آرتروز یک اختلال شایع است که مفاصل را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با ایجاد درد و التهاب، حرکت یا فعالیت را دشوار می‌کند. انواع مختلفی از آرتریت وجود دارد که هر فرم علائم مختلفی ایجاد کرده و ممکن است به درمان‌های متفاوتی نیاز داشته باشد.
تشخیص نوع ، علت و درمان آرتروز بر عهده متخصص ارتوپدی در تهران و البته پزشکان متخصص در دیگر شهرهاست. درمان‌های آرتریت روماتوئید می‌تواند به کاهش التهاب در مفاصل، تسکین درد، جلوگیری یا کند کردن آسیب مفاصل و کاهش ناتوانی کمک کند و شما را قادر می‌سازد تا حد ممکن فعال باشید.
در این مقاله از مجله سلامت دکتردکتر به قصد پیش‌آگاهی به معرفی انواع روشهای درمان آرتروز می‌پردازیم، با ما همراه باشید.
آرتروز چیست و با مفاصل چه می‌کند؟
آرتروز تورم و حساس شدن یک یا چند مفصل است؛ علائم اصلی آرتریت درد و سفتی مفاصل است که معمولا با افزایش سن بدتر می‌شود. شایع‌ترین انواع آرتروز، استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید است.
استئوآرتریت باعث می‌شود غضروف، یعنی بافت سخت و لغزنده‌ای که انتهای استخوان‌ها را در جایی که مفصل تشکیل می‌دهند، می‌پوشاند، تجزیه شود. آرتریت روماتوئید نوعی بیماری است که در آن سیستم ایمنی بدن به مفاصل حمله می‌کند و این حمله از پوشش مفاصل شروع می‌شود.
زمانی که اسید اوریک بیش از حد در خون شما وجود دارد تشکیل می‌شوند، کریستال‌های اسید اوریک می‌توانند باعث نقرس یا ورم مفاصل شوند. عفونت‌ها یا بیماری‌های زمینه‌ای مانند پسوریازیس یا لوپوس نیز انواع دیگر آرتروز را ایجاد کنند.
درمان آرتروز به علائم، سن و سلامت عمومی بیمار و همچنین نوع ورم مفاصل و میزان شدت آن بستگی دارد. یک برنامه درمانی برای هر فرد زیر نظر دکترارتوپد تنظیم می‌شود. اهداف اصلی درمان آرتریت کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی است.
انواع روشهای قطعی درمان آرتروز
اگرچه هیچ درمانی برای آرتروز وجود ندارد، درمان و حمایت زودهنگام از جمله دارو، تغییر شیوه زندگی، درمان‌های حمایتی و جراحی ارتوپدی می‌تواند خطر آسیب مفاصل را کاهش داده و تأثیر این بیماری را محدود کند. برنامه‌های درمانی اغلب از دو روش کوتاه مدت و بلند مدت استفاده می‌کنند. درمان‌های کوتاه مدت شامل داروهای مسکن، گرما و سرما درمانی، بی‌حرکت کردن ناحیه آسیب‌دیده، ماساژ و طب سوزنی خواهد بود. اما از درمان‌های طولانی مدت می‌توان داروهای ضد روماتیسمی، کورتیکواستروئیدها و جراحی را نام برد.
اصلاح سبک زندگی برای درمان آرتروز
پزشکان می‌توانند برای تسکین درد آرتریت دارو تجویز کنند؛ اما اغلب در ابتدا، روشهای طبیعی را توصیه می‌کنند. به یاد داشته باشید که قبل از امتحان هر روشی برای درمان آرتروز، چه دارویی باشد و چه غیر دارویی، با پزشک خود صحبت کنید.
1. وزن خود را کنترل کنید
وزن شما می‌تواند تاثیر زیادی بر علائم آرتریت داشته باشد. وزن اضافی فشار بیشتری بر مفاصل، به خصوص زانوها، باسن و پاهای شما وارد می‌کند. پزشک می‌تواند در تعیین وزن ایده‌آل و طراحی برنامه‌ای برای کمک به شما در رسیدن به آن هدف کمک کند. به طور کلی، کاهش استرس روی مفاصل با کاهش وزن به موارد زیر کمک می‌کند:
- بهبود تحرک
- کاهش درد
- جلوگیری از آسیب بعدی به مفاصل
2. ورزش کنید
اگر آرتروز دارید، ورزش به شما در کنترل وزن، افزایش انعطاف‌پذیری مفاصل و تقویت عضلات برای حمایت بیشتر ستون مهره‌ها کمک می‌کند. دستورالعمل‌های فعلی اکیدا شروع یک برنامه ورزشی مناسب را توصیه می‌کنند. به ویژه ورزش کردن با یک مربی یا به صورت گروهی ممکن است مفیدتر باشد، زیرا انگیزه را افزایش می‌دهد.
گزینه‌های خوب ورزشی با تاثیر خوب به خصوص در صورت مداومت در انجام روزانه آنها، عبارتند از:
- پیاده روی
- دوچرخه سواري
- تایچی
- فعالیت‌های آبی
- شنا كردن
3. از درمان سرد و گرم استفاده کنید
گرما و سرما درمانی می‌تواند به تسکین درد و التهاب آرتروز کمک کند. درمان‌های حرارتی شامل دوش گرفتن یا حمام طولانی و گرم در صبح برای کمک به کاهش سفتی و استفاده از پتوی برقی یا پد گرم‌کننده مرطوب برای کاهش ناراحتی در طول شب است.
سرمادرمانی نیز در تسکین درد مفاصل، تورم و التهاب تاثیر بسزایی دارد. یک کیسه یخ ژل یا کیسه‌ای از قطعات یخ را در یک حوله بپیچید و برای تسکین سریع آن را روی مفاصل دردناک بمالید. هرگز یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید.
کرم‌هایی که از فلفل چیلی به دست می‌آید، یکی از پمادها و کرم‌های موضعی است که می‌توانید بدون نسخه بخرید. این محصولات گرما را فراهم می‌کنند که می‌تواند درد مفاصل را تسکین دهد.
4. طب سوزنی را امتحان کنید
طب سوزنی یک درمان پزشکی باستانی چینی است که شامل فرو کردن سوزن‌های نازک در نقاط خاصی از بدن شما است. پزشکان می‌گویند که این روش درمانی، با تغییر مسیر انرژی‌ها و بازیابی تعادل در بدن کار می‌کند.
طب سوزنی ممکن است درد آرتریت را کاهش دهد؛ اگرچه شواهد کافی برای تایید فواید آن وجود ندارد، اما به دلیل اینکه خطر آسیب آن کم است، به بیماران توصیه می‌شود که در صورت امکان آن را امتحان کنند. نکته مهم این است که باید برای انجام این درمان حتما یک متخصص طب سوزنی دارای مجوز و گواهی پیدا کنید.
5. مدیتیشن انجام دهید
تکنیک‌های مدیتیشن و تمدد اعصاب با کاهش استرس و توانمندسازی شما برای مقابله بهتر با آن به کاهش درد آرتروز کمک می‌کند. کاهش استرس حتی به کاهش التهاب و درد نیز کمک خواهد کرد. تای چی و یوگا، تمدد اعصاب و تنفس را با تمرینات کم‌تأثیر ترکیب می‌کنند.
با توجه به گزارش‌های مؤسسه ملی بهداشت (NIH)، مطالعات نشان داده‌اند که تمرین مراقبه ذهن آگاهی برای برخی از افراد مبتلا به RA مفید است. اضطراب، استرس و افسردگی همگی از عوارض شایع شرایطی هستند که شامل دردهای مزمن مانند آرتریت می‌شوند.
6. رژیم غذایی سالم داشته باشید
بدون شک رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها، سبزیجات تازه و غذاهای کامل به تقویت سیستم ایمنی و سلامت کلی شما کمک می‌کند. شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه انتخاب‌های غذایی می‌تواند بر افراد مبتلا به انواع آرتروز تأثیر بگذارد. رژیم غذایی گیاهی آنتی اکسیدان‌هایی را فراهم می‌کند که می‌تواند با از بین بردن رادیکال‌های آزاد از بدن به کاهش التهاب کمک کند.
از سوی دیگر، رژیم غذایی سرشار از گوشت قرمز، غذاهای فرآوری شده، چربی‌های اشباع شده و شکر و نمک افزوده التهاب را که از ویژگی‌های آرتریت است، تشدید می‌کند. این غذاها همچنین باعث بدتر شدن سایر بیماری‌ها از جمله چاقی، کلسترول بالا، فشار خون بالا، بیماری قلبی و سایر عوارض می‌شوند، بنابراین برای افراد مبتلا به آرتریت مفید نیستند.
دستورالعمل‌های فعلی استئوآرتریت مصرف مکمل‌های ویتامین D یا روغن ماهی را به عنوان یک درمان توصیه نمی‌کند، اما مصرف غذاهای حاوی این مواد مغذی به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل باعث بهبود سلامت کلی خواهد شد.
7. زردچوبه را به غذاها اضافه کنید
زردچوبه، ادویه زرد رنگ رایج در غذاهای هندی، حاوی ماده شیمیایی به نام کورکومین است که خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که زردچوبه در کاهش درد و التهاب آرتروز موثر است.
8. ماساژ بگیرید
ماساژ می‌تواند یک حس کلی از آرامش را ایجاد کند که از نتایج آن، تسکین درد و ناراحتی مفاصل ناشی از آرتروز خواهد بود. البته ماساژ به عنوان یک درمان توصیه نمی‌شود، زیرا شواهد کافی برای تایید اثربخشی آن وجود ندارد. اما از آنجا که بعید است ماساژ خطری ایجاد کند و ممکن است مزایای غیرمستقیم مانند کاهش استرس داشته باشد، پزشکان انجام آن را تا حدودی سودمند می‌دانند.
از پزشک خود بخواهید که به شما یک ماساژدرمانی که در درمان افراد مبتلا به آرتریت تجربه دارد، توصیه کند. از طرف دیگر، می‌توانید از یک فیزیوتراپ بخواهید تا به شما ماساژ را آموزش دهد.
9. مکمل‌های گیاهی را در فراموش نکنید
بسیاری از مکمل‌های گیاهی ممکن است درد مفاصل را کاهش دهند، اگرچه تحقیقات علمی تایید نکرده‌اند که چه گیاه یا مکمل خاصی می‌تواند آرتریت را درمان کند. برخی از این گیاهان عبارتند از:
- بوسولیا
- بروملین
- پنجه شیطان
- جینکو
- گزنه
- رعد خدا تاک
- سنجد
- روغن بادام تلخ
سازمان غذا و دارو (FDA) گیاهان و مکمل‌ها را از نظر کیفیت، خلوص یا ایمنی کنترل نمی‌کند، بنابراین نمی‌توانید دقیقاً مطمئن باشید که یک محصول حاوی چه چیزی است. پس حتما گیاهان و فراورده‌های گیاهی دارویی را از یک منبع معتبر خرید کنید. در نظر داشته باشید که همیشه قبل از امتحان یک مکمل جدید با پزشک خود صحبت کنید، زیرا برخی از آنها می‌توانند عوارض جانبی و تداخلات دارویی خطرناک ایجاد کنند.
10. مکمل‌های غذایی مصرف کنید
شواهد کمی برای حمایت از استفاده از مکمل‌ها در آرتریت روماتوئید وجود دارد، اگرچه برخی از آنها می‌توانند در پیشگیری از عوارض جانبی داروهایی که مصرف می‌کنید مفید خواهند بود.
به عنوان مثال، مکمل‌های کلسیم و ویتامین D در صورت مصرف استروئیدها ممکن است به پیشگیری از پوکی استخوان کمک کنند و مکمل‌های اسید فولیک متنع از بروز برخی از عوارض جانبی متوترکسات می‌شوند.
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف مکمل‌های روغن ماهی ممکن است به کاهش درد و سفتی مفاصل ناشی از آرتریت روماتوئید کمک کند.
درمان‌های حمایتی
پزشک متخصص ارتوپد در مواردی شما را به خدمات دیگری ارجاع می‌دهد که در رفع علائم آرتروز به خصوص نوع آرتریت روماتوئید موثر است. این درمان‌های حمایتی شامل موارد زیر است:
فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست به شما کمک می‌کند تا تناسب اندام و قدرت عضلانی خود را بهبود بخشیده و مفاصل خود را انعطاف پذیرتر کنید. مثلا اگر دست‌ها یا مچ‌های شما آسیب دیده است، می‌توانید یک برنامه تمرینی متناسب با دست را امتحان کنید که شامل جلسات چهره به چهره با یک درمانگر آموزش دیده و همچنین انجام تمرینات در خانه است.
فیزیوتراپیست همچنین با استفاده از گرما یا کیسه یخ یا تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) به دردهای ناشی از آرتروز را تسکین می‌دهد. دستگاه TENS پالس کوچکی از الکتریسیته را به مفصل آسیب دیده اعمال می‌کند که پایانه‌های عصبی را بی‌حس کرده و درد آرتریت روماتوئید را کم می‌کند.
کار درمانی
اگر آرتریت روماتوئید باعث ایجاد مشکلاتی در انجام کارهای روزمره شما شود، کاردرمانی برایتان سودمند خواهد بود. یک کاردرمانگر می‌تواند آموزش و توصیه‌هایی ارائه دهد که به شما کمک می‌کند تا از مفاصل خود، هم در خانه و هم در محل کار محافظت کنید. همچنین استفاده از تکیه‌گاه مفاصل مانند آتل یا وسایلی که می‌توانند به شما در باز کردن شیشه‌ها یا باز کردن شیرها کمک کنند، توصیه می‌شود.
درمان دارویی آرتروز
علاوه بر داروهایی که برای کنترل پیشرفت آرتروز استفاده می‌شود، ممکن است نیاز به مصرف دارو به طور خاص برای تسکین درد نیز داشته باشید. مصرف طولانی مدت برخی از داروهای ضد التهابی می‌تواند منجر به خونریزی معده شود. بنابراین لازم است با پزشک خود در ایجاد برنامه‌ای برای کاهش این خطر همکاری کنید.
1. داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs)
این داروهای تجویزی روند بیماری را کند کرده و مشکلات سیستم ایمنی مرتبط با بیماری را درمان می‌کنند. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از متوترکسات، هیدروکسی کلروکین، سولفاسالازین و کلرامبوسیل.
2. کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها التهاب و تورم را کاهش می‌دهند. این داروها مانند پردنیزون را می‌توان به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف کرد.
3. تزریق مایع به مفصل
درمان با اسید هیالورونیک، این مایع مفصلی است که به نظر می‌رسد در افراد مبتلا به آرتروز تجزیه می‌شود. می‌توان آن را به مفصلی مانند زانو تزریق کرد تا به تسکین علائم کمک کند.
4. درمان‌های بیولوژیکی
درمان‌های بیولوژیکی، مانند آدالیموماب، اتانرسپت و اینفلیکسیماب، شکل جدیدی از درمان برای آرتروز به خصوص آرتریت روماتوئید هستند. آنها معمولاً همراه با متوترکسات یا داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری دیگری مصرف می‌شوند و معمولاً فقط در صورتی استفاده می‌شوند که DMARDها به خودی خود مؤثر نبوده باشند.
داروهای بیولوژیکی به صورت تزریقی تجویز می‌شوند. آنها با متوقف کردن مواد شیمیایی خاص در خون شما از فعال کردن سیستم ایمنی برای حمله به مفاصل عمل می‌کنند. عوارض جانبی درمان‌های بیولوژیکی معمولاً خفیف است اما شامل موارد زیر است:
- واکنش‌های پوستی در محل تزریق
- عفونت
- احساس بیماری
- تب
- سردرد
برخی از افراد ممکن است در معرض خطر ابتلا به مشکلات جدی‌تری نیز باشند، از جمله فعال شدن مجدد عفونت‌هایی مانند سل (TB) اگر در گذشته به آن مبتلا بوده‌اند.
5. عمل جراحی
بسته به اینکه کدام مفاصل درگیر آرتروز شده‌اند، انواع مختلفی از جراحی وجود دارد. گزینه‌های جراحی شامل آرتروسکوپی، فیوژن یا تعویض مفصل است. بهبودی کامل بعد از جراحی تا 6 ماه طول می‌کشد و برنامه توانبخشی بعد از جراحی بخش مهمی از روند درمان بیمار مبتلا به آرتروز خواهد بود.
آرتروسکوپی روشی برای برداشتن بافت ملتهب مفصل است. در طول آرتروسکوپی، یک لوله نازک با نور و دوربین متصل به آن (آرتروسکوپ) از طریق یک برش کوچک در پوست وارد مفصل می‌شود تا جراح بتواند مفصل آسیب دیده را ببیند. ابزارهای ویژه‌ای از طریق بریدگی‌های کوچک دیگر در پوست وارد می‌شوند تا بافت آسیب دیده را از بین ببرند. برای این نوع جراحی معمولاً لازم نیست یک شب در بیمارستان بمانید، اما پس از آن باید چندین روز در خانه استراحت کند تا مفصل بی حرکت باشد.
از طرفی، برخی از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید برای تعویض بخشی یا تمام مفصل مانند مفصل ران، زانو یا شانه نیاز به جراحی دارند. این عمل به عنوان تعویض مفصل یا آرتروپلاستی شناخته می‌شود. تعویض این مفاصل یک عمل بزرگ است که نیاز به چندین روز بستری در بیمارستان و سپس ماه‌ها توانبخشی دارد. جدیدترین مفاصل پروتز طول عمری بین 10 تا 20 سال دارند و ممکن است برخی از عملکردها پس از جایگزینی مفصل آسیب دیده با یک پروتز بازیابی نشود.
درمان‌های مکمل
بسیاری از افراد مبتلا به آرتروز درمان‌های مکمل را امتحان می‌کنند، مانند:
- طب سوزنی
- کایروپراکتیک
- ماساژ
- جراحی استئوتومی
در بیشتر موارد، شواهد کمی وجود دارد یا هیچ مدرکی وجود ندارد که اینها در بلندمدت موثر باشند، اگرچه برخی از افراد ممکن است مزایای کوتاه مدتی از آنها دیده باشند.
درمان آرتروز با میدان مغناطیسی یا مگنت‌تراپی
میدان‌های مغناطیسی معمولاً در درمان‌هایی که برای افراد مبتلا به بیماری‌های روماتیسمی طراحی شده‌اند، استفاده می‌شود؛ اما اثرات مغناطیسی درمانی در این اختلالات کاملاً مشخص نیست. علیرغم گزارش‌های متعددی که نشان دهنده تاثیر میدان مغناطیسی در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید است، اثربخشی مغناطیس درمانی به صراحت تایید نشده است. با توجه به موارد فوق، به نظر می‌رسد تحقیقات بیشتر برای روشن شدن تأثیر میدان‌های مغناطیسی بر سیستم های بیولوژیکی و ارتباط بین شدت میدان مغناطیسی و نتایج به دست آمده و همچنین دوام آنها ضروری باشد.
درمان آرتروز با سلول‌درمانی یا PRP
هدف از درمان سلولی ترمیمی برای آرتریت کاهش درد و بهبود عملکرد با بازسازی بافت غضروف و معکوس کردن برخی از آسیب‌های وارده به مفصل است. بسیاری از بیماران، سلول درمانی بازسازی کننده را انتخاب می‌کنند زیرا می‌خواهند غضروف از دست رفته را با استفاده از سلول‌های بنیادی بازیابی کنند و بدتر شدن آرتروز خود را به تاخیر بیندازند.
اوزون‌تراپی برای درمان آرتروز
درمان تزریق اکسیژن یا ازون در درمان آرتریت دست بسیار خوب عمل می‌کند. این یک روش روتین و سرپایی است که بدون بیهوشی انجام می‌شود. نشان داده شده است که تزریق اوزون توسط پزشک به دست، درد آرتریت را کاهش داده و به بازیابی عملکرد طبیعی دست کمک می‌کند.
زندگی با آرتروز
همان طور که گفته شد هیچ درمانی برای آرتریت وجود ندارد؛ اما کمک به کارکرد مفاصل با کاهش درد و التهاب بسیار مهم است. غیر از روشهای توضیح داده شده در این مقاله برای درمان علائم آرتروز، استفاده از وسایل کمکی مثل عصا و واکر با کاهش فشار بر مفاصل خاص و بهبود تعادل نیز برای بیماران سودمند خواهد بود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر علائم شما بدتر شد یا علائم جدیدی دارید با پزشک خود تماس بگیرید. احتمالا وارد مراحل پیشرفته‌تر بیماری شده‌اید و باید هرچه زودتر برای دریافت درمان به‌موقع به پزشک مراجعه کنید.
فرد مبتلا به آرتروز، محکوم به درد کشیدن نیست!
از آنجایی که هیچ درمانی برای ورم مفاصل وجود ندارد، بیشتر افراد باید تا آخر عمر خود آرتروز را مدیریت کنند. تیمی از متخصصان مختلف شامل ارتوپد یا جراح ارتوپد، روماتولوژیست، فیزیوتراپیست، پزشک مراقبت‌های اولیه (پزشکی خانواده یا داخلی)، پرستار توانبخشی و متخصص تغذیه می‌توانند به شما کمک کنند تا ترکیب مناسبی از درمان‌ها را برای کاهش علائم پیدا کنید. یکی از بزرگترین خطرات سلامت مرتبط با آرتریت عدم تحرک است. اگر به دلیل درد مفاصل بی تحرک شوید، ممکن است با خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان، بیماری قلبی، دیابت و سایر شرایط جدی روبرو شوید.
اگر نیاز به ملاقات با پزشک و مشاوره دارید، می‌توانید با استفاده از امکان نوبت دکتر از سایت دکتردکتر، وقت خود را آنلاین و در هر ساعتی از شبانه‌روز بگیرید.
در انتها از شما می‌خواهیم که اگر سوال تجربه‌ای در این زمینه دارید، با ما و سایر خوانندگان در میان بگذارید.
منابع:
