بیماری هپاتیت خود ایمنی چیست و چگونه درمان می‌شود؟

اگر پزشک تشخیص دهد که شما به بیماری هپاتیت خود ایمنی ( Autoimmune Hepatitis به اختصار AIH ) مبتلا هستید، به این معنی است که دستگاه ایمنی بدن شما به سلول‌های کبدی حمله کرده است. در نتیجه فرد به نوعی بیماری کبدی مبتلا خواهد شد که او را نیازمند درمان و مصرف دارو خواهد کرد. 

در مقاله «بیماری هپاتیت خود ایمنی چیست و چگونه درمان می‌شود؟» می‌خوانیم:

درمان‌های مراقبتی در هپاتیت اتوایمیون یا خود ایمنی به مدیریت کردن نشانه‌های بیماری و جلوگیری از آسیب به کبد منجر خواهد شد. 

چه افرادی به بیماری هپاتیت خود ایمنی مبتلا خواهند شد؟

بیماری هپاتیت خود ایمنی دو نوع دارد و هر دو نوع این بیماری بسیار کمیاب و نادر هستند. نوع یک بیماری بسیار شایع‌تر از نوع دو بیماری است.

شانس ابتلا به نوع یک بیماری هپاتیت خود ایمنی در زنان بین 15 الی 40 سال بیش‌تر است، با این همه افراد با سنین و جنسیت مختلف هم در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. نوع دو بیماری هپاتیت خود ایمنی در دختران بین سنین 2 الی 14 سال دیده می‌شود. 

اگر فرد به بیماری هپاتیت خود ایمنی مبتلا باشد، شانس ابتلایش به دیگر بیماری‌های خود ایمنی هم‌چون کولیت اولسراتیو (ulcerative colitis)،ارتریت روماتوئید(rheumatoid arthritis)، لوپوس (Lupus) و سندروم شوگرن (Sjogren’s syndrome) هم بیش‌تر خواهد بود. 

عامل بیماری هپاتیت خود ایمنی چیست؟

پزشکان به درستی نمی‌دانند که چه عاملی موجب می‌شود تا دستگاه ایمنی بدن به سلولهای کبدی حمله کند. از آن‌جایی که بیماری هپاتیت خود ایمنی در افرادی با سابقه‌ی خانوادگی دیده شده، شاید ژن‌ها در فرایند ابتلای افراد به این بیماری دخیل باشند. 

اما ژن‌ها تنها عامل نیستند، پژوهشگران معتقدند که تماس افراد با موادی خاص ژن‌ها را تحریک کرده و در نهایت باعث این نوع خاص از هپاتیت می‌شوند.

برخی عوامل تحریک کننده عبارتند از:

  • داروهایی همچون استاتین‌ها (statins) و هیدرالازین (hydralazine) – که در درمان بیماری‌های قلبی از آن‌ها استفاده می‌شود – یا آنتی بیوتیک‌هایی مانند نیتروفورانتوئین (nitrofurantoin) و مینو سایکلین(minocycline) 
  • استرس 
  • عفونت‌های ویروسی هم‌چون هپاتیت‌ها ، تبخال یا هرپس (herpes)، اپشتین–بار (Epstein-Barr) و سرخک (measles) 

علائم بیماری هپاتیت خود ایمنی

گاهی بیماری هپاتیت خود ایمنی هیچ علامت خاصی ندارد. گاهی اگر بیماری وخیم باشد، این بیماری علائمی خواهد داشت.  گاهی علائمی مانند تب، احساس درد در شکم، زردی پوست و چشم‌ها ناگهان ظاهر می‌شوند. اما، غالباً علائم این بیماری به تدریج طی هفته‌ها یا ماه‌ها خود را نشان خواهند داد. 

