انواع درد و علل آن
هیچ کس درد را دوست ندارد، با این وجود، انواع درد یکی از مهمترین ابزار ارتباطی بدن است. تصور کنید مثلا چه اتفاقی میافتاد اگر وقتی که دست خود را روی اجاق داغ قرار میدهید، هیچ حسی نداشته باشید؟ در ادامه به معرفی انواع درد میپردازیم.
درد (حتی اگر ناشی از نیش زنبور، استخوان شکسته یا یک بیماری طولانیمدت باشد) حس ناخوشایند و تجربه بسیار بدی است. درد علل متعددی دارد و افراد به روشهای مختلفی به این حس پاسخ میدهند. دردی که برای شما قابل تحمل است و میتوانید در برابرش دوام بیاورید، شاید برای فرد دیگر غیرقابل تحمل باشد. با وجودی که تجربه درد از فردی به فرد دیگر متفاوت است، میتوان انواع درد را دستهبندی کرد. در ادامه مروری کلی به انواع مختلف درد و آنچه که آنها را از یکدیگر متمایز میکند، میپردازیم.
درد حاد و درد مزمن
روشهای مختلفی برای دستهبندی درد وجود دارد. یکی از این روشها، جدا کردن درد به دو نوع حاد و مزمن است. درد حاد معمولا ناگهانی ظاهر شده و مدت زمان محدودی دارد. این نوع از انواع درد اغلب به دلیل آسیب به بافتهایی چون استخوان، عضله یا اندامها ایجاد میشود و شروع آن معمولا با احساس نگرانی یا استرس همراه است.
درد مزمن مدت زمان بیشتری نسبت به درد حاد طول میکشد و بهطور کلی تا حدودی نسبت به درمان پزشکی مقاوم است. این درد معمولا با بیماریهای طولانی مدت مثل آرتروز همراه است. در برخی موارد، مثل بیماری فیبرومیالژیا، درد مزمن یکی از ویژگیهای بیماری محسوب میشود. همچنین درد مزمن میتواند ناشی از بافت آسیبدیده باشد؛ اما اغلب میتوان آن را به آسیبهایی در عصب نسبت داد.
هم درد حاد و هم درد مزمن میتوانند ناتوانکننده باشند و هر دوی این مدل از انواع درد میتوانند هم بر حالت روانی فرد اثر بگذارند و هم از آن تاثیر پذیرند. با این حال، ماهیت درد مزمن (که معمولا همواره با فرد است و تقریبا میتوان گفت دائمی است) فرد را حساس کرده و دچار عوارض جانبی روانی، مثل افسردگی و اضطراب میکند. در عین حال، مشکل روانی، افسردگی و اضطراب، میتواند باعث تشدید احساس درد شود.
حدود ۷۰ درصد از افرادی که درد مزمن دارند و با داروهای مسکن درمان میشوند، معمولا دردی را با عنوان «درد سرکش» (breakthrough pain) تجربه میکنند. درد سرکش به عود کردن درد گفته میشود. این درد حتی زمانی هم میتواند به سراغ بیمار بیاید که بهطور مرتب از داروهای مسکن استفاده کرده باشد. این درد میتواند خود به خود یا حتی در اثر یک اتفاق ساده و بیاهمیت، مثل جابجا شدن در تختخواب ایجاد شود. البته گاهی هم ممکن است درد سرکش در نتیجه کمتر شدن اثر دارو (کمی مانده به استفاده از دوز بعدی دارو) ایجاد شود.
روشهای دیگر برای طبقهبندی انواع درد
انواع درد معمولا بسته به آسیبی که باعث به وجود آمدن آن شده است، طبقهبندی میشود. دو دسته اصلی عبارتنداز درد ناشی از آسیبی که به بافتها وارد میشود (نوسیسپتیو)؛ و دردی که بر اثر آسیب عصب ایجاد میشود که درد «نوروپاتیک» خوانده میشود.
دسته سوم، درد روانی است. این نوع از درد تحت تاثیر عوامل روانشناختی ایجاد میشود. دردهای ناشی از عوامل روانی معمولا منشا جسمی در آسیب بافتی یا آسیب عصبی دارد؛ اما دردی که از این آسیبها ایجاد میشود، توسط عواملی چون ترس، افسردگی، استرس یا نگرانی، تشدید یا طولانیتر میشود. در برخی موارد درد، ناشی از وضعیت بد روحی فرد است.
