آزمایش تستوسترون در زنان و مردان + شرایط و تفسیر آزمایش

این آزمایش یکی از ارزیابی‌های مهم در تشخیص و مدیریت اختلالات هورمونی در زنان و مردان است. تستوسترون به عنوان هورمون اصلی مردانه شناخته می‌شود اما نقش مهمی نیز در سلامت زنان ایفا می‌کند. این هورمون تأثیرات متعددی بر روی بدن دارد که شامل حفظ توده عضلانی، تداوم انرژی و بهبود حال روحی می‌شود. در مردان سطوح طبیعی تستوسترون برای باروری و عملکرد جنسی بسیار حیاتی است در حالی که در زنان تستوسترون به توازن هورمونی کمک کرده و بر روی میل جنسی اثرگذار است.

شرایطی که بر سطح تستوسترون تاثیر می‌گذارد شامل اختلالات غدد درون‌ریز، بیماری‌های کبدی و متابولیک و همچنین اختلالات روان‌پزشکی می‌باشد. تفسیر نتایج آزمایش تستوسترون وابسته به سن، جنسیت و شرایط بالینی فرد است. به طور کلی سطوح بالای تستوسترون در مردان ممکن است به افزایش انرژی و قدرت منجر شود در حالی که در زنان ممکن است نشان‌دهنده وجود اختلالاتی نظیر کیا پولتیک یا تخمدان پلی‌کیستیک باشد. بنابراین تفسیر دقیق این تست نیاز به مشاوره پزشکی و بررسی جامع‌تر دارد. برای پیدا کردن بهترین متخصص ها و پزشک ها در این حوزه به سایت دکتر دکتر مراجعه کنید.

چه چیزی در آزمایش تستوسترون اندازه‌ گیری می‌شود؟

هورمون تستوسترون بین زنان و مردان مشترک است اما بیشتر در آزمایش‌های مربوط به مردان وجود دارد. در دوران بلوغ، وجود تستوسترون به ساختن ماهیچه‌های مردانه، بم‌شدن صدا، رشد آلت تناسلی و موهای روی سینه آنها کمک می‌کند. بعد از بلوغ هم وجود این هورمون باعث تولید اسپرم و حفظ میل جنسی مردان می‌شود. تستوسترون در بدن زنان به عنوان یک هورمون زنانه هم به میزان بسیار کمتر وجود دارد. این هورمون در تخمدان‌های زنان تولید می‌شود.

با توجه به سایت cleveland clinic که درباره چیزی که در آزمایش تستوسترون آزمایش می‌شود، می‌گوید:

آزمایش تستوسترون یک آزمایش خون است که سطح تستوسترون یک هورمون مهم را اندازه‌گیری می‌کند. غدد جنسی (اعضای جنسی) عمدتاً مسئول تولید تستوسترون هستند.»

هورمون تستوسترون از ۲ طریق در بدن حرکت می‌کند:

• متصل‌شدن به پروتئین‌های آلبومین و گلوبولین متصل به هورمون جنسی (Sex hormone-binding globulin)
• به طور آزاد (بدون چسبیدن به هیچ پروتئینی)

آزمایش تستوسترون معمولاً برای تشخیص علت وضعیت و مشکلی در بدن انجام می‌شود و در آن مقدار تستوسترون آزاد و متصل به پروتئین‌ها را اندازه می‌گیرند. در واقع با آزمایش تستوسترون آزاد و متصل به پروتئین سعی می‌شود که علت بروز نشانه‌هایی در بدن کشف شود.

آزمايش تستوسترون در مردان

در مردان، این آزمایش برای کشف علت مشکلات جنسی مانند کاهش میل جنسی یا اختلال نعوظ انجام می‌شود. اگر مردی در بارورکردن همسرش مشکل داشته باشد، با آزمایش تستوسترون مشخص می‌شود که سطح این هورمون در بدنش پایین است یا خیر.

در زیر جدولی درباره آزمایش تستوسترون در مردان آورده شده است:

این جدول می‌تواند به درک بهتر آزمایش تستوسترون و اهمیت آن در سلامت مردان کمک کند.

پایین‌بودن تستوسترون می‌تواند نشانه وجود مشکلی در غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس هم باشد. این‌ها در ترشح هورمون مذکور نقش دارند. آزمایش‌های هورمونی بسیار مهم هستند، برای مثال علائم استروژن بالا نیاز به پیگیری و آزمایش دارد.

آزمایش تستوسترون در زنان

در زنان، آزمایش تستوسترون منجر به کشف دلایل مشکلاتی مانند وقفه در پریودشدن، پریودنشدن، ناتوانی در باروری و رشد موهای زائد در ناحیه سینه و صورت می‌شود. پزشکان با سنجش میزان تستوسترون در آزمایش خون زنان به بررسی وجود سندرم تخمدان پلی کیستیک هم می‌پردازند.

اگر زنی دچار این سندروم باشد، سطح تستوسترون خونش بالا می‌رود. با وجود این مشکل، نظم عادت ماهانه از بین می‌رود و بارداری دشوار می‌شود.

چرا آزمایش تستوسترون انجام می‌شود؟

با بروز نشانه‌های تستوسترون بالا یا پایین در بیمار، پزشکان دست به آزمایش می‌زنند.

آزمایش تستوسترون در مردان معمولاً به‌ خاطر کم‌شدن سطح آن در بدنشان انجام می‌شود. از نشانه‌های تستوسترون پایین در آنها باید موارد زیر را نام ببریم:

• خستگی، افسردگی، فقدان تمرکز
• ریزش مو
• کاهش توده ماهیچه‌ای
• کاهش میل جنسی
• تورم پستان‌ها
• مشکل در رسیدن به نعوظ یا حفظ آن
• پوکی استخوان

گاهی هم دلیل پایین‌بودن تستوسترون می‌تواند باعث کاهش شمار اسپرم‌ها شود. چنانچه تعداد اسپرم‌های فردی کم باشد، پزشکان دست به انجام آزمایش تستوسترون می‌زنند. اگر سطح تستوسترون در مردان زیاد باشد، امکان دارد که دچار تومور در بیضه‌ها یا غدد فوق‌کلیوی باشند. در این صورت مراجعه به دکتر مردان امری بسیار ضروری است.

در زنان، کاهش هورمون تستوسترون می‌تواند با نشانه‌های زیر هم همراه باشد:

• مشکلات باروری
• خشکی واژن (در مقاله خشکی واژن چیست در مورد این مشکل بخوانید.)
• کاهش میل جنسی
• نامنظم‌شدن عادت ماهانه
• پوکی استخوان

پیشنهاد اندازه‌گیری تستوسترون در زنان توسط پزشک زنان معمولاً به‌خاطر بالابودن سطح آن در بدن و ظهور نشانه‌هایی مانند موارد زیر انجام می‌شود:

• آکنه صورت
• رشد موهای زائد در نواحی غیرمعمول مانند سینه
• ریزش موها
• تغییر صدا

زیاد بودن تستوسترون در زنان می‌تواند به‌خاطر ابتلا به سرطان تخمدان یا سندروم تخمدان پلی‌کیستیک باشد. با انجام آزمایش تستوسترون برای ریزش مو یا موارد دیگر می‌توان به مقدار و سطح این هورمون در بدن پِی برد و راه‌های درمانی را پیش گرفت.

بنابراین، تشخیص زودهنگام توسط متخصص زنان و شروع درمان به‌موقع برای جلوگیری از  عوارض کاهش یا افزایش تستوسترون ضروری است. برای درک بیشتر اهمیت مراجعه به موقع به این متخصص، مطلب تخصص زنان چیست را مطالعه کنید.

آزمایش تستوسترون در کودکان هم انجام می‌شود. ظهور زودهنگام نشانه‌های بلوغ در کودکان باعث می‌شود که نیاز به انجام آزمایش پیش بیاید. اگر نشانه‌های بلوغ به‌موقع ظاهر نشوند و با ردشدن از سن بلوغ همچنان خبری از آنها نباشد هم نیاز به بررسی سطح تستوسترون کودک وجود دارد.

شرایط آزمایش تستوسترون در زنان و مردان چیست؟

برای آزمایش تستوسترون باید ناشتا بود؟ نه لازم نیست اما این آزمایش در صبح زود انجام می‌شود، یعنی زمانی که سطح تستوسترون در بالاترین حالت خود قرار دارد. در آزمایش کمی خون از شما گرفته می‌شود و باید به پزشک درباره مصرف داروهای شیمیایی یا گیاهی هم اطلاع بدهید.

بعضی از داروها روی نتایج نرمال آزمایش تستوسترون اثر می‌گذارند. سطح تستوسترون در روزها و ساعت‌های مختلف با هم متفاوت است. برای همین، اگر نتایج آزمایش نرمال نباشد (سطح هورمون بالا یا پایین باشد)، دوباره تکرار خواهد شد.

پیش از انجام آزمایش، از شما خواسته می‌شود تا مصرف برخی از داروها را قطع کنید. برای مثال، مصرف داروهای زیر می‌توانند سطح هورمون را در بدن بالا ببرند و باید پیش از آزمایش به‌ طور موقت قطع شوند:

• استروئیدها
• درمان‌های استروژنی یا آندروژنی
• باربیتورات‌ها
• داروی درمان بیماری صرع

بعضی از داروهای اُپیوئیدی می‌توانند سطح هورمون تستوسترون را در بدن پایین بیاورند. در صورت مصرف هرگونه دارو باید پیش از انجام آزمایش با پزشک درباره قطع موقت آن صحبت کنید و شرایط آزمایش تستوسترون در مردان و زنان را رعایت کنید.

آزمایش تستوسترون در زمان قاعدگی

انجام آزمایش تستوسترون در روزهای مختلف چرخه قاعدگی نتایج گوناگونی را به همراه می‌آورد. با این حال، نوسانات هورمونی و تغییراتی که در سطح آنها در طول چرخه ماهانه رخ می‌دهد، اثرات قابل‌توجهی روی نتایج اندازه‌گیری هورمون تستوسترون نمی‌گذارند.

تفسیر آزمایش هورمون تستوسترون

نتایج آزمایش‌ها می‌توانند درباره وضعیت بدن و سطح هورمون تستوسترون به پزشک اطلاعاتی بدهند. سطح این هورمون در بدن به عواملی مانند سن و جنسیت وابسته است. در ادامه تفسیر آزمایش درباره خانم‌ها و آقایان را برایتان بررسی می‌کنیم.

تفسیر آزمایش تستوسترون در مردان

میزان نرمال تستوسترون در مردان به این شرح است:

• برای سنین ۱۹ تا ۴۹ سال؛ ۲۴۹ تا ۸۳۶ نانوگرم بر دسی‌لیتر (ng/dL)
• برای سنین ۵۰ به بالا؛ ۱۹۳ تا ۷۴۰ نانوگرم بر دسی‌لیتر (ng/dL)

تفسیر آزمایش تستوسترون در زنان

میزان نرمال تستوسترون در زنان به این شرح است:

• برای سنین ۱۹ تا ۴۹ سال؛ ۸ تا ۴۸ نانوگرم بر دسی‌لیتر
• برای سنین ۵۰ به بالا؛ ۲ تا ۴۱ نانوگرم بر دسی‌لیتر

بعد از آزمایش تستوسترون چه آزمایش هایی انجام می‌شود؟

بنا به سن و جنسیت هر فرد، متعادل‌نبودن سطح هورمون تستوسترون نیاز به پیگیری دارد. براساس شرایط هر بیمار، احتمال دارد که بعد از آزمایش مذکور، یکی از آزمایش‌ها و اقدامات زیر انجام شود:

• بیوپسی یا نمونه‌برداری؛ پزشکان با برداشتن نمونه‌ای از بیضه درباره وجود سرطان در بدن تحقیق می‌کنند.
• ۱۷-هیدروکسی پروژسترون؛ این آزمایش برای بررسی عملکرد غدد آدرنال یا همان فوق‌کلیوی، تخمدان‌ها یا بیضه‌ها انجام می‌شود.
• آزمایش (DHEAS)؛ با انجام این آزمایش درباره وجود تومور در غدد فوق‌کلیوی تحقیق می‌شود.
• استروژن‌؛ با اندازه‌گیری سطح استروژن هم ناباروری یا یائسگی تشخیص داده می‌شود.
• اندازه‌گیری هورمون محرکه فولیکولی (آزمایش FSH) یا هورمون لوتئینی (LH)؛ با اندازه‌گیری این هورمون‌ها بارداری در زنان و بلوغ در دختران بررسی می‌شود.
• پرولاکتین؛ با اندازه‌گیری این مورد هم میزان ترشحات پستان، ناباروری، کاهش میل جنسی و وقفه در پریود بررسی می‌شود.

درمان نامتعادل بودن تستوسترون چگونه است؟

اگر موردی غیرعادی در بدن خود دیدید و نشانه‌هایی را مشاهده کردید که پیش‌تر اشاره شد، باید آزمایش تستوسترون بدهید. روش‌های مختلفی برای درمان فقدان تعادل سطح تستوسترون وجود دارد.

از جمله این روش‌ها باید به ایمپلنت تستوسترون، مصرف مکمل‌های آن یا روش درمان جایگزینی تستوسترون (TRT) اشاره کرد. روش جایگزینی تستوسترون برای زمانی است که سطح هورمون در بدن کمتر از حد طبیعی است و با تزریق یا استفاده از بچ‌ها (برچسب‌ها) یا ژل‌های موضعی، تستوسترون به بدن وارد می‌شود.

اهمیت آزمایش تستوسترون را دست کم نگیرید

این آزمایش ابزاری مهم برای ارزیابی سطح هورمون تستوسترون در مردان و همچنین زنان است و می‌تواند نقش کلیدی در تشخیص و مدیریت اختلالات هورمونی داشته باشد. سطوح نامتعادل این هورمون می‌تواند پیامدهای قابل توجهی بر سلامت جسمی و روانی افراد بگذارد. نتایج این آزمایش به پزشکان کمک می‌کند تا شرایطی نظیر کمبود تستوسترون، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در زنان و دیگر اختلالات هورمونی را شناسایی و درمان کنند. از آنجا که تنظیم سطح تستوسترون می‌تواند تاثیرات مثبتی بر کیفیت زندگی، انرژی، میل جنسی و سلامت عمومی داشته باشد، پیگیری منظم و مناسب آزمایش تستوسترون به‌عنوان بخشی از مراقبت‌های بهداشتی جامع ضروری است. لذا در صورت بروز علائم نگران‌کننده، مشاوره پزشکی و انجام این آزمایش می‌تواند گام‌های مؤثری در جهت بهبود کیفیت زندگی افراد باشد. برای پیدا کردن بهترین متخصص ها و پزشک ها در این حوزه به سایت دکتر دکتر مراجعه کنید.

منابع:

webmd

my.clevelandclinic

healthline

myvmc

سوالات متداول آزمایش تستوسترون