نشانه‌ها و علائم هپاتیت C

یکی از بیماری های کبد هپاتیت است که آسیب جدی به کبد می زند. هپاتیت C یک عفونت ویروسی است که سبب التهاب کبدی می شود و گاهی اوقات باعث آسیب جدی کبد می شود. ویروس هپاتیت C از طریق خون آلوده گسترش می یابد. از نشانه ها و علائم هپاتیت C می توان به زردي (زرد شدن سفيدي چشم و پوست)، خستگی مفرط، درد مفاصل، دل درد، خارش پوست،  درد عضلاني و  تيره شدن ادرار اشاره کرد.

هپاتيت C چيست؟

كبد بزرگترين عضو موجود در بـدن، وظـايفي چـون دفع سموم، ذخيره انرژي، مبارزه با عفونتها و توقف از خونريزي را بر عهده دارد. التهاب و تخريب بافت كبد به علت عوامل ويروسي، دارويي، چاقي، چربي، الكل، سموم و يا تهاجم سيستم ايمني بـدن(اتوايميـون) را هپاتيت مي گويند كه شـايعترين نـوع آن در ايـران هپاتيت ويروسي است. هپاتيت B وC شـايعترين انـواع هپاتيـت ويروسـي مي باشند.

عفونت ویروس هپاتیت C عفونت کبدی ناشی از ویروس هپاتیت C است (همچنین به عنوان HCV نامیده می شود). تشخیص عفونت هپاتیت C در بدن برای سیستم ایمنی بدن دشوار است و عفونت با هپاتیت C معمولا مزمن می شود. عفونت مزمن با هپاتیت C به کبد آسیب می رساند و می تواند باعث سیروز کبد شود. هنگامی که ویروس وارد بدن می شود، معمولا نشانه ها و علائم هپاتیت C در بدن بروز نمی دهد، بنابراین  افراد تازه آلوده شده به ویروس بدون اطلاع باعث انتقال آن به دیگران می شوند.

اگر شما مشکوک به آلوده شدن به این ویروس هستید و یا علائم هپاتیتC را در خود تشخیص دادید  و نگران اشاعه این بیماری در بین آشنایان و خانواده خود هستید نگران نباشید، این بیماری اگر به موقع شناسایی و تشخیص داده شود قابل پیشگیری است. اگرچه هپاتيت درمان دارد ولي پيشگيري از آن در اولويت قرار دارد. این بیماری به درمان های ویروسی جواب می دهد.

ویروس هپاتیت C

هپاتیت به معنای التهاب کبد است. هپاتیت C یکی از چندین ویروس است که می تواند هپاتیت ویروسی ایجاد کند. این التهاب ارتباطی با دیگر ویروس های ایجاد کننده هپاتیت مشترک (مثلا هپاتیت A یا هپاتیت B) ندارد. هپاتیت C عضو خانواده ویروسهای Flaviviridae است. سایر اعضای خانواده این ویروس شامل ویروس هایی است که باعث بیماری تب زرد و تب دنگی می شوند.

عفونت هپاتیت C در کبد باعث پاسخ سیستم ایمنی بدن به آن می شود که منجر به التهاب می شود. تعداد کمی از افراد علائم هپاتیت  C مانند ادرار تیره یا مدفوع رنگی  را در عفونت حاد یا زودرس نشان می دهند. هپاتیت مزمن C معمولا تا چندین دهه از آلوده شدن به آن علائم خاصی ایجاد نمی کند، از هپاتیت C به عنوان اژدهای در خواب یاد می شود. در طول چندین سال یا چند دهه، التهاب مزمن ممکن است باعث مرگ سلول های کبدی و زخم فیبروز شود. زخم های گسترده در کبد سیروز نامیده می شود. این حالت به تدریج عملکرد حیاتی کبد را مختل می کند وکبد بیشتر مستعد به سرطان کبد می شود. نوشیدن الکل باعث آسیب کبدی به هپاتیت C می شود. عفونت HIV همزمان باعث پیشرفت بیماری سیروز می شود.

نشانه ها و علائم هپاتیت C

هپاتيت C اغلب بدون علامـت اسـت و اكثـرا بـه صورت اتفاقي طي آزمايشات معمولي و يـا اهـداي خون، تشخيص داده مي شود. بالا بودن آنزيم هاي كبدي مي تواند اولين علامـت بيماري باشد.  حدودا 75٪ از افراد در هنگام ابتلا به عفونت هیچ علامتی و علادم هپاتیت C را ندارند. از شایع ترین نشانه ها و علائم هپاتیت C افراد مبتلا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خستگی
• از دست دادن اشتها
• درد عضلانی
• تب
• درد مفاصل
• درد شکمی در سمت راست
• تیره شدن ادرار
• خارش پوست
• کاهش وزن
• تورم در پا و شکم

هر عفونت مزمن هپاتیت C با یک مرحله حاد شروع می شود. هپاتیت C حاد معمولا تشخیص داده نمی شود زیرا به ندرت علایم ایجاد می کند. تعداد بسیار کمی از افراد مبتلا  علائم هپاتیت C مانند ادرار تیره، زرد شدن چشم و پوست یا مدفوع رنگی را در عفونت حاد یا زودرس نشان می دهند. با گذشت زمان، افراد مبتلا به عفونت مزمن HCV ممکن است نشانه هایی از التهاب کبدی را نشان دهند. افراد آلوده ممکن است به راحتی خسته شوند یا از علائم غیر اختصاصی شکایت کنند. علائم حاد یک یا سه ماه پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می شوند و دو هفته تا سه ماه ادامه می یابد.

علل

عفونت هپاتیت C توسط ویروس هپاتیت C ایجاد می شود. زمانی که خون آلوده به ویروس وارد جریان خون یک فرد غیر عفونی شود عفونت گسترش می یابد. در سطح جهانی، HCV در چندین فرم متمایز وجود دارد که به عنوان ژنوتیپ شناخته می شود. شایع ترین نوع ژنوتیپ HCV در آمریکای شمالی و اروپا نوع 1 است. نوع 2 همچنین در ایالات متحده و اروپا رخ می دهد، اما کمتر از نوع معمولی است. هر دو نوع 1 و نوع 2 نیز در سراسر جهان گسترش یافته اند، هرچند دیگر ژنوتیپ ها اکثریت عفونت را در خاورمیانه، آسیا و آفریقا ایجاد می کنند.

چگونه به هپاتيت C مبتلا مي شويم؟

• تماس با خون آلوده
• اسـتفاده از سـوزنهاي مـشترك در معتـادان تزريقي
• از طريق انتقال خون آلوده و يا عـضو اهـدايي آلوده
• بي بند و باري جنسي

بيماري هپاتيت C از راههاي زير سرايت نمي كند:

• تماسهاي معمول مانند دسـت دادن، بغـل كـردن، بوسيدن واستفاده از وسايل زندگي مانند قاشـق و بشقاب
• شيردهي، مگر در صورت وجـود زخـم و خـراش و خونريزي از لثه
• تماسهاي جنسي داخل خانواده بـه نـدرت سـبب انتقال ويروس مي شود
• همچنين انتقال ويروس از مادر آلوده بـه نـوزاد در زمان زايمان در موارد نادر ديده شده است.

چه مدت طول می کشد تا پس از آلوده شدن با ویروس علائم هپاتیت C ظاهر شود؟

سخت است که به طور خاص بگوییم، زیرا اکثر افراد مبتلا به هپاتیت C در طول عفونت زودرس علائم ندارند. کسانی که علائم اولیه را پس از ابتلا به عفونت (6 تا 10 هفته) ایجاد می کنند، علائم گوارشی خفیف را تجربه می کنند.

تشخیص بیماری هپاتیت C

بعد از بروز علائم هپاتیت C در فرد یا در هنگام مراجعه به پزشک امکان دارد که در اثر آزمایش خون تشخیص داده شود که فرد به ویروس هپاتیت C آلوده شده است. از جمله آزمون های تشخیصی برای این بیماری می توان به موارد  تشخیص زیر اشاره کرد:

گرفتن شرح حال و انجام معاينه دقيق پزشك

آزمايش خون جهت بررسي وجود آنتي بادي ضد ويروس در صورت شك به هپاتيت C

در صورت مثبـت بـودن نتيجـه ايـن آزمـايش، آزمايش بررسي ژنتيكي ويروس

در صورت مثبت بودن آزمايـشات فـوق ممكـن است پزشك بيوپسي(نمونه گيري) از كبد انجـام دهد.

درمان

بعد از بروز علائم هپاتیت C و مراجعه به پزشک، اگر تشخیص داده شود که فرد به این ویروس مبتلا شده یکی از روش های زیر بسته به شدت و مرحله بیماری مورد استفاده قرار می دهند:

داروهای ضد ویروسی

عفونت هپاتیت C با داروهای ضد ویروسی می توان از بدن پاک کرد. هدف درمان این است که ویروس هپاتیت C در بدن شما حداقل 12 هفته پس از اتمام درمان، تشخیص داده نشود. اخیرا پژوهشگران پیشرفت قابل توجهی در درمان هپاتیت C با استفاده از داروهای جدید ضد ویروسی پیدا کرده اند. به عنوان نتیجه، افراد نتایج بهتر، عوارض جانبی کمتر و زمان درمان کمتر را تجربه می کنند. انتخاب داروها و طول درمان بستگی به ژنوتیپ هپاتیت C، وجود آسیب های موجود کبد، سایر شرایط پزشکی و درمان های قبلی دارد. با توجه به سرعت تحقیق، توصیه های مربوط به داروها و رژیم های درمان به سرعت در حال تغییر است؛ بنابراین بهترین است که در مورد گزینه های درمان خود را با یک متخصص صحبت کنید.

پیوند کبد

اگر عوارض جدی را از عفونت مزمن هپاتیت C ایجاد کرده باشید، پیوند کبدی ممکن است یک گزینه باشد. در طی پیوند کبد، جراح کبد آسیب دیده را برداشته و آن را با یک کبد سالم جایگزین می کند. در اکثر موارد پیوند کبدی به تنهایی هپاتیت C را درمان نمی کند. احتمال دارد که این عفونت مجددا بازگشت یابد و درمان با داروهای ضد ویروسی برای جلوگیری از آسیب به کبد پیوند داده شده ادامه می یابد. مطالعات متعدد نشان داده است که رژیم های جدید ضد ویروسی مستقیم مستقیم در درمان پس از پیوند هپاتیت C موثر هستند.

واکسیناسیون

اگر چه واکسن برای هپاتیت C وجود ندارد، پزشک شما احتمالا توصیه می کند که واکسن ها را در برابر ویروس های هپاتیت A و B دریافت کنید. اینها ویروس های جداگانه هستند که همچنین می توانند آسیب کبدی را ایجاد کرده و دوره هپاتیت مزمن C را پیچیده تر کنند.

افراد در خطر ابتلا به بیماری هپاتیت C

اگر شما یکی از کارها و موارد زیر را قبلا انجام داده اید، خطر ابتلا به هپاتیت در شما C افزایش می یابد:

• کارمند بیمارستان یا مراقبت های پزشکی
• تزریق مواد مخدر
• خال کوبی در جاهای نا امن
• دریافت خون یا پیوند عضو قبل از سال 1992
• دریافت کننده فاکتورهای لخته شدن قبل از سال 1987
• درمان های همودیالیز برای مدت زمان طولانی
• در محیط های پر خطر از قبیل زندان بودن

عوارض جانبی

از شاخص ترین عوارض این بیماری سرطان کبد و سیروز کبدی است. در موارد حاد تر باعث نارسایی کبد می شود که احتمال مرگ را بالا می برد.

چگونه با آن كنار بياييم؟

هپاتيت C بسيار آرام پيشرفت مـي كنـد و ممكـن است چند دهه بدون علامت باشد و بيمار مي توانـد سالها زندگي طبيعي داشته باشد. هپاتيت C قابل درمان و كنتـرل اسـت و در صـورت بروز علائم درمان مي تواند كمك كننده باشد. در صورت رعايت نكات بهداشتي، مي توان از ابتلاي اعضاي خانواده به هپاتيت C جلوگيري كرد.

راه های پيشگيری از هپاتيت C چيست؟

هپاتيت C واكسن ندارد اما مي توان با اقداماتي از ابتلا به آن پيشگيري نمود:

• عدم استفاده از سوزن تزريقي مشترك
• استفاده از دستكش پلاستيكي جهت پرسـنل شاغل در مراكز بهداشتي-درماني
• اطمينان از تميز بودن وسـايل در صورت تاتوكردن يــا خــالكوبي، درمان بـا طـب سوزني
• پرهيز از بي بند و باري جنسي
• استفاده از لوازم شخصي خصوصا در آرايشگاهها مي تواند در جلوگيري از هپاتيت C موثر باشد.

بر گرفته از

علائم و نشانه های هپاتیت C را بهتر بشناسیم