درد همچنین بر اساس نوع بافتی که درگیر آن است یا بخشی از بدن که تحت تاثیر درد قرار گرفته است، طبقهبندی میشود. مثلا درد شاید عضلانی باشد یا مفصلی یا درد قفسه سینه یا درد کمر.
انواع خاصی از درد به عنوان «سندروم» یا «علامت» شناخته میشود. مثلا سندرم درد میوفاسیال به دردی اطلاق میشود که توسط نقاط ماشهای یا تریگر پوینت (trigger points) واقع در عضلات بدن ایجاد میشود. برای مثال در بیماری فیبرومیالژیا فرد چنین دردی را تجربه میکند.
درد ناشی از آسیب بافتی
بسیاری از دردها ناشی از آسیب بافتی است. این درد در اثر ایجاد زخم در یکی از بافتهای بدن احساس میشود. این زخم میتواند در استخوان، بافت نرم یا اندامهای مختلف بدن باشد. زخم در بافت میتواند ناشی از بیماریهایی مثل سرطان باشد؛ یا میتواند از آسیبهای جسمی مثل بریدگی یا شکستگی استخوان نشأت بگیرد.
دردی که تجربه میکنید، ممکن است تیر کشیدگی یا سوزش ناگهانی شدید باشد. درد ممکن است بیاید و برود یا اینکه بدون وقفه ادامه داشته باشد. ممکن است زمانی که حرکت میکنید یا میخندید، درد بیشتری احساس کنید. گاهی اوقات نفس عمیق کشیدن، میتواند باعث تشدید درد شود.
درد ناشی از آسیب بافتی میتواند حاد باشد؛ مثلا آسیبهایی که در ورزش ایجاد میشود (مثل پیچ خوردگی پا) معمولا در اثر آسیب به بافت نرم هستند. درد آسیب بافتی همچنین میتواند مزمن باشد، مثل آرتروز یا سردردهای مزمن. به علاوه، برخی درمانهای پزشکی خاص مثل پرتودرمانی برای سرطان، میتواند آسیب بافتی در پی داشته باشد و در نتیجه، فرد درد بکشد.
درد ناشی از آسیب به عصب
عصب شبیه کابلهای الکتریکی انتقال سیگنال عمل میکند، مثل انتقال سیگنال درد از مغز به اندامها یا بالعکس. آسیب به عصب میتواند در نحوه انتقال سیگنالهای درد اختلال ایجاد کند و باعث شود این سیگنالها غیرطبیعی جلوه کنند؛ برای مثال، شاید باوجود اینکه بدن شما دچار سوختگی نشده است، در قسمتی از بدنتان احساس سوزش شدید داشته باشید.
عصب ممکن است در اثر بیماریهایی مثل دیابت یا حتی تروما آسیب ببیند. داروهای شیمیدرمانی خاص هم میتواند باعث آسیب به عصب شود. از دیگر عواملی که میتواند به آسیب عصب منجر شود، میتوان به سکته مغزی یا بیماری اچ. آی. وی اشاره کرد. درد ناشی از آسیب به عصب میتواند نتیجه آسیب به سیستم عصبی مرکزی (CNS) باشد که شامل مغز و نخاع میشود. این درد همچنین میتواند در اثر آسیب به عصب محیطی باشد، عصبی که در سایر قسمتهای بدن، سیگنالها را به سیستم عصبی مرکزی منتقل میکند.
انواع درد ناشی از آسیب در عصب که درد نوروپاتیک نامیده میشود، اغلب به شکل سوزش یا تیرکشیدگی است. بعضی از افراد آن را با عنوان «شوک الکتریکی» توصیف میکنند. برخی دیگر این درد را سوزن سوزن شدن یا سیخسیخ شدن عنوان میکنند. افراد مبتلا به آسیب عصب، اغلب حساسیت بسیار شدیدی به دما یا لمس شدن دارند؛ فقط یک تماس کوچک با بدن این افراد، مثل تماس ملحفه با بدن، کافی است که احساس درد کنند.
