درمان اسهال و روش‌‌های تشخیص آن

همه انسان‌ها در طول زندگی خود یک یا دو بار در سال دچار اسهال می‌شوند. اما آیا واقعا می‌دانید تعریف درست اسهال چیست؟ چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟ آیا انواع اسهال را می‌شناسید؟ اقدامات لازم هنگام دچار شدن به اسهال را می‌دانید؟ برای یافتن پاسخ پرسش‌های مطرح شده در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

آنچه در این مقاله خواهید خواند پنهان کردن

اسهال چیست؟

دفع مدفوع بدون شکل، شل و آبکی، به میزان بیش از ۲۰۰ گرم در روز، اسهال (Diarrhea) نامیده می‌شود.

علاوه بر شکل و آبکی بودن مدفوع، حجم آن نیز مهم است تا اسهال تلقی شود.

اسهال کاذب چیست؟

گاهی اوقات حالت‌‌هایی پیش می‌آید که ممکن است افراد آن را با اسهال اشتباه بگیرند، مثلاً فردی که به صورت مکرر احساس نیاز به دفع دارد ولی مقدار مدفوع کم است؛ به چنین حالتی اسهال کاذب گفته می‌شود.

شایع‌ترین علت اسهال کاذب، سندروم روده تحریک‌پذیر است. عوامل دیگری نظیر پروکتیت نیز می‌توانند سبب اسهال کاذب شوند.

بی‌اختیاری مدفوع نیز حالتی است که ممکن است بعضی از افراد آن را با اسهال اشتباه بگیرند. بی‌اختیاری مدفوع به دلیل اختلال در سیستم عصبی-عضلانی، یا به دلیل اختلال در ساختار مقعد یا رکتوم (راست روده) به وجود می‌آید.

Overflow diarrhea چیست؟

در بسیاری از موارد، ممکن است فرد دچار fecal impaction باشد؛ یعنی توده سفت و بزرگ مدفوع در روده وجود دارد که فرد نمی‌تواند آن را دفع کند. چنین حالتی سبب می‌شود مدفوع شل و آبکی از کنار این توده  به صورت غیر ارادی خارج شود که به آن Overflow diarrhea گفته می‌شود.

افراد مسن به خصوص افرادی که در خانه سالمندان زندگی می‌کنند و از داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای استفاده می کنند؛ این حالت در آنها مشاهد می‌شود. در صورتی که این افراد از اسهال شکایت داشته باشند؛ باید چنین موردی مدنظر باشد.

داروهای ضد اسهال برای این بیماران (افراد سالمندی که دچار Overflow diarrhea هستند) سبب تشدید بیماری آنها می‌شود.

انواع اسهال

  • اسهال حاد (Acute): اسهالی که کمتر از دو هفته طول بکشد.
  • اسهال پایدار (Persistent): اسهالی که بین ۲ تا ۴ هفته طول بکشد.
  • اسهال مزمن (chronic): اسهالی که بیش از ۴ هفته طول بکشد.

اسهال مزمن شامل اسهال ترشحی، اسهال اسموتیک، استئاتوره، اسهال التهابی و اسهال ناشی از اختلال حرکت است.

در چه شرایطی برای اسهال به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که همراه با اسهال شرایط زیر را دارید حتماً باید به پزشک مراجعه کرده تا پزشک دستور آزمایش و کشت مدفوع را برای شما بدهد.

  • اگر اسهال شدید دارید
  • اگر اسهال خونی دارید
  • همراه با اسهال تب ۵/ ۳۸ یا بیشتر دارید
  • پس از ۴۸ ساعت بهبود نیافته‌اید
  • سابقه مصرف اخیر آنتی بیوتیک دارید
  • سن شما هفتاد سال یا بیشتر است
  • مبتلا به نقص ایمنی هستید
  • بالای ۵۰ سال سن دارید و دچار درد شدید شکم شده‌اید
  • در جایی که زندگی می‌کنید علاوه بر شما عده زیاد دیگری هم دچار اسهال شده‌اند و به نوعی همه‌گیر شده است.

