خطر اختلال گوارشی و ادراری در دیابت

اختلالات دستگاه گوارش و دستگاه ادراری تناسلی از عوارض شایع دیابت هستند که راه‌های پیشگیری متعددی برای آنها وجود دارد.

بارز ترین علائم گوارشی دیابت عبارت‌اند از:

• تاخیر تخلیه‌ی معده (گاسترو پارزی)
• تغییر تحرک روده‌های کوچک و بزرگ (یبوست یا اسهال)

علائم تغییر تخلیه معده (گاسترو پارزی)

گاسترو پارزی ممکن است با علایم بی اشتهایی ، حالت تهوع ، استفراغ ، سیری زود رس ، و نفخ شکم تظاهر نماید . همچنین عوارض درگیری عروق کوچک که موجب بروز اختلالاتی در چشم ( رتینوپاتی ) و کلیه ها ( نفروپاتی ) می شوند نیز دیده می شوند .

تشخیص گاسترو پارزی

سینتی گرافی طب هسته ای پس از خوردن غذایی که حاوی ماده نشان دار رادیواکتیو می باشد ، ممکن است تاخیر تخلیه ی معده ای را نشان دهد ،  ولی ممکن است هماهنگی زیادی با علایم بیمار نداشته باشد.

“تست های تنفسی” غیر تهاجمی ابداع شده‌اند که بعد از خوردن غذایی که با مواد رادیو اکتیو نشان دار شده است انجام می‌شوند . البته اعتبار این تست‌ها هنوز تایید نشده است.

علت بروز تاخیر تخلیه معده (گاسترو پارزی)

این موضوع ممکن است به علت اختلال عملکرد اعصاب (پاراسمپاتیک) که به علت بالا بودن قند خون در طولانی مدت (هایپر گلایسمی مزمن) رخ می دهد  (نوروپاتی دیابتی) ، بروز پیدا کند . اما بالا بودن قند خون در طولانی مدت (هایپر گلایسمی مزمن) نیز به خودی خود در پیدایش این موضوع اهمیت دارد . به این معنی که هایپر گلایسمی تخلیه ی معده را مختل می نماید .

نشانه های اختلالات عملکرد گوارشی در افراد دیابتی

اسهال شبانه ، که به صورت متناوبی با یبوست همراه است ، یکی از ویژگی های نوروپاتی اتونوم گوارشی مرتبط با دیابت شیرین می باشد .

اگر فرد مبتلا به دیابت شیرین نوع 1 ، باشد در صورت مشاهده ی نشانه های ذکر شده باید فرد از جهت بیماری سلیاک مورد ارزیابی قرار گیرد ، زیرا شیوع سلیاک در این حالت افزایش می یابد .

یکی دیگر از نشانه های اختلالات عملکرد گوارشی در دیابت شیرین طولانی مدت بروز اختلال عملکرد مری است که معمولا بدون علامت می باشد .

درمان اختلالات عملکرد گوارشی در افراد دیابتی

درمان هایی که در حال حاضر برای این عوارض ناشی از دیابت شیرین مورد استفاده قرار میگیرند ، کافی نیستند .

بهبود کنترل قند خون ( گلوکز خون ) باید اولین هدف درمان باشد ، چون بعضی از جنبه های این اختلال ( کهشامل نوروپاتی و اختلال عملکرد معده ای است ) ممکن است با نزدیک شدن قند خون به حدود طبیعی ، بهبود پیدا کند . به طور کل توصیه هایی که به افراد دارای این مشکل می شود شامل موارد زیر می باشد:

• مصرف وعده های غذایی کم حجم
• افزایش تعداد وعده های غذایی
• مصرف غذا هایی که هضم ساده تری دارند ( مانند غذا های ابکی )
• مصرف غذا هایی که میزان چربی و فیبر کم تری دارند

درمان دارویی

در این بیماران از داروی متوکلوپرامید استفاده شده است ، اما مصرف این دارو در اروپا و امریکا محدود شده و تجویز طولانی مدت آن توصیه نمی شود .

علت اختلالات عملکرد ادراری – تناسلی در دیابت

در این حالت نیز مانند حالت قبل علت اصلی بروز این مشکل ، نوروپاتی اوتونوم دیابتی می باشد که منجر به بروز اختلالاتی در دستگاه ادراری تناسلی می شود که این اختلالات شامل سیستوپاتی و اختلال عملکرد جنسی در زنان شامل کاهش میل جنسی ، دیس پارونی ، کاهش حالت نرمی واژن می باشد .

دیس پارونی : حالتی است که در ان خانم بعد نزدیکی ، احسساس درد شدید دارد .

علائم بروز اختلالات عملکرد ادراری – تناسلی در افراد دیابتی

اختلالات نعوظ و انزال معکوس در افراد مبتلا به دیابت شیرین بسیار شایع بوده  و ممکن است یکی از اولین نشانه ها باشد . اختلال نعوظ ، که با افزایش سن بیمار و افزایش طول مدت بیماری دیابت ، شیوع ان نیز افزایش می یابد . این نشانه ممکن است در غیاب سایر نشانه های نوروپاتی اوتونوم دیابتی ایجاد شود .

سیستوپاتی دیابتی

سیستوپاتی دیابتی حالتی است که مثانه دچار اختلال شده و این مشکل در ابتدا خود را با علایمی همچون ناتوانی در احساس پر بودن مثانه و عدم توانایی در تخلیه ی آن نشان می دهد . با پیشرفت بیماری و ضعیف تر شدن خاصیت انقباضی مثانه ، ظرفیت ان و حجم ادار باقی مانده بعد از دفع ادرار افزایش می یابد .

علایم سیستوپاتی دیابتی

این اختلال سبب بروز علایمی مثل تاخیر در دفع ادرار ، کاهش تعداد دفعات دفع ادرار ، بی اختیاری ادراری ، و عفونت های ادراری راجعه می گردد .

ارزیابی های تشخیصی برای اختلال عملکرد ادرار تناسلی

این ارزیابی ها شامل موارد زیر می باشند :

  سیستومتری

مطالعات ارودینامیک

درمان اختلالات عملکرد ادراری – تناسلی چیست

این مشکل را می توان با دفع زمان بندی شده سی ادرار توسط خود بیمار درمان کرد همچنین می توان از دارو هایی که برای درمان اختلال عملکرد نعوظ موثر اند ، استفاده کرد . البته کارایی این دارو ها در افراد مبتلا به دیابت شیرین اندکی کمتر از افراد غیر دیابتی می باشد .

اختلال عملکرد جنسی زنان را می توان با استفاده از مواد نرم کننده واژن ، درمان عفونت های واژن ، و جایگزینی هورمون استروژن بهبود بخشید .

منابع

کتاب اصول طب داخلی هاریسون 2016

journal.diabetes

webmd

ncbi.nlm.nih.gov