زخم معده چگونه به وجود می‌آید؟ آیا زخم معده خطرناک است؟ در این مطلب به بررسی کامل زخم معده می‌پردازیم؛ با ما همراه باشید.
زخم معده که به عنوان زخم گوارشی شناخته می شود، زخم های دردناک در معده است. زخم معده یا زخم‌های گوارشی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های گوارشی هست. زخم‌های گوارشی زخم‌های باز هستند که در داخل پوشش داخلی معده و قسمت فوقانی روده کوچک ایجاد می‌شوند.
زخم گوارشی چیست؟
زخم گوارشی یک زخم باز در دستگاه گوارش فوقانی است. دو نوع زخم معده وجود دارد:
- زخم معده که در پوشش معده ایجاد می‌شود.
- زخم دوازدهه ای است که در قسمت فوقانی روده کوچک تشکیل می‌شود.
لایه‌ای ماده چسبنده‌ای به نام موکوس (mucus) جداره داخلی معده و اثنی عشر (دوازدهه) را می‌پوشاند. موکوس این قسمت ها را از اسید محافظت می کند. اگر این لایه آسیب ببیند، آنگاه بافت حساس زیر آن در معرض اسید قرار می گیرد. در طی فرآیند گوارش مواد غذایی، اسید های مخصوصی از معده تولید و ترشح می شود. آزردگی بافت معده و اثنی عشر توسط اسید، موجب ایجاد زخم می شود. زخم های گوارشی نامی است که به مجموعه زخم های موجود در معده و اثنی عشر اطلاق می گردد.
علائم زخم معده
شایع ترین نشانه زخم معده درد سوزش معده است. اسید معده باعث بدتر شدن درد می شود. اغلب درد با خوردن غذاهای خاصی که با اسید معده را کاهش می دهند، تسکین می یابد. یا مصرف دارو کاهش دهنده اسید ، ممکن است درد را کاهش دهد. درد ممکن است بین وعده های غذایی و در شب بدتر شود.
- سوزش درد معده
- احساس پری، نفخ یا آروغ زدن
- عدم تحمل غذاهای چرب
- سوزش سر دل
- حالت تهوع
- ورم معده یا گاستریت
نزدیک به سه چهارم از افراد با زخم گوارشی هیچ نشانه‌ای ندارند.
اغلب افراد با زخم گوارشی ممکن است علائم یا نشانه‌های شدیدتری داشته باشند مانند:
- استفراغ یا استفراغ خونی
- خون تیره در مدفوع و یا مدفوع سیاه یا قیری
- مشکلات تنفسی
- احساس ضعف
- تهوع یا استفراغ
- کاهش وزن بدون دلیل
- تغییر در اشتها
عوامل ایجاد زخم‌های گوارشی
زخم های گوارشی هنگامی رخ می دهند که مخاط در دستگاه گوارش در سطح داخلی معده یا روده کوچک از بین می رود. تماس اسید با بافت های زیرین می تواند یک درد دردناکی ایجاد کند که ممکن است باعث خونریزی گوارشی شود. دستگاه گوارش با یک لایه مخاطی که به طور معمول در مقابل اسید محافظت می شود پوشش داده می شود. اما اگر مقدار اسید افزایش یابد یا میزان مخاط کاهش یابد، می توانید یک زخم ایجاد کند. علل رایج زخم های گوارشی یا زخم معده عبارتند از:
باکتری
باکتری های هلیکوباکتر پیلوری عمدتا در لایه مخاطی زندگی می کنند که پوشش و محافظت از بافت هایی را که در معرض معده و روده کوچک است را حفظ می کند. اغلب باکتری H. pylori سبب مشکلاتی نمی شود، اما می تواند موجب التهاب لایه داخلی معده شود و زخم ایجاد کند. روشن نیست که چگونه عفونت H. pylori گسترش می یابد. ممکن است از طریق فردی به فرد از طریق تماس نزدیک، مانند بوسیدن، انتقال یابد. افراد ممکن است از طریق غذا و آب نیز H. pylori را انتقال دهند.
استفاده منظم از داروهای مسکن (ضد درد)
مصرف آسپیرین و بعضی داروهای ضد درد و تجویزی که داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) نامیده می شوند، می توانند موجب تخریب معده و روده کوچک شما شوند. این داروها عبارتند از: ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم، استامینوفن.
زخم های گوارشی در بزرگسالان مسن بیشتر است که این داروها را اغلب مصرف می‌کنند.
سیگار کشیدن
سیگار کشیدن ممكن است خطر ابتلا به زخم معده در افراد مبتلا به H. pylori را افزایش دهد.
نوشیدن الکل
الکل می تواند باعث تخریب و تخریب تخمیر مخاطی معده شما شود و مقدار اسید معده را که تولید می شود افزایش می دهد.
این عوامل به تنهایی باعث ایجاد زخم نمی‌شوند؛ اما آنها می‌توانند زخم را شدیدتر و بحرانی‌تر کنند.
زخم معده چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص و درمان بستگی به علائم و شدت زخم شما دارد؛ اول از همه باید به دکترهای متخصص گوارش تهران یا شهر خودتان مراجعه کنید تا برای تشخیص زخم معده، پزشک سابقه پزشکی شما را همراه با علائم و هر نوع دارو یا داروهای بدون نسخه که مصرف می کنید را بررسی کند. ممکن است برای تعیین عفونت H. pylori، ممکن است آزمایش خون، مدفوع داشته باشید. سایر آزمایش ها و روش های تشخیص زخم معده عبارتند از:
swallow barium؛ شما یک مایع سفید ضخیم (باریم) را می خورید که دستگاه گوارش فوقانی شما را پوشش می دهد. سپس پزشک می تواند از طریق اشعه ایکس روی معده و روده کوچک را بررسی می کند.