اغلب مواقع انواع درد نوروپاتیک، مزمن است. در ادامه به نمونههایی از درد که در اثر آسیب به عصب ایجاد میشود، اشاره میکنیم:
سندرم درد مرکزی
علامت این سندروم، درد مزمنی است که از آسیب به سیستم عصبی مرکزی ناشی میشود. آسیب میتواند در نتیجه سکته مغزی، بیماری ام. اس، تومورها و چندین شرایط دیگر باشد. این درد که معمولا دائمی است و شاید شدید هم باشد، میتواند بخش بزرگی از بدن را درگیر کند؛ یا شاید فقط به ناحیهای کوچک مثل دست یا پا محدود شود. درد ممکن است با حرکت، لمس، هیجان و تغییرات دما بدتر شود.
سندروم درد منطقهای پیچیده
این سندروم، سندروم درد مزمنی است که میتواند در پی آسیبی جدی ایجاد شود. این درد با عنوان «احساس سوزش مداوم» توصیف میشود. برخی اختلالات مثل عرق کردن غیرطبیعی، تغییرات در پوست یا تورم، ممکن است در ناحیه درد دیده شود.
نورالژی عصب سهقلو (Trigeminal neuralgia)
این وضعیت در اثر التهاب عصب صورت، باعث ایجاد درد میشود. افراد مبتلا، این درد را شدید و برقآسا توصیف میکنند. درد ممکن است در لبها، پوست سر، پیشانی، چشم، بینی، لثه، گونه و چانه در یک طرف صورت ایجاد شود.
درد نوروپاتی محیطی دیابتی
این درد ناشی از آسیب عصب در پا، ساق پا، دست یا بازو، به علت عوارض بیماری دیابت به وجود میآید. افرادی که به نودوپاتی دیابتی مبتلا شوند، چند نوع درد، مثل احساس سوزش، سوزنسوزن شدن و خارش را تجربه میکنند.
شینگلز و درد عصبی
بیماری شینگلز نوعی بیماری عفونی است؛ این بیماری، عفونت موضعی است که توسط ویروسی ایجاد میشود که عامل بیماری آبله مرغان نیز هست. اگزما و درد مرتبط با آن، که میتواند ناتوانکننده هم باشد، در یک طرف بدن در امتداد مسیر عصب ایجاد میشود. درد عصبی پست هرپتیک عوارض شایعی است که در نتیجه آن، بیماری شینگلز بیش از یک ماه به طول میانجامد.
منبع:
سلام وقت بخیر. تقریبا دو ماهه که پوستم در گرما دچار سوزش شدید میشود. تا پوستم خنک میشه سوزش برطرف میشود. با استرس و هیجان هم شروع میشه. آزمایش دادم مشکلی نبود. دکتر پوست رفتم قرصهای ضد حساسیت جواب نداد.دیگه نمیتونم در ساعت گرم به سرکار بروم چیکار کنم چه راهکاری رو پیشنهاد میدید. ممنونم
سلام بايد از نظر روزاسه بررسي شيد
لطفا
برای معاینه کامل و تجویز دارو، به صورت حضوری به متخصص پوست، مو و زیبایی مراجعه کنید.
سلام من کف پا دوستام میسوزه
سلام خانمی هستم 45 ساله حدودا دوماهی است در ناحیه ساق پا وبیشتر موقع نشستن احساس درد میکنم لطفا راهنمایی بفرمایید
سلام لطفا از نظر كمبود ويتامين دي و منيزيم بررسي شيد و
برای معاینه کامل و تجویز دارو، به صورت حضوری به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
سلام خسته نباشین دختر۲۲ساله هستم چند روزه درد شدید توی دستام و شونه هام و قلبم احساس میکنم علت چیست؟
سلام اگه دردتون تيز هست ماهيت عصبي عضلاني داره اما اگه فشاريه بايد از نظر قلبي بررسي شيد
سلام و خدا قوت
مردی 39 ساله هستم اخیرا وقتی به حالت خوابیده قرار می گیرم به ویژه برای رفتن به تختخواب و استراحت کردن, دردی از ناحیه گودی کمر تا مچ پا احساس می کنم و حالت کوفتگی رو هم حس می کنم. بفرمایید علت چیست؟ با تشکر.
سلام
دوست عزیز
درد مذکور میتواند مطرح کننده دیسک باشد
به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید