خارش گلو احساس ناخوشایند خفیف و گاهی شدیدی است که بیشتر در افراد مبتلا به گلودرد و سرماخوردگی ظاهر می‌شود؛ هر چند که علت خارش در گلو همیشه بیماری نیست. گاهی کم‌آبی بدن، مصرف برخی داروها یا حتی حساسیتها موجب خارش در گلو می‌شوند. غرغره آب‌نمک، مصرف دم‌نوش‌های گرم و مکیدن آب‌نبات سفت در کنار شناسایی ریشه اصلی خارش به درمان این وضعیت کمک میکند.
در ادامه این مطلب از مجله دکتردکتر با ما همراه باشید، می‌خواهیم تا درباره خارش ناحیه گلو، نشانه‌ها و درمان آن صحبت کنیم. مطالعه مقاله ۴ دقیقه طول می‌کشد.
اگر پرسشی درباره خارش ناحیه گلو دارید، در انتهای همین صفحه و در قسمت نظرات از ما بپرسید تا مشاور سلامتی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.
خارش گلو و سرفه نشانه چیست؟
تقریبا هر کدام از ما حداقل یک‌بار تجربه خارش در گلو را داشته‌ایم. خارش گلو معمولا علامتی رایج از تب یونجه و سایر آلرژیهای موجود در محیط است. گاهی ممکن است خارش گلو نشانه اولیه از عفونت ویروسی یا باکتریایی باشد.
خارش ناحیه گلو بیشتر یکی از نشانه‌های ابتلا به بیماری‌هایی است که بیشتر علائمی شبیه به سرماخوردگی دارند و همراه با عفونت هستند. هر چند که آب و هوا یا وجود یک بیماری زمینه‌ای و آلرژی نیز می‌تواند باعث ایجاد خارش در گلو شوند.
درمان خارش گلو در سرماخوردگی هم مهم است. نکته قابل توجهی که درباره احساس خارش در ناحیه گلو وجود دارد، این است که این مشکل معمولا با درمان سرماخوردگی یا روش‌های خانگی بهبود پیدا میکند.
قدم اول برای رفع خارش در گلو، شناخت عواملی است که منجر به آن می‌شود:
- عفونت‌های ویروسی و باکتریایی
- رینیت آلرژیک یا تب یونجه
- ریفلاکس اسید معده
- حساسیت غذایی
- عوارض جانبی دارو
- خارش گلو کرونا
- داروهای مصرفی
- کم‌آبی بدن
امکان وقوع خارش گلو در تیروئید یا برخی از سرطان‌ها هم وجود دارد. بیماران مبتلا به این وضعیت‌ها دچار علامت‌های مختلفی از جمله خارش در گلو می‌شوند.
رینیت آلرژیک یا تب یونجه
رینیت آلرژیک که به عنوان تب یونجه یا حساسیت فصلی هم شناخته شده، یکی از شایع‌ترین علل خارش ناحیه گلو است. رینیت آلرژیک زمانی اتفاق می‌افتد که بدن با ماده آلرژی‌زا وارد واکنش می‌شود و به دنبال آن ماده‌ای شیمیایی به نام هیستامین به وجود می‌آید. عوامل دیگر بروز تب یونجه شامل موارد زیر هستند:
- گرده گیاهان
- گرد و غبار
- تحریک‌کننده‌هایی مانند دود سیگار
- گازهای خروجی و آلاینده‌ها
حساسیت غذایی
واکنش‌های آلرژیک به غذا هنگامی رخ می‌دهند که بدن به مواد غذایی خاصی در رژیم غذایی، واکنش نشان بدهد. این واکنش‌ها معمولا در عرض چند دقیقه یا ساعت پس از مصرف غذای مورد نظر، ایجاد می‌شوند.
آلرژی حاصل از خوردن مواد غذایی ممکن است خفیف باشد و علائمی مثل خارش در گلو، گلو درد یا خارش دهان به همراه بیاورد. از مواد حساسیت‌زای رایج به این‌ها دقت کنید:
- بادام زمینی
- تخم مرغ
- شیر
- گندم
بعضی از انواع حساسیتها به مواد غذایی، می‌توانند برای سلامتی تهدیدی جدی باشند.
داروهای مصرفی
بسیاری از افراد مبتلا به آلرژی به داروهای خاصی از جمله پنی‌سیلین و سایر آنتی‌بیوتیک‌ها حساسیت نشان می‌دهند. شدت آلرژی به این نوع از داروها از خفیف تا تهدیدکننده زندگی در افراد متفاوت است. نشانه‌های آلرژی دارویی ممکن است شامل خارش گلو باشد که معمولا در فاصله‌ای کم از مصرف داروی جدید شروع می‌شود.
عفونت‌های ویروسی و باکتریایی
عفونت‌های باکتریایی در لوزه‌ها می‌توانند قبل از شروع گلو درد شدید، شروع به خارش کنند. خارش در گلو از جمله علائم بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی یا ویروس آنفولانزا است.
اگر فقط به سرماخوردگی مبتلا شده باشید، خارش در ناحیه گلو نشان‌دهنده پیشرفت سرماخوردگی است. چنانچه عفونت ویروسی ناشی از آنفلوانزا باشد، درد آن بیشتر و شدیدتر خواهد بود و معمولا با موارد زیر همراه است:
- تب
- درد
- ناراحتی‌های قفسه سینه
کم آبی بدن
از دستدادن آب بدن به حالتی گفته می‌شود که بدن بیشتر از حد معمول همیشه آب از دست بدهد. همین امر موجب خارش گلو مخصوصا در آب و هوای گرم و بعد از ورزش می‌شود.
از دستدادن آب بدن می‌تواند باعث ایجاد خشکی دهان شود. در این صورت، دهان و گلو به اندازه کافی ترشحات بزاقی ندارند و ممکن است که گلو دچار حس خارش شود. خارش ناحیه گلو در شب نیز احتمالا به همین دلیل ایجاد می‌شود.
رفلکس اسید معده
رفلکس معده که به عنوان سوزش سر دل شناخته شده است، در برخی از افراد مبتلا خارش در گلو و درد ایجاد میکند. رفلاکس اسید زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده از معده به مری برسد.
البته بعید است گلودرد تنها به خاطر علائم رفلاکس معده باشد. با‌این‌حال، برخی از افراد مبتلا به بیماری رفلاکس معده به این عارضه دچار می‌شوند.
عوارض جانبی دارو
بعضی از داروها می‌توانند سرفه‌های خفیف و خارش گلوی ناشی از واکنش‌های آلرژیک ایجاد کنند. افرادی که از مهارکننده‌های ACE برای فشار خون بالا استفاده می‌کنند، باید مراقب عوارضی مانند خارش گلو و سرفه خشک باشند.
خارش گلو کرونا
خارش گلو کرونا از زمانی به علائم این بیماری اضافه شد که سویه امیکرون در میان مردم شایع شد. علائم کرونا شامل موارد زیر است:
- امیکرون
- تب
- سرفه
- خستگی
- سردرد
- خارش گلو
- از دست دادن حس چشایی و بویایی
البته، آبریزش بینی، خستگی، بدن درد، عطسه، استفراغ و از دست دادن اشتها، دیگر علائم کرونا امیکرون هستند. رقع خارش گلو کرونا سخت نیست و در طول درمان بیماری، رفع می‌شود.
با مرطوب نگه‌داشتن محیط خانه و خوردن نوشیدنی‌هایی مثل معجون عسل و آویشن یا دمنوش به تسکین خارش کمک می‌شود.
خارش گلو در بارداری
آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند علائم آبریزش بینی و خارش گلو را در افراد مبتلا به آنفولانزای فصلی یا آلرژی تسکین دهند. مصرف آنتی‌هیستامین‌هایی مانند کلرفنیرامین و ستیریزین در دوزهای تجویز شده ذر دوران بارداری تحت نظر پزشک مشکلی ندارد.
علائم همراه با خارش گلو چیست؟
خارش ناحیه گلو یکی از نشانه‌های ابتلا به بیماری یا وضعیتی خاص است که در بیشتر اوقات با علائمی همراه است:
- عطسه
- خستگی
- فشار سینوس‌ها
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- خارش چشم‌ها و پوست
- تورم، قرمزی یا آبریزش چشم
علائم خارش گلو به علت آلرژیهای دارویی و مواد غذایی
خارش در گلو به علت آلرژیهای دارویی یا غذایی می‌تواند همراه با تعداد زیادی از نشانه‌های دیگر و تقریبا شدید باشد. در چنین شرایطی با توجه به شدت علائم، نیاز به درمان فوری پزشکی در اورژانس خواهید داشت. علائم عبارت‌اند از:
- اسهال
- دل درد
- احساس عذاب
- افت فشار خون
- خارش گوش
- تهوع و استفراغ
- تورم لب‌ها، زبان و گلو
- خارش گلو و تنگی نفس
- از دستدادن هوشیاری
- قرمزی پوست در اطراف چشم
علائم خارش گلو به علت رینت آلرژیک
گاهی‌اوقات، تشخیص علت اصلی خارش گلو دشوار است. اگر خارش گلو از مواردی مثل رینت آلرژیک به وجود بیاید، معمولا با احتقان بینی یا عطسه همراه است.
در صورتی که خارش در گلو بر اثر یک بیماری حاد باشد، علائم دیگری هم بروز می‌کنند:
- تورم غدد
- ضعف
- سردرد
- سرفه
- گرفتگی بینی
- دردهای عضلانی
پیشگیری از خارش گلو چگونه است؟
روش‌های پیشگیری از خارش در گلو احتمال بروز این مشکل را کم میکند:
- ترک سیگار
- نوشیدن آب و مایعات
- خودداری از مصرف الکل و کافئین
- رعایت ایمنی و بهداشت
چه زمان برای درمان خارش گلو به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر خارش ناحیه گلو و علائم دیگر بیش از ۱۰ روز به طول انجامید، باید به پزشک مراجعه کنید و نسبت به درمان آن اقدامات لازم را انجام دهید. اگر خارش در گلو به همراه یکی از علائم زیر بروز کند هم باید سریع به پزشک مراجعه کنید:
- تب
- کهیر
- تورم صورت
- گلو درد شدید
- سختی در تنفس
- خس خس سینه
- سختی در بلع
هر کدام از نشانه‌های فوق ممکن است نیازمند درمان فوری، آنتی بیوتیک، داروی ضد ویروسی یا درمان جدی آلرژی باشند.
درمان خارش گلو و سرفه چیست؟
برای درمان خارش گلو و سرفه ناشی از آن می‌توانید روش‌های مختلفی را امتحان کنید. در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم.
درمان خانگی | غرغره آب‌نمک مکیدن آب‌نبات سفت غرغره کردن آب‌لیمو و آب مصرف یک قاشق عسل نوشیدن چای داغ به همراه لیمو و عسل شیر زردچوبه برای خارش در گلو و سرفه ایجاد رطوبت در هوا با دستگاه‌های رطوبت ساز |
| درمان گیاهی | چای چای سبز دمنوش میخک دمنوش زنجبیل دمنوش گل یاس دمنوش شیرین بیان |
| درمان ناشی از عفونت | آموکسی‌سیلین اریترومایسین پنی‌سیلین داروهای مسکن داروهای ضدالتهاب مثل استامینوفن و ایبوپروفن |
| درمان ناشی از حساسیت | دیفن هیدرامین لوراتادین سیتریزین فکسوفنادین هیدروکلراید قرص‌های مکیدنی و قطره‌های ضد سرفه |
| درمان ناشی از ریفلاکس | داروهای پروکینتیک (prokinetics) و آنتی‌اسید |
درمان خارش گلو در خانه
درمان خانگی خارش ناحیه گلو بنا بر علت آن می‌تواند متفاوت باشد. اغلب برای درمان خارش در گلو به پزشک مراجعه نمی‌شود. روش‌های درمانی خانگی معمولا برای تمام بیماری‌هایی که منجر به خارش گلو شده‌اند، کارساز هستند. برای مثال:
- غرغره آب‌نمک
- مکیدن آب‌نبات سفت
- غرغره کردن آب‌لیمو و آب
- مصرف یک قاشق عسل
- نوشیدن چای داغ به همراه لیمو و عسل
- شیر زردچوبه برای خارش در گلو و سرفه
- ایجاد رطوبت در هوا با دستگاه‌های رطوبت ساز
درمان گیاهی خارش گلو
یکی از دیگر راه‌های درمان خارش گلو، استفاده از روش‌های طب سنتی و گیاهی است. درمان سنتی خارش در گلو، باعث از بین‌رفتن بوی بد دهان و گلو درد نیز می‌شود. روش‌های درمان دارویی خارش در گلو عبارت‌اند از نوشیدنِ:
- چای
- چای سبز
- دمنوش میخک
- دمنوش زنجبیل
- دمنوش گل یاس
- دمنوش شیرین بیان
درمان خارش ناحیه گلو به دلیل عفونت
اگر عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی باعث خارش در گلو شده باشند، بهترین راه برای درمان با تشخیص پزشک، مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک است؛ مثلا:
- آموکسی‌سیلین
- اریترومایسین
- پنی‌سیلین
- داروهای مسکن
- داروهای ضدالتهاب مثل استامینوفن و ایبوپروفن
درمان خارش در گلو به دلیل آلرژی
برای از بین بردن احساس خارش در گلو به دلیل آلرژی می‌توانید داروهای زیر را مصرف کنید:
- دیفن هیدرامین
- لوراتادین
- سیتریزین
- فکسوفنادین هیدروکلراید
- قرص‌های مکیدنی و قطره‌های ضد سرفه
درمان خارش در گلو به دلیل رفلاکس معده
در چنین شرایطی طبق صلاح‌دید پزشک، مصرف آنتی‌اسیدها سوزش معده را برطرف و از ترشح بیش از اندازه اسید معده جلوگیری میکند. مصرف داروهای پروکینتیک (prokinetics) نیز به تخلیه سریع معده کمک می‌کنند.
سوالات متداول خارش گلو
مصرف چای، چای سبز، دمنوش میخک، دمنوش زنجبیل، دمنوش گل یاس یا شیرین بیان در کاهش خارش گلو نقش دارد.
دلایل زیادی برای خارش گلو وجود دارد، اما آلرژی و عفونت از دلایل شایع آن هستند. گذراندن مدت زمانی در کنار دود سیگار، صحبت‌کردن طولانی مدت یا به سادگی کم‌آبی بدن باعث خارش ناحیه بیرونی در گلو می‌شوند.
اگر ریشه خارش آلرژی باشد، باید داروهای آنتی هستامین مثل دیفن هیدرامین، لوراتادین، سیتریزین و فکسوفنادین هیدروکلراید مصرف کنید.
شربت دیفن هیدرامین می‌تواند خارش ناشی از حساسیت را در گلو از بین ببرد.
ایجاد خارش در گلو به‌علت وجود تومورهایی در دستگاه تنفسی یا گلو محتمل است.
وقتی شب‌ها دراز می‌کشید تا بخوابید، پاکسازی طبیعی مجاری تنفسی برای بدن سخت‌تر می‌شود و مخاط می‌تواند در گلو انباشته شود و خارش ایجاد کند. کم‌آبی بدن در شب هم از دلایل خارش در ناحیه گلو است.
منبع:
سلام پسرم الان چند روزه دوچارسرفه شدید و خارش گلو شده که اکثر صبح ها اینطوری میشه ؟چند بارم بردم دکتر ولی بهتر نشده ،لطفا راهنمایی میکنید با تشکر
سلام
بررسی و درمان از نظر ریفلاکس معده انجام شده؟