آندوسکوپی (EGD)؛ یک لوله نازک و روشن از طریق دهان و داخل معده و قسمت اول روده کوچک قرار می گیرد. این تست به دنبال زخم، خونریزی و هر گونه بافت غیرطبیعی انجام می شود.
بیوپسی آندوسکوپی؛ یک قطعه بافت معده، برای بررسی‌های بیشتر برداشته می‌شود.
درمان زخم معده
درمان بستگی به علت زخم شما دارد. اکثر زخم ها را می توان با مصرف دارو درمان کرد. اما در موارد نادر، ممکن است جراحی انجام شود. مهم است که به سرعت زخم را درمان کنید. اگر تست ها نشان دهند شما یک عفونت H. pylori دارید، پزشک شما ترکیبی از دارو را تجویز می کند. داروها شامل آنتی بیوتیک ها برای کمک به کشتن عفونت ها و مهارکننده های پمپ پروتون برای کمک به کاهش اسید معده می باشند. علائم زخم ممکن است به سرعت با درمان کاهش یابد. اما حتی اگر علائم شما ناپدید شود، باید هر داروی تجویز شده توسط پزشک خود را ادامه دهید. این امر مخصوصا با عفونت های H. pylori مهم است تا اطمینان حاصل شود که تمام باکتری ها از بین می روند.
عوارض جانبی داروهایی که برای درمان زخم معده استفاده می شوند عبارتند از:
- حالت تهوع
- سرگیجه
- سردرد
- اسهال
- درد شکم
این عوارض جانبی به طور معمول موقت هستند. اگر هر کدام از این عوارض جانبی باعث ناراحتی شدید شود، با پزشک خود درباره تغییر دارو خود صحبت کنید.
درمان جراحی
در موارد بسیار نادر، یک زخم پیچیده معده نیاز به عمل جراحی دارد. اگر پزشک شما تشخیص دهد که شما یک عفونت H. pylori ندارید، ممکن است دارو های کاهنده اسید معده را برای شما تجویز کند.
عوارض جانبی زخم معده یا زخم‌های گوارشی
زخم معده درمان نشده می تواند منجر به موارد زیر شود:
- خونریزی داخلی: خونریزی گوارشی ممکن است به علت خونریزی آهسته ای که منجر به کم خونی یا خونریزی شدید شود و ممکن است نیاز به بستری شدن یا انتقال خون داشته باشد. از دست دادن خون شدید می تواند استفراغ سیاه یا خونریزی یا مدفوع سیاه یا خونریزی ایجاد کند.
- عفونت شکمی: زخم های گوارشی می توانند باعث یک سوراخ در دیواره معده یا روده کوچک شوند. در اثر این اتفاق شما در معرض عفونت جدی حفره شکم (پریتونیت) قرار دارید.
- انسداد روده: زخم های گوارشی می تواند منجر به تورم، التهاب یا زخم شود که ممکن است عبور از غذا از طریق دستگاه گوارش را مسدود کند.
جلوگیری از زخم معده
اگر از دستور عمل های توصیه شده برای درمان زخم‌ها استفاده کنید، شما خطر ابتلا به زخم‌های گوارشی را کاهش می‌دهید.
- رعایت بهداشت فردی. مشخص نیست که چگونه H. pylori پخش می شود، اما شواهدی وجود دارد که می توان آن را از فرد به فرد یا از طریق غذا و آب انتقال داد. شما می توانید از عفونت ها، مانند H. pylori، با شستن دست های خود با صابون و آب از خود در مقابل عفونت باکتریایی محافظت کنید.
- خوردن غذاهایی که به طور کامل پخته شده اند
- خوردن غذاهای کاهنده اسید معده
- ترک سیگار
- خودداری از مصرف نوشیدنی‌های الکلی
- رژیم غذایی سالم
- کاهش استفاده از مسکن‌ها
اگر شما به طور منظم از داروهای ضد درد استفاده کنید که خطر ابتلا به زخم معده را افزایش می دهد، اقدام به کاهش آن کنید. به عنوان مثال، داروهای خود را با وعده های غذایی مصرف کنید. با پزشک خود مشورت کنید تا کمترین دوز ممکن را پیدا کنید که هنوز هم درد را تسکین می دهد.
منابع:
سلام حالت تهوع و لرز صبحگاهی به خاطر زخم معده هست؟
سلام من دو ماه هست که سمت راست شکمم نزدیک اثنی عشر درد گرفته. دکتر رفتم سونو دادم سنگ کیسه صفرا نداشتم و داروی اپرازپل دادن ولی دردش خوب نشده. میخواستم ببینم درد ناشی از چیه
سلام دکتر وقتتون بخیر ببخشید مزاحم میشم میخواستم بدونم سوزش و درد معده ای ک ناشی از پارگی قسمتی از معده باشه ممکنه که ربطه ب سرطان یا حتی مسله مهمتری داشته باشه؟
سلام
پارگی معده در اثر چی ایجاد شده؟
سلام من مدت هشت ماه که دارو مصرف میکنم اما هنوز ورم معده ودر دارم باتشکر
سلام. خواستم بدونم مشکل معده میتونه در قسمت سمت راست زیر آخرین دنده درد و سوزش ایجاد کنه ؟ ( تقریبا مکان کلون راست )
سلام
میتونه بله، از نظر کبدی هم بررسی شین