال با مصرف بعضی از غذاها
چه عواملی سبب اسهال حاد می‌شوند؟
در بیش از ۹۰ درصد موارد علت اسهال حاد عوامل عفونی است. تظاهرات بالینی اسهال حاد در بیشتر مواقع شامل تب، استفراغ، اسهال و درد شکم است.
برخی از عوامل عفونی که می‌توانند سبب اسهال شوند؛ شامل: شیگلا، سالمونلا، ژیاردیا، ویبریوکلرا و … است. این عوامل عفونی می‌توانند از طریق غذای آلوده، آب آلوده و از طریق مدفوعی- دهانی منتقل شوند.
موارد دیگری که می‌تواند فرد را دچار اسهال کند؛ شامل: استفاده از داروهای کاهنده اسید معده، مسافرت، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، واکنش پیوند علیه میزبان پس از انتقال خون یا پیوند مغز استخوان، مسمومیت با سمومی نظیر تالیوم، آرسنیک و سم‌های ارگانوفسفره و … است.
کولیت ایسکمیک یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند سبب ایجاد اسهال حاد شود. این بیماری در افراد با سن بالای ۵۰ سال ایجاد می‌شود و تظاهرات آن به این صورت است که فرد ابتدا دچار درد حاد در قسمت پایین شکم می شود و در ادامه به اسهال آبکی و سپس اسهال خونی مبتلا می‌شود.
آیا علت اسهال ما مسمومیت غذایی است؟
ابتلای گروهی به علائمی مانند تهوع، استفراغ شدید و اسهال خفیف تا متوسط، طی چند ساعت پس از خوردن غذا، نشان‌دهنده مسمومیت غذایی است.
غذاهایی که بیشتر سبب مسمومیت غذایی می‌شوند؛ شامل: سس مایونز، شیرینی خامه‌ای و الویه است.
علت مسمومیت غذایی در بیشتر موارد استافیلوکوک است که در کمتر از ۶ ساعت پس از خوردن غذا سبب ایجاد علائم می‌شود.
با اسهال حاد چگونه برخورد کنیم؟
اگر دچار اسهال هستید ولی اسهال شما خفیف است، به صورتی که اسهال مانع از انجام فعالیت‌های روزمره شما نشده است، سرحالید و طبق روزهای قبل مشغول به انجام فعالیت‌های خود هستید؛ در این حالت نیاز به اقدام خاصی نیست و می‌توانید دستورات خانگی مربوط به اسهال را که در ادامه توضیح می‌دهیم را انجام دهید. البته اگر اسهال شما بیش از ۴۸ ساعت طول کشید باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر دچار اسهال با شدت متوسط هستید، بدین ترتیب که اسهال سبب شده تا فعالیت‌های روزانه شما محدود شود، نیاز است که به پزشک مراجعه کنید تا برای شما داروی ضد اسهال تجویز شود. در این مورد اگر با داروی ضد اسهال مشکل شما رفع نشد و اسهال ادامه یافت؛ پزشک برای شما آنتی بیوتیک تجویز می‌کند و یا برای شما درخواست آزمایش و کشت مدفوع را می‌دهد.
اگر اسهال شما شدید باشد، به طوری که نتوانید از خانه خارج شوید و قادر به انجام فعالیت‌های شخصی و روزمره خود نباشید، مسلم است که باید حتماً به پزشک مراجعه کنید و تحت درمان قرار بگیرید.
درمان اسهال حاد
مهمترین اقدام درمانی در اسهال حاد جایگزینی آب و الکترولیت از دست رفته است.
اگر فرد مسن و شیرخوار دچار اسهال شوند حتماً باید مایعات وریدی دریافت کنند. بنابراین افراد مسن و شیرخوار دچار اسهال باید حتماً به پزشک مراجعه کنند.
در موارد اسهال متوسط و شدید نیز باید به پزشک مراجعه کنید.
در مواردی که دچار اسهال خفیف شده‌اید؛ اقدامات زیر را انجام دهید:
۱. هیدراتاسیون (رساندن مایع (آب) به بدن فردی که دچار اتلاف زیاد مایعات شده است)
هنگام اسهال، هیدراتاسیون بسیار مهم است. می‌توانید از پودر ORS برای جبران آب و الکترولیت از دست رفته استفاده کنید.
الکل، شیر، نوشابه و سایر نوشابه‌های گازدار یا کافئین نباید برای هیدراته شدن استفاده شوند زیرا ممکن است نشانه‌های شما را بدتر کنند.
۲. مصرف پروبیوتیک‌ها در درمان اسهال
پروبیوتیک‌ها منابع باکتری‌های مفید هستند که در روده وجود دارند. آنها اساسا میکروارگانیسم‌های زنده هستند.
پروبیوتیک‌ها در غذاهای خاص از جمله: پنیر نرم، پنیر خامه‌ای، زیتون‌های سبز، كفير و ماست وجود دارند.
باکتری‌های خوب که در روده زندگی می‌کنند برای عملکرد طبیعی دستگاه گوارش شما ضروری هستند. آنها نقش مهمی در حفاظت روده در برابر عفونت بازی می‌کنند. هنگامی که سیستم گوارش مورد حمله باکتری‌ها یا ویروس‌های بیماری‌زا قرار می‌گیرد و دچار اسهال می‌شوید؛ پروبیوتیک‌ها می‌توانند با ایجاد تراز باکتری در روده به اسهال کمک کنند.
پروبیوتیک‌ها به صورت پودر یا قرص نیز یافت می‌شوند.
۳. درمان اسهال حاد با مصرف داروهای بدون نسخه
با توجه به نظر پزشک، اگر علائم شما شدید نیست چندین داروی بدون نسخه می‌تواند به اسهال حاد کمک کند. داروهای معمول عبارتند از:
- بیسموت ساب سالیسیلات
- لوپرامید (Loperamide)
این داروها می‌توانند نشانه‌های اسهال را از بین ببرند اما علت اصلی را درمان نمی‌کنند.
اگر کودک شما اسهال داشته باشد؛ باید با احتیاط عمل کنید. کم آبی ناشی از اسهال می‌تواند خطرناک باشد و به سرعت در کودکان اتفاق می‌افتد. کم آبی شدید می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. داروهای بدون نسخه برای درمان کودکان توصیه نمی‌شود؛ بنابراین مهم است که به پزشک مراجعه کنید. در مورد نوزادان زیر 3 ماه مبتلا به اسهال، باید سریع به پزشک مراجعه شود.
۴. کاهش علائم اسهال با مصرف بعضی از غذاها
در صورتی که اسهال دارید، خوردن غذاهای خاص می‌تواند به کاهش علائم اسهال شما کمک کند مثل: موز، برنج، سیب زمینی و نان تست
سایر غذاهایی که معمولا هنگام ابتلا به اسهال به خوبی تحمل می‌شوند عبارتند از:
بلغور جو دوسر، سیب زمینی آب‌پز یا پخته شده، مرغ پخته شده و سوپ مرغ
هنگام اسهال از خوردن غذاهای سرخ شده و چرب خودداری کنید.
