آنال فیشر یا شقاق مقعد چیست؟
شقاق مقعد (آنال فیشر)، وضعیتی بسیار دردناک است که در پوشش کانال مقعد، بر اثر برش یا پاره شدن سلولهای سطحی مقعد گسترش مییابد.
شقاق میتواند باعث درد در طی حرکت روده و خون در مدفوع شود. اغلب شقاق مقعد کمتر از یک سانتیمتر است، اما اعصاب این بخش جز قسمتهای بسیار حساس بدن است. به عنوان یک نتیجه، درد در این منطقه میتواند بسیار شدید باشد. در این مقاله علائم شقاق مقعد، تشخیص و درمان شقاق مقعد را پوشش میدهیم و شیوهای را که میتوان از آنها جلوگیری کرد را خدمت شما عزیزان شرح میدهیم.
شقاق یا آنال فیشر چیست؟
شقاق مقعد وضعیتی بسیار دردناک حاصل زخم سطحی یا پارگی در ناحیه پوشش سلولی مقعد است. شقاق مقعد به صورت یک خط طولی در نیمه تحتانی کانال مقعد زیر خط دندانهای، شکل میگیرد. این ناحیه حسگرهای بسیار زیادی دارد بنابراین وضعیتی دردناک برای بیمار در حین اجابت مزاج و دفع مدفوع ایجاد میکند. شقاق مقعد برشی کوچک در بافت نازک و مخاطی ناحیه مقعد است که در اثر مدفوع سخت یا بزرگ در طول حرکت رودهای، ممکن است رخ دهد. از علائم شقاق مقعد میتوان به درد و خونریزی با حرکت روده اشاره کرد.
شقاق مقعد در نوزادان و نوجوانان بسیار رایج است، اما میتواند در هر سنی اتفاق بیافتد. اغلب شکافهای مقعدی با درمانهای ساده مانند افزایش مصرف فیبر و حمام در آب ولرم بهتر میشوند. برخی از افراد مبتلا به شقاق مقعد ممکن است برای تسکین علائم شقاق مقعد، به دارو یا گاهی اوقات جراحی نیاز داشته باشند.
در اغلب موارد، علائم شقاق مقعد در عرض چهار تا شش هفته خود به خود بهبود مییابد. شقاق مزمن بیش از هشت هفته باقی میماند. اگر شقاق مقعد با درمانها دارویی بهبود نیافت، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشد. ممکن است پزشک شما برای سایر اختلالات زمینهای که میتواند باعث ایجاد شقاق مقعدی شود جستجو کند.
علائم شقاق مقعد
وجود خون در مدفوع یک علامت رایج از شقاق مقعد است. سایر علائم و نشانههای شقاق مقعد عبارتاند از:
درد به ویژه هنگام عبور مدفوع و فشار به بواسیر؛ در طول گذراندن مدفوع، درد شدید است و پس از آن ممکن است احساس سوزش عمیقتر وجود داشته باشد. ترس از درد ممکن است بعضی از بیماران را از رفتن به توالت باز دارد و خطر ابتلا به یبوست را افزایش دهد. اگر طول مدت دفع مدفوع افزایش یابد، میتواند درد را بدتر کند، زیرا مدفوع سختتر و بزرگتر خواهد شد. برخی از افراد ممکن است هنگامی که خود را با کاغذ توالت تمیز میکنند، دچار درد شدید شوند.
خارش در منطقه مقعد از جمله علائم شقاق در فرد است، احساس خارش ممکن است متناوب یا پایدار باشد.
سوزش ادرار احساس ناراحتی هنگام دفع ادرار، از جمله علائم شقاق مقعد است که بسیار نادر است. برخی از بیماران ممکن است اغلب در هنگام ادرار کردن، احساس سوزش کنند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
اگر در هنگام حرکت رودهای دچار درد هستید یا بعد از یک حرکت روده، متوجه خون در مدفوع یا کاغذ توالت شدید؛ نشانهای از علائم شقاق مقعد است، هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید. شما باید به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید. شما عزیزان میتوانید از لیست موجود در سامانه نوبتدهی دکتر دکتر، کمک گرفته و پزشک متخصص خود را در سطح کشور انتخاب کنید. از اینجا، به لیست متخصصان گوارش کشور دسترسی داشته باشید.
علل شقاق مقعد
آنال فیشر یا شقاق مقعد به چند دلیل میتواند رخ دهد، از جمله:
یبوست: مدفوع بزرگ و یبوست ضایعات بیشتری در ناحیه مقعد در طی حرکت روده نسبت به مدفوع نرم و کوچکتر ایجاد میکند.
اسهال: اسهال مکرر میتواند باعث ایجاد شقاق مقعد شود.
اسپاسم عضلانی: کارشناسان معتقدند اسپاسم عضلانی اسفنکتر مقعد ممکن است خطر ابتلا به شقاق مقعد را افزایش دهد. اسپاسم یک حرکت کوتاه، حرکتی عضلانی و خودکار است. در اسپاسم عضله به طور ناگهانی سفت میشود. اسپاسم عضلانی همچنین ممکن است روند بهبودی را تضعیف کند.
رابطه جنسی مقعدی: در موارد نادر میتواند باعث ایجاد شقاق مقعد شود.
بارداری و زایمان: زنان باردار در معرض خطر ابتلا به شقاق مقعد قرار دارند. پوشش مخاطی مقعد، همچنین ممکن است در حین زایمان پاره شود.
بیماریهای مقاربتی: با درصد بالایی در ابتلا به شقاق مقعد مرتبط هستند. نمونههایی از این بیماریها: سفلیس، HIV ،HPV (ویروس پاپیلومای انسانی)، تبخال و کلامیدیا هستند.
شرایط خاص: برخی از شرایط اساسی، مانند بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و سایر بیماریهای التهابی روده ممکن است باعث ایجاد زخم در ناحیه مقعد شود.
شقاق مقعد چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک معمولاً میتواند شقاق مقعد را با بررسی محدوده اطراف مقعد تشخیص دهد. با این حال، ممکن است بخواهد معاینه رکتوم انجام دهد تا تشخیص را تأیید کند. در طول این امتحان، پزشک ممکن است لولهای را به راست روده وارد کند تا میزان آنال فیشر را ببیند. این ابزار پزشکی یک لوله نازک است که اجازه میدهد تا پزشکان کانال مقعد را بررسی کنند. با استفاده از آنسکوپ نیز ممکن است پزشک سایر علل درد مقعد مانند هموروئید را پیدا کند. در برخی موارد درد رکتوم، ممکن است برای ارزیابی بهتر علائم، نیاز به یک آندوسکوپی باشد.
درمان آنال فیشر یا شقاق
پماد درمان معمول برای شقاق مقعدی است. در بیشتر موارد، شقاق مقعد خود به خود، ظرف چند هفته بهبود مییابد. پزشک ممکن است بعضی از داروها را برای تسکین علائم شقاق مقعد از قبیل درد، سوزش، یا ناراحتی تجویز کند. اگر بیمار از یبوست رنج میبرد، ممکن است ملین تجویز شود. فرد نیز تشویق خواهد شد که میزان مصرف فیبرهای رژیمی خود را افزایش دهد که به دفع مدفوع کمک میکند. اگر میزان جذب فیبر سریع و بیش از حد بالا باشد، احتمال ابتلا به گرفتگی معده، باد، نفخ و اسهال وجود دارد. افزایش باید به تدریج انجام شود.
برای کاهش علائم شقاق مقعد از جمله درد، پزشک ممکن است بی حسی موضعی را توصیه کند. موضعی به معنی آن است که به طور مستقیم به پوست اعمال میشود. برای احساس سوزش طولانی مدت پس از رفتن به توالت، ممکن است داروهای مسکن، جوابگو باشند. یک حمام ولرم (نه خیلی گرم) به آرامش عضلات کمک میکند و درد را کاهش میدهد. در برخی موارد، پزشک برای کاهش علائم شقاق مقعد، از داروهای مسدودکننده کانال کلسیم (برای کاهش فشار خون بالا طراحی شده است)، استفاده میکند. این داروها عضله اسفنکتر را آرام میکند و همچنین میزان خون در منطقه آسیبدیده را افزایش میدهد که باعث بهبودی میشود. استفاده از کرمهای ضد التهاب، یکی دیگر از روشهای درمان شقاق مقعد است که برای کاهش علائم شقاق مقعد از جمله خارش و درد مورد استفاده قرار میگیرد.
اگر شقاق مقعد مزمن (طولانی مدت) است و درمان نمیشود، جراحی ممکن است یک گزینه باشد. بخشی از عضله اسفنکتر مقعد به صورت جراحی برداشته میشود که منجر به اسپاسم کمتر میشود. این روش به عنوان اسفنکتروتومی داخلی شناخته میشود. فیشرکتومی جراحی حذف فیشر است. این روش نادر است و ممکن است در کودکان استفاده شود.
عوارض جانبی
عوارض شقاق مقعدی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- عدم بهبودی: شقاق مقعد که طی هشت هفته بهبود نیابد، مزمن است و ممکن است نیاز به درمان بیشتری داشته باشد.
- عود بیماری: هنگامی که شقاق مقعد را تجربه کردهاید، مستعد ابتلا به یک بیماری دیگر هستید.
- پارگی بیشتر مقعد: شقاق مقعد ممکن است به عضلات اطراف (حلقه عضلانی) گسترش یابد که به این حالت اسفنکتر داخلی مقعدی گفته میشود. شکاف ناخوشایند میتواند چرخهای از ناراحتی ایجاد کند که ممکن است برای کاهش درد و یا برداشتن شقاق دارو یا عمل جراحی لازم باشد.
جلوگیری از شقاق مقعد
شما ممکن است با اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از یبوست یا اسهال از شقاق مقعد جلوگیری کنید. خوردن غذاهای دارای فیبر بالا، مایعات، نوشیدنی و ورزش منظم برای جلوگیری از فشار در طول حرکت رودهای میتواند مؤثر باشد.
منابع:
این مقاله در پاسخ به سوال یکی از کاربران در بخش پرسش و پاسخ، منتشر شده است. شما هم اگر نیاز به مقالهای در موضوعات پزشکی دارید، سوال خود را از بخش پرسش و پاسخ برای ما ارسال کنید.
سلام من درد تو باسن رو دارم و هنگام دفع اذیت میشم چه پمادی باید استفاده کنم؟
سلام
شیاف و پماد آنتی فیشر
ازمایش پاتولوژی شقاق بعد از عمل لیزر برای چیست
سلام هر نمونه اي كه خارج شه از بدن بايد تحت بررسيپاتولوژي قرار بگيره
سلام.ممنون از مقاله آموزندتون.
سلام من خودم ب تازگی خون میبینم لای مدفوع که علاعم این مقالتونو کامل دارم ممکنه این بیماری رو داشته باش!
سلام
این بیماری با یبوست و درد و سوزش مقعد همراهه.اگه خون در مدفوع دارین حتما باید ویزیت شین
سلام خسته نباشید من 4سال پیش کاری انجام بدم بش از حد فشار آمد به شکمم که اینقدر فشار زیاد بود که در شدیدی به ناهییه لگنم اومد اینقدر این درد زیاد شد که زمان راه میرفتم در شدیدی توی کمر ولگنم بود بعد از مدتی رفتم دکتر دکتر گفت شقاق داری باید عمل بشی عمل کردم در کمتر شد ولی طرف چپ شکمم ورم کرده و در شدیدی دارم حالا میرم دستشویی در شدیدی بعد از دستشویی دارم همراه خلت توی مدفومه با خون لطفا راهنمای کنید ممنون
سلام بايد سونوگرافي از لحاظ فتق ناحيه اينگوينال بديد( كشاله ران)
سلام همسرم آقا وقتی مدفوع می کند خون دیده می شودولی درد وسوزش ندارد می خواستم علت را ببینم
سلام ايشون بايد معاينه شوند و بر اساس سنشون كلونوسكوپي يا ركتوسيگموئيدوسكوپي انحام بدهند
لطفا
برای معاینه کامل و تجویز دارو، به صورت حضوری به متخصص گوارش مراجعه کنید.
سلام من چن مدت پیش رابطه مقعدی داشتم ولی الان متوجه شدم ی شکاف یا خالت پارگی بالا تر از مقعدم دیده میشه ن سوزش داره ن درد فقط انگار ترک خورده بخاطر سکس این اتفاق افتاده یا دلیلش چیز دیگس؟
سلام بله، البته يبوست هم اين حالتو ميده منجر به شقاق ميشه
بايد معاينه شين تا موقعيتش مشخص شه كه كدوم قسمت مقعدتونه و درمانو انجام بدين
با عرض سلام و خسته نباشید پسر ۲۲ ساله هستم الان نزدیک به یک ساله موقع اجابت سوزش دارم احساس میکنم مقعدم به صورت خطی پاره شده خونریزی نداشتم میشه بدون عمل کاری کرد؟
سلام بايد از نظر هموروئيد و grade هموروئيدتون معاينه شيد
مايعات زياد بخوريد ميوه و فيبر هم زياد بخوريد
بصورت حضوري هم معاينه شيد
سلام.خسته نباشین
من حدود۵سالی هست که در ناحیه مقعد بعد از هربار مدفوع کردن احساس ناخوشایندی بهم دست میده وبیشتر مواقع درد و سوزش و گاهی خون همراهش هست و احساس میکنم ک مقعدم پاره شده و اندازه دوسانتی بیرون اومده انگار.
خاستم بگم باید عمل جراحی کنم یا با دارو حل میشه؟
سلام بايد توسط متخصص گوارش ويزيت شويد در صورتي كه خفيف باشه با دارو و رژيم غذايي پر فيبر قابل حل هست
سلام.خسته نباشین.
بنده دو روز پیش اقدام به عمل جراحی همورئید و فیشور کردم.
چه کارهایی برای مراقبت جهت بهبودی و همچنین عدم بازگشت ،بایستی انجام بدم؟
ممنونم
سلام
من مرد و ۳۷ سالم هست.
۵ ماه پیش متوجه شدم لباس زیرم بعد از دفع، خونی میشه. البته مدت یک سال هم هست که باد زیاد توی روده هام می پیچه و با صدا خارج میشه. بعد از اون سعی کردم یبوستی که گاهی داشتم رو در مان کنم به همین خاطر میوه بیشتر میخورن و یه مدت هم پودر پلی اتیلن گلیکول میخوردم ولی باز هم گاهی خون توی مدفوع دیده میشد. فعلا پودر نمیخورم و روغن زیتون میخورن. سمت بالای مقعدم هم یه حالت خون مردگی پیدا کرده. هنوز بعد از هر بار دفع خارش و سوزش دارم باید چکار کنم؟
سلام و ممنون از پاسخگویتون من دو ماه پیش به صورت ناگهانی درد و سوزش مقعدم شروع شد رفتم پیش جراح گفت هموروئید دارید و عمل کرد اما پس از جراحی نتنها دردم کم نشد بلکه بیشتر شد بازم رفتم پیش همان دکتر این بار هم گفت شقاق داری روزی دو بار شربت مگنی میلک میخورم و ظهرها پودر رولاکس می خورم قبلا یبوست داشتم الان خوب شده و روزی سه بار پماد لیدوکائین اچ استفاده می کنم بعد از اجابت مزاج سوزش دارم و بیشتر اوقات سوزش خیلی شدید است و خیلی اذیتم می کند گاهی اوقات اینقدر شدید است که داد و هوارم باعث رنجش خانواده و اطرافیانم می شود لطفاً راهنمایی بفرمایید چکار کنم که این سوزش از بین برود؟ و بفرمایید چه غذاهایی بخورم؟ دو ماه غذای آبکی می خورم دیگه خسته شدم
سلام و عرض ادب خدمت شما
بنده حدود ۷,۸ سال است که مداوم هموروئید داشته ام و حدود ۳،۴ سال همراه با فیشر، گاهی شدیدتر گاهی کمتر ولی همیشه هستند گاهی خونریزی گاهی درد فقط گاهی خارش، ولی همیشگی شده، تو این مدت هشت سال درد شدید را با شیاف آنتی همورویید و پماد ام جی کاهش دادم تتراسایکلین و آنتی فیشر هم استفاده میکنم ولی خوب نمیشه
آیا مزمن شدن فیشر خطرناک است؟ ممکن است باعث سرطان شود؟ چگونه کامل بهبود پیدا کنم بدون جراحی؟
لطفا مرا راهنمایی کنید با تشکر
سلام
مزمن شدنش خطر سرطان ندارد
در مواردی که شدید باشد درمان دارویی کاربرد ندارد و جراحی لازم است
سلام من چند سال پیش کارم جوری بود زیاد مینشتم ومقعدم ادیت میشد جراح رفتم عمل کردم یبار جراحی یبار لیزر چند سال خوب بودم حالا باز دردم چند روزیه برگشته چون بازم زیاد رو صندلی نشستم دارم ادیت میشم چکار کنم ؟
با سلام و احترام.من حدود ۵سال پیش دچار فیشر بودم که با پماد مخصوص درمان شدم.پس از درمان احساس میکردم که نزدیک مقعدم مرطوب میشود که بعدا خوب شد.پس از مدتی که تا الان هم ادامه دارد.احساس گرفتگی در داخل مقعد میکنم انگار که زخمی بوده حالا خوب شده و گوشت اضافه آورده.البته درد ندارم ولی دفع و باد با فشار خارج میشود.لطف بفرمایید و بگویید علتش چیست وبایستی چکار کنم
سلام
بابد معاینه شین ، ممکن همورویید هم باشه
سلام
من وقتی میرم دستشویی هنگام خارج شدن مدفوع سوزش و درد دارم و هر بیشتر مواقع هم باید مدفوع رو با فشار خارج کنم تا چند ساعت بعد از خارج شدن درد هستش
بنظرتون چکار کنم؟
سلام
من الان یک هفته هست که موقعی که میخوام مدفوع کنم سوزش و درد دارم و مدفوع هم همیشه با فشار بیرون میاد
بنظرتون چکار کنم؟
سلام من یه دوباره موقع رفتن به دسشویی خونریزی داشتم نگاه که انداختم یه زخم خطی دیدم چیکار کنم من ترس از حراجی دارم
سلام من مبتلا به ibs هستم
چند وقت پیش اسهال و یبوست داشتم
الان گاهی اوقات بعد از اجابت مزاج سوزش مقعد دارم که گاهی اوقات هم خارش هست و بعد از چندین ساعت یا یک روز خوب میشه
با سلام و احترام زن ۴۵ ساله در رابطه جنسی آسیب دیده ام پماد های مختلف استفاده کرده ام به پزشک های مختلف هم رفته ام ۶ ساله که درد دارم دکتر گفت اعصاب شقاقی هست پماد ها نتیجه خوبی نمیدن فقط آنتی فیشر بهبود میده اونم خارش داره به نظر شما چه باید بکنم؟ ممنون
باسلام و احترام فراوان
مرد۵۰ساله اهل ورزش مداوم دارای خون لخته در مدفوع به مدت ۱ ماه هستم که بصورت لوبیای قرمز و کاهی لخته بیشکل سیاه است ،
کولونوسکوپی انجام شد نتیجه آنال فیشر تشخیص متخصص گوارش بود ،
حال با تجویز متخصص جراحی عمومی ژل دیلتیازم مصرف می کنم ، روزی ۲ بار قبل از دفع مدفوع
خواهشمندم داروهای موثرتر گیاهی و شیمیایی را معرفی نمایید ،.
اکنون لخته خون خیلی کمتر دیده میشود،
اگر نیاز به جراحی لیزر هست راهنمایی فرمایید کجا و توسط چه کسی؟
شهروند لرستانی ، جمشیدی
با سپاس بیکران از عنایت و راهنمایی شما طبیبان حاذق و پاکسرشت ،
عرض سلام خدمت تان مدت مدت سی سال میشد که آنال فیشر داشتم که توام با درد و خونریزی بود یک هفته میشود عمل جراحی نموده ام ولی بعد از جراحی درد داخل مقعد هیچ کم نشده و هنگام دفع مدفوع خون اندک نیز در کاغذ تشناب دیده میشود آیا درد و خون قابل تشویش است یا خیر الماس جواب ارایه نمایید متشکرم
سلام.من مردی ۴۲ ساله هستم.چند مدت بود خارش در قسمت مقعد داشتم و خون در مدفوع داشتم که یک هفته است بعد از احساس گرفتگی در حین دستشویی وفشار بیش ازحد .درد بسیار شدیدی از ناحیه مقعد دارم .که حین دستشویی بسیار شدید میشود و طی روز و شب هم دردوسوزش دارم .طبق نظریه دکتر فیشر دارم .لطفا راهنمایی کنید خیلی درد دارم