همهچیز درباره داروهای پارکینسون
تشخیص بهموقع و زودهنگام بیماریها، در تعیین نوع و طول مدت درمان آن تاثیر بهسزایی دارد. همچنین آگاهی از انواع روشهای درمانی، این توانایی را به بیمار و پزشک میدهد تا بهترین راهکار را برای از بین بردن یا کنترل بیماری انتخاب کنند. برای کنترل پیشرفت بیماری پارکینسون که نوعی اختلال سیستم عصبی محسوب میشود، از روشهای درمانی مختلفی استفاده میشود. در این مقاله قصد داریم درباره انواع داروهای پارکینسون برای شما توضیح دهیم تا بهتر با روشهای درمان این بیماری آشنا شوید. همراه ما باشید.
آیا درمان بیماری پارکینسون با دارو امکانپذیر است؟
بیماری پارکینسون نوعی بیماری سیستم عصبی به شمار میرود که بهدلیل تخریب سلولهای موجود در بخش میانی مغز ایجاد میشود. این سلولها وظیفه تولید هورمون دوپامین را دارند. این هورمون در حفظ و کنترل تعادل بدن و فعالیتهای حرکتی، نقش مهمی دارد.
بنابراین، هرگونه کاهش یا افزایش در میزان ترشح دوپامین در بدن، روی عملکرد سیستم حرکتی بدن انسان اثر میگذارد. لرزش دست یا پا، عدمتعادل هنگام راه رفتن یا ایستادن، اختلال در خواب، مشکل در بلع غذا و اختلال در حس بویایی و شنوایی از اصلیترین علائم ابتلا به پارکینسون محسوب میشود.
از مهمترین روشهای درمانی پارکینسون، دارودرمانی است. استفاده از داروهای شیمیایی به کنترل این بیماری کمک میکند و سرعت رشد علائم را کاهش میدهد. در کنار دارودرمانی راهکارهای دیگر مثل انجام ورزش، فیزیوتراپی، حمایت اطرافیان و اعضا خانواده و همچنین آموزشهای پزشکی و مراقبتی لازم برای بیماران میتواند در فرایند درمان موثر باشد.
در حال حاضر بهدلیل ناشناخته بودن دلیل بروز پارکینسون، بهترین راه درمان استفاده از داروها است. این داروها با تاثیر روی گیرندههای هورمون دوپامین و کمک به تولید این هورمون در بدن، میزان شدت علائم را کاهش میدهند.
منظور از داروهای ضد پارکینسون (آنتی پارکینسون) چیست؟
هدف اصلی تجویز داروهای پارکینسون، تسکین و کنترل نشانههای این بیماری است. این داروها اغلب طوری در بدن عمل میکنند که فعالیت و ترشح هورمون دوپامین را افزایش داده و میزان استیلکولین را کاهش میدهند. ماده استیلکولین نوعی انتقال دهنده عصبی در بدن است که افزایش آن موجب اختلال در درمان پارکینسون میشود. درحالیکه یکی از دلایل ابتلا به آلزایمر یا زوال عقل، کمبود یا مرگ سلولهایی در مغز است که این ماده را تولید میکنند.
انواع داروهای شیمیایی پارکینسون شامل موارد زیر است:
- لوودوپا
لوودوپا یا L-DOPA، بهمنظور افزایش دوپامین بیشتر در بدن در مراحل ابتدایی شروع بیماری تجویز میشود. زیرا ماده لوودوپا در بدن توسط آنزیمهای مختلف به دوپامین تبدیل میشود. لوودوپا در تسکین لرزش و سفت شدن عضلات بدن موثر است. اما اثر آن تنها تا ۲ ساعت در بدن باقی میماند. همچنین در مراحل پیشرفته بیماری نیز چندان مورداستفاده نیست. بهطورکلی لوودوپا به تسکین علائم بیماری کمک میکند و در روند کنترل رشد بیماری تاثیر بهسزایی ندارد.
- دپرنیل
دپرنیل از دیگر داروهایی است که در کاهش سرعت تخریب سلولهای مغزی دوپامینرژیک اثر میگذارد. سلولهای دوپامینرژیک مسئول تولید و ترشح دوپامین هستند که از بین رفتنشان موجب بروز پارکینسون میشود. به همین دلیل با مصرف دارو دپرنیل میتوان پیشرفت بیماری را کنترل کرد. توجه کنید که مصرف داروهای آنتیدوپامینرژیک میتواند برای بیمار مضر باشد.
- آگونیست دوپامین
گروه داروهایی که با نام آگونیستهای دوپامین شناخته میشوند، برای اینکه تاثیر دارو لوودوپا را افزایش دهند مصرف میشوند. اغلب در مراحل اولیه بیماری برای کنترل علائم پارکینسون، داروی آگونیست دوپامین تجویز میشود.
- تیروزین هیدروکسیلاز
این دارو نیز همانند آگونیستهای دوپامین برای تسریع فرایند جذب و اثربخشی لوودوپا تجویز میشود. زمان مصرف این داروها نباید همزمان باشد؛ زیرا میزان اثربخشی آنها از بین میرود.
- آنتیکولینرژیک
همانطور که گفتیم نباید داروهای مصرفی بیماران پارکینسون حاوی ماده استیلکولین باشد. به همین دلیل از گروه داروهای آنتیکولینرژیک که میزان استیلکولین را در بدن کاهش میدهند، استفاده میشود. این داروها در درمان لرزش و سفتی عضلات مفید هستند. همچنین این داروها بهدلیل عوارض جانبی زیادی که دارند نباید در طولانیمدت مصرف شوند.
