کهیر مزمن چیست؟ + علت، علائم و راه های درمان کهیر مزمن

کهیر یک واکنش پوستی است که باعث خارش پوست می‌شود. کهیر مزمن، جوش‌هایی هستند که بیش از شش هفته طول می‌کشند و معمولا در طی ماه‌ها یا سال‌ها عود می‌کنند. در بیشتر موارد، علت کهیر مزمن مشخص نیست. کهیر در ابتدا به صورت لکه‌های خارش‌دار هستند که به جوش‌های متورم با اندازه‌های متفاوت تبدیل می‌شوند. این ضایعات پوستی به‌طور تصادفی ظاهر می‌شوند و زمانی که واکنش روند خود را طی می‌کند، از بین می‌روند. کهیر مزمن می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد و خواب و فعالیت‌های روزانه را مختل کند. برای بسیاری از افراد، داروهای ضد خارش یا آنتی‌هیستامین‌ها با تجویز متخصص پوست تسکین‌دهنده هستند. در این مقاله به بررسی علل، علائم و راه‌های درمان کهیر مزمن می‌پردازیم.

کهیر مزمن چیست؟ 

کهیر (hives) بثورات برجسته و خارش‌دار است که روی یک قسمت از پوست یا به صورت پخش در مناطق وسیعی ظاهر می‌شود. کهیر معمولاً بسیار خارش‌دار است و اندازه آن از چند میلی‌متر تا اندازه یک دست متغیر است. ممکن است ظاهر بثورات در عرض 24 ساعت تغییر کند ومعمولاً در عرض چند روز برطرف می‌شوند.

وقتی کهیرها در طول ۶ هفته یا بیشتر باقی بمانند و بعد از اینکه از بین می‌روند دوباره ظاهر شوند، کهیر مزمن تلقی می‌شوند و وقتی علت آن ناشناخته باشد، آنها را ایدیوپاتیک می‌نامند. قبل از طبقه‌بندی کهیر به‌عنوان ایدیوپاتیک، پزشک وجود آلرژی، خودایمنی یا عفونت در بدن شما را بررسی می‌کند؛ اگر هیچ یک از این عوامل علت ایجاد کهیر نباشد، ایدیوپاتیک نامیده می‌شود. حدود ۷۵ درصد مواردی که فرد دچار این نوع بیماری می‌شود، کهیر ایدیوپاتیک هستند.

کهیرهای مزمن خطر جدی ندارند. اما تغییر ظاهر ناگهانی کهیر نشانه یک واکنش آلرژیک است که این نیز می‌تواند منجر به شوک آنافیلاکتیک شود. در این وضعیت مجاری گلو بسته شده و خطر خفگی به دنبال دارد. در صورت داشتن یک دستگاه EpiPen (دستگاهی که اپی‌نفرین را تزریق می‌کند) می‌توانید از وقوع این واقعه جلوگیری کنید و بلافاصله به دنبال مراقبت‌های اورژانسی باشید.

کهیر مزمن چقدر شایع است؟

کهیر انواع مختلفی دارد که قبل‌تر در مقاله کهیر چیست در مجله دکتردکتر به آن پرداخته‌ایم اما تا 5 درصد از افراد تنها دچار کهیر مزمن می‌شوند. این عارضه در تمام سنین و جنسیت‌ها دیده می‌شود اما در زنان 30 تا 50 ساله شیوع بیشتری دارد.

علت کهیر مزمن

دقیقا مشخص نیست که چرا کهیرهای مزمن رخ می‌دهند یا چرا کهیرهای کوتاه مدت گاهی به یک مشکل طولانی مدت تبدیل می‌شوند. اما به طور کلی کهیر زمانی اتفاق می‌افتد که یک محرک باعث آزاد شدن سطوح بالای هیستامین و سایر پیام‌رسان‌های شیمیایی در پوست شود. این مواد باعث می‌شوند که رگ‌های خونی در ناحیه آسیب‌دیده پاره شوند که در نتیجه پوست به رنگ صورتی یا قرمز در می‌آید. همچنین نشت این مایع اضافی در بافت‌ها باعث تورم و خارش خواهد شد.

هیستامین به دلایل زیادی آزاد می شود، از جمله:

• یک واکنش آلرژیک به برخی مواد غذایی (به‌ویژه بادام‌زمینی، تخم‌مرغ، آجیل و صدف)
• برخی داروها، مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) و آنتی‌بیوتیک‌ها (به‌ویژه پنی‌سیلین و سولفات) ، قرص آسپرین و ایبوپروفن
• گزش یا نیش حشرات
• محرک‌های فیزیکی مانند فشار، سرما، گرما، ورزش یا قرارگرفتن در معرض آفتاب
• عفونت‌های ویروسی، از جمله سرماخوردگی معمولی، مونونوکلئوز عفونی و هپاتیت
• لاتکس
• انتقال خون
• عفونت‌های باکتریایی، از جمله عفونت‌های مجاری ادراری و گلودرد استرپتوکوکی
• شوره حیوان خانگی
• گرده برخی از گیاهان

برخی از افراد فقط با لمس موارد خاصی مثل گیاه گزنه دچار کهیر می‌شوند. اما در بسیاری از موارد کهیر، هیچ علت آشکاری یافت نمی‌شود. همچنین گاهی کهیر طولانی مدت ممکن است ناشی از حمله اشتباه سیستم ایمنی به بافت سالم باشد. نکته مهم این است که اگرچه تشخیص این مشکل دشوار است، ولی گزینه‌های درمانی یکسان هستند.

برخی محرک‌ها مثل نوشیدن الکل و کافئین، استرس عاطفی و دمای گرم ممکن است علائم را بدتر کنند؛ در ادامه به شرح کامل مهم‌ترین دلایل بروز کهیر مزمن می‌پردازیم:

ورزش کردن

آیا ممکن است یک فرد نسبت به عرق خود حساسیت داشته باشد؟ بله! پزشکان معتقدند اگرچه گاهی اوقات علت کهیر ناشی از ورزش، افزایش حرارت بدن تصور می‌شود، اما آنچه در هنگام ورزش‌کردن باعث ایجاد کهیر می‌شود عرق کردن است.

 آیا این بدان معناست که اگر کهیر مزمن دارید باید ورزش را کنار بگذارید؟ نه، لازم نیست. اگر مشکوک هستید که این موضوع ممکن است یکی از عوامل محرک برای بروز کهیر در بدن شما است، با پزشک خود مشورت کنید؛ او ممکن است توصیه کند که قبل از ورزش، دوز مشخصی آنتی هیستامین مصرف کنید تا از بروز این بیماری در بدنتان جلوگیری شود.

استرس

تحقیقات نشان می‌دهد که استرس می‌تواند نقش عمده‌ای در بسیاری از بیماری‌های جسمی و روحی از جمله کهیر مزمن ایدیوپاتیک ایفا کند. پزشکان بر این باورند که استرس می‌تواند کهیر مزمن را ایجاد کرده و یا آن را تشدید کند. دیدن کهیرهای مزمن ایدیوپاتیک پس از یک دوره زمانی استرس‌زا غیرمعمول نیست.

همچنین در چندین مطالعه مشخص شده است که افراد مبتلا به کهیر مزمن استرس بیشتری دارند. در مطالعاتی دیگری نیز، محققان ارتباطی بین اختلال استرس پس از سانحه و یا اتفاق استرس‌زا و کهیر زدن پیدا کرده‌اند. برای کاهش استرس می‌توان تکنیک‌های ایجاد آرامش مثل مراقبه ذهن‌آگاهی را امتحان کنید.

مصرف رنگ مصنوعی و مواد نگه‌دارنده

بر اساس تحقیقی که در ژوئن ۲۰۱۳ در مجله Dermatology هند منتشر شد، کهیر می‌تواند توسط برخی از افزودنی‌های غذایی از جمله رنگ‌های مصنوعی، طعم‌دهنده‌ها و مواد نگهدارنده ایجاد شود.

 اگر مشکوک هستید که غذایی که می‌خورید محرک کهیر شما باشد، پزشکتان ممکن است رژیم غذایی خاصی را با حذف موارد خاصی برای شما تجویز کند که این موضوع در طی چند هفته، عدم تحمل غذایی بدن شما را ارزیابی می‌کند.

نور خورشید

کهیرهای ناشی از نور خورشید معمولاً ظرف یک روز ناپدید می‌شوند، اما در برخی موارد نیز بعد از گذشت مدتی عود می‌کنند. خوشبختانه، نور خورشید یک محرک نادر است و آزمایش آن آسان‌تر از سایر محرک‌های احتمالی است.

دمای سرد

زمستان لزوماً در میان مردم پرطرف‌دارترین فصل سال نیست و دلیل خوبی نیز برای کسانی که با کهیر مزمن درگیر هستند وجود دارد: سرما می‌تواند در برخی از افراد باعث بیشتر شدن کهیرهای آنها شود. علاوه بر آب‌ و هوا، عواملی مثل غذاهای سرد و استخرها نیز می‌توانند در این مورد تأثیرگذار باشند.

برای افرادی که به سرما حساسیت دارند، غوطه‌ور شدن تمام بدن در استخر به‌ ویژه در فصول سرد، می‌تواند باعث واکنش شدیدی در بدنشان شود که نه‌تنها کهیر، بلکه شوک آلرژیک (آنافیلاکسی) و از دست‌دادن هوشیاری را شامل می‌شود.

خوشبختانه به‌ راحتی می‌توان فهمید که آیا سرما یکی از عوامل محرک پوست و بدن شما است یا خیر؛ پزشک شما می‌تواند یک آزمایش ساده را انجام دهد که شامل قراردادن یک‌ تکه یخ روی پوست شما به مدت پنج دقیقه است تا ببیند چه واکنشی روی پوستتان رخ می‌دهد. اگر مشخص شود که سرما برای شما محرک است، پزشک توصیه می‌کند که از پوست خود در برابر سرما محافظت کرده و داروهای خود را طبق تجویز او مصرف کنید.

بیماری‌های خودایمنی

اگر هنگام آزمایش آلرژن‌ها محرکی پیدا نشود، باید به دنبال عفونت زمینه‌ای یا بیماری های خودایمنی در شخص مبتلا به کهیر مزمن باشیم. حدود نیمی از موارد کهیر مزمن ایدیوپاتیک ناشی از حمله سیستم ایمنی به بافت‌های بدن است که به‌ عنوان بیماری‌های خودایمنی شناخته می‌شوند. بیماری تیروئیدی، آرتریت روماتوئید و دیابت نوع یک شایع‌ترین بیماری‌های خودایمنی در افراد مبتلا به کهیر مزمن هستند. مطالعه‌ای که در سپتامبر ۲۰۱۳ در مجله درماتولوژی اروپا منتشر شد نشان داد که بیماری سلیاک نیز با کهیر مزمن مرتبط است.

پوسیدگی دندان و سایر عفونت‌ها

در اینجا یک دلیل دیگر برای مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و مراجعه منظم به دندانپزشک برای شما ذکر می‌کنیم؛ در مطالعه‌ای که در آوریل ۲۰۱۳ در مجله Advances in Dermatology and Allergology منتشر شد، محققان دریافتند که پوسیدگی دندان و چندین عفونت دیگر می‌توانند نقش مهمی در ایجاد بیماری مزمن داشته باشند.

 همچنین مشخص شد عفونت‌های باکتریایی (مانند عفونت‌ ادراری و گلودرد استرپتوکوک) و عفونت‌های ویروسی (مانند هپاتیت و نورویروس عامل شایع “آنفولانزای معده”) از عوامل ایجاد کهیر مزمن هستند.

در مواردی پزشک در مورد انجام‌ آزمایش آنتی‌ژن Helicobacter pylori که با کهیر مزمن همراه است، با شما صحبت می‌کند. در تحقیقی که در فوریه ۲۰۱۵ در مجله Advances in Dermatology and Allergology منتشر شد، یک‌سوم بیماران مبتلا به کهیر مزمن مبتلا به H.pylori بودند.

علائم کهیر مزمن چیست؟

کهیر طولانی مدت نشانه چیست؟ کهیر مزمن. این نوع کهیر مانند کهیر حاد می‌تواند در هر جایی از بدن ظاهر شود و در هر فرد ظاهر متفاوتی داشته باشد. ضایعات پوستی ناشی از کهیر به اشکال و اندازه‌های مختلف دیده می‌شوند. آنها ممکن است به کوچکی یک سوزن یا بزرگتر از توپ بیسبال باشند. علائم مزمن کهیر عبارتند از:

• جوش‌ها یا برجستگی‌های قرمز و برجسته روی پوست که ممکن است باعث درد یا سوزش شود.
• بلانچینگ؛ به این صورت که مرکز کهیر با فشار دادن آن سفید می‌شود.
• خارش پوست
• تورم (آنژیوادم)

تشخیص کهیر مزمن

پزشک متخصص پوست و آلرژی می‌تواند با بررسی پوست شما و کسب اطلاعات بیشتر در مورد علائم، کهیر مزمن را تشخیص دهد. به طور کلی آزمایش‌های تشخیصی که علت احتمالی کهیر مزمن را تایید یا رد می‌کنند عبارتند از:

• تست آلرژی برای بررسی اینکه آیا یک آلرژن باعث واکنش می‌شود یا خیر.
• آزمایش خون برای بررسی سطوح بالای آنتی‌بادی‌ها که پروتئین‌هایی هستند که به بدن شما کمک می‌کنند تا با باکتری‌ها، آلرژن‌ها و سایر مواد مبارزه کند.
• آزمایش ادرار برای بررسی عفونت‌های باکتریایی.
• روش بیوپسی پوست برای تایید تشخیص و ارزیابی علل دیگر.

گاهی علت ایجاد کهیر در کودکان یا بزرگسالان کاملا واضح و مشخص است؛ مثلا فرد بادام‌زمینی یا میگو می‌خورد و سپس در مدت کوتاهی دچار التهاب و واکنش آلرژیک در نواحی مختلف پوست می‌شود. سایر موارد نیاز به بررسی دقیق توسط بیمار و پزشک دارد زیرا دلایل احتمالی زیادی وجود دارد که می‌تواند موجب این مهم شوند. اگر مشکوک به حساسیت غذایی هستید، باید مراقب باشید که چه می‌خورید. این موضوع به شما کمک می‌کند تا دریابید که آیا بین غذایی که می‌خورید و زمان بروز کهیر ارتباطی وجود دارد یا خیر. هنگامی که کهیرها به مدت طولانی‌تری ادامه داشته باشند، معمولاً علت آن مشخص نمی‌شود.

دلایل به‌ وجود آمدن کهیر مزمن باید توسط متخصص آلرژی ارزیابی شود. او در مورد سابقه پزشکی شما و خانواده شما، موادی که در خانه و محل کار در معرض آن هستید، قرارگرفتن در معرض حیوانات خانگی یا سایر حیوانات و هرگونه دارویی که اخیراً مصرف کرده‌اید، سؤال می‌کند تا بتواند به نتیجه مشخصی برسد. اگر برنامه روزانه رژیم غذایی خود را می‌دانید و یا جایی یادداشت کرده‌اید، آن را به متخصص پوست و آلرژی خود نشان دهید.

دکتر پوست شما ممکن است بخواهد آزمایش‌های پوستی، آزمایش خون و آزمایش ادرار بر روی شما انجام شود تا بتواند علت کهیر را به درستی تشخیص دهد.  اگر به غذایی خاص مشکوک باشد، از آزمایش خون برای تأیید تشخیص خود کمک می‌گیرد. پس از شناسایی محرک، به شما توصیه می‌شود از خوردن غذاها و محصولات تهیه شده از آن اجتناب کنید.

در موارد نادر، متخصص آلرژی ممکن است یک چالش خوراکی یا دارویی برای شما پیشنهاد کند؛ به این صورت که مقدار مشخصی از محرک مشکوک را می‌خورید تا ببینید آیا کهیر روی پوست شما ایجاد می‌شود؟ به دلیل احتمال وقوع آنافیلاکسی که یک واکنش آلرژیک تهدیدکننده برای زندگی افراد است، این آزمایش‌های چالش‌برانگیز باید فقط تحت نظارت دقیق پزشک، با داروهای اضطراری و تجهیزات مناسب و صحیح انجام شود.

در مواردی که واسکولیت (التهاب سلول‌های خونی) ممکن است علت ایجاد کهیر باشد، متخصص آلرژی بیوپسی پوست انجام می‌دهد و نمونه را برای بررسی میکروسکوپی به متخصص مربوطه ارسال می‌کند. تمام این توضیحات بیانگر این موضوع است که توجه داشته باشید، تشخیص علت کهیر مزمن اغلب دشوار است. برای آشنایی با تخصص آلرژی مقاله تخصص آلرژی چیست را مطالعه کنید تا اطلاعات بیشتری در مورد مواردی که باید برای آنها به این متخصص مراجعه کنید، پیدا کنید.

کنترل و درمان کهیر مزمن

درمان کهیر مزمن معمولاً شامل دارو برای تسکین علائم و شناسایی و اجتناب از محرک‌های بالقوه است. به خاطر داشته باشید که بهتر است هر گونه دارویی را طبق نظر پزشک مصرف کنید. در مورد دوره‌های شدید کهیر ممکن است نیاز به درمان موقت و کوتاه مدت با نئوتادین، داروی مشابه کورتیکواستروئید یا تعدیل‌کننده سیستم ایمنی باشد که می‌تواند شدت علائم این بیماری را کاهش دهد. درمان‌های دارویی کهیر مزمن عبارتند از:

داروهای آلرژی

داروهای روزانه بدون نسخه (OTC) یا داروهای آلرژی با نسخه مانند آنتی‌هیستامین‌ها خارش را تسکین و واکنش‌های آلرژیک را کاهش می‌دهند یا از آن جلوگیری می‌کنند.

واکسن‌های آلرژی

تزریق ماهانه دارویی به نام اومالیزوماب (Xolair®) تولید ایمونوگلوبین E (IgE) را در بدن شما مسدود می‌کند. افراد مبتلا به آلرژی شدید IgE بیش از حد تولید می‌کنند که منجر به مشکلاتی مانند کهیر مزمن و آسم می‌شود.

استروئیدها

کورتیکواستروئیدهایی مانند پردنیزون علائمی را که به داروهای آلرژی پاسخ نمی‌دهند را کنترل می‌کنند.

هیدروکسی کلروکین

یک مطالعه نشان داد که 8 نفر از هر 10 نفر مبتلا به کهیر مزمن ناشی از بیماری خودایمنی پس از مصرف هیدروکسی کلروکین که یک داروی ضد مالاریا است به مدت سه ماه یا بیشتر، علائم را کاهش دادند.

سیکلوسپورین

این داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی در از بین بردن کهیرهای مزمن شدید بسیار موثر است. اما در صورت مصرف طولانی مدت می‌تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند.

اگر کهیر همراه با تورم زبان یا لب‌ها است یا در تنفس مشکل دارید (علائم اولیه آنافیلاکسی)، متخصص آلرژی اپی‌نفرین (آدرنالین) را که به صورت یک تزریق‌کننده خودکار است برای شما تجویز می‌کند تا همیشه همراه داشته باشید. تنها درمان آنافیلاکسی اپی‌نفرین است، اما باید پس از استفاده از تزریق‌کننده خودکار نیز به اورژانس مراجعه کنید تا مشکلاتی ثانویه برایتان رخ ندهد. اگر کهیر در شما ایجاد شد و پزشک در نزدیکی شما نبود یا اگر استفاده از تزریق خودکار باعث بهبود سریع علائم نشد، فوراً با اورژانس تماس بگیرید.

عوارض کهیر مزمن

همان طور که گفته شد مهم‌ترین و خطرناک‌ترین عارضه کهیر شوک آنافیلاکسی است؛ اما از دیگر عوارض مهم کهیر می‌توان به آنژیوادم و تاثیرات روانی اشاره کرد. حدود یک چهارم افراد مبتلا به کهیر حاد و نیمی از افراد مبتلا به کهیر مزمن دچار آنژیوادم می‌شوند که تورم عمیق‌تر بافت‌ها است. کهیر مزمن همچنین می‌تواند به حدی ناراحت کننده باشد که بر خلق و خو و کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد. 

آنژیوادم

آنژیوادم تورم در لایه‌های عمیق‌تر پوست فرد است. اغلب شدید بوده و به دلیل تجمع مایعات ایجاد می‌شود. علائم آنژیوادم معمولا چشم‌ها، لب‌ها، اندام تناسلی، دست‌ها و پاها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

تاثیر روانی

زندگی با شرایط سخت کهیر مزمن برای طولانی مدت دشوار بوده و تأثیر منفی قابل توجهی بر خلق و خو و کیفیت زندگی فرد دارد. یک مطالعه نشان داد کهیر مزمن می‌تواند همان تأثیر منفی بیماری قلبی را داشته باشد. همچنین مشخص شد که از هر 7 نفر مبتلا به کهیر مزمن، 1 نفر دارای نوعی مشکل روانی یا عاطفی مانند فشار، اضطراب یا  افسردگی است.

اگر کهیر کیفیت زندگی شما را پایین آورده به پزشک مراجعه کنید. درمان‌های موثری برای بهبود علائم شما در دسترس هستند. صحبت کردن با دوستان و خانواده نیز می‌تواند احساس انزوا را بهبود بخشد و به شما کمک کند با شرایط خود بهتر کنار بیایید.

آیا کهیر مزمن می‌تواند سال‌ها طول بکشد؟

برای نیمی از افراد مبتلا به کهیر مزمن، کهیرها (بدون درمان) ظرف یک سال از بین می‌روند. درمان‌ها می‌توانند علائم کهیر طولانی مدت را کاهش دهند.

چه زمانی برای درمان کهیر مزمن به پزشک مراجعه کنم؟

اگر کهیر یا تورمی دارید که بیش از یک هفته طول کشیده است، برجستگی‌های عفونی (قرمز، متورم یا پر از چرک)، کهیرهای مکرر که هر چند ماه یکبار عود می‌کنند و همچنین خارش شدید پوست دارید باید به پزشک مراجعه کنید.

پیشگیری از کهیر مزمن

برای کاهش احتمال ابتلا به کهیر یا آنژیوادم، این اقدامات احتیاطی را انجام دهید: از محرک های شناخته شده اجتناب کنید؛ اگر می دانید چه چیزی باعث کهیر شما شده است، سعی کنید از آن ماده اجتناب کنید. حمام کنید و لباس‌های خود را عوض کنید؛ اگر تماس گرده یا حیوانات در گذشته باعث کهیر شما شده است، دوش بگیرید و اگر در معرض گرده یا حیوانات هستید لباس خود را عوض کنید.

کهیر مزمن را کنترل کنید و از آن نترسید!

کهیر مزمن گاهی آزاردهنده است؛ ممکن است نسبت به ظاهر خود ناراحت و نگران باشید. اگرچه ممکن است پزشکان نتوانند علت کهیر مزمن را به طور دقیق مشخص کنند، با این حال با تجویز درمان‌های موثری می‌توانند به کنترل و بهبود علائم تا حدود زیادی کمک کنند. خبر خوب اینکه در بسیاری از افراد کهیر مزمن در نهایت از بین می‌رود، اگرچه ممکن است یک سال یا بیشتر طول بکشد. پس در صورتی که علائم کهیر مزمن دارید بهتر است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. به راحتی با استفاده از سیستم نوبت‌دهی آنلاین از بهترین متخصصین پوست در سراسر ایران نوبت ویزیت دریافت کنید.

چنانچه هر گونه سوال یا تجربه‌ای در مورد کهیر مزمن و راه‌های درمان آن دارید، لطفا در قسمت نظرات با ما و سایر خوانندگان مجله سلامت دکتردکتر در میان بگذارید. پزشکان خوب ما پاسخگوی پرسش‌های شما خواهند بود.

منابع:

nhsinform.scot

mayoclinic

clevelandclinic