اسهال می‌تواند چند روز به طول بینجامد و موجب کم آبی بدن می‌شود که در پی از دست دادن مایعات رخ می‌دهد. از دست دادن آب بدن زمانی رخ می‌دهد که بیش از حد مایعات را از دست می‌دهید.

علت اسهال

بچه‌های کوچک و سالمندان می‌توانند سریعاً دچار کم آبی بدن شوند، اما در هر سنی و هر زمانی ممکن است مبتلا به اسهال شویم. وارد شدن میكروب و ویروس به دهان از طریق غذا، منجر به عفونت دستگاه گوارش می‌شود كه معمولاً به صورت اسهال و گاهی به صورت درد شكم، تهوع، ضعف و بی‌ حالی خود را نشان می‌دهد.

درمان اسهال

اگر اسهال کمتر از دو هفته ادامه یابد آن را اسهال حاد و چنانچه بیش از ۴ هفته طول بکشد آن را اسهال مزمن گویند در مواردی دفعات دفع بیشتر از معمول می‌شود ولی اسهال واقعی نیست این موارد را اسهال دروغین (Pseudodiarrhea) می‌گویند، این حالت در سندرم روده‌ی تحریک پذیر و پروکتیت دیده می‌شود.

در بیمارانی که بی اختیاری دفع مدفوع دارند، ممکن است بیش از ۳ بار در روز دفع مدفوع داشته باشند ولی اسهال واقعی نداشته باشند. هنگامی که فردی اسهال می‌گیرد ممکن است دچار دستپاچه شدن برای دفع مدفوع (Rectal Urgency) شود و این خود به ایجاد و تشدید بی اختیاری کمک می‌کند. بی اختیاری دفع در اسهال حاد در بچه‌ها و افراد مسن بیشتر اتفاق می‌افتد.

۹۰ درصد علل اسهال حاد، عوامل عفونی است. در این موارد اسهال معمولاً همراه با دل درد و دل پیچه، تهوع و استفراغ و گاهی تب است. عوامل عفونی از راه مدفوع- دهان و با خوردن و نوشیدن آب و غذای آلوده، وارد دستگاه گوارش می‌شوند و بیماری را به وجود می‌آورند. در روده‌ی یک فرد سالم بیش از ۵۰۰ نوع باکتری زندگی می‌کنند و فلور طبیعی نامیده می‌شوند. فلور طبیعی اغلب مانع رشد باکتری بیماری زا می‌شود و گاهی با تجویز آنتی بیوتیک، این فلور به هم خورده و اسهال به وجود می‌آید.

افراد مستعد ابتلا به اسهال

مسافران. تقریباً ۴۰% افرادی که به مقصد آلوده به مسافرت می‌روند دچار اسهال می‌شوند. این اسهال را اسهال مسافرتی (Traveler’s Diarrea) می‌نامند. اسهال مسافران معمولاً روز پنجم تا پانزدهم مسافرت پیش آید ولی تا چند روز پس از برگشت به شهر خود ممکن است پدیدار شود. علت این گونه اسهال خوردن و آشامیدن آب و غذای آلوده به عوامل بیماری زا است.

افرادی که به غذاهای خاصی علاقه دارند؛ مانند کسانی که همبرگر نیم پخته، تخم مرغ عسلی، جگر خام، ماهی خام (سوشی) یا غذاهای دریایی نیم‌پز دوست دارند. افرادی که بیشتر به پیک نیک می‌روند و آب معدنی با خود نمی‌برند و از آب چشمه و جویبارها می‌نوشند نیز بیشتر از معمول به اسهال دچار می‌شوند.

افرادی که اختلال ایمنی دارند؛ مانند کسانی که کمبود IgA دارند؛ و یا داروهای ضعیف کننده‌ی سیستم ایمنی مصرف می‌کنند.

کودکان و سالمندان به علت ضعیف‌تر بودن سیستم ایمنی در آنها

کسانی که در اردوگاه‌ها، پادگان‌ها، خوابگاه‌های شبانه روزی زندگی می‌کنند.

کسانی که به هر دلیل اسید معده آنها کم است، بیشتر از معمول به اسهال حاد مبتلا می‌شوند؛ زیرا بیشتر باکتری‌های پاتوژن در محیط اسیدی معده از بین می‌روند.

عوارض اسهال در بدن

اسهال سبب از دست رفتن آب و الکترولیت‌ها از بدن و ایجاد کمبود حجم خون (دهیدراتاسیون و هیپوولمی) و از دست رفتن مقدار قابل توجه پتاسیم و اختلال اسید و باز در بدن می‌شود. مدفوع انسان دارای غلظت بالای پتاسیم است. اگر استفراغ نیز وجود داشته باشد، به دهیدراتاسیون بدن و ایجاد اختلال اسید و باز کمک می‌کند. این اختلالات در کودکان بیشتر و خطرناك تر است و مرگ حاصل از اسهال بیشتر به دلیل این اختلالات است. شوك و نارسائی حاد کلیه از عوارض اسهال شدید است. در موارد شدید اسهال مانند وبا گاهی بیمار در عرض چند ساعت بیش از ۱۰ لیتر آب و الکترولیت از دست می‌دهد و دچار شوك هایپوولمیک شده و فوت می‌کند، در چنین شرایطی باید هر چه سریع تر درمان اسهال شروع شود.

تشخیص اسهال

علاوه بر انجام معاینه فیزیکی، رژیم غذایی و بررسی پرونده پزشکی، پزشک شما ممکن است آزمایش‌هایی برای تعیین اینکه چه چیزی باعث اسهال شما شده است، تجویز کند. این آزمایشات عبارت‌اند از:

آزمایش خون. تست شمارش کامل خون می‌تواند به تعیین اینکه چه چیزی باعث اسهال شما می‌شود کمک کند.

آزمایش مدفوع. پزشک شما ممکن است یک آزمایش مدفوع را برای تعیین اینکه آیا یک باکتری یا انگل باعث اسهال شما می‌شود، تجویز کند.

سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی. پزشک شما ممکن است یکی از این روش‌ها را برای بررسی روده بزرگ و بیوپسی ها روده را تجویز کند.

درمان اسهال

نحوه درمان اسهال

مهم‌ترین مسئله در درمان اسهال جایگزینی آب و الکترولیت و اصلاح وضعیت اسید و باز بدن بیمار است. جایگزینی آب و الکترولیت‌ها به‌وسیله‌ی محلول خوراکی محتوی نمک و قند (Oral Rehydration Solution or ORS) تا به حال توانسته است جان بیش از صدها میلیون نفر را در جهان نجات دهد. در صورتی که مقدار کمبود آب بدن بسیار زیاد باشد یا اینکه به دلیل استفراغ بیمار نتواند محلول خوراکی را بنوشد؛

تجویز آب و الکترولیت باید تزریقی باشد تا روند درمان اسهال انجام شود. در صورت عفونی بودن علت اسهال، تجویز آنتی بیوتیک در درجه‌ی دوم درمان اسهال اهمیت قرار دارد. باید توجه داشت در مواردی که عفونت روده‌ای توسط سالمونلا ایجاد اسهال حاد کرده باشد، تجویز آنتی بیوتیک ممنوع است زیرا میزان باقی ماندن باکتری سالمونلا در مدفوع و پخش شدن آن را بیشتر می‌کند. بدیهی است آموزش رعایت بهداشت به مردم برای پیشگیری از بروز اسهال اهمیت ویژه‌ی خود را دارد. بیشتر اسهال‌های ایجاد شده توسط باکتری ها، خود به خود محدود شونده هستند و بدون تجویز آنتی بیوتیک خود به خود بهبود می‌یابند و نیاز به درمان اسهال بیشتر نیست. دادن آنتی بیوتیک فقط در موارد درمان اسهال شدید، بیماران پیر، یا با ایمنی مختل یا بیماری زمینه‌ای است.