- مهارکننده COMT
گروه داروهای مهارکننده COMT، از دیگر داروهایی است که بههمراه لوودوپا تجویز میشود. نقش اصلی این داروها، افزایش سطح دوپامین در بدن است.
- آمانتادین
داروی آمانتادین که بهعنوان نوعی داروی ضدویروسی نیز شناخته میشود، به کاهش نشانههای پارکینسون مثل لرزش بدن و سفت شدن عضلات کمک میکند. این دارو معمولا بههمراه بقیه داروها در مراحل اولیه بیماری تجویز میشود تا اثر دارودرمانی را افزایش دهد.
- سلژیلین
داروی سلژیلین به کنترل میزان ترشح دوپامین در مغز کمک میکند. همچنین برای اثربخشی داروی لوودوپا نیز تجویز میشود.
داروهای پارکینسون خارجی
بیشتر داروهای پارکینسون از خارج از کشور وارد ایران میشوند. تا حدودی که ۸۰ درصد سهم داروهای این بیماری مربوط به تولید خارج و تنها ۲۰ درصد متعلق به داروهای داخلی است. برخی از این داروهای خارجی عبارتاند از: لوودوپا، سلژیلین، آمانتادین و آنتیکولینرژیکها.
داروهای پارکینسون ایرانی
در حال حاضر دو مورد از مهمترین داروهای بیماری پارکینسون با نامهای داروی «اپومورفین» و «لوپارکین» در ایران تولید میشود. داروی اپو مورفین نوعی آگونیست دوپامین محسوب میشود و برای کنترل علائم پارکینسون تجویز میشود. همچنین لوپارکین که با نام تجاری لوودوپا نیز شناخته میشود، همانند اپومورفین برای تسکین علائم بیماری مثل لرزش و سفتی عضلات کاربرد دارد.
انواع داروهای گیاهی پارکینسون
داروهای گیاهی پارکینسون شامل مواردی است که حاوی ماده لوودوپا باشند. این ماده در بدن به دوپامین تبدیل میشود و برای بهبود نشانههای پارکینسون بسیار موثر است.
در ایران هم با عصارهگیری و استخراج لوودوپا از گیاه «مونوکاپرو»، توانستهاند دارویی گیاهی برای کنترل علائم این بیماری تولید کنند. این داروهای گیاهی عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای شیمیایی دارند. اما توجه کنید که برای مصرف آنها باید حتما با پزشک خود مشورت کنید.
عوارض داروهای پارکینسون چیست؟
داروهای شیمیایی با اینکه در کوتاهمدت برای کنترل و درمان بیماریها موثر هستند. اما عوارض جانبی زیادی هم دارند. داروهای پارکینسون نیز مانند لوودوپا و آنتیکولینرژیکها عوارضی مثل هذیان، توهم، خشکی دهان و مشکل در بلع غذا برای بیماران ایجاد میکند. به همین دلیل در کنار این داروها معمولا داروهای دیگری برای کاهش این عوارض جانبی تجویز میشود. همچنین بهتر است داروهای ضدپارکینسون را بلافاصله قبل از خواب مصرف نکنید.
بهطورکلی عوارض داروهای پارکینسون شامل موارد زیر است:
- اختلال در خواب
- بیقراری
- توهم و هذیان
- پوکی استخوان
- بی اختیاری ادرار
- اختلال در حافظه
- کمخونی
کلام آخر
برای درمان پارکینسون نیز داروهای مختلفی تولید و ساخته میشود. این داروها اغلب حاوی مواد شیمیایی مختلفی هستند که در کنترل سطح دوپامین در بدن و علائم بیماری کمک میکنند. لوودوپا یکی از مهمترین داروهای ضدپارکینسون به شمار میروند که در مراحل ابتدایی بروز بیماری تجویز میشود. برای کاهش عوارض این داروها میتوان در صورت موافقت پزشک متخصص، از جایگزینهای گیاهی استفاده کرد. در حال حاضر در سراسر دنیا مطالعات زیادی در حال انجام است که علاوه بر یافتن علت اصلی بروز پارکینسون، داروی جدید پارکینسون برای توقف و درمان قطعی آن را نیز کشف کنند. برای استفاده عمومی از این داروها باید آزمایشهای بالینی و آزمایشگاهی متعددی انجام شود.
سوالات متداول
آیا میتوان با دارودرمانی به پیشگیری از بیماری پارکینسون پرداخت؟
دارودرمانی مهمترین و اولین قدم کنترل بیماری پارکینسون است. مصرف داروهای ضدپارکینسون به بهبود علائم بیماری، پیشگیری و کنترل سرعت پیشرفت آن کمک میکند.
عوارض داروهای پارکینسون کدام است؟
مهمترین عوارض استفاده از داروهای ضدپارکینسون توهم، هذیان، بیخوابی، بیقراری، اختلال در حافظه و بیاختیاری ادرار است.
آیا داروهای گیاهی و طب سنتی در درمان پارکینسون موثر هستند؟
برخی از داروهای گیاهی ضدپارکینسون حاوی ماده لوودوپا هستند که در بدن به دوپامین تبدیل میشود. با مصرف این داروهای گیاهی میتوان برخی عوارض جانبی داروهای شیمیایی را تجربه نکرد.
بهترین روشهای درمانی بیماری پارکینسون شامل چه مواردی است؟
دارودرمانی اولین و بهترین روش درمانی پارکینسون است. در کنار مصرف دارو، انجام ورزش، توجه به نوع تغذیه، فیزیوتراپی، حمایت خانواده و آموزشهای مراقبتی و پزشکی خاص که باید به بیماران داده شود، میتواند تا حد خوبی در بهبودی بیماری موثر باشد.
منابع:
عالی بود داروی پروپرانول هم جزو داروهای کنترل علائم پارکینسون هست