علامت اصلی هپاتیت خود ایمنی احساس خستگی است، فرد احتمالاً این مشکلات را هم تجربه خواهد کرد:

  • درد مفاصل و ماهیچه‌ها 
  • بی اشتهایی و احساس سیری 
  • حالت تهوع، استفراغ و یا درد شکم 
  • از دست دادن وزن 
  • جوش یا دانه‌های قرمز رنگ بر روی پوست 
  • ادرار تیره رنگ و یا زرد خیلی پررنگ 
  • اسهال 
  • دفع مدفوع رنگ روشن 
  • توقف خونریزی ماهیانه در زنان 

گاهی اوقات هپاتیت خود ایمنی باعث آسیب‌های کبدی همچون سیروز کبدی (cirrhosis) خواهد شد. اگر فرد به سیروز کبدی مبتلا شود، این علائم را هم خواهد داشت:

  • خارش 
  • سوزش 
  • عدم توقف خونریزی 
  • مچ پای متورم
  • رگ‌های خونی عنکبوتی (Spidery blood vessels) 
  • احساس گیجی 
  • زردی پوست و چشم‌ها (Jaundice)

چگونگی تشخیص بیماری هپاتیت خود ایمنی

پزشک از شما در مورد علائم و مدت زمانی که متوجه علائم شده اید سوال می‌پرسد. از طرفی پزشک باید در جریان داروهای مصرفی شما باشد و بداند که مشروبات الکلی مصرف می‌کنید یا خیر. هر دوی این‌ها عواملی هستند که به آسیب کبدی منجر خواهند شد. 

آزمایش خون به تشخیص هپاتیت‌های ویروسی کمک می‌کند و از طرفی اگر در خون فرد عواملی به نام اتو آنتی بادی (autoantibodies) دیده شود، بدون شک فرد به یک بیماری خود ایمنی مبتلا شده است. دیگر آزمایش‌های خون هم به تشخیص آسیب‌های احتمالی کبدی کمک می‌کند. پزشک همچنین با انجام نمونه برداری از کبد و بررسی دقیق آن‌ها در آزمایشگاه می‌تواند تشخیص درست‌تر و بهتری در مورد این بیماری داشته باشد. 

درمان‌های بیماری هپاتیت خود ایمنی

اگر فرد علائم بیماری را نداشته باشد، پزشک بلافاصله فرد را درمان نخواهد کرد. به جای آن، از فرد نمونه‌ی خون و نمونه برداری کبدی گرفته خواهد شد تا پزشک مطمئن شود که کبد فرد در سلامت قرار دارد. 

زمانی که علائم بیماری خود را نشان دهند یا نتایج حاصل از نمونه خون فرد بدتر شود، درمان آغاز خواهد شد. در ابتدا پزشک پردنیزون (prednisone) که نوعی داروی استروئیدی یا کورتونی است، تجویز میکند این دارو به بهبود التهاب کمک می‌کند. این دارو ابتدا در دوزهای بالا برای بیمار تجویز می‌شود و به مرور زمان دوز آن کاهش یافته و داروهایی هم‌چون آزاتيوپرين (Azathioprine) یا مرکاپتوپورین 6  (6-mercaptopurine) هم به فرایند درمان فرد اضافه می‌شوند. این داروها دستگاه ایمنی بدن را کنترل و مهار می‌کنند. 

هر دوی این داروها دارای عوارض جانبی هستند، استروئیدها ممکن است استخوان‌ها را ضعیف‌تر کرده، باعث افزایش وزن شده و یا مشکلات چشمی ایجاد کنند. داروهای آزاتيوپرين و مرکاپتوپورین به کاهش گلبول‌های سفید خون و افزایش شانس ابتلا به بیماری سرطان منجر خواهند شد. 

برخی اوقات پزشک به جای پردنیزون استروئید دیگری به نام بودزوناید (budesonide) تجویز خواهد کرد. داروی مایکوفنولات موفتیل (mycophenolate mofetil) هم نوع دیگری از داروهای مهارکننده‌ی سیستم ایمنی است که به جای آزاتيوپرين تجویز می‌شود.

بعد از گذشت سه سال از شروع روند درمان ، بیماری هشتاد درصد افراد مبتلا تحت کنترل خواهد بود. اگر فرد مرتب تحت نظر پزشک باشد، پزشک به سرعت و دقت تغییرات فرد را زیر نظر داشته و در صورت مشاهده‌ی علائم ، دوباره روند درمان را آغاز خواهد کرد. 

از طرفی تغییر شیوه‌ی زندگی هم به بهبود شرایط و حفظ سلامت فرد کمک می‌کند. به افراد توصیه می‌شود که ضمن خوردن غذاهای سالم و قرار دادن مقدار زیادی سبزی و میوه در رژیم غذایی خود، از نوشیدن مشروبات الکی هم خودداری کنند. فرد باید از مصرف هر گونه دارو یا مکمل بدون مشورت با پزشک خود نیز خودداری کند. 

زمانی که فرد به سیروز کبدی و یا نارسایی کبدی مبتلا شود، گزینه‌ی پیوند کبد در دستور کار درمان قرار می‌گیرد. در پیوند کبد، عضو بیمار از بدن فرد جدا شده و کبد سالم از فرد اهدا کننده جایگزین آن خواهد شد. 

منبع:

webmd

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شماست و به منزله تجویز پزشکی نیست.
ممکن است شما دوست داشته باشید
165 نظرات
  1. لیلا می گوید

    من ده روز پردنیزولون خوردم ی چشمم تار میبینه
    البته دکترم قرص رو قطع کرد
    درمانش چیه الان ی هفته قطع کردم ولی همچنان تار میبینم
    چشم پزشک رفتم میگن مشکلی نمیبینیم شاید عصب چشمت باشه
    برم دکتر مغز و اعصاب یا خود به خود مشکل چشمم حل میشه

  2. لیلا می گوید

    سلام به تازگی حدودا یک ماه فهمیدم هپاتبت مزمن خود ایمنی دارم و اولین آزمایش انزیم‌کبدم ۵۷۰ و ۳۲۰ بود و با تکرار تا ۱۴۰ و ۱۹۰ هم رسید و با ی دوره ده روز پردنیزولون ۵۰ رسید به ۲۷ و الان دکترم آزارام داده روزی ۱/۵ و سه تا اور سوفار
    کبدم فعلا هم آسیب نرسیده
    ممکنه قرص‌هام رو بعد چند وقت قطع کنن

  3. اسمان می گوید

    سلام ببخشید asma مثبت ولی انزیمهای کبدی نرمال نشان دهنده هپاتیت خودایمن است ؟ من سه سال پیش تبخال زدم از اون ببعد دچار کهیرهای وحشتناک میشدم ازمایشات خودایمنی دادم asma مثبته ولی انزیمها نرمالن

  4. علیپور می گوید

    سلام ممنون ازلطفتان
    خانم من چندماه هست به اتوایمیون دچارشده دکترش ابتداروزانه ۳۰میلی پردنیزولون تجویزکردبعدش تادوعددآوردپایین سپس آزرام روزی یک عددحدودیک ماه بعدازمصرف آزرام دوباره آنزیمهاش بالارفت وحالت تهوع بهش دست داددکترش آزرام وقطع کردوالان شش روزهست قرص سلسپت تجویزکرده الان خانمم اشتهاش کم شده به نظرتون به سلسپت هم مثل آزرام حساسیت داره درصورت حساسیت به سلسپت چیکاربایدکرد؟

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      اگر علامت خاصی ندارن و پلاکت و گلبول قرمز و سفید افت نکند
      حساسیت ندارد
      نگران نباشین، فقط از استرس دور باشن چون محرک هست
      تغذیه مناسب داشته باشن و ورزش کنن

    2. اسمان می گوید

      سلام علایمشون چی بود ؟ چه ازمایشی دادن ؟ منم مشکوکم

  5. مجتبی شمسی می گوید

    سلام برادر شوهر من هپاتیت b گرفته آیا از طریق غذا و روبوسی منتقل میشه

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      خیر منتقل نمی شود

  6. علی می گوید

    سلام . من ازمایش دادم بیلی روبین دایرکت ۱ بود توتال ۲.۴ . Alt 44 و بقیه انزیم ها نرمال بود. سونو دادم نرمال بود. دکتر یک سری ازمایش دیگه برای اول مرداد نوشته ولی چند روزه خارش گرفتم و سمت راستم درد میکنه. علتش چی میتونه باشه؟ باتوجه به اینکه سونو نرمال هست خطرناک نیست؟

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      مجدد ازمایش انزیم کبدی هم چک شود
      فعلا نمیتوان نظر خاصی داد
      سونوگرافی نرمال به تنهایی کافی نیست

  7. زهره تقوی می گوید

    سلام وقت شمابه خیرمن حدود3ساله مبتلا به هپاتیت اتوایمیون هستم وتحت نظرپزشک ازاتیوپرین مصرف میکنم وبیماریم کنترل شده ازدکترم درموردروزه داری سوال کردم ایشون میگه افرادسالم روزه نمیگیرن شماکه جای خودداری البته این جواب برای من قانع کننده نیست حالاازشما میپرسم من میتونم روزه بگیرم?

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      اگر سیروز کبدی و فیبروز درجه بالا ندارین
      و انزیم ها کاملا طبیعی است منعی ندارد
      باز هم پزشک‌معالجتون نظر اصلی رو باید بدهند

  8. قاسم کرابی می گوید

    سلام وقت بخیر من از 14 سالگی بیماری اوتمیون و کلانژیت گرفتم و تو این مدت زیر نظر دکتر ناصری مقدم هستم و الان آزمایش alt وast چند تا دونه بالاست، چیکار باید کنم که به حد نرمال برسه، قد 174 وزن 83
    تو این دوران چند باری کلا کورتون رو قطع کردن اما دوباره آنزیم ها رفت بالا، آیا ورزش باعث نرمال شدن آنزیم میشه، آیا مصرف 8 لیوان آب تاثیر داره روی آنزیم کبد، آیا ورزش فوتبال میتونم انجام بدم، آیا قهوه تاثیری روی آنزیم کبد داره، آیا چربی های شکم و پهلو باعث بالارفتن آنزیم های کبد میشه، آیا میتونم برای بچه دار شدن اقدام کنیم، چه عواملی در روز قبل از آزمایش تاثیر گذار خواهد بود،تغذیه باید به چه صورت باشه و…… ـ

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      تغذیه سالم، کم‌ چرب و کم‌نمک، سرشار از فیبر باشد
      آب زرشک، آب البالو، قهوه، عرق کاسنی به میزان خیلی کم، زردچوبه کمک کننده هستن
      ورزش هوازی و تناسب اندام بسیاز موثر
      دوری از استرس مهم ترین فاکتور کنترل بیماری هست

  9. امیررضا می گوید

    سلام من بیمار اتوایمن کبد هستم
    پردنیزولون و ازارام میخورم
    چند روزی هست طعم دهانم تلخ و حالت تهوع دارم
    ازچی میتونه باشه؟؟؟؟

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      میتونه ریفلاکس باشه
      همچنین باید ازمایش قند بدین

  10. Amir Rahimia می گوید

    سلام من هپاتیت اتوایمن دارم
    انزیم هام نرمال شده بود با خوردن کورتون و ازارام…
    چند روزی هست سرما خوردم و سرم زدم و انتی بیوتیک خوردم
    امروز رفتم ازمایش
    Alt 250
    Ast 160
    Alp 1200
    آیا سرما خوردگیم این انزیم هارو بهم زده؟؟

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      بله ممکن با ویروس ها یا داروهادافزایش انزیم رخ بده
      منتها باید حتما با پزشک معالجتون مشورت کنید

  11. فرزین می گوید

    سلام
    مادرم دچار اختلال خود ایمنی کبد و سیروز کبدی شدن. زندگی سالمی داشتن و نزدیک به بیس روزه که به طور اتفاقی طی چکاپ دوره ای متوجه وخاومت اوضاع کبد شدیم. به متخصص گوارش در مشهد رفتیم تمام آزمایش های خون ادرار سونو و سیتی انجام شده. Sgpt 127 . Gamma 132. Iron 37.
    Albumin 1.79. ASMA positive. FANA weakly positive. INR 1.9.
    AMYLASE: 105
    S.GOT: 253
    S.G.P.T: 178
    ESR: 75
    طحال و کبد در سایز نرمال اما کبد دچار سیروز کبدی شده.
    ۸۰ درصد کبد درگیر هست طبق سیتی
    حالا راهنمایی کنید چیکار کنیم تهران و شیراز هم امکان رفتن داریم. برای درمان و احتمالا پیوند لطفا کامل راهنمایی کنید که از کجا شروع کنیم . مادرم ۴۷ سالش هست. قند چربی خون اضافه وزن ندارن. علائم هم پاهاشون ده روزه که ورم کرده

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      داروهای خودایمنی باید براشون شروع بشه و پاسخ به درمان بررسی بشه
      اگر براتون ممکن به دکتر سید موید علویان جهت مشاوره مراجعه کنید

  12. امیررضا می گوید

    سلام من یک سال بیماری اتوایمن دارم
    کورتون و مرکاپتوپورین مصرف میکنم
    من هر۲ ماه سرمامیخورم
    ایا وقتی سرماخوردگی دارم باید این قرص ها رو مصرف کنم،،،؟؟؟
    چون سیستم ایمنی بدنمو میاره پایین

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      بله نباید دارو قطع شه
      واکسن انفولانزا و کرونا بزنید
      و درصورت ابتلا به علایم شدید با نظر متخصص” عفونی اگر صلاح دیدن دوز داروها کم شود

  13. م۰د می گوید

    سلام ببخشید من ۱۵ سال هست که هپاتییت اتوایمیون دارم پردنیزولون واورسوفار وآزارام واسپیداکتون مصرف میکنم تقریبا ۶سال هست که پلاکت خونم پایین صدهزارتا میشه ولی این ۸ماه اخر پلاکتم ۵۰هزارتا هست و داروی خاصی برای افزایش پلاکتم مصرف نمیکنم اندازه ی طحال هم بزرگتر از حدنرمال است لطفا نظرتون و بگین۰

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      کبد چقدر آسیب دیده و آیا سیروز شده یا خیر؟

  14. امیر می گوید

    سلام خانم‌دکتر
    بنده یک سال بیماری اتوایمن کبد دارم
    سل سپت و کورتون و اورسوفار میخورم
    چند ماهه سمت راست بدنم زیر دنده
    درد میکنه
    علتش چیه؟؟؟

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      اگر کبد چرب همزمان دارین میتونه سبب درد خفیف بشه
      سنگ صفرا هم بررسی شه

      1. نیلوفر می گوید

        با عرض سلام آقای دکتر خواهر زاده چهار ساله ی من اتوایمنی سیروس کبدی خود ایمنی شده چن سال طول میکشد کاملا خوب بشود با مصرف دارو با تشکر

        1. مشاور سلامتی می گوید

          سلام
          اگر سیروز درجه خفیف باشد حداقل ۵ سال دارو بخورد و زیر نظر باشد

  15. Amir Rahimia می گوید

    سلام
    من انزیم هام از ۱۵۰۰ بعد از یک سال اومده روی ۴۵
    روزی ۴ تا سل سپت میخورم با ۲ تا کورتون

    الان حد انزیم هام نرمال شده
    اما دکتر هیچی از قرص ها کم نمیکنه و میگه باید بخوری
    نظر شما چیست؟

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      درمان باید ادامه پیدا کنه تا بیماری کاملا خاموش شه
      اگر زود دوزش کاهش بدین، به محض قطع یا کاهش دوز آنزیم میره بالا

  16. کورش زرین می گوید

    درود خانم دکتر من ناخن هام دچار پسوریازیس شده و با اینکه چند ساله این اتفاق افتاده الان با اینکه ورزش میکنم کبدم انزیم هاش 91 و 291 شده خودم احساس میکنم که خود ایمنیم باعث شده این اتفاق بیوفته مشروبم نمیخورم شما چه پیشنهادی میدین رژیم غذایی بگیرم و یا برم پیش متخصص کبد؟البته اینو بگم که این چند ماهه اخیر تحرکم کم شده و وزن اضافه کردم و کلسترول و تیریگیلیسیرید خونم هم رفته بالا سونوگرافی کبد هم هم چرب نشون داده شده گرید b

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      با توجه به عدد آنزیم کبدی حتما به فوق” تخصص گوارش مراجعه کنید
      رژیم و خوددرمانی نکنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.