پرکاری تیروئید؛ علت، علائم، تشخیص و درمان پرکاری تیروئید

آیا پرکاری تیروئید قابل درمان است؟ آیا پرکاری تیروئید باعث لاغری می‌شود؟ پاسخ به این سوال‌ها و همه چیز درباره پرکاری تیروئید را در این مطلب از مجله دکتردکتر بخوانید.

تیروئید غده‌ای به شکل پروانه در جلوی گردن است که وظایف بسیار مهم و حیاتی را در بدن بر عهده دارد. پرکاری غده تیروئید در اصطلاح پزشکی با نام هایپرتیروئیدیسم شناخته می‌شود. پرکاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید بیش از حد نرمال هورمون ترشح می‌کند.

غده تیروئید هورمون‌های تیروکسین و تری یدو تیروزین را می‌سازد. این هورمون‌ها تاثیرات بسیار گسترده‌ای در بدن دارند. بنابراین هر گونه اختلال در ساخت و ترشح هورمون‌های تیروئید تغییرات زیادی را در بدن ایجاد می‌کند.

بیشتر بخوانید: کم‌کاری تیروئید؛ علت، علائم، تشخیص و درمان کم‌کاری تیروئید

علت پرکاری غده تیروئید چیست؟

• پرکاری غده تیروئید ممکن است به علت‌های زیادی رخ داده باشد. بیماری گریوز، یکی از شایع‌ترین علل پرکاری غده تیروئید است.

گریوز نوعی بیماری خودایمنی است؛ به این معنی که در اثر این بیماری بدن علیه خودش آنتی‌بادی می‌سازد. این آنتی‌بادی‌ها سبب تحریک بیش از حد غده تیروئید و به دنبال آن ترشح بیش از حد هورمون می‌شوند.

به طور کلی وقوع بیماری‌های خودایمنی در زنان، بیش از مردان است که این قاعده شامل بیماری گریوز نیز می‌شود.

گریوز مهم‌ترین علت پرکاری غده تیروئید است؛ به همین دلیل زنان بیش از مردان دچار مشکل هیپرتیروئیدی می‌شوند. پرکاری غده تیروئید از جمله بیماری‌هایی است که سابقه بیماری در آن مهم است؛ بنابراین هنگام صحبت با پزشک خود اطلاعات دقیق از وضعیت خودتان در اختیار وی بگذارید.

اگر در این زمینه سوال دارید می‌توانید از طریق سیستم مشاوره متنی(پرسش پاسخ) دکتردکتر سوال خود را ثبت کنید و در سریع‌ترین زمان ممکن پاسخ سوالتان را از پزشکان متخصص دیافت کنید.

اگر خود شما یا یکی از افراد نزدیک به شما مبتلا به بیماری پرکاری تیروئید هستید؛ تجربیات و سوالات خودتان را در مورد این بیماری با ما و سایر خوانندگان این مقاله در میان بگذارید.

• علاوه بر گریوز، مصرف بیش از حد ید نیز ممکن است زمینه را برای هایپرتیروئیدی فراهم کند.
• همچنین بعضی افراد T3 را به صورت مکمل‌های غذایی استفاده می‌کنند و بدین ترتیب خود را در معرض پرکاری تیروئید قرار می‌دهند.
• تیروئیدیت یا همان التهاب غده تیروئید نیز سبب تولید و ترشح بیش از حد T3 و T4 می‌شود.
• برخی تومورهای بیضه و تخمدان، سلول‌هایی دارند که سبب تولید هورمون TSH می‌شوند. این هورمون، محرک تیروئید برای ساخت و ترشح هورمون‌های تیروئیدی است.

همچنین بعضی تومورهای غده هیپوفیز یا حتی بعضی تومورهای خود غده تیروئید نیز با مکانیسمی مشابه سبب افزایش تولید و ترشح هورمون‌های تیروئیدی می‌شوند و عوارضی برجای می‌گذارند.

بیشتر بخوانید: گواتر؛ علت، علائم، تشخیص و درمان گواتر

مهم‌ترین علائم پرکاری تیروئید چیست؟

هورمون‌های تیروئیدی به نوعی هورمون‌هایی هستند که متابولیسم یا سوخت‌و‌ساز را در بدن افزایش می‌دهند. بنابراین در صورت تولید بیش از حد این هورمون‌ها، علائمی در بدن مشاهده می‌شوند. از جمله:

• تپش تند قلب حتی بدون انجام فعالیت‌های زیاد
• برجسته شدن چشم‌ها (اگزوفتالمی)
• ریزش مو
• کاهش وزن
• ضعف عضلات به خصوص در ناحیه شانه، لگن و ران‌ها
• افزایش خفیف جریان خون
• تعریق و عدم تحمل گرما
• جدا شدن ناخن از بستر
• افزایش حرکات دستگاه گوارش (اسهال)
• لرزش، تنش‌های غیر ارادی اصطلاحا ترمور (خصوصاً در دستان و انگشتان)
• گواتر یا بزرگی تیروئید
• بزرگ شدن سینه در آقایان (ژنیکوماستی)
• کاهش حجم خونریزی یا کاهش تعداد دفعات قاعدگی
• تحریک‌پذیری شدید
• بیقراری

اکثر این علائم با درمان عامل زمینه‌ای یعنی پرکاری غده تیروئید، خود به خود درمان می‌شوند.

یکی از عوارض بسیار خطرناک پرکاری غده تیروئید، فیبریلاسیون دهلیزی است که سبب آریتمی‌های قلبی و در نتیجه سکته‌های مغزی و بیماری‌های احتقانی قلب می‌شود.

بیشتر بخوانید: پرکاری غده پاراتیروئید؛ علت، علائم، تشخیص و درمان پرکاری پاراتیروئید

روش‌های تشخیص پرکاری غده تیروئید چیست؟

• با اندازه‌گیری سطح خونی هورمون‌های غده تیروئید
• از طریق تست ید رادیواکتیو (زیرا غده تیروئید برای ساخت هورمون‌هایش به ید نیاز دارد.)
• اندازه‌گیری سطح هورمون TSH در خون

بهتر است که آزمایش‌های پرکاری تیروئید تقریبا هر ۳ ماه یک بار انجام شوند. اگر بیماری در فرد تشخیص داده شده است، باز هم تکرار آزمایش تیروئید هر ۳ ماه یک بار برای پایش بیماری توسط پزشک ضروری است.

پزشک متخصص برای افراد مبتلا به پرکاری تیروئید، سونوگرافی هم انجام می‌دهد. پزشک با انجام سونوگرافی اندازه کل غده تیروئید و هر توده دیگری را بررسی می‌کند و تشخیص می‌دهد که توده جامد یا مایع است.

اگر در این زمینه سوال دارید می‌توانید از طریق سیستم مشاوره متنی(پرسش پاسخ) دکتردکتر سوال خود را ثبت کنید و در سریع‌ترین زمان ممکن پاسخ سوالتان را از پزشکان متخصص دیافت کنید.

پرکاری غده تیروئید و گواتر

اکثر مردم باور دارند که کم‌کاری غده تیروئید موجب بزرگ شدن آن شده و گواتر نامیده می‌شود. این تصور چندان درست نیست؛ زیرا گواتر اصطلاحی علمی و تنها به معنی بزرگ شدن غده تیروئید است. ممکن است غده کم‌کار، پرکار یا حتی کاملا از نظر عملکردی طبیعی باشد. بنابراین همان طور که در عوارض پرکاری غده تیروئید نیز ذکر شد، گواتر می‌تواند یکی از عوارض احتمالی هایپرتیروئیدیسم باشد.

درمان پرکاری غده تیروئید

• هدف اصلی در درمان هیپرتیروئیدی، طبیعی کردن سطح هورمون‌های تیروئیدی است. بیمارانی که به هر دلیلی تحت هورمون‌تراپی قرار دارند گاهی دچار پرکاری تیروئید می‌شوند. در واقع علت پرکاری غده تیروئید مصرف زیاد هورمون‌های تیروئیدی است؛ بنابراین در این موارد باید دوز دارو تنظیم شود.
• در مواردی که علت هایپرتیروئیدیسم، التهاب تیروئید است؛ نیازی به درمان اضافه نیست.
• در مواردی که علت پرکاری غده تیروئید، بیماری گریوز یا گواتر مولتی ندولر یا گواتر گره‌ای منفرد سمی باشد؛ مصرف داروهای ضد تیروئید خوراکی شامل متی مازول و پروپیل تیواوراسیل توصیه می‌شود. البته این داروها یک سری عوارض جانبی بسیار معروف نیز دارند. از جمله بثورات پوستی، خارش، تب، التهاب کبد و کاهش گلبول‌های سفید خون (لکوپنی).
• ید رادیو اکتیو باعث از کار افتادن گواتر و همین طور کوچک شدن گره‌های سمی که تولیدکننده هورمون‌های تیروئیدی هستند، می‌شود. درمان با ید درادیواکتیو تقریبا بی‌خطر است و دربزرگسالانی که با مشکل پرکاری غده تیروئید مواجه هستند به صورت گسترده استفاده می‌شود.
• آخرین راهکار درمانی برای پرکاری غده تیروئید، جراحی و برداشتن غده تیروئید است که به دلیل تاثیرات منفی ظاهری در ناحیه گردن و کلا حساس بودن عمل، کمتر انجام می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: درمان گیاهی و طبیعی برای بیماری کم‌کاری تیروئید؛ آری یا خیر؟

رژیم غذایی افراد مبتلا به پرکاری غده تیروئید

به دلیل بالا رفتن سوخت و ساز بدن افراد مبتلا به پرکاری غده تیروئید، این افراد باید تا درمان کامل میزان کالری دریافتی روزانه خود را افزایش دهند. کاهش وزن بیش از حد از عوارض پرکاری تیروئید است.

تحقیقات نشان داده‌اند که ویتامین A اندکی سبب مهار غده تیروئید می‌شود بنابراین مبتلایان باید از این ویتامین بیشتر در رژیم غذایی روزانه خود استفاده کنند.

بیماران باید از مصرف زیاد ید پرهیز کنند؛ یعنی نمک کمتری استفاده کنند، همچنین کمتر از غذاهای دریایی و مکمل‌های غذایی حاوی ید استفاده کنند.

مصرف تمام غذاها و نوشیدنی‌های تحریک‌کننده‌ی غده تیروئید مانند شکلات، نوشیدنی‌های کافئین‌دار (مانند چای، قهوه، کولا) و کشیدن سیگار در این بیماران، باید محدود شود.

برخی موارد غذایی گواتروژن هستند؛ یعنی عملکرد غده تیروئيد را کاهش می‌دهند.

منابع گواتروژن شامل سبزیجات خانوادهٔ کلم (کلم پیچ، گل کلم، کلم قمری، کلم بروکلی و بروکسل)، اسفناج، شلغم، گلابی، هلو، بادام‌زمینی و سویا هستند.

[display-posts tag=”Goiter, Hashimoto, Hypothyroidism, Thyroid-Cancer, Neural-Thyroid, effect-thyroid-hearing, Thyroid-herbal-treatment, hyperparathyroidism” excerpt_length=”25″ title=”راهنمای انواع بیماری‌های غده تیروئید” wrapper_class=”rd-dp-tags” posts_per_page=”1000″ order=”ASC”]

تمام سوالات خود در مورد بیماری پرکاری غده تیروئید و همچنین نظرات خود در مورد بهبود کیفیت این مقاله را در بخش نظرهای همین مطلب با ما در میان بگذارید. صمیمانه پذیرای انتقادات و پیشنهادات شما عزیزان هستیم.

منابع:

healthline

mayoclinic

endocrineweb