مصرف مکمل‌ها در دوران بارداری، احتمال زایمان زودرس و رشد ناکافی جنین را تا ۲۳ درصد کاهش می‌دهد. بسیاری از نقص‌ها و بیماری‌های مادرزادی به‌علت کمبود ویتامین و مواد معدنی موردنیاز در بدن مادر ایجاد می‌شود. به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند که زنان برای حفظ سلامت خود و فرزندشان، حداقل ۱ ماه قبل از بارداری از قرص‌های مولتی‌ویتامین استفاده کنند. اما مصرف مکمل‌های بارداری برای بسیاری از زنان همراه با عوارض جانبی گوناگونی است. حالت تهوع صبحگاهی، معده درد و یبوست از شایع‌ترین مشکلات به شمار می‌روند. آگاهی از اهمیت مصرف ویتامین‌ها و توجه به عارضه‌های جانبی آن‌ها برای زنان باردار ضروری است. در این مقاله به‌طور کامل درمورد عوارض مصرف مکمل ها در بارداری برای شما توضیح خواهیم داد. همراه ما باشید تا به سوال‌هایتان پاسخ دهیم.
اهمیت مصرف مکمل ها و ویتامین ها در دوران بارداری
یکی از دلایل سقط جنین و زایمان زودرس، مسمومیت بارداری است. مصرف مکمل‌ها و مولتی‌ویتامین‌ها، تا ۱۷ درصد احتمال بروز این مشکل را در زنان باردار کاهش می‌دهد. قرص آهن، کلسیم، ویتامین D، اسیدفولیک، ویتامین‌های گروه B، ید و منیزیم از مکمل‌های موردنیاز در دوران بارداری (لینک به مقاله 7) محسوب می‌شوند.
کمبود بسیاری از ویتامین‌ها در بدن مادر در دوران بارداری و شیردهی، باعث بروز نواقص مادرزادی مثل نقص کانال عصبی به‌دلیل کمبود اسیدفولیک و کم‌خونی به علت فقر آهن می‌شود. اما استفاده از مکمل‌ها که حاوی مقدار مناسبی از مواد مغذی هستند، می‌توانند سلامت مادر و جنین را از زایمان زودرس، سقط و خطر مرگ حفظ کنند. به همین دلیل بهتر است قبل از باردار شدن، با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید و آزمایش‌های لازم را برای بررسی ویتامین‌های موردنیاز بدنتان انجام دهید.
آیا مصرف مکمل های بارداری خطرناک است؟
به‌طورکلی مصرف مکمل‌های بارداری برای حفظ سلامت مادر و نوزاد ضروری است. اما مصرف بی‌رویه برخی ویتامین‌ها، می‌تواند باعث بروز مشکلات و بیماری‌های مادرزادی شود. زیاده‌روی در مصرف ویتامین A، باعث کبد سمی و نقص مادرزادی نوزاد می‌شود. زمانی که کبد توانایی تصفیه مواد مضر را در بدن نداشته باشد می‌گوییم کبد سمی شده است. از طرفی استفاده بیش‌ازحد قرص آهن می‌تواند موجب افزایش غلظت خون و لخته شدن خون در بدن مادر شود.
عوارض مصرف مکمل ها در بارداری
مهم‌ترین عوارض مصرف مکمل ها در بارداری شامل موارد زیر است:
مشکلات گوارشی
یبوست و اسهال یکی از عوارض جانبی مصرف مکمل‌های بارداری به‌خصوص قرص آهن است. برای برطرف کردن این مشکل می‌توانید بعد از مشورت با پزشک، مقدار مصرف این مکمل را کاهش دهید یا از برند‌های دیگر استفاده کنید. مصرف مکمل‌های فیبردار، نوشیدن آب کافی، انجام فعالیت بدنی سبک و مصرف میوه و سبزیجات در کاهش مشکلات گوارشی موثر است.
معده درد
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که اگر با معده خالی قرصی را مصرف کنید دچار معده درد شوید. این مسئله ممکن است در دوران بارداری شدت بیشتری پیدا کند. به همین دلیل توصیه می‌شود که در صورت داشتن این عارضه، قرص‌های مکمل را بعد از هر وعده غذایی یا آخر شب مصرف کنید. در بعضی موارد می‌توانید از شربت یا مکمل‌های ویتامین کودکان استفاده کنید. از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار و الکلی، سیگار کشیدن، خوردن مایعات بلافاصله بعد از هر وعده غذایی و غذاهای پرادویه پرهیز کنید.
حالت تهوع صبحگاهی
حالت تهوع یکی از علائم شایع در ۳ ماهه اول بارداری محسوب می‌شود. مصرف مکمل‌ها نیز می‌تواند این مشکل را تشدید کند. تغییر در رژیم غذایی و مصرف ویتامین B6 در کاهش حالت تهوع موثر است. در صورت افزایش تعداد دفعات این مشکل، ممکن است پزشک برخی مکمل‌های بارداری را قطع کند و تنها اسیدفولیک و ویتامین B6 را برای شما تجویز کند. برای کاهش این عارضه بهتر است مصرف غذاهای پرادویه و غذاهایی که بوی تندی دارند را کمتر کنید. در یک وعده حجم غذای زیادی نخورید و آن را به وعده‌های کوچک‌تر در روز تقسیم کنید.
افزایش فشارخون
برخی از زنان قبل از شروع حاملگی به فشارخون بالا مبتلا هستند و بعضی دیگر در دوران بارداری به این مشکل دچار می‌شوند. مصرف هم‌زمان ویتامین‌های C و E در افزایش فشارخون موثر است. به همین دلیل توصیه می‌شود که این ویتامین‌ها را به مقدار مناسب و تحت‌نظر پزشک استفاده کنید. انجام ورزش‌های سبک، کاهش مصرف نمک، خوردن قرص‌های مولتی‌ویتامین قبل از شروع بارداری، رژیم غذایی پرفیبر و مکمل کلسیم فشارخون را کنترل می‌کند.
عوارض مصرف قرص آهن در بارداری
مصرف مکمل آهن در دوران بارداری ضروری است. چراکه تعداد گلبول‌های قرمز و پلاسما خون افزایش می‌یابد و جنین برای رشد به آهن بیشتری نیاز دارد. بنابراین، برای اینکه مادران دچار کم‌خونی نشوند، باید مکمل آهن مصرف کنند. اما در صورت زیاده‌روی در خوردن این مکمل، مشکلاتی از قبیل یبوست، افزایش غلظت خون، حالت تهوع و تغییر در سطح هموگلوبین خون رخ می‌دهد. این علائم از مهم‌ترین عوارض قرص آهن در بارداری به شمار می‌روند.
توجه کنید که در صورت مشاهده عوارض مصرف مکمل آهن، نباید خودسرانه مقدار آن را تغییر دهید. زیرا کمبود این ماده معدنی باعث زایمان زودرس، اختلال در انتقال اکسیژن به جنین، خستگی و افسردگی مادر می‌شود.
چند نکته برای مصرف صحیح مکمل های بارداری
- اگر با خوردن قرص و کپسول در دوران بارداری مشکل دارید و دچار معده درد می‌شوید، از شربت استفاده کنید.
- مولتی‌ویتامین‌ها را با آب فراوان میل کنید.
- اگر مولتی‌ویتامینی که استفاده می‌کنید حاوی ویتامین A است، به‌صورت جداگانه از مکمل‌های این ویتامین مصرف نکنید.
- مصرف روزانه ۱۵۰ میلی‌گرم مکمل فروسولفات از پایان ماه ۴ بارداری تا ۳ ماه بعد از زایمان از کم‌خونی و فقر آهن جلوگیری می‌کند.
کلام آخر
در این مقاله درباره عوارض مصرف مکمل ها در بارداری توضیح دادیم. اصلی‌ترین عوارض جانبی مصرف مکمل‌های بارداری شامل حالت تهوع، معده درد، مشکلات گوارشی و افزایش فشارخون است. در نظر داشته باشید که نباید تعداد مولتی‌ویتامین‌هایتان را خودسرانه کم یا زیاد کنید. همچنین با تغییر در رژیم غذایی و مصرف میوه و سبزیجات بیشتر، نوشیدن مایعات کافی، داشتن فعالیت بدنی سبک و پرهیز از مصرف الکل می‌توانید این عوارض را کنترل کنید.
سوالات متداول
اصلی‌ترین عوارض مصرف مکمل ها در بارداری شامل چه مواردی است؟
حالت تهوع، معده درد، یبوست، اسهال و افزایش فشارخون از اصلی‌ترین عوارض جانبی مصرف مکمل‌های بارداری محسوب می‌شوند. با تغییر در رژیم غذایی و مقدار مولتی‌ویتامین‌های مصرفی، این نشانه‌ها قابل‌کنترل هستند.
چرا باید در دوران بارداری قرص آهن مصرف کنیم؟
آهن در تامین اکسیژن موردنیاز جنین و رشد آن نقش مهمی دارد. از طرفی فقر آهن موجب کم‌خونی، زایمان زودرس، افسردگی و رشد ناکافی جنین می‌شود. به همین دلیل مصرف این ماده معدنی برای زنان باردار حیاتی است.
عوارض مصرف بی‌رویه ویتامین A در دوران بارداری چیست؟
زیاده‌روی در مصرف این ویتامین، موجب بروز کبد سمی و اختلال در رشد اندام‌های جنین می‌شود.
برای کاهش عوارض مصرف مکمل ها در بارداری چه‌کارهایی می‌توانم انجام دهم؟
کاهش مصرف مولتی ویتامین‌ها برعهده پزشکتان است. اما شما با تغییر در رژیم غذایی مانند مصرف غذاهای فیبردار، انجام ورزش سبک، ترک‌سیگار و دخانیات، نوشیدن آب کافی در روز و پرهیز از نوشیدنی‌های الکلی و کافئین‌دار تا اندازه خوبی می‌توانید این علائم را کاهش دهید.
منابع:
