درماتیت پوست چیست؟ درماتیت (dermatitis) اصطلاحی عمومی برای التهاب پوست است. در هنگام ابتلا به آن، پوست‌تان خشک و متورم می‌شود و تغییر رنگ می‌دهد. این مشکل پوستی به دلایل مختلف رخ می‌دهد و خوشبختانه مسری نیست.
برای کشف دلیل و درمان باید به دکتر پوست مراجعه کنید. در این مقاله از دکتردکتر هم اطلاعات خوبی درباره انواع آن و درمان‌هایش در اختیارتان قرار داده‌ایم.
انواع درماتیت پوست چیست؟
انواع مختلفی از درماتیت وجود دارد. بعضی از انواع درماتیت پوست در بلندمدت روی پوست می‌مانند و بعضی هم به‌طور دوره‌ای ظاهر می‌شوند؛ یعنی مدتی به آنها مبتلا می‌شوید و بعد ناپدید می‌شوند اما بعد از مدتی دوباره آثارشان را می‌بینید. برخی از انواع درماتیت در کودکان و برخی دیگر در بزرگسالان شایع‌تر هستند.
انواع درماتیت شامل موارد زیر می‌شود:
- درماتیت آتوپیک (Atopic dermatitis)
- درماتیت تماسی (Contact dermatitis)
- درماتیت دیسهیدروتیک (Dyshidrotic dermatitis)
- درماتیت سبورئیک (Seborrheic dermatitis)
درماتیت آتوپیک
این نوع درماتیت پوستی معمولاً با نام اگزما شناخته می‌شود. درماتیت آتوپیک بیشتر در دوران نوزادی به وجود می‌آید. با این حال، امکان ابتلا به آن در بزرگ‌سالی هم وجود دارد.
درمانی مشخص و قطعی برای درماتیت آتوپیک موجود نیست. شدت و شکل بروز علائم آن هم در طول دروه ابتلا متفاوت است. پوست مبتلایان به این مشکل خشک و خشن می‌شود. ضمن اینکه احتمال خارش هم وجود دارد.
درماتیت تماسی
درماتیت تماسی در اثر تماس با پوست با مواد تحریک‌کننده به وجود می‌آید. نتیجه چنین تماسی، بروز واکنش‌هایی است که روی پوست زخم و خارش ایجاد می‌کند. امکان دارد که تاول‌هایی هم روی سطح بدن ببینید.
درماتیت تماسی می‌تواند نتیجه واکنشی آلرژیک یا محرک باشد. در این نوع از درماتیت پوستی، ماده‌ای خارجی به طور مستقیم به پوست آسیب می‌رساند و باعث واکنش می‌شود. در درماتیت تماسی آلرژیک، شاید ماده محرک مستقیماً به پوست آسیب نرساند، اما باعث بروز واکنش از سوی سیستم ایمنی می‌شود.
درماتیت دیسهیدروتیک
در درماتیت دیسهیدروتیک، پوست نمی‌تواند از خود محافظت کند. این امر منجر به خارش و خشکی پوست می‌شود. گاهی هم تاول‌هایی کوچک روی پوست به وجود می‌آیند. این عارضه بیشتر در پاها و دست‌ها رخ می‌دهد. اگر در ناحیه پاها و دست‌هایتان تعریق زیادی دارید، احتمال ابتلا به درماتیت دیسهیدروتیک در شما زیاد است. درباره علت خشکی پوست صورت و بدن می‌توانید بخوانید.
درماتیت سبورئیک
این نوع درماتیت بیشتر در پوست سر دیده می‌شود، البته ممکن است در صورت، قفسه سینه و اطراف گوش هم به وجود بیاید. درماتیت سبورئیک با ایجاد لکه‌های پوسته‌پوسته، تغییر رنگ پوست و شوره سر همراه است. استرس یا کمبود خواب می‌تواند این علائم را بدتر کند.
انواع دیگر درماتیت های پوستی
برخی دیگر از انواع درماتیت عبارتند از:
- نورودرماتیت (Neurodermatitis)
- درماتیت استاز (Stasis dermatitis)
- درماتیت غفلت (Dermatitis neglecta)
- درماتیت عددی (Nummular dermatitis)
نورودرماتیت
این نوع درماتیت پوست با بروز لکه‌های خارش‌دار پوستی همراه است که بیشتر در اثر استرس یا محرک‌های پوستی دیگر به وجود می‌آید.
درماتیت استاز
این نوع درماتیت باعث تغییرات پوستی به دلیل گردش خون ضعیف می‌شود و می‌تواند رنگ پوست در اندام تحتانی را تغییر بدهد؛ حتی ممکن است باعث ضخیم شدن بافت پوست هم شود.
درماتیت غفلت
درماتیت غفلت از تجمع سبوم (چربی پوست)، عرق و باکتری‌ها در ناحیه‌ای از پوست ایجاد می‌شود و پوستهای فشرده و چسبنده را تشکیل می‌دهد.
درماتیت عددی
درماتیت نومولار یا عددی با زخم‌های بیضی‌شکلی روی پوست بروز پیدا می‌کند که بیشتر پس از آسیب و جراحت پوستی به وجود می‌آیند. منظور از نومولار هم عارضه‌های پوستی سکه‌مانند است.
علائم درماتیت پوستی چیست؟
علائم درماتیت از خفیف تا شدید متغیر است و بسته به قسمتی از بدن که تحت تأثیر قرار گرفته، بروز و ظهور متنوعی دارد. نشانه‌های درماتیت پوست وابسته به نوع آن هستند و گاهی تشخیص آنها بسیار دشوار است.
به طور کلی، علائم درماتیت می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- ورم
- بثورات
- تاول‌ها
- خارش پوست
- پوست خشک و ترک‌خورده
- پوست دردناک، همراه با سوزش
- درماتیت پوستی باعث تغییر رنگ پوست هم می‌شود.
علت درماتیت پوست چیست؟
علل درماتیت بسته به نوع آن متفاوت است. با این حال، محرک های محیطی از دلایل اصلی بروز این مشکل هستند. محرک چیزی است که باعث می‌شود پوست‌تان تحریک شود و واکنش نشان بدهد و می تواند ماده، محیط یا چیزی باشد که در بدن رخ می‌دهد.
محرک‌های رایجی که باعث شعله‌ور شدن درماتیت می‌شوند، عبارتند از:
- استرس
- تغییرات هورمونی
- محیط زیست
- مواد تحریک‌کننده
علت درماتیت تماسی
درماتیت تماسی زمانی رخ می‌دهد که پوست در تماس مستقیم با محرک یا آلرژن‌ها باشید. مواد رایجی که باعث واکنش های آلرژیک می شوند عبارتند از:
- نیکل
- مواد شوینده
- لوازم آرایشی
- پیچک سمی و بلوط
علت درماتیت آتوپیک
درماتیت آتوپیک بیشتر در نتیجه ترکیبی از عوامل مانند خشکی پوست، شرایط محیطی و باکتری‌های روی پوست به وجود می‌آید. محرک‌های درماتیت آتوپیک بین افراد متفاوت هستند اما استرس و تغییرات هورمونی از عوامل رایج هستند. عوامل دیگری که می توانند باعث درماتیت آتوپیک شوند عبارتند از مصرف قندزیاد، لبنیات و گوشت قرمز.
علت درماتیت سبورئیک
علت دقیق درماتیت سبورئیک ناشناخته است. با این حال، ممکن است نتیجه یک واکنش التهابی به مخمر مالاسزیا (Malassezia)، روی پوست باشد.
برخی بیماری‌ها و مشکلات هم می توانند خطر ابتلا به درماتیت سبورئیک را افزایش دهند. برای مثال:
- آکنه روزاسه (rosacea)
- بیماری پارکینسون
- پسوریازیس
- صرع
- ایدز
این نوع از درماتیت پوست بیشتر در دوران بلوغ شروع می‌شود و در طول این مدت شدیدتر هم می‌شود.
علت درماتیت استاز
درماتیت استاز به دلیل گردش خون ضعیف در بدن رخ می‌دهد. به طور معمول، دریچه‌های کوچک در رگ‌های خونی ضعیف می‌شوند و جریان خون به قلب را کاهش می‌دهند. چنین روندی باعث تجمع مایع در اندام‌ها می شوند. سپس این مایع در اطراف ناحیه آسیب‌دیده تورم به وجود می‌آورد. درماتیت استاز در این مناطق از پوست متورم ایجاد می‌شود.
درمان درماتیت پوست چیست؟
درمان درماتیت به نوع، شدت علائم و علت بستگی دارد. بسیاری از انواع درماتیت خود به خود برطرف می شوند. به عنوان مثال، درماتیت تماسی اغلب زمانی بهبود پیدا می‌کند که تماس پست با محرک‌ها قطع شود.
اگر درماتیت به طور طبیعی بهبود پیدا نکند، پزشک یا متخصص پوست موارد زیر را توصیه می‌کند:
- داروهایی برای کاهش حساسیت و خارش؛ آنتی‌هیستامین‌هایی مانند دیفن‌هیدرامین (بنادریل)
- کرم‌های موضعی حاوی استروئید، مانند هیدروکورتیزون، برای تسکین خارش و التهاب
- فتوتراپی یا قرار‌دادن مناطق آسیب‌دیده در معرض مقادیر کنترل شده نور
- کرم یا لوسیون برای درمان درماتیت پوست دست یا نواحی دیگر بدن
درمان درماتیت پوستی در طب سنتی چیست؟
مراقبت های خانگی برای درماتیت شامل استفاده از پارچه‌های خنک و مرطوب روی پوست هستند. این‌ها به کاهش خارش و ناراحتی ناشی از درماتیت پوست کمک می‌کنند.
برای کمک به کاهش علائم می‌توانید از روش‌های زیر هم استفاده کنید:
- جوش شیرین را به آب خنک در وان حمام اضافه کنید.
- اگر پوست شما زخم است، آن را با پانسمان یا بانداژ بپوشانید تا از تحریک یا عفونت جلوگیری کنید.
- حمام بلغور جو دوسر برای تسکین خارش و درمان درماتیت پوست صورت و نواحی دیگر استفاده می‌شود.
با افزایش استرس، امکان تشدید درماتیت پوستی هم قوت می‌گیرد. موارد زیر می‌توانند به کاهش استرس و در نتیجه بهبود درماتیت کمک کنند:
- طب سوزنی
- مراقبه
- ماساژ
- یوگا
در برخی موارد، مکمل‌های غذایی مانند ویتامین D و پروبیوتیک‌ها هم مفید هستند، اما اگر می‌خواهید در برنامه درمانی خود تغییراتی ایجاد کنید، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ویتامین D می‌توانید مقاله ویتامین D؛ منابع، موارد مصرف، عوارض جانبی از مجله دکتردکتر را مطالعه کنید.
چه عواملی احتمال ابتلا به درماتیت را افزایش می‌دهند؟
عوامل زیر احتمال ابتلا به درماتیت را افزایش می‌دهند:
- سن
- محیط زیست
- سابقه خانوادگی
- شرایط سلامتی
- آلرژی
- آسم
برخی از عوامل خطر ابتلا به انواع خاصی از درماتیت را بیش از سایرین افزایش می‌دهند. به عنوان مثال، شستن و خشک‌کردن مکرر دست‌ها، احتمال ابتلا به درماتیت تماسی را افزایش می‌دهد.
تشخیص درماتیت چگونه است؟
پزشک با معاینه و بررسی سوابق بیماری‌ها در هر فرد دست به تشخیص می‌زند. در برخی موارد، متخصص پوست فقط با نگاه‌کردن می‌تواند مشکل و نوع درماتیت پوست را تشخیص بدهد.
اگر علت مشخص نباشد، آزمایش‌هایی هم انجام می‌گیرد. آزمایش برچسب ( skin patch test) در این زمینه راه‌گشا خواهد بود. برای انجام آزمایش پوستی برچسب، پزشک مقدار اندکی از مواد مختلف را روی پوست قرار می دهد. پس از چند روز، واکنش پوست به مواد مختلف ارزیابی می‌شود. با این کار، امکان وجود حساسیت پوستی پیش می‌آید.
در برخی موارد، متخصص پوست از بیوپسی هم برای کمک به کشف علت استفاده می‌کند. نمونه‌برداری یا بیوپسی به معنای برداشتن نمونه کوچکی از پوست آسیب‌دیده برای بررسی میکروسکوپی است.
روش‌های پیشگیری از درماتیت چیست؟
آگاهی نخستین قدم برای جلوگیری از درماتیت پوست است. تنها راه جلوگیری از واکنش آلرژیک، اجتناب از تماس با آلرژن‌ها یا موادی است که باعث ایجاد بثورات پوستی می‌شوند. سعی کنید از خاراندن ناحیه آسیب‌دیده خودداری کنید. خاراندن می‌تواند زخم‌ها را دوباره باز و باکتری‌ها را به قسمت‌های دیگر بدن منتقل کند.
- برای کمک به جلوگیری از خشکی پوست، حمام‌های کوتاه‌تر، استفاده از صابون‌های ملایم و حمام‌کردن با آب گرم به جای داغ را هم در نظر بگیرید. بیشتر افراد با مرطوب‌کردن مکرر (مخصوصاً بعد از حمام) تسکین پیدا می‌کنند.
- بعد از شستن دست‌ها هم از مرطوب‌کننده های مبتنی بر آب یا چربی برای پوستهای خیلی خشک استفاده کنید.
درماتیت مشکلی جدی نیست اما نیاز به پیگیری دارد
درماتیت پوست مشکلی جدی نیست اما نباید علائم و زخم‌های ناشی از آن را زیاد و شدید بخارانید. در این صورت، امکان دارد که عفونت‌های پوستی ظاهر شوند و شما را به دردسر بیاندازند.
این عفونت‌ها آزاردهنده هستند اما مشکلاتی جدی به همراه نمی‌آورند و سلامت‌تان را آنچنان تهدید نخواهند کرد. برای رفع مشکلات ناشی از انواع درماتیت باید به دکتر پوست مراجعه کنید.
برای دریافت نوبت ملاقات هم می‌توانید از سیستم نوبت دهی آنلاین دکتردکتر کمک بگیرید. با وجود این سیستم، به‌راحتی با بهترین پزشکان در ارتباط خواهید بود. اگر دچار درماتیت هستید و سؤالی ذهنتان را مشغول کرده، حتماً با ما درمیان بگذارید.
منبع:
پوست دست پسرم یه حالتی شده از پارسال تا حالا