فتق معمولا در ناحیه شکم اتفاق می افتد و زمانی که لایه های درونی عضلات شکمی ضعیف شده باشند فشار وارده به آنها منجر به پارگی یا کشیدگی بیش از حد انها می شود که در این حالت باعث تورم یا بیرون زدگی می شود که به آن فتق می گویند.
فتق چیست؟
بطور کلی فتق به بیرون زدگی یا خارج شدن هر چیزی از جای اصلی خود در بدن گفته می شود. به عبارتی دیگر تغییر محل اعضایی از بدن به حفره یا بافت مجاور که موجب تورم یا پارگی شود را فتق می گویند. هر جایی که جداره بافت نگه دارنده یک اندام ضعیف باشد فتق می تواند اتفاق بیافتد. فتق می تواند در هر جایی اتفاق بیافتد. فتق ممکن است ایجاد دردهای بسیار شدید شکمی کند و با بروز مشکلات جدی دیگر ممکن است نیاز به جراحی اورژانس پیدا کنید. هم زنان و هم مردان ممکن است دچار فتق شوند.
فتق مزمن معولا در ناحیه شکمی رخ می دهد، همچنین فتق می تواند در ران بالا، ناف شکم و ناحیه کشاله ران دیده شود. شما ممکن است به طور مادرزادی با فتق به دنیا بیایید و یا بعدا به آن مبتلا شوید. اکثر فتق ها تهدید کننده ی زندگی نیستند، فتق خود به خود از بین نمی رود و با گذشت زمان بهتر نمی شود. گاهی اوقات آنها می توانند جراحی را برای پیشگیری از عوارض بالقوه خطرناک انجام دهند.
انواع فتق
شایع ترین فتق ها عبارتند از:
فتق کشاله ران یا اینگوینال: به شکل بر آمدگی در کشاله ران یا کیسه بیضه ظاهر می شود. این نوع فتق در مردان شایع تر از زنان است… این فتق ها هنگامی رخ می دهد که روده ها از طریق یک نقطه ضعف یا پریشانی در دیواره شکمی پایین، اغلب در کانال ورودی، نفوذ کنند.
فتق رانی: به صورت بر آمدگی در قسمت بالایی ران ایجاد می شود. این نوع در زنان شایع تر از مردان است.
فتق شکافی: در محل بخیه مر بوط به جراحی شکمی ایجاد می شود.
فتق نافی: معمولا در کودکان و نوزادان زیر 6 ماه رخ دهد. بر آمدگی اطراف منطقه ناف است. در صورتی که عضلات در خط وسط کاملا بسته نباشند رخ می دهد.
فتق اطراف ناف: در اطراف ناف و بیشتر در خانم ها دیده می شود.
علت ایجاد فتق
علت ایجاد فتق ترکیبی از ضعف عضلات و فشار است. بسته به علت آن، فتق ممکن است به سرعت یا در مدت زمان طولانی توسعه یابد. به طور طبیعی دیواره شکم دارای مناطقی است که احتمال ضعیف شدن آنها می رود. هر کس در هر سنی ممکن است به فتق دچار شود. بیشتر موارد فتق در کودکان مادرزادی است. در بزرگسالان، یک ضعف طبیعی یا فشار ناشی از بلند کردن جسم سنگین، سرفه مداوم، مشکل در اجابت مزاج یا دفع ادرار باعث می شود دیواره شکم ضعیف شده یا گسسته شود.
![عوامل ایجاد فتق]()
علل ضعف عضلانی
علل ضعف عضلانی- علل رایج ضعف عضلانی عبارتند از:
- شکست دیواره شکم
- نقص مادرزادی عضلات
- سن
- سرفه مزمن
- آسیب وارده در اثر جراحی
عواملي كه بدن شما را تحت فشار قرار مي دهند و ممكن است باعث فتق شوند، به خصوص اگر عضلات شما ضعيف باشند، عبارتند از:
- حاملگی است که بر شکم شما فشار می آورد
- داشتن یبوست، باعث ایجاد فشار در هنگام حرکت روده می شود
- بلند کردن وزنه سنگین
- آبسه شکمی
- افزایش ناگهانی وزن
- جراحی
- سرفه مداوم یا عطسه
آیا شما در معرض خطر فتق هستید؟
علت ایجاد فتق و فاکتورهایی که خطر ابتلا به فتق را افزایش می دهد عبارتند از:
- سابقه فامیلی یا خانوادگی
- اضافه وزن یا چاق بودن
- سرفه مزمن
- یبوست مزمن
- سیگار کشیدن که می تواند موجب سرفه مزمن شود
- شرایطی مانند فیبروز کیستیک همچنین می تواند به طور غیر مستقیم خطر ابتلا به فتق را افزایش دهد. فیبروز کیستی عملکرد ریه ها را کاهش می دهد، باعث سرفه مزمن می شود.
علائم و نشانه های فتق
شایع ترین علامت فتق یک عضله یا توده بیرون آمده در ناحیه آسیب دیده است. شاخص ترین علائم فتق عبارتند از:
- درد در ناحیه کشاله ران که با خم شدن یا بلند کردن اجسام سنگین بدتر می شود.
- یک توده یا بر آمدگی درد ناک در کشاله ران یا ناحیه شکمی
- یک توده دردناک در ناحیه بیضه
- احساس سنگینی در شکم
- سوزشیا احساس درد در محل زخم
- درد قفسه سینه
- مشکل بلعیدن
- درد شکمی
چگونه فتق تشخیص داده می شود؟
تشخیص فتق معمولا ساده است: شما ممکن است یک برآمدگی زیر پوست را احساس کنید یا ممکن است هنگام بلند کردن اشیاء سنگین، سرفه کردن، زور زدن هنگام دفع ادرار یا اجابت مزاج و یا موقع نشستن یا ایستادن طولانی مدت درد احساس کنید. درد ممکن است شدید باشد یا درد خفیفی که در طول روزشدت پیداکند. علاوه بر معاینه فیزیکی پزشک ممکن است برخی ازآزمایشات از جمله: سونوگرافی، اشعه ایکس باریم و آندوسکوپی را برای تشخیص علت ایجاد فتق درخواست کند.
درمان فتق
تقریبا همه فتق ها نیاز به جراحی دارند، ترجیحا قبل از اینکه عوارض جدی رخ بدهد. این که آیا نیاز به درمان دارید بستگی به اندازه فتق و شدت علائم شما است. گزینه های درمان برای فتق عبارتند از تغییر سبک زندگی، مصرف دارو یا جراحی.
تغییر سبک زندگی
تغییرات غذایی اغلب ممکن است علائم فتق را از بین برد، اما فتق را از بین نمی برد. از وعده های غذایی بزرگ یا پر خوری اجتناب کنید. وزن بدن خود را در محدوده سالم نگه دارید. برخی تمرینات ممکن است به تقویت عضلات اطراف شکم کمک کنند که ممکن است بعضی علائم را کاهش دهد. با این حال، تمرینات انجام شده به درستی می تواند فشار را در این ناحیه افزایش دهد و در واقع باعث ایجاد فتق بیشتر شود. اگر این تغییرات ناراحتی شما را از بین نبرد، ممکن است جراحی برای اصلاح فتق مفید باشد.
درمان داروی
برخی از مسکن ها می توانند ناراحتی شما را بهبود ببخشند.
عمل جراحي
اگر فتق شما در حال افزایش است یا باعث درد می شود، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که عمل جراحی را انجام دهد. فتق می تواند با جراحی باز یا لاپاروسکوپی انجام شود.
عوارض احتمالی فتق
اگر فتق درمان نشود، جریان خون به آن سمت از عضوی که بیرون زده است نمی رسد و جریان خون متوقف می شود، امکان دارد انسداد روده همراه با تب، درد شکمی شدید، استفراغ و شوک شود. بخشی از روده شما می تواند در دیواره شکم به دام افتاده باشد. این حالت می تواند حرکت روده شما را مختل کند و باعث درد شدید، حالت تهوع یا یبوست شود. فتق بی درمان نیز می تواند فشار زیادی بر روی بافت های اطراف ایجاد کند. این حالت باعث تورم و درد در ناحیه اطراف آن شود.
جلوگیری از فتق
شما نمی توانید از ضعف عضلانی که علت ایجاد فتق است، جلوگیری کنید. با این حال، شما می توانید میزان فشار بر روی بدن خود را کاهش دهید. این کار ممکن است به شما در جلوگیری از فتق کمک کند یا از افزایش شدت فتق جلوگیری کنید. نکات پیشگیرانه از فتق عبارتند از:
- سیگار نکشید
- حفظ وزن بدن سالم
- اجتناب از تنش در طی حرکات روده یا ادرار کردن
- بلند نکردن اجسام سنگین
- اجتناب از افزایش وزن
مهم است که علائم اولیه فتق را تشخیص دهیم. فتق بی درمان نخواهد بود. با این حال، با تغییرات اولیه در زمینه مراقبت های پزشکی یا شیوه زندگی، می توانید اثرات فتق را به حداقل برسانید و از عواقب تهدید کننده زندگی مانند انسداد روده ای اجتناب کنید.
بر گرفته از:
