درمان پوکی استخوان؛ امکان بهبودی کامل وجود دارد!

برخلاف تصور رایج، استخوان بافتی زنده است و مدام در حال تغییر است. این تغییر گاهی شکستن و متعاقب آن، ترمیم و جایزگینی است. اما ستون‌های بدن ما، زیاد از آسیب در امان نیستند. اگر عوامل بیرونی را در نظر نگیریم، گاهی مشکلات دورن بدن باعث ایجاد بیماری به نام پوکی استخوان می‌شود؛ بیماری که جنسیت و سن و سال نمی‌‌شناسد. درباره این بیماری هر میزان که بررسی بیماری و راه‌های پیشگیری از آن اهمیت دارد، درمان پوکی استخوان نیز در خود توجه است. بهترین راه برای درمان اصولی، مراجعه به دکتر ارتوپد است اما شناخت روش‌های درمان و بهبودی قبل از هر تصمیمی، بسیار مهم است. برای همین در ادامه این مطلب از مجله دکتردکتر با ما همراه باشید تا راه‌های مختلف درمان این بیماری را مورد بررسی قرار دهیم.

درمان پوکی استخوان چگونه است؟ این بیماری چه علائمی دارد؟

استخوان‌ها دائما در حال بازسازی هستند و بافت قدیمی خود را تخریب می‌کنند اما تحت تاثیر عوامل مختفی ممکن است این روند دچار اختلال شود و دچار بیماری مثل پوکی استخوان شود. پوکی استخوان بیماری است که باعث ضعف بیش از اندازه استخوان‌ها می‌شود و همین باعث شکستن استخوان‌ها با کمترین فشار یا برخورد است. جنسیت، سن، سوابق بیماری خانوادگی، اندازه اسکلت بدن، سطح هورمون، رژیم غذایی، مصرف استروئیدها و برخی از داروها، از جمله علل پوکی استخوان هستند. مفصل ران، ستون فقرات و مچ نواحی هستند که بیشتر از نقاط دیگر بر اثر این بیماری دچار مشکل شکستگی می‌شوند.

البته این بیماری در بیشتر افراد در سراسر کره زمین و با هر نژادی ممکن است بروز کند. همچنین وقوع پوکی استخوان جوانان این را به همه ثابت کرده که پوکی استخوان سالمندان تنها دوره انحصار ابتلا به این بیماری نیست بلکه هر کسی در هر سنی در معرض ابتلا است. 

پوکی استخوان ناگزیر است اما در مقابل با داشتن یک سبک زندگی سالم و هدفمند می‌‌توان تا حد زیادی از آن پیشگیری کرد. هر چند که اگر به موقع برای درمان پوکی استخوان اقدام کنید، لازم نیست استرس بیماری داشته باشید.

علائم پوکی استخوان نشانه‌های پنهانی نیستند و به راحتی می‎توان آن‌ها را بررسی و شناسایی کرد:

• خمیده شدن قد
• کمردرد (به دلیل شکستگی یا قرارگرفتن نامناسب مهر‌ه‌ها)
• استخوان‌های شکننده
• کاهش قد به مرور زمان

بهترین کار این است که با رعایت برخی نکات نسبتا ساده، در مسیر پیشگیری از پوکی استخوان قرار بگیرید اما اگر هم به آن دچار شدید، اصلا نترسید چون راه های درمانی مختلفی برای آن وجود دارد. درباره پوکی استخوان نکات زیادی وجود دارد که می‌توانید به صورت مفصل می‌توانید در یکی از مقالات دکترکتر درباره آن بخوانید.

اگر نشانه‌های که گفتیم را در خود مشاهده کردید، در اولین گام به پزشک ارتوپد که گرایش روماتولوژی دارد مراجعه کنید تا با تجویز آزمایش پوکی استخوان به طور قطعی بیماری را تشخیص دهید. با توجه به نتیجه آزمایش، احتمال خطر شکستن استخوان‌ها تا یک دهه آینده تخمین زده می‌شود. بسته به وضعیت شما، امکان دارد دکتر تشخیص دارویی دهد یا تمرکز را روی اصلاح عوامل خطرزا و جلوگیری از تخریب استخوانی بگذارد.

روش‌های درمانی احتمالی زیر ممکن است از طرف دکتر برای جلوگیری از پیشروی بیماری و بهبود آن تجویز خواهد کرد:

درمان دارویی پوکی استخوان

درمان دارویی پوکی استخوان روی استفاده از قرص‌ها و مکمل‌های ویتامین D و کلسیم گذاشته شده است. البته به این معنا نیست که داروی ضد پوکی استخوان برای شما تجویز نخواهد شد. درمان دارویی پوکی استخوان به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

• داروهایی که تولید استخوان را افزایش می‌دهند همچون تری پاراتید (هورمون پاراتیروئید)
• داروهایی که مانع جذب استخوان می‌شوند مثل کلسیتونین، فسفوناتپ، استروژن و دنوزوماب

روش‌های مختلف درمان دارویی پوکی استخوان عبارتند از:

بیسفوسفانات‌ها 

اساس پیشگیری از پوکی استخوان یا استئوپروز بیسفوسفانات‌ها هستند. داروهای این دسته شامل موارد زیر است:

• Alendronate
• Residronate
• Ibandronate
• Zolendronic acid

بیسفوسفانات‌ها باید به صورت ناشتا و با یک لیوان آب مصرف شوند. از عوارض این داروها می‌توان به سوزش سر دل، آرترالژی و میالژی اشاره کرد. ممکن است در کسانی که دوز بالای بیسفوسفانات‌ها را استفاده می‌کنند نکروز استخوان فک نیز دیده شود. استفاده از بیسفوسفانات‌ها در صورت ابتلا به نارسایی کلیه ممنوع است.

کسانی که به صورت طولانی مدت (بیش از ۵ سال) از بیسفوسفانات‌ها استفاده می‌کنند ممکن است دچار شکستگی تنه استخوان ران با ضربه‌ای مختصر شوند. این عارضه بیشتر در کسانی دیده می‌شود که به دلیل ابتلا به سرطان، دوزهای بالای بیسفوسفانات‌ها را به شکل وریدی دریافت می‌کنند.

کلسی تونین 

در کسانی که دچار پوکی استخوان هستند؛ مصرف روزانه اسپری بینی کلسی‌تونین داخل منجر به کاهش شکستگی مهره‌ها می‌شود. از این دارو برای درمان درمان پوکی استخوان در زنان یائسه استفاده می‌شود و در پیشگیری از پوکی استخوان نقشی ندارد. کلسی‌تونین احتمال شکستگی غیر مهره‌ای را کاهش نمی‌دهد.

رالوکسیفن می‌تواند باعث کاهش شکستگی مهره و کاهش کلسترول و چربی LDL شود. این دارو باعث درد یا تورم پستان، لکه‌بینی یا خونریزی واژینال در خانم‌ها نمی‌شود و احتمال سرطان مهاجم پستان را کم می‌کند. البته استفاده از این دارو عوارضی مثل 

ترومبوز وریدهای عمقی، آمبولی ریوی و تشدید علائم یائسگی مانند گر گرفتگی نیز دارد. 

دنوزوماب

دنوزوماب (Denosumab) علاوه بر درمان پوکی استخوان مردان و زنان یائسه، برای بهبود بیماری‌های دیگر نیز تجویز می‌شود. این دارو منجر به کاهش شکستگی در استخوان‌های مهره و لگن می‌شود. دنوزوماب برای درمان سرطان پروستات، درمان محرومیت از آندروژن، سرطان پستان و بیماران تحت درمان با مهارکننده‌های آروماتاز استفاده می‌شود. 

هورمون پاراتیروئید 

هورمون پاراتیروئید (Teriparatide) ترکیبی جدید از هورمون پارتورمون است و برای درمان پوکی استخوان در زنان یا مردان دارای ریسک بالای شکستگی به کار می‌رود. شیوه از این دارو به صورت تزریق زیر جلدی است و برای درمان پوکی استخوان در اروپا تایید شده است.

هورمون تراپی

یکی از دیگر راه‌های مناسب برای کنترل و درمان پوکی استخوان، هورمون تراپی است. این درمان مخصوصا برای خانم‌هایی که دچار یائسگی شده‌اند بسیار مناسب است زیرا درمان هورمونی با استروژن سبب کاهش شکستگی مهره در آن‌ها می‌شود. علاوه بر اینباعث بهبود چربی‌های خون، کاهش علائم یائسگی و کاهش سرطان کولون می‌شود.

البته این دارو عوارضی هم دارد. از جمله عوارض آن می‌توان به سرطان پستان‌، حوادث قلبی عروقی‌، ترومبوز وریدهای عمقی، آمبولی ریه و مشکلات کیسه صفرا اشاره کرد. بنابراین بهتر است برای درمان استئوپروز در خانم‌های یائسه تحت نظر پزشک متخصص، از داروهای دیگر استفاده شود و از این روش فقط برای درمان علائم یائسگی مثل گر گرفتگی استفاده شود.