اگر اسهال شما ناشی از یک بیماری جدی‌تر مانند بیماری التهابی روده باشد، پزشک برای کنترل و درمان اسهال راه هایی را توصیه خواهد کرد. شما باید به یک متخصص مراجعه کنید، مانند یک متخصص گوارش که می‌تواند به شما کمک کند یک برنامه درمان اسهال را پیگیری کنید.

جلوگیری از ابتلا به اسهال

برای پیشگیری از اسهال و مشکلات ادامه دار آن و کاهش روند درمان اسهال بهتر است روش‌های پیشگیری از ابتلا به آن را بشناسیم و آنها را رعایت کنیم.

  • دست‌ها را برای جلوگیری از گسترش اسهال ویروسی بشویید.
  • عدم استفاده از گوشت خام یا نیم پز
  •  ضدعفونی کردن میوه و سبزیجات
  •  عدم استفاده از محصولات لبنی پاستوریزه نشده
  • انجام واکسیناسیون ضد اسهال عفونی مخصوصاً در کودکان و سالمندان
  • در هنگام سفر و مسافرت نکات ایمنی و بهداشتی را رعایت کنید
    از آب‌های روان استفاده نکنید
    از فروشندگان خیابانی غذایی آماده نخرید
  • در آبی که ممکن است آلوده باشد، شنا نکنید
  • در سفر هنگام دوش گرفتن دهان خود را ببندید

منابع:

mayoclinic

healthstatus

 

 

اسهال پایدار

اسهال پایدار (persistent diarrhea) به حالتی گفته می‌شود که اسهال ۲ تا ۴ هفته طول بکشد.

 علل عفونی اسهال پایدار عبارت است از:

  • ژیاردیا
  • کلستریدیوم دیفیسیل
  • کمپیلوباکتر
  • کریپتوسپوریدیوم
  • آنتاموبا هیستولیتیکا

برای تشخیص اسهال پایدار گاهی بررسی مدفوع به تنهایی کافی نیست و نیاز به بررسی‌هایی مانند سیگموئیدوسکوپی و بیوپسی (نمونه‌برداری)، آندوسکوپی فوقانی همراه با نمونه‌برداری از دوازدهه، کولونوسکوپی و سی‌تی‌اسکن شکم است.

اسهال مزمن

اگر اسهال بیشتر از ۴ هفته طول  بکشد، شما دچار اسهال مزمن شده‌اید. در این حالت مهم است که علت این نوع اسهال را کشف کنید و آن را درمان کنید، زیرا در صورت عدم درمان منجر به ایجاد مشکلات برای شما می‌شود. بر خلاف اسهال حاد در بیشتر موارد علت اسهال مزمن غیر عفونی است.

علت اسهال مزمن چیست؟

  • اسهال ترشحی (secretory diarrhea)
  • اسهال اسموتیک (diarrhea osmotic)
  • استئاتوره (steatorrheal)
  • اسهال التهابی  (diarrhea inflammatory)
  • اسهال ناشی از اختلال حرکت (diarrhea dysmotile)
  • اسهال ساختگی (factitious)

علائم اسهال مزمن چیست؟

علامت اصلی اسهال مزمن مدفوع شل و آبکی است که بیشتر از ۴ هفته طول کشیده است. ممکن است فرد همراه با اسهال احساس اورژانسی برای دفع مدفوع داشته باشد. همچنین ممکن است فرد علائم دیگری مثل: تهوع، نفخ و درد شکم نیز داشته باشد.

اسهال ترشحی چیست؟

اسهال ترشحی آبکی، حجیم و بدون درد است و در حالت ناشتا نیز ادامه پیدا می‌کند.

برخی علت‌های اسهال ترشحی عبارتند از:

  • استفاده از برخی ملین‌ها مانند Tsenna بیزاکودیل و روغن کرچک
  • مصرف همزمان الکل به دلیل آسیب رساندن به سلول‌های روده
  • مسمومیت مزمن با آرسنیک
  • بیماری مخاطی
  • برداشتن یک قسمت از روده (رزکسیون روده)
  • فیستول enrtocolic

اسهال اسموتیک چیست؟

اسهال اسموتیک ناشی از وجود مواد اسمولار در مدفوع است که جذب نمی‌شوند.

از علت‌های اسهال اسموتیک می‌توان به سوء جذب کربوهیدرات‌ها مانند: سوربیتول، لاکتولوز و پلی اتیلن گلیکول اشاره کرد.

این افراد به دلیل نداشتن آنزیم لاکتاز قادر به جذب قند شیر نیستند و باید از فرآورده‌‌های لبنی کم لاکتوز یا بدون لاکتوز استفاده کنند و یا این که همراه با فراورده‌های شیر از مکمل آنزیمی لاکتاز استفاده  کنند. مصرف هیدروکسید منیزیم نیز می‌تواند باعث اسهال اسموتیک شود.

استئاتوره چیست؟

وجود بیش از ۷ گرم چربی در مدفوع روزانه را استئاتوره می‌‌نامند. عدم جذب چربی در بدن  باعث می‌شود که چربی از طریق مدفوع  دفع شده و مدفوع چرب و بد بو شود.

علت‌های استئاتوره به چند گروه تقسیم می‌شوند:

۱. سوء هضم

شایع‌ترین علت سوء‌هضم نارسایی اگزوکرین پانکراس است و از علل نارسایی اگزوکرین پانکراس، پانکراتیت مزمن ناشی از مصرف زیاد الکل، سیستیک فیبروزیس، انسداد مجرای  پانکراسی، سیروز یا انسداد صفراوی نیز می‌توانند  سبب استئاتوره شوند.

۲. سوء جذب مخاطی

بیماری‌هایی نظیر سیلیاک، ویپل و آبتالیپوپروتئینمی و اسپروی تروپیکال می‌توانند از طریق سوء جذب مخاطی سبب استئاتوره شوند.

۳. انسداد لنفاتیک

لنفاژکتازی روده‌ای مادرزادی به دلیل انسداد مادرزادی مجاری لنفاتیک روده موجب سوء جذب چربی می‌شود .

اسهال التهابی چیست؟

وجود گلبول قرمز و سفید در آزمایش مدفوع نشان دهنده اسهال التهابی است. برخی از علت‌های اسهال التهابی، بیماری‌های التهابی روده مثل کرون و کولیت اولسراتیو است. از دیگر علت‌ها می‌توان به تومورهای کولورکتال اشاره کرد. اگر فرد مسنی دچار اسهال التهابی شد نیاز است که از نظر تومورهای کولورکتال بررسی شود.

اسهال ناشی از اختلال حرکت چیست؟

علت اسهال ناشی از اختلال حرکت، عبور سریع مواد داخل روده است. مثل سندروم روده تحریک‌پذیر که در آن دفعات دفع مدفوع افزایش می‌یابد و این افزایش در طی خواب برطرف می‌شود. ضمن اینکه درد شکم با دفع برطرف می‌شود و فرد به طور دوره‌‌ای دچار یبوست نیز می‌شود. در سندروم روده تحریک‌پذیر فرد دچار کاهش وزن نمی‌شود. در پرکاری تیروئید و در دیابتی‌ها نیز ممکن است اسهال ناشی از اختلال حرکت به دلیل عبور سریع مواد داخل روده ایجاد شود.

اسهال ساختگی چیست؟

اسهال ساختگی به حالتی گفته می‌شود که فرد از عمد، با استفاده زیاد از ملین‌ها کاری می‌کند تا دچار اسهال شود. این نوع از اسهال معمولاً در افرادی ایجاد می‌شود که سابقه‌ای از خود آزاری و زمینه‌ای از بیماری‌های روانی را دارند.

درمان اسهال مزمن

در تمام موارد اسهال، جایگزینی آب و الکترولیت قسمت مهمی از درمان است. درمان اسهال مزمن بستگی به علت اصلی دارد. پزشک شما با انجام شرح‌حال‌گیری کامل از شما و معاینه فیزیکی و در صورت نیاز انجام یک سری آزمایشات تکمیلی علت اسهال شما را یافته و سپس بنا بر تشخیص، توصیه‌های لازم را ذکر کرده و درمان مورد نیاز را برای شما انجام می‌دهد.

پزشک برای درمان علامتی می‌تواند برای اسهال خفیف تا متوسط از لوپرامید یا دیفنوکسیلات استفاده کند و در موارد شدیدتر کدئین یا تنتور تریاک تجویز کند. اما استفاده طولانی مدت را توصیه نمی‌کند، چون سبب وابستگی فرد می‌شود.

در موارد شدید بیماری‌های التهابی روده نباید از داروهای کاهنده‌ی حرکتی روده مانند لوپرامید و دیفنوکسیلات استفاده شود، زیرا این داروها احتمال بروز مگاکولون توکسیک را افزایش می‌دهند. بنابراین هنگام دچار شدن به اسهال مزمن مراجعه به پزشک ضروری است.

نقش رژیم غذایی و سبک زندگی در اسهال مزمن

برای اینکه ببینید آیا رژیم غذایی خاصی در ایجاد اسهال مزمن شما نقش دارد یا خیر؟ لازم است لیستی از غذاها و مواد مصرفی خود را در کاغذ یادداشت کنید و توجه داشته باشید که با خوردن چه غذاهایی علائم شما بدتر می‌شود. بعد از چند هفته احتمالاً می‌توانید دریابید آیا رژیم غذایی شما در ایجاد اسهال شما نقش داشته است یا خیر. پس از آن این غذاها را از لیست غذای روزانه خود حذف کنید و سپس توجه کنید که آیا علائم شما بهبود یافته است یا خیر.

به عنوان مثال در کسانی که علت اسهال آنها سیلیاک است با حذف مصرف گلوتن به طور قابل توجهی علائمشان بهبود می‌یابد یا ممکن است فردی به علت نداشتن آنزیم لاکتاز، با خوردن لبنیات دچار اسهال شده است. در این حالت حذف محصولات لبنی به وی کمک زیادی می‌کند.

در برخی دیگر از افراد، حذف برخی از سبزیجات، میوه‌ها، لوبیا، شیرین‌کننده‌های مصنوعی و … می‌تواند علائم آنها را بهبود ببخشد. علاوه بر آن اجتناب از کافئین و نوشیدنی‌های الکلی، خوردن غذاهای کم فیبر و حذف غذاهای چرب و سرخ شده نیز می‌توانند کمک‌کننده باشند.

پیشگیری از اسهال مزمن

اسهال مزمن همیشه قابل پیشگیری نیست، زیرا برخلاف اسهال حاد، علت اسهال مزمن را عوامل عفونی تشکیل نمی‌دهند. با این حال رعایت نکات بهداشتی، تمیز و سالم بودن آب و مواد غذایی می‌تواند تا حدودی بروز اسهال مزمن را کاهش دهد.

اسهالی که کمتر از دو هفته طول بکشد را اسهال حاد یا Acute می‌نامند. در این مطلب از مجله اینترنتی دکتردکتر به نحوه برخورد با اسهال حاد، اقدامات درمانی اسهال حاد و روش‌های خانگی درمان اسهال حاد پرداخته‌ایم.

در نوشته اسهال حاد + روش تشخیص و درمان آن می‌خوانید:


چه عواملی سبب اسهال حاد می‌شوند؟

در بیش از ۹۰ درصد موارد علت اسهال حاد عوامل عفونی است. تظاهرات بالینی اسهال حاد در بیشتر مواقع شامل تب، استفراغ، اسهال و درد شکم است.

برخی از عوامل عفونی که می‌توانند سبب اسهال شوند؛ شامل: شیگلا، سالمونلا، ژیاردیا، ویبریوکلرا و … است. این عوامل عفونی می‌توانند از طریق غذای آلوده، آب آلوده و از طریق مدفوعی- دهانی منتقل شوند.

موارد دیگری که می‌تواند فرد را دچار اسهال کند؛ شامل: استفاده از داروهای کاهنده اسید معده، مسافرت، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، واکنش پیوند علیه میزبان پس از انتقال خون یا پیوند مغز استخوان، مسمومیت با سمومی نظیر تالیوم، آرسنیک و سم‌های ارگانوفسفره و … است.

کولیت ایسکمیک یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند سبب ایجاد اسهال حاد شود. این بیماری در افراد با سن بالای ۵۰ سال ایجاد می‌شود و تظاهرات آن به این صورت است که فرد ابتدا دچار درد حاد در قسمت پایین شکم می شود و در ادامه به اسهال آبکی و سپس اسهال خونی مبتلا می‌شود.

آیا علت اسهال ما مسمومیت غذایی است؟

ابتلای گروهی به علائمی مانند تهوع، استفراغ شدید و اسهال خفیف تا متوسط، طی چند ساعت پس از خوردن غذا، نشان‌دهنده مسمومیت غذایی است.

غذاهایی که بیشتر سبب مسمومیت غذایی می‌شوند؛ شامل: سس مایونز، شیرینی خامه‌ای و الویه است.

علت مسمومیت غذایی در بیشتر موارد استافیلوکوک است که در کمتر از ۶ ساعت پس از خوردن غذا سبب ایجاد علائم می‌شود.

با اسهال حاد چگونه برخورد کنیم؟

اگر دچار اسهال هستید ولی اسهال شما خفیف است، به صورتی که اسهال مانع از انجام فعالیت‌های روزمره شما نشده است، سرحالید و طبق روزهای قبل مشغول به انجام فعالیت‌های خود هستید؛ در این حالت نیاز به اقدام خاصی نیست و می‌توانید دستورات خانگی مربوط به اسهال را که در ادامه توضیح می‌دهیم را انجام دهید. البته اگر اسهال شما بیش از ۴۸ ساعت طول کشید باید به پزشک مراجعه کنید.

اگر دچار اسهال با شدت متوسط هستید، بدین ترتیب که اسهال سبب شده تا فعالیت‌های روزانه شما محدود شود، نیاز است که به پزشک مراجعه کنید تا برای شما داروی ضد اسهال تجویز شود. در این مورد اگر با داروی ضد اسهال مشکل شما رفع نشد و اسهال ادامه یافت؛ پزشک برای شما آنتی بیوتیک تجویز می‌کند و یا برای شما درخواست آزمایش و کشت مدفوع را می‌دهد.

اگر اسهال شما شدید باشد، به طوری که نتوانید از خانه خارج شوید و قادر به انجام فعالیت‌های شخصی و روزمره خود نباشید، مسلم است که باید حتماً به پزشک مراجعه کنید و تحت درمان قرار بگیرید.

درمان اسهال حاد

مهمترین اقدام درمانی در اسهال حاد جایگزینی آب و الکترولیت از دست رفته است.

اگر فرد مسن و شیرخوار دچار اسهال شوند حتماً باید مایعات وریدی دریافت کنند. بنابراین افراد مسن و شیرخوار دچار اسهال باید حتماً به پزشک مراجعه کنند.

در موارد اسهال متوسط و شدید نیز باید به پزشک مراجعه کنید.

در مواردی که دچار اسهال خفیف شده‌اید؛ اقدامات زیر را انجام دهید:

۱. هیدراتاسیون (رساندن مایع (آب) به بدن فردی که دچار اتلاف زیاد مایعات شده است)

هنگام اسهال، هیدراتاسیون بسیار مهم است. می‌توانید از پودر ORS برای جبران آب و الکترولیت از دست رفته استفاده کنید.

الکل، شیر، نوشابه و سایر نوشابه‌های گازدار یا کافئین نباید برای هیدراته شدن استفاده شوند زیرا ممکن است نشانه‌های شما را بدتر کنند.

۲. مصرف پروبیوتیک‌ها در درمان اسهال

پروبیوتیک‌ها منابع باکتری‌های مفید هستند که در روده وجود دارند. آنها اساسا میکروارگانیسم‌های زنده هستند.

پروبیوتیک‌ها در غذاهای خاص از جمله: پنیر نرم، پنیر خامه‌ای، زیتون‌های سبز، كفير و ماست وجود دارند.

باکتری‌های خوب که در روده زندگی می‌کنند برای عملکرد طبیعی دستگاه گوارش شما ضروری هستند. آنها نقش مهمی در حفاظت روده در برابر عفونت بازی می‌کنند. هنگامی که سیستم گوارش مورد حمله باکتری‌ها یا ویروس‌های بیماری‌زا قرار می‌گیرد و دچار اسهال می‌شوید؛ پروبیوتیک‌ها می‌توانند با ایجاد تراز باکتری در روده به اسهال کمک کنند.

پروبیوتیک‌ها به صورت پودر یا قرص نیز یافت می‌شوند.

۳. درمان اسهال حاد با مصرف داروهای بدون نسخه

با توجه به نظر پزشک، اگر علائم شما شدید نیست چندین داروی بدون نسخه می‌تواند به اسهال حاد کمک کند. داروهای معمول عبارتند از:

  • بیسموت ساب سالیسیلات
  • لوپرامید (Loperamide)

این داروها می‌توانند نشانه‌های اسهال را از بین ببرند اما علت اصلی را درمان نمی‌کنند.

اگر کودک شما اسهال داشته باشد؛ باید با احتیاط عمل کنید. کم آبی ناشی از اسهال می‌تواند خطرناک باشد و به سرعت در کودکان اتفاق می‌افتد. کم آبی شدید می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. داروهای بدون نسخه برای درمان کودکان توصیه نمی‌شود؛ بنابراین مهم است که به پزشک مراجعه کنید. در مورد نوزادان زیر 3 ماه مبتلا به اسهال، باید سریع به پزشک مراجعه شود.

۴. کاهش علائم اسهال با مصرف بعضی از غذاها

در صورتی که اسهال دارید، خوردن غذاهای خاص می‌تواند به کاهش علائم اسهال شما کمک کند مثل: موز، برنج، سیب زمینی و نان تست

سایر غذاهایی که معمولا هنگام ابتلا به اسهال به خوبی تحمل می‌شوند عبارتند از:

بلغور جو دوسر، سیب زمینی آب‌پز یا پخته شده، مرغ پخته شده و سوپ مرغ

هنگام اسهال از خوردن غذاهای سرخ شده و چرب خودداری کنید.

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شماست و به منزله تجویز پزشکی نیست.
ممکن است شما دوست داشته باشید
3 نظرات
  1. سمیرا می گوید

    یک هفته هست که با نظر متخصص برای درمان جوش از آزیترومایسین ۵۰۰ به صورت یک روز درمیان استفاده میکنم ، اما در طول این یک هفته دچار اسهال آنتی بیوتیکی شدم
    باید چیکار کنم ؟

  2. جمال می گوید

    تایک هفته پیش داروی انتی بیوتیک برای ورم معده استفاده می کردم وبعداز اتمام دوره ورم معده پنتوپرازول صبح وفاموتیدین قبل شام و کلدنیوم سی هر12 ساعت مصرف می کنم . اما اسهال شدم لطفا راهنمایی کنید در ضمن یک کپسول پروبیوتیک مصرف مکنم.

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام كلينديوم سي رو هر شب مصرف كنيد بجاي هر ١٢ ساعت

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.