شاید تا به حال در گفتگوهای روزمره خود عبارت پریود مغزی برای مردان را شنیده باشید.
شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که گاهی احساس کنید همسرتان دیگر به شما علاقه‌ای ندارد و یا نسبت به شما بی توجه شده است؟
آیا فرزند شما هم در بعضی مواقع بدون هیچ دلیلی بی ادب، گستاخ و پرخاشگر می‌شود؟
خوب است بدانید که مردان نیز مانند زنان دچار نوسانات هرمونی می شوند. این نوسان هرمونی هم به صورت دوره‌ای در ماه و هم به صورت روزانه رخ می‌دهد. تستوسترون مهم‌ترین هرمون مردانه است که باعث ظاهر شدن صفات مردانه می‌شود و ترشح آن در بدن مردان بسیار بالاست. سطح تستوسترون مردان در صبح افزایش می یابد و رفته رفته تا شب رو به کاهش می گذارد. با دکتردکتر در این مقاله همراه باشید تا در مورد قاعدگی مردان اطلاعات بیشتری کسب کنیم و با نشانه‌های آن آشنا گردیم.
قاعدگی مردان یا سندروم مرد تحریک پذیر (IMS) چیست؟
برخی از محققین ادعا می کنند که نوسانات هورمونی در مردان ممکن است مانند نوسانات هرمونی زنان علائمی شبیه به علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS)، از جمله افسردگی، خستگی و نوسانات خلقی را به وجود آورد. اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا این نوسانات هرمونی آنقدر منظم هستند که دوره قاعدگی در مردان نامیده شوند؟
پریود و تغییرات هورمونی یک زن نتیجه چرخه تولید مثل طبیعی او است به این معنا که تغییرات هورمونی که یک زن در هر ماه در واقع روند آماده سازی بدن او برای بارداری احتمالی است به طوری که تخمک تولید می‌شود و رحم زن برای ایجاد بستر لازم برای بارور شدن تخمک شروع به ضخیم شدن می‌نماید. اما مردان که چرخه تولید تخمک را تجربه نمی‌کنند و رحمی هم ندارند در نتیجه خونریزی هم در آنها اتفاق نمی افتد.
اما سطح تستوسترون به صورت مرتب در بدن مردان در حال افزایش و کاهش است و این فراز و نشیب در ترشح هرمون تستوسترون باعث بروز برخی علامت ها شبیه به PMS می شود. به عنوان مثال سطح تستوسترون مردان، چهار یا پنج بار در ساعت بالا و پایین می رود همچنین چرخه‌های روزانه تستوسترون باعث می‌شود که سطح آن در خون هنگام صبح بیشتر و هنگام شب کمتر باشد.
چرخه فصلی تستوسترون سطح این هرمون را در ماه‌های اولیه پاییز و زمستان در بالاترین سطح و در ماه‌های اولیه بهار در پایین‌ترین سطح نگاه می‌دارد.
همه این توصیف‌ها میزان نوسانات هرمونی در مردان را روشن می‌کنند، این نوسانات هرمونی در مردان و نشانه‌های پس از آن IMS یا سندروم مرد تحریک پذیر نامیده می‌شود.
علل ایجاد IMS چیست؟
همان طور که در مطالب بالا هم اشاره نمودیم، مردان به صورت روزانه و ماهانه دچار نوساناتی در سطح تستوسترون می شوند اما عوامل محیطی نیز بر بالا و پایین رفتن این هرمون و بروز علائم IMS در بدن آنها بسیار موثر هستند.
برخی از این عوامل عبارتند از:
- سن: سطح تستوسترون مردان از 30 سالگی شروع به کاهش می کند.
2. تغییر در رژیم غذایی
3. کاهش یا افزایش وزن: در بدن هر فرد مقدار مشخصی از تستوسترون و استروژن وجود دارد و به صورت مداوم تستوسترون در حال تبدیل شدن به استروژن است. با افزایش وزن، سلول‌های چربی در تبدیل تستوسترون به استروژن فعال تر هستند. هرچه میزان استروژن بیشتر و تستوسترون کمتر باشد، تحریک پذیری بالاتر می رود.
4. استرس: هرچه استرس بیشتر می شود سطح تستوسترون پایین تر می آید و میزان تحریک پذیری مردان افزایش می یابد. به همین دلیل بسیاری از مردانی که در محیط های کاری خود با حجم زیادی از اضطراب و فشار روبرو هستند به مرور زمان تمایل کمتری برای رابطه جنسی دارند و با اختلالات جنسی مانند اختلال در نعوظ مواجه می شوند.
5. تغییرات شیمیایی مغز: رژیم های غذایی که حاوی مقداری زیادی پروتئین ولی مقدار ناچیز از کربوهیدرات های سالم مانند قندهای طبیعی هستند، باعث بروز علائم IMS می شوند.
6. بیماری
7. کمبود خواب
علائم مردان پریود
علائم IMS به علائم PMS در زنان بسیار شباهت دارد اما معمولا این علائم از هیچ الگوی فیزیولوژیکی پیروی نمی کنند. بدان معنا که ممکن است این علائم به طور منظم ظاهر نشوند و گاهی اوقات به صورت شدیدتر یا ضعیف‌تری بروز نمایند. برخی از علائم IMS عبارتند از:
- خستگی
- گیجی یا سرگردانی
- افسردگی
- عصبانیت
- عزت نفس پایین
- میل جنسی پایین
- اضطراب
- حساسیت بیش از حد
- میل به خشونت
- ضداجتماعی شدن
- عدم تمرکز
- گرگرفتگی
- گرفتگی و اسپاسم عضلات
نکته حائز اهمیت در این مقوله این است که اگر علائم گفته شده برای IMS به صورت مداوم در یک مرد نمایان می شوند قطعا مشکل جای دیگری است و ممکن است این تحریک پذیری بالا و عصبی بودن حاصل کمبود ترشح هرمون تستوسترون به صورت دائمی در بدن فرد باشد و در این صورت فرد حتما باید به متخصص غدد مراجعه نماید و تحت آزمایش های هرمون شناسی قرار بگیرد.
با بالا رفتن سن در مردان، ممکن است این علائم با کاهش سطح طبیعی تستوسترون به صورت مداوم در فرد به وجود آیند که به صورت عامیانه به این حالت، آندروپاز یا یائسگی مردان گفته می شود.
آیا فرزندان‌مان هم دچار IMS می‌شوند؟
پاسخ به این سوال کاملا به سن بچه‌ها بستگی دارد. کودکانی که به سن بلوغ رسیده‌اند و جسم آنها به دوران بزرگسالی ورود کرده است مانند همه بزرگسالان دچار این نوسانات هرمونی می شوند پس کاملا طبیعی است که در بعضی از روزها پسر شما تبدیل به یک هیولای عصبانی و ناسازگار بشود!
در کودکانی که هنوز به سن بلوغ نرسیده‌اند نیز نوسانات هرمونی تا حدی وجود دارد اما به شدت دوران بلوغ و بعد از آن نیست. این نوسانات هرمونی می توانند تابع مستقیمی از رژیم غذایی، محیط استرس زا، فعالیت‌های بدنی، میزان خواب شبانه و … باشند.
پس اگر بعضی مواقع فرزندتان از این رو به آن رو می شود و انگار دیگر آن آدم سابق نیست نگران نشوید و سعی کنید با همه ناسازگاری‌های او کنار بیایید. گاهی وقت‌ها نصیحت کردن فرزند کوچک‌تان هیچ فایده‌ای ندارد و تنها یک ظرف بزرگ بستنی می‌تواند او را از تلاطم روحی که در درونش بیداد می‌کند، نجات دهد!!
برای کنترل علائم IMS چه کنیم؟
علائم IMS گاهی بسیار آزار دهنده می‌شوند و حتی می‌توانند روی زندگی اجتماعی، شغلی و زندگی زناشویی افراد تاثیر منفی بگذارند. برای کنترل و مدیریت این مشکلات می توان از راه‌های زیر بهره برد:
- مقابله با استرس: تکنیک‌های از بین بردن استرس و آرامش، مانند مدیتیشن، یوگا یا تمرینات تنفسی در این زمینه بسیار کمک کننده هستند.
- ورزش و فعالیت جسمی: فعالیت بدنی و ورزش باعث ترشح اندورفین در بدن می شود و می تواند نقش بسیار مهمی در کاهش علائم افسردگی داشته باشد.
- حفظ وزن ایده‌آل: همانگونه که قبلا اشاره شد، سلول‌های چربی تستوسترون را به استروژن تبدیل می کنند. کاهش وزن باعث افزایش سطح تستوسترون می شود و کاهش علائم سندروم تحریک پذیری مردان می شود.
- رژیم غذایی سالم: رژیم‌هایی که حاوی سبزیجات و میوه های بیشتر و چربی کمتر هستند می توانند در روند صعودی و نزولی سطح تستوسترون بسیار موثر باشند. علاوه بر این موارد، مصرف کربوهیدرات‌های سالم مانند سیب زمینی، برنج، لوبیا، کدو و خرما باعث می‌شود سطح سروتونین در خون پایین نیاید و تعادل هرمونی حفظ شود.
- مرور مرتب خاطرات خوب و کنترل افکار منفی: یادآوری خاطرات خوب و نکات مثبت زندگی شخصی و اجتماعی همیشه می‌تواند به کنترل علائم افسردگی کمک کند علاوه بر اینکه یادآوری خاطرات خوب باعث ترشح هرمون دوپامین در بدن می‌شود که می تواند در برابر علائم IMS به عنوان یک سپر دفاعی عمل نماید.
- چکاپ منظم: آزمایشات هرمونی و CBC سالیانه و منظم باعث می شوند تا هر گونه تعارض در بدن شناسایی شده و شخص تحت دارو درمانی و تراپی قرار بگیرد.
- اجتناب از دخانیات و الکل: مصرف الکل می تواند سطح استروژن را افزایش داده و تعادل تستوسترون/استروژن را از بین ببرد.
با مردی که دچار سندروم تحریک پذیری است چگونه رفتار کنیم؟
همانگونه که زنان در دوران قاعدگی و PMS نیاز به مراقبت جسمی و روحی بیشتری دارند، زودرنج و حساس می شوند و دچار اضطرابی بی دلیل می گردند مردان نیز در دوران IMS به همدلی بیشتری از جانب والدین یا همسر خود احتیاج دارند.
با او در مورد احساسات خود صحبت کنید و سعی کنید علت اصلی نگرانی‌ها و بدخلقی او را دریابید. معمولا برای کسانی که نیاز به همدلی دارند صحبت کردن شما از احساسات و چالش‌های درونی‌تان باعث می شود او هم به چالش‌های درونی خود نگاهی بیندازد و بتواند در مورد آنها صحبت کند.
بسیاری از مردان اکثر اوقات می‌دانند که عصبی و احساساتی شده‌اند اما نمی دانند چرا و چه چیزی باعث ناراحتی و اضطراب آنها شده است. بسیاری از مردان عامل عصبانیت و تحریک پذیری خود را عوامل بیرونی می دانند، از نظر آنها دولت‌ها و حکومت‌ها، وضعیت اقتصادی، همسر، خانواده، دوستان، محیط کار، راننده‌های بی احتیاط بزرگراه‌ها همه و همه مقصر هستند و به هیچ عنوان حالت‌های درونی و تغییرات هرمونی را در این زمینه موثر نمی‌دانند.
مهم ترین کمکی که می توان به این مردان نمود خارج کردن آنها از حالت انکار است. مردان باید بدانند که برای آرامش درونی خود اول از همه باید به درون خود مراجعه نمایند.
گاهی اوقات، تنها چیزی که لازم است، تغییر رژیم غذایی، داروهایی برای کنترل سطح هورمون‌ها یا صرفاً استراحت و دوری از همه مسائل استرس زا در طول روز است.
سخن آخر:
بدن انسان یک سیستم پیچیده است که حالات و احساسات او می تواند تابع عوامل بسیار زیادی باشد. اگر این مساله را به خوبی درک کنیم قطعا می توانیم با همسر، فرزند، همکار و حتی افرادی غریبه‌ای که رفتار آنها برای ما آزاردهنده است، مهربان‌تر باشیم. جسم و روح هر کس قصه خود را می نویسد!
