سندروم سوزش دهان (سوز و التهاب زبان و دهان)
سندروم سوزش دهان چیست و به چه علت به وجود میآید؟ دراین مقاله به علل ایجاد این بیماری خواهیم پرداخت و در ادامه دربارهی نحوه تشخیص و درمان آن صحبت خواهیم کرد.
آیا هر گونه سوزش دهان و زبان میتواند ناشی از سندروم سوزش دهان باشد؟ برای دانستن جواب این سوال نخست باید بدانیم که این سندروم چیست.
سندروم سوزش دهان چیست؟
سندروم سوزش دهان (Burning mouth syndrome) نامی است که به نوعی سوزش دردناک دهان گفته میشود که دلیل شناخته شدهای ندارد. در بیشتر مواقع فرد درد را در نوک زبان و یا در سقف دهان خود احساس میکند. اما برخی اوقات هم فرد در جلوی دهان یا روی قسمت داخلی لب خود احساس سوزش میکند. این حالت اغلب چندین سال طول میکشد.
تقریباً یک سوم افراد مبتلا به سندروم سوزش دهان میگویند که این نوع درد دهانی بعد از انجام برخی کارهای دندانپزشکی، بیماری و یا یک دوره مصرف دارو ایجاد میشود. اما در بیشتر موارد نمیتوان این عارضه را به هیچ کدام از رویدادهای غیر معمول ربط داد.
علائم سندروم سوزش دهان چیست؟
احساسی که افراد مبتلا به این سندروم دارند، مانند احساس ایجاد شده در دهان بعد از نوشیدن یک قهوه گرم و یا خوردن یک سوپ داغ است. با این همه احساس ناشی از این عارضه در افراد مختلف متفاوت است. در حالت کلی، علائم سندروم سوزش دهان عبارتند از:
- احساس سوزش روی زبان، سقف دهان، لثه، داخل گونهها و پشت گلو که ممکن است بعد از خوردن یا آشامیدن خود را نشان دهد.
- بی حس شدن زبان که احساسی گذرا است.
- بلع دشوار
- خشکی دهان
- گلو درد
- تغییر مزه و احساس چشایی، مانند مزه بد فلز در دهان
درد ممکن است در طول روز بدتر شود. اگر درد برطرف نشده و یا اینکه بدتر شود، به دندانپزشک یا پزشک مراجعه کنید.
علت بروز سندروم سوزش دهان
بسته به علت این سندروم به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم میشود.
سندروم سوزش دهان اولیه
هیچ کدام از تستهای آزمایشگاهی و یا دیگر مشکلات و بیماریها نمیتوانند به درستی علت سندروم سوزش دهان را توضیح دهند. به نوع اولیه این سندروم گاهی سندروم سوزش دهان ناشناخته یا ایدیوپاتیک (idiopathic burning mouth syndrome) گفته میشود.
پزشکان تصور میکنند که علت بروز این نوع از سوزش دهان، ممکن است آسیب به اعصاب کنترل کنندهی حس چشایی یا احساس درد باشد.
سندروم سوزش دهان ثانویه
گاهی این سندروم ناشی از دیگر بیماریها یا وقایع است. در این موارد به آن سندروم سوزش دهان ثانویه (secondary burning mouth syndrome) گفته میشود.
علت بروز این نوع سندروم عبارتند از:
- ریفلاکس اسید معده (بازگشت اسید معده به داخل دهان)
- واکنش آلرژیک به مواد مورد استفاده در دندانهای مصنوعی
- اضطراب یا افسردگی
- تغییرات هورمونی ناشی از بیماریهای تیروئید، دیابت یا یائسگی
- خشکی دهان ناشی از بیماریهایی مانند سندروم شوگرن (Sjogren’s syndrome) و پرتو درمانی
- داروهای مصرفی برای درمان فشار خون
- دندانهای مصنوعی که به درستی جایگذاری نشده باشند
- کمبود آهن، ویتامین B12 یا فولیک اسید
- واکنش به برخی از انواع خمیر دندانها یا شویندههای دهانی
- استرس
- کاندیدیازیس یا برفک (نوعی عفونت قارچی در دهان)
عوامل خطر برای ابتلا به سندروم سوزش دهان
این سندروم در زنان بیشتر از مردان شایع است. احتمال ابتلا به این سندروم در شرایط زیر بیشتر است:
- زنان بین ۵۰ تا ۷۰ سال
- شروع دوران یائسگی
روش تشخیص سندروم سوزش زبان و دهان
پزشک سوالاتی در مورد علائم و زمان بروز آنها از بیمار خواهد پرسید. همچنین سوالاتی در مورد حساسیتهای احتمالی فرد، داروهای مصرفی و مقدار مصرف سیگار و نوشیدن مشروبات الکلی پرسیده خواهد شد. بعد از آن دهان فرد برای بررسی عفونت احتمالی معاینه خواهد شد.
همچنین برای تشخیص دیگر مشکلات و بیماریها تستهای دیگری هم گرفته خواهد شد. این تستها شامل:
- تست آلرژی برای بررسی حساسیت احتمالی به یک محصول یا دارو
- نمونه برداری از یک قطعه کوچک بافتی دهان و فرستادن آن به آزمایشگاه برای انجام تست های لازم
- آزمایش خون برای بررسی مشکلات تیروئیدی یا دیابت
- سیتی اسکن که از چندین تصویر رادیولوژی اشعه ایکس تشکیل شده که از جهات مختلف گرفته شده و بعد در کنار هم قرار گرفته و یک تصویر با جزئیات زیاد از درون دهان به پزشک نشان میدهند.
