زنان تقریبا دو برابر مردان در معرض ابتلا به افسردگی هستند. افسردگی ممکن است در هر سنی رخ دهد، ولی زنان بیشتر از مردان به آن مبتلا می‌شوند. برخ از این احساسات به دلیل تغییرات هورمونی به وجود می‌آیند، اما تغییرات هورمونی به تنهایی باعث افسردگی نمی‌شود. بنابراین زنان افسرده بهتر است پیش از شروع به خود درمانی، ابتدا با یک مشاور روانشناس در ارتباط باشند تا علت اصلی بیماری خود را پیدا کنند.
ما نیز در این مطلب از مجله دکتردکتر درباره علائم و درمان افسردگی زنان صحبت می‌کنیم. در ادامه همراه ما باشید.
افسردگی چیست؟
غمگین بودن یک واکنش طبیعی به لحظات سخت زندگی است. اما معمولا غم و اندوه با گذشت زمان از بین می‌رود و با افسردگی فرق دارد. ما پیش‌تر در مطلبی جداگانه به این موضوع پرداخته‌ایم که افسردگی چیست و پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را مطالعه کنید.
ولی به طور خلاصه، افسردگی یک اختلال خلقی است که می‌تواند علائم شدیدی ایجاد کند و بر احساسات، تفکر و انجام فعالیت‌های روزانه مانند خواب، غذا خوردن یا کار تاثیر بگذارد. افسردگی در بین زنان شایع‌تر از مردان است که احتمالا به عوامل بیولوژیکی، هورمونی و اجتماعی مرتبط می‌شود.
علائم و نشانه های افسردگی در زنان چیست؟
- حالت غم و اضطراب
- از دست دادن علاقه یا لذت انجام فعالیت‌ها، از جمله رابطه جنسی
- بی قراری یا گریه بیش از حد
- احساس گناه، بی ارزشی، درماندگی، ناامیدی، بدبینی
- خواب زیاد یا خیلی کم، صبح زود بیدار شدن
- اشتهای کم یا کاهش وزن، پرخوری و افزایش وزن
- انرژی کم و احساس خستگی
- افکار مرگ یا خودکشی، اقدام به خودکشی
- مشکل در تمرکز، به خاطر سپردن چیزها یا تصمیم‌گیری
- سردرد، اختلالات گوارشی و درد مزمن
عوامل افسردگی در زنان چیست؟
بسیاری از عوامل ژنتیکی، هورمونی، روانی و اجتماعی وجود دارند که باعث ایجاد انواع افسردگی می‌شوند:
1. تغییرات هورمونی
از نظر بیولوژیکی، افسردگی در اکثر خانواده‌ها دیده می‌شود. برخی از افراد به لحاظ ترکیبات ژنتیکی بیشتر مستعد افسردگی هستند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند از خود مقاوت بیشتری نشان دهند. البته فقط ژنتیک باعث ایجاد افسردگی در زنان نیست، بلکه این مورد در کنار عوامل دیگر می‌تواند افسردگی ایجاد کند.
سایر عوامل بیولوژیکی و هورمونی نیز احتمال ابتلا به افسردگی را افزایش می‌دهند. مسائل مربوط به بارداری، یائسگی و چرخه‌های قاعدگی، عوامل خطر ابتلا به افسردگی را در زنان افزایش می‌دهد. بیشتر این موارد به دلیل عدم تعادل هورمونی و نوسانات سریع هورمون‌های تولید مثلی است.
2. علل روانی
زنان بیشتر از مردان در معرض علل روانی افسردگی هستند. زنان در دوره‌های افسردگی بیشتر احتمال دارد که افکار منفی را با خود مرور کنند. در حالی که گریه کردن، صحبت کردن با دوستان و تکرار اینکه چرا در حالت افسردگی هستید یک واکنش طبیعی است، تحقیقات نشان داده است که نشخوار فکری در مورد افسردگی می‌تواند باعث طولانی‌تر شدن و حتی تشدید آن شود.
عوامل روان‌شناختی دیگری که بر زنان بیش از مردان تاثیر می‌گذارد، تصاویر منفی بدنی و افسردگی ناشی از استرس است. زنان بیشتر از مردان مستعد استرس هستند، زیرا افزایش سطح پروژسترون در آنها مانع از کاهش هورمون‌های استرس می‌شود. مسائل مربوط به تصویر بدنی منفی، معمولا در نوجوانی شروع می‌شود و به نظر می‌رسد با شروع بلوغ در زنان مرتبط باشد.
3. علل اجتماعی
مهارت‌های مقابله‌ای، انتخاب روابط و سبک زندگی زنان از مردان متفاوت است. احتمال ابتلا به افسردگیِ ناشی از مشکلات زناشویی یا روابط، مسائل مربوط به تعادل بین کار و زندگی، مشکلات مالی و رویدادهای استرس‌زا در زندگی زنان بیشتر از مردان است. همچنین عوامل زیر نیز افزایش دهنده خطر افسردگی زنان هستند:
- فوت والدین قبل از 10 سالگی
- از دست دادن شغل، مشکلات روابط، طلاق
- آزار جسمی یا جنسی در دوران کودکی
- سابقه اختلالات خلقی
- استفاده از داروهای خاص
زنان به دلیل این عوامل می‌توانند دچار انواع افسردگی شوند. اما برخی از افسردگی‌ها مختص زنان هستند که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
افسردگی قاعدگی
برای اکثر زنان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی (PMS)، علائمی مانند نفخ شکم، حساس شدن سینه‌ها، سردرد، اضطراب و تحریک‌پذیری وجود دارند. اما تعداد کمی از زنان علائم شدید و ناتوان کننده‌ای دارند که تحصیل، شغل، روابط یا سایر زمینه‌های زندگی آنها را مختل می‌کند. در آن مرحله، سندرم پیش از قاعدگی ممکن است از مرز اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) عبور کند و حالت افسردگی قاعدگی به خود بگیرد.
رابطه دقیق بین افسردگی و سندرم پیش از قاعدگی نامشخص است. این امکان وجود دارد که تغییرات چرخه‌ای در استروژن، پروژسترون و سایر هورمون‌ها، عملکرد مواد شیمایی مغز را مختل می‌کنند. البته به نظر می‌رسد ویژگی‌های ارثی، تجربیات زندگی و سایر عوامل در این امر نقش دارند.
افسردگی زنان خانه دار
اگر با زنان خانه دار صحبت کنید، اکثر آنها می‌گویند گه گاهی از کار در خانه خسته می‌شوند و برای مدت طولانی حس بی‌حوصلگی دارند. زیرا خانه دار بودن تنها یک شغل نیست و مواردی مثل آشپزی، مراقبت از فرزندان و تمیز کردن را شامل می‌شود. گاهی همه این‌ها با عدم دستمزد و حتی عدم قدردانی همراه است. زنان خانه دار معمولا در مقایسه با زنان شاغل به رسمیت شناخته نمی‌شوند.
اکثر زنان خانه دار زمانی با مشکل بحران هویت مواجه می‌شوند که بیشتر وقت خود را در خانه سپری می‌کنند و به تنهایی به خانواده و کارهای خانه رسیدگی می‌کنند. این باعث ایجاد احساس پوچی، ناامیدی و خستگی می‌شود.
خانه دار بودن گاهی باعث می‌شود زنان احساس بیگانگی و گمراهی کنند. در مقایسه با زنان شاغل که از طریق شغل خود احساس هدف و هویت پیدا می‌کنند، زنان خانه‌دار به هر دوی این موارد دسترسی ندارند و در نتیجه به خاطر حس بی‌ارزشی، دچار افسردگی می‌شوند.
افسردگی زایمان
در دوران بارداری، تغییرات هورمونی چشمگیری رخ می‌دهد و این می‌تواند بر خلق و خو تاثیر بگذارد. سایر مسائل نیز ممکن است خطر ابتلا به افسردگی را در دوران بارداری یا در طول تلاش برای باردار شدن افزایش دهند، مانند:
- تغییر سبک زندگی یا کار یا سایر عوامل استرس زای زندگی
- مشکلات رابطه
- دوره‌های قبلی افسردگی، افسردگی پس از زایمان
- عدم حمایت اجتماعی
- حاملگی ناخواسته
- سقط جنین
- ناباروری
- قطع مصرف داروهای ضد افسردگی
در ضمن، بسیاری از مادران دچار افسردگی زایمان می‌شوند و بالافاصله بعد از تولد کودک، حس غم دارند و تحریک‌پذیر می‌شوند. این احساسات طبیعی هستند و معمولا در عرض یک یا دو هفته فروکش می‌کنند. اما احساسات افسردگی جدی‌تر یا طولانی‌مدت، ممکن است نشان‌دهنده افسردگی پس از زایمان باشد و باید به فکر درمان آن باشید، زیرا رفتار مادر می‌تواند کودک را تحت تاثیر قرار دهد.
افسردگی بعد از طلاق
بر اساس پژوهش‌ها، طلاق پس از مرگ همسر در رتبه دوم قرار می‌گیرد و یکی از استرس‌زاترین موقعیت‌هایی است که افراد با آن مواجه می‌شوند. علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که رویدادهای مهم زندگی مانند طلاق را تجربه می‌کنند، 2.5 تا 9.4 برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی هستند.
برای افرادی که قبلا دچار افسردگی شده‌اند، عوامل استرس‌زای زندگی مانند پایان ازدواج ممکن است علائم را افزایش دهند یا بدتر کنند. مردان و زنان افسردگی را به طور متفاوتی تجربه می‌کنند. افسردگی در زنان اغلب به صورت غمگینی، بی ارزشی و احساس گناه ظاهر می‌شود.
علائم افسردگی در مردان از تحریک‌پذیری و مشکل در خواب تا نوشیدن الکل یا مصرف مواد مخدر متغیر است. اما به طور کلی زنان بیشتر از مردان پس از طلاق دچار افسردگی می‌شوند. این موضوع به دلایل اجتماعی، ویژگی‌های فیزیکی و شخصیتی زنان برمی‌گردد که باعث می‌شود آنها نسبت به مردان بیشتر درگیر افسردگی شوند.
افسردگی زنان در یائسگی
به نظر می‌رسد زنان در سال‌های قبل از یائسگی و بلافاصله پس از یائسگی، در برابر افسردگی آسیب‌پذیر هستند. تئوری‌هایی وجود دارند که نشان می‌دهند چرا زنان در این دوره، دو برابر می‌توانند دچار افسردگی شوند. برخی از زنان نسبت به تغییرات هورمونی که در دوران پیش از یائسگی رخ می‌دهد، حساس‌تر هستند و این تغییرات آنها را در معرض خطر بیشتری برای افسردگی قرار می‌دهد. علاوه بر این، زنانی که در معرض بیشترین خطر قرار دارند، کسانی هستند که قبلا سابقه افسردگی داشته‌اند.
در طول یائسگی، چرخه قاعدگی نامنظم می‌شود. همان هورمون‌هایی که چرخه قاعدگی شما را کنترل می‌کنند، بر سروتونین نیز تاثیر می‌گذارند. هنگامی که سطح هورمون کاهش می‌یابد، میزان سروتونین کم می‌شود و می‌تواند به افزایش تحریک‌پذیری، اضطراب و غم کمک کند.
کاهش سطح استروژن و پروژسترون می‌تواند باعث نوسانات خلقی شود و به همین دلیل باعث شود که زنان قادر به انجام برخی از کارها نباشند. برای برخی از زنان، این افت هورمونی می‌تواند یک دوره افسردگی ایجاد کند.
درمان افسردگی در زنان با روان درمانی
معمولا پزشکان اول روان درمانی را برای درمان افسردگی زنان پیشنهاد می‌دهند. درمان شناختی رفتاری (CBT) یکی از رایج ترین اشکال گفتار درمانی یا روان درمانی در درمان افسردگی است. این روش درمانی بر آموزش روش‌های جدید تفکر و مکانیسم‌های مقابله‌ای در هنگام بروز احساسات افسردگی تمرکز دارد. علاوه بر این به زنان کمک می‌کند تا روابط دشوار و چگونگی بهبود آنها و نحوه تغییر عادت را درک کنند. علاوه بر درمان انفرادی، گروه درمانی یا خانواده درمانی روشی مفید برای درمان افسردگی است.
درمان افسردگی زنان با دارو
یکی از رایج ترین گزینه های درمان افسردگی زنان، دارودرمانی است. اگر باردار هستید یا ممکن است در طول درمان باردار شوید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید. زیرا داروهای خاصی برای درمان افسردگی می‌توانند روی کودک در حال رشد شما تاثیر بگذارند.
داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای (TCAs) مانند: آمی تریپتیلین، کلومیپرامین، دزیپرامین، نورتریپتیلین، دوکسپین، تریمیپرامین و ایمی پرامین جزو مهمترین داروهای ضد افسردگی هستند که برای درمان زنان نیز استفاده می‌شوند. این داروها به شما در مقابله و کاهش علائم افسردگی کمک می‌کنند. برخی از عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی می‌تواند افسردگی را در درصد کمی از افراد بدتر کند. برخی از عوارض جانبی این داروها عبارتند از:
- حالت تهوع
- سردرد
- اختلالات خواب
- تحریک
- مشکلات جنسی
از صحبت با روانشناس غافل نشوید
افسردگی در زنان یک بیماری شایع است که در دوره‌های مختلف زندگی آنها پدید می‌آید. شاید این علائم طی چند هفته از بین بروند، ولی در صورت طولانی‌تر شدن باید حتما از یک پزشک کمک بگیرید. افسردگی یک بیماری قابل درمان است و افراد مجبور نیستند به تنهایی با آن کنار بیایند.
افرادی که علائم بالقوه افسردگی دارند، می‌توانند با دریافت نوبت دکتر آنلاین، بیماری خود را به صورت اصولی درمان کنند. ما در دکتردکتر لیستی از روانشناسان را ارائه کرده‌ایم و شما می‌توانید به راحتی پزشک مورد نظرتان را انتخاب کنید و ویزیت شوید.
افسردگی چگونه بر بدن زنان تاثیر می‌گذارد؟
زنان مبتلا به افسردگی ممکن است علائم فیزیکی زیادی مانند سردرد، گرفتگی عضلات یا مشکلات گوارشی را تجربه کنند. همچنین فرد می‌تواند با خوابیدن و بیدار شدن در صبح مشکل داشته باشد و احساس خستگی کند.
علت اصلی افسردگی در زنان چیست؟
برخی از پژوهشگران بر این باورند که احتمال بالای افسردگی در زنان ممکن است به تغییرات در سطوح هورمونی مرتبط باشد که در طول زندگی یک زن رخ می‌دهد. این تغییرات در دوران بلوغ، بارداری و یائسگی و همچنین پس از زایمان یا سقط جنین مشهود است.
افسردگی زنان را جدی بگیرید!
افسردگی در زنان یکی از مشکلاتی است که در زندگی هر خانمی نه تنها خود او بلکه اطرافیانش نیز باید آن را بسیار جدی بگیرند؛ سلامت و شادابی روانی هر زنی نه تنها روی زندگی او بلکه اطرافیانش هم تاثیر می‌گذارد. برای برداشتن قدم اول و مشاوره می‌توانید با گرفت نوبت دکتر از پلتفرم دکتردکتر شروع کنید.
در انتها از شما می‌خواهیم که اگر نظر یا تجربه‌ای در این رابطه دارید، با ما و دیگر خوانندگان مجله دکتردکتر به اشتراک بگذارید.