استرانتیوم 

استرانتیوم رانلات دارویی بر پایه رانلیک اسید است که در درمان پوکی استخوان کاربرد دارد. مطالعات نشان داده است که  داروی استرانتیوم رانلات می‌تواند باعث تاخیر در روند پوکی استخوان شود. این دارو باعث افزایش استخوان سازی توسط استئوبلاست‌ها و کاهش تحلیل استخوانی توسط استئوکلاست‌ها می‌شود. برای همین، به عنوان یک داروی دو منظوره برای استخوان در درمان پوکی استخوان شناخته می‌شود.

استرانتیوم رانلات (Strontium) یکی از داروهای مورد تایید سازمان غذا و دارو اروپا است. 

ورتبروپلاستی و کیفوپلاستی

Vertebroplasty and kyphoplasty روش‌هایی هستند که در درمان پزشکی پوکی استخوان و شکستگی مهره همراه با درد شدید به کار می‌روند ولی استفاده روتین از آن‌ها در کسانی که علائمی ندارد؛ توصیه نمی‌شود. در ادامه هر کدام از این روش‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم:

• کیفوپلاستی یک تکنیک کم تهاجمی پیشرفته با مزایای بیشتر از ورتبروپلاستی است و خطرات کمتری نسبت به آن دارد. کیفوپلاستی با ایجاد یک حفره توسط بالون‌های قابل اتساع در مرکز تنه مهره‌ای که از طریق سوزن وارد مهره شده، ارتفاع مهره را افزایش می‌دهد و ارتفاع تنه مهره‌ای را به حدود قبل از شکستگی می‌رساند.

• در ورتبروپلاستی سیمانی داخل مهره فشرده‌ تزریق می‌شود و در کیفو پلاستی ابتدا بالنی در داخل مهره فشرده باد می‌شود، سپس سیمان به داخل مهره وارد می‌شود.

داروهای استخوان ساز

یکی از دیگر راه‌های درمان دارویی پوکی استخوان، تجویز داروهای استخوان ساز است. این داروها عبارتند از:

• Teriparatide
• Abaloparatid  
• Romosozumab

درمان پوکی استخوان در خانه

چیزی که به عنوان درمان پوکی استخوان در خانه می‌شناسیم، بیشتر برنامه‌ای برای اصلاح سبک زندگی است. پزشکان بسیاری برای کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان و درمان آن توصیه می‌کنند که:

• از نوشیدن الکل خودداری کنید
• حدالامکان از افتادن جلوگیری کنید
• دخانیات مصرف نکنید
• رژیم غذایی مقوی و سرشار از کلسیم و پروتئین داشته باشید
• سویا و ویتامین K-2 مصرف کنید

درمان پوکی استخوان در طب سنتی

مصرف قرص و دارو تنها راه‌های درمان پوکی استخوان نیستند بلکه می‌توان از طب سنتی برای رسیدن به سلامتی و بهبودی نیز استفاده کرد. محبوبت‌ترین روش‌های طب سنتی که بیشتر بر پایه درمان پوكي استخوان با مواد غذايي هستند، عبارت است از:

• مصرف روزی دو لیوان آب کرفس
• پودر سنجد
• مصرف روزی 7 عدد بادام درختی به عنوان عصرانه
• میل کردن پاچه گوسفند و قلم گاو
• میل کردن ارده و شیرانگور به عنوان صبحانه
• میل کردن یک قاشق کنجد خام همراه با وعده شام
• مصرف کشک

درمان پوکی استخوان شدنی اما زمان‌بر و حساس است!

بیشتر شدن میزان پوکی استخوان با افزایش سن، بیشتر بودن میزان بروز پوکی استخوان در زنان نسبت به مردان و در سفید پوستان نسبت به سیاه پوستان از عواملی هستند که در ایجاد پوکی استخوان تغییر ناپذیر هستند؛ درمان پوکی استخوان در افراد مسن سخت‌تر از دیگر افراد است. ورزش، رژیم غذایی مناسب، مصرف مقادیر لازم کلسیم و ویتامین د و به طور کلی رعایت اصول روش زندگی سالم در پیشگیری و درمان پوکی استخوان اهمیت زیادی دارند. با این حال اگر نشانه‌های پوکی استخوان را دیدید، به دکتر ارتوپد با گرایش روماتولوژی مراجعه کنید. می‌توانید دریافت نوبت آنلاین را از طریق دکتردکتر انجام دهید. 

شما بگویید که برای درمان پوکی استخوان از چه روش درمانی جواب گرفته‌اید؟ تجربه خود را با ما و دیگر خوانندگان مجله دکتردکتر به اشتراک بگذارید.