- ام آر آی که در آن امواج رادیویی در یک میدان مغناطیسی قوی تشکیل عکسهایی دقیق از بافتهای بدن میدهند.
- تست جریان بزاق که برای اندازه گیری مقدار بزاق انجام میشود.
درمان سندروم سوزش دهان
اگر پزشک متوجه وجود یک بیماری و یا دیگر دلایل سوزش دهان شود، پس شخص به سندروم سوزش دهان ثانویه مبتلا است. در این حالت عارضه درمان شده و علائم پس از طی فرایند درمان بهبود پیدا میکنند. اما اگر فرد به سندروم سوزش دهان اولیه مبتلا باشد، درمان شناخته شدهای برای این مشکل وجود نداشته و تنها میتوان علائم بیماری را کنترل کرده و یا کمتر کرد.
هشدار: از مصرف خودسرانه هر گونه دارو بدون تجویز پزشک خودداری کنید.
بسته به علت بروز این مشکل پزشک یک یا چندین روش درمانی زیر را توصیه خواهد کرد:
- داروهای تسکین دهندهی دردهای عصبی مانند داروی آمیتریپتیلین (amitriptyline) و نورتریپتیلین (nortriptyline)
- کپسایسین (Capsaicin) یک مسکن ضد درد و از مواد شیمیایی تشکیل دهندهی فلفل قرمز تند
- کلونازپام (Clonazepam) در مقادیر کم
- جایگزینهای هورمونهای زنانه
- فراوردههایی که باعث تولید و جایگزینی بزاق میشود.
- مکملهای ویتامین
- دهان شویهها
همچنین برای کاستن از شدت علائم میتوان کارهای زیر را انجام داد:
- خودداری از خوردن غذاهای اسیدی مانند گوجه، پرتقال و آب مرکبات
- خودداری از نوشیدن مشروبات الکلی و استفاده از دهان شویههای حاوی الکل
- خودداری از مصرف دارچین و نعناع
- خودداری از مصرف غذاهای تند
- خودداری از مصرف تنباکو
- جویدن آدامس های بدون شکر برای تولید بزاق بیشتر
- نوشیدن مایعات زیاد
- کاهش استرس با انجام یوگا و کارهای مورد علاقه
- فعالیت در برنامههای جمعی و شرکت در گروههای حمایتی
- مکیدن یخ خرد شده
مشکلات و عوارض جانبی سندروم سوزش دهان
سندروم سوزش دهان، عارضهای با درد مزمن بوده که میتواند روی کیفیت زندگی افراد اثر زیادی بگذارد. این درد ممکن است برای ماهها و یا حتی سالها طول بکشد. برخی از افراد هر روز این درد را احساس میکنند.
درد باعث ایجاد حس افسردگی، اضطراب و استرس در فرد شده و حتی انجام فعالیتهای روزانه مانند خوابیدن را مختل میکند. هر نوع از دردهای مزمن که باعث استرس و اضطراب فرد میشوند، عاملی برای مشکلات خواب هم هستند.
منبع:
از کدام خدمات دکتردکتر استفاده کنیم؟
نوبتدهی اینترنتی
اگر شما هم در خصوص مشکل خود نیاز به پزشک دارید با استفاده از امکان نوبتدهی اینترنتی میتوانید به راحتی برای مراجعه حضوری، در روز و ساعت دلخواه خود، نوبت دریافت کنید. برای دریافت نوبت اینترنتی از پزشک متخصص گوارش و کبد روی دکمه زیر کلیک کنید.
ویزیت تلفنی
گاهی اوقات دسترسی به پزشک سخت و هزینهبر است. شما با استفاده از امکان ویزیت تلفنی میتوانید به راحتی برای دریافت مشاوره تلفنی از پزشک مورد نظرتان، نوبت دریافت کنید. برای برقراری تماس تلفنی با پزشک متخصص گوارش و کبد دلخواهتان روی دکمه زیر کلیک(یا لمس) کنید.
پرسش و پاسخ پزشکی
شما با استفاده از امکان پرسش و پاسخ با پزشک میتوانید در هر ساعتی از شبانه روز پرسش پزشکی خود را مطرح کنید و پاسخ معتبری از پزشک دریافت کنید. برای ثبت سوال پزشکی خود روی دکمه زیر کلیک(یا لمس) کنید.
سلام لطفا راهنماییم کنید دو ماهی میشه زبونم کناره هاش انتهای زبان دونه زده و میسوزه و روی زبونم یه تیکه هاییش متورمه و میسوزه دکتر هم رفتم که هیچ دارویی نداده و گفتن چیزی نیست متخصص بیماریهای دهان رفتم که گفت غدد لنفگقاوی زبانه و چیزی نیست استرستو کم کن لطفا راهنماییم کنید خیلی اذیت میشم
سلام چیشد نتیجه
سلام وقت بخیر تورو خدا جواب بدید زبونم سه هفتست وسطش متورم شده و میسوزه و کناره زبونم انتهاش دونه های متورمی زده که به دکتر نشون دادم گفت غدد لنفاوی زبونت متورمه و فقط بهم کلونازپام داد گفت بزار بدنت خودش درمان کنه ولی من سوزش دارم استرس و اضطراب دارم لطفا راهنماییم کنید
سلام وقت بخیر
من امزوز متوجه شدم روی نوک زبانم دونه ای ریز قرمز داره
و ته زبانم هم حالت زرد رنگ شