با پیشرفت علم پزشکی و تحول زندگی در عصر مدرن، توجه و تمایل همه ما به داشتن بدنی سالم و عادات غذایی مناسب بیشتر شده است. با افزایش آگاهی عمومی به مسائل پزشکی و رشد صنعت داروسازی، سبک زندگی بسیاری از ما نسبت به نسل‌های پیشین تغییر کرده و مواردی مانند مکمل‌ها و ویتامین‌ها نیز به سبد غذایی ما اضافه شده‌اند. مصرف مناسب این ویتامین‌ها می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی، بهبود سوخت‌وساز بدن و جلوگیری از ابتلا به بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان کمک کند. ویتامین D یکی از ویتامین‌های حیاتی برای بدن است که کمبود آن مشکلات زیادی را به وجود می‌آورد؛ به همین دلیل در این مقاله به‌طور کامل درمورد قرص ویتامین D توضیح خواهیم داد. همراه ما باشید.
ویتامین D چیست و چرا بدن به آن نیاز دارد؟
ویتامین‌ها ترکیباتی آلی هستند که در تنظیم سوخت‌وساز بدن، رشد سلول‌ها، جلوگیری از ابتلا به بیماری‌ها، تقویت سیستم ایمنی بدن و جذب مواد غذایی نقش مهمی ایفا می‌کنند. در صورت داشتن عادات غذایی ناسالم، سطح ویتامین‌ها در بدن کاهش می‌یابد و در طول زمان موجب بروز بیماری‌های مختلف می‌شود.
ویتامین‌ها به دو دسته محلول در آب و محلول در چربی طبقه‌بندی می‌شوند. ویتامین‌های محلول در چربی مانند ویتامین D، ویتامین E و ویتامین A و ویتامین‌های C و B محلول در آب هستند. معمولا علائم کمبود ویتامین‌های محلول در چربی دیرتر از ویتامین‌های محلول در آب در بدن ظاهر می‌شوند. زیرا این ویتامین‌ها از راه ادرار دفع نمی‌شوند و در کبد ذخیره می‌شوند، در‌حالی‌که ویتامین‌های محلول در آب در خون باقی می‌مانند و از راه کلیه و از طریق ادرار از بدن خارج می‌شوند. همچنین مصرف بیش از حد ویتامین‌های محلول در چربی مانند ویتامین D نیز باعث بروز مشکلاتی برای کبد می‌شود.
ویتامین D نقش مهمی در حفظ سلامت استخوان‌ها و تقویت سیستم ایمنی بدن دارد. رشد و استحکام استخوان‌ها، حفظ سلامت چشم‌ها، کنترل کلسترول در دوران یائسگی و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های سرطان روده، ام اس (MS) و بیماری کرونا از خواص فوق‌العاده این ویتامین است.
منبع اصلی بیشتر ویتامین‌ها مواد غذایی است. اما جذب ویتامین D موردنیاز بدن از طریق نور خورشید تامین می‌شود. برخی از مواد غذایی مانند قارچ، ماهی سالمون و شیر حاوی این ویتامین هستند. اما تنها می‌توانند مقدار کمی از نیاز روزانه بدن به این ویتامین را تامین کنند.
جالب است بدانید که افراد سفیدپوست بهتر از افراد سیاه‌پوست ویتامین D را از طریق نور خورشید جذب می‌کنند. در ایران بیشتر زنان به دلیل نوع پوششی که دارند دچار کمبود ویتامین D هستند. به همین دلیل بهتر است که روزانه با ۱۵ دقیقه حمام آفتاب یا مصرف قرص ویتامین D این کمبود جبران شود.
علائم کمبود ویتامین D کدام است؟
ویتامین D به جذب کلسیم در بدن کمک می‌کند؛ ولی باید توجه کرد که مصرف بی‌رویه آن و افزایش میزان کلسیم خون موجب بروز مشکلات قلبی و کلیوی می‌شود. بنابراین متناسب با سن و وضعیت جسمانی افراد مصرف آن هم تغییر می‌کند. توصیه می‌شود برای جلوگیری از فقر ویتامین D از مکمل‌های این ویتامین استفاده شود. ولی قبل از مصرف آن‌ها باید به‌وسیله آزمایش خون و توجه به علائم کمبود ویتامین D، مقدار مجاز مصرف آن توسط پزشک تعیین شود.
علائم کمبود ویتامین D در کودکان، بزرگسالان و افراد کهن‌سال متفاوت است. این کمبود معمولا در کودکان با بروز بیماری راشیتیسم خود را نشان می‌دهد. در این بیماری به‌دلیل عدم‌جذب کلسیم و فسفر، استخوان‌ها به‌خو‌بی رشد نمی‌کنند و استحکام لازم را ندارند. کمبود ویتامین D در بزرگسالان موجب نرمی استخوان می‌شود. از عوارض نرمی استخوان نیز می‌توان به درد و کاهش تراکم استخوان‌ها اشاره کرد که با کوچک‌ترین ضربه‌ای می‌شکنند. پوکی استخوان و آرتروز هم از عوارض کمبود این ویتامین در افراد کهن‌سال محسوب می‌شود.
بیشتر بخوانید: علائم کمبود ویتامین D در بدن و تاثیر آن بر سلامتی
قرص ویتامین D چیست و چه کاربردی دارد؟
ویتامین D تنها ویتامینی است که نمی‌توانیم با مصرف مواد غذایی، مقدار موردنیاز روزانه‌مان را تامین کنیم. به همین دلیل مکمل‌هایی به‌صورت قرص یا آمپول ویتامین D ساخته شده است. قرص ویتامین D بر اساس واحد بین‌المللی IU که یکای اندازه‌گیری مقدار مواد در داروسازی است تولید می‌شود. بر اساس گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، بزرگسالان می‌توانند ماهانه ۵۰ هزار IU قرص ویتامین D مصرف کنند.
مزایای مصرف قرص ویتامین D عبارت است از:
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- جلوگیری از ابتلا به بیماری اوتیسم در کودکان
- پیشگیری و بهبود بیماری ام اس (MS)
- کاهش خطر ابتلا به بیماری کرونا (کووید-۱۹)
- جلوگیری از ابتلا به پوکی و نرمی استخوان
- کاهش احتمال ابتلا به بیماری راشیتیسم در کودکان
- بهبود بیماری پاراتیروئید
- کاهش احتمال ابتلا به افسردگی
اثرات قرص ویتامین D در بدن می‌تواند مفید یا مضر باشد. در صورت مصرف صحیح، این ویتامین می‌تواند از شما در برابر بیماری‌های گوناگون محافظت کند. اما اگر بیش از حد مجاز از آن استفاده کنید، موجب مسمومیت می‌شود. مسمومیت با قرص ویتامین D معمولا نشانه‌هایی مانند حالت تهوع، درد معده، خستگی، تشنگی و تکرر ادرار دارد.
انواع قرص ویتامین D کدام است؟
انواع قرص ویتامین D اغلب به صورت مکمل‌های D3 (دی-۳) و D2 (دی-۲) تولید می‌شوند. مصرف روزانه ۱۰۰۰ واحد از قرص دی-۳، می‌تواند ویتامین مورد نیاز بدن شما را تامین کند. مکمل دی-۲ در مواد غذایی گیاهی مانند قارچ و دی-۳ در محصولات حیوانی مانند ماهی و نور خورشید یافت می‌شود. مصرف هر دو نوع این ویتامین‌ها برای بدن مفید است.
قرص ویتامین دی از چه سنی باید خورده شود؟
مصرف قرص ویتامین دی باید با توجه به شرایط جسمی افراد تجویز شود که معمولا به‌وسیله‌ی آزمایش خون ارزیابی می‌شود. شروع مصرف ویتامین دی برای نوزادان از ۱۵ روزگی تا ۲ سالگی به‌صورت استفاده روزانه ۱۵ تا ۲۵ قطره از مولتی‌ویتامین AD توصیه می‌شود. زیرا میزان ویتامین‌های A و D در شیر مادر کافی نیست.
از ۲ سالگی تا ۸ سالگی، ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ واحد و برای کودکان بالای ۹ سال نیز روزانه ۸۰۰ تا ۴۰۰۰ واحد ویتامین D را می‌توان تحت نظر پزشک مصرف کرد. تامین این ویتامین در بزرگسالان و افراد بالای ۵۰ سال هم باید از طریق نور خورشید یا مکمل‌ها انجام شود.
قرص ویتامین D را چه موقع بخوریم؟
ویتامین دی را می‌توانید در طول روز همراه با صبحانه یا وعده‌های غذایی دیگر مصرف کنید. توجه کنید که اگر آن را با غذاهای پرچرب بخورید، بهتر در بدن جذب می‌شود؛ زیرا ویتامین دی از ویتامین‌های محلول در چربی است. توصیه می‌شود هنگام خواب از این مکمل استفاده نکنید؛ چراکه امکان دارد موجب اختلال در خواب یا مشکلات گوارشی برای شما شود.
قرص ویتامین D برای کودکان
میزان مصرف قرص ویتامین D در اطفال، کودکان و نوجوانان تفاوت دارد و متناسب با محل زندگی و وضعیت سلامتی کودک نیز این مقادیر تغییر می‌کند. به‌عنوان مثال آکادمی پزشکی اطفال آمریکا (AAP) میزان مصرف ویتامین D در اطفال را ۶۰۰ واحد تعیین کرده؛ در حالی که سازمان جهانی بهداشت (WHO) این مقدار را ۴۰۰ واحد اعلام کرده است.
در برخی کشورها مانند سوئد، انگلیس و کانادا نیر به‌دلیل شرایط آب‌وهوایی و کمبود نور خورشید، مقدار مصرف روزانه این ویتامین برای کودکان متفاوت است. در انگلیس برای جلوگیری از فقر ویتامین D، آب لوله‌کشی بعضی از شهرها و برخی مواد غذایی مانند شیر حاوی این ویتامین است.
بر اساس گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، کودکان ۲ تا ۱۲ سال می‌توانند هر دو ماه یک قرص ویتامین D ۵۰ هزار واحد بین‌المللی (IU) و کودکان زیر ۲ سال نیز روزانه ۲۵ قطره AD مصرف کنند. توجه کنید که استفاده بیش از حد قرص ویتامین D باعث تهوع، استفراغ و کاهش اشتها در کودکان می‌شود.
قرص ویتامین D در بارداری
بر اساس دستورالعمل WHO، توصیه می‌شود زنان باردار ابتدا با رعایت رژیم غذایی مناسب، ویتامین دی مورد نیاز بدنشان را تامین کرده و در صورت نیاز تحت نظر پزشک، مکمل مصرف کنند. بر اساس گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، زنان باردار می‌توانند برای تامین ویتامین بدنشان روزانه تا ۱۰۰۰ واحد قرص ویتامین D استفاده کنند.
قرص ویتامین D در دوران بارداری نمی‌تواند از ابتلا به بیماری پره‌اکالمپسی جلوگیری کند و تاکنون تحقیقات معتبری مصرف روتین آن را به عنوان یک عامل حیاتی برای حفط سلامت مادر و نوزاد تایید نکرده است. پره‌اکالمپسی نوعی عارضه در دوران بارداری است که از هفته بیستم به بعد اتفاق می‌افتد و در صورت عدم کنترل آن ممکن است جان مادر به‌خطر بیفتد.
قرص ویتامین D برای جوش صورت
ویتامین دی به حفظ سلامت پوست و رفع جوش صورت کمک می‌کند. مصرف منظم این ویتامین برای کاهش التهاب پوست، بهبود زخم و رفع آکنه صورت مفید است. می‌توانید با توجه به سطح ویتامین دی بدن‌تان از قرص ویتامین D استفاده کنید.
قرص ویتامین D برای چاقی صورت
قرص ویتامین D و کلسیم می‌توانند در چاقی صورت موثر باشند؛ زیرا از ضعیف شدن ماهیچه‌های صورت و افتادگی پوست جلوگیری می‌کنند. دریافت این دو ماده از طریق مواد غذایی مانند شیر و ماهی، مکمل‌ها یا مولتی‌ویتامین‌ها امکان‌پذیر است.
عوارض و حساسیت به قرص ویتامین D چیست؟
اگر سطح ویتامین دی در خون بیشتر از ۱۷۵ng/ml (نانوگرم بر میلی‌لیتر) باشد، امکان مسمومیت یا اوردوز وجود دارد. در برخی افراد، این مقدار می‌تواند متفاوت باشد. علائم مسمومیت با این ویتامین شامل خستگی، تکرر ادرار، حالت تهوع، مشکلات کلیوی و کبدی، گرفتگی عروق، مشکلات گوارشی و درد معده، کاهش اشتها و تشنگی زیاد است. به همین دلیل توصیه می‌شود سرخود از مکمل‌های ویتامین D استفاده نکنید و حتما بعد از آزمایش خون و تحت نظر پزشک، مصرف آن را شروع کنید.
در صورت مسمومیت با قرص ویتامین D، سریعا مصرف مکمل‌ها را قطع کنید و نیز با محدود کردن مصرف کلسیم، خوردن مایعات، دارودرمانی و اجتناب از دریافت نور خورشید برای مدتی محدود، سطح ویتامین دی خون‌تان را کاهش دهید.
کلام آخر
ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم برای حفظ سلامتی بدن ما نقشی حیاتی دارند. ویتامین دی که برای رشد و استحکام استخوان‌ها مفید است را می‌توان به مقدار محدود از مواد غذایی و به‌وفور از نور خورشید دریافت کرد. کمبود این ویتامین در برخی افراد موجب بروز مشکلات و بیماری‌هایی می‌شود. به همین دلیل مصرف قرص ویتامین D برای آن‌ها لازم است. باید توجه کرد که استفاده بی‌رویه از این مکمل‌ها نیز می‌تواند باعث مسمومیت دارویی شود.
سوالات متداول
عوارض مصرف بی‌رویه قرص ویتامین D چیست؟
مصرف بی‌رویه قرص ویتامین D موجب مسمومیت دارویی می‌شود. علائم این مسمومیت شامل خستگی، تکرر ادرار، حالت تهوع، مشکلات کلیوی و کبدی، گرفتگی عروق، مشکلات گوارشی و درد معده، کاهش اشتها و تشنگی زیاد است.
آیا زنان باردار باید قرص ویتامین D مصرف کنند؟
بر اساس دستورالعمل WHO، توصیه می‌شود زنان باردار ابتدا با رعایت رژیم غذایی مناسب میزان مناسبی از ویتامین دی مورد نیاز بدنشان را تامین کنند و در صورت نیاز تحت نظر پزشک مکمل مصرف کنند.
مصرف ویتامین دی در کودکان به چه صورت است؟
شروع مصرف ویتامین دی برای نوزادان از ۱۵ روزگی تا ۲ سالگی به‌صورت استفاده روزانه ۱۵ تا ۲۵ قطره از مولتی‌ویتامین AD توصیه می‌شود. زیرا میزان ویتامین‌های A وD در شیر مادر کافی نیست. از ۲ سالگی تا ۸ سالگی می‌توان ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ واحد و برای کودکان بالای ۹ سال نیز روزانه ۸۰۰ تا ۴۰۰۰ واحد تحت نظر پزشک مصرف شود.
بهترین زمان مصرف ویتامین دی چه زمانی است؟
ویتامین دی را می‌توانید در طول روز همراه با صبحانه یا وعده‌های غذایی پرچرب مصرف کنید. توصیه می‌شود هنگام خواب از این مکمل استفاده نکنید.
منابع:
بسیار مفید و کاربردی بود🔑
من شبی یک عدد قرص ویتامین دی استفاده میکنم چون به هیچ عنوان در معرض نور خورشید نمیتونم قرار بگیرم قرص که استفاده میکنم ۵۰۰۰۰ هست یه هفته ست استفاده میکنم قبلاً خواب نداشتم درد استخوان داشتم الان که میخورم حالم وخوابم عالیه بنظر شما ادامه بدم
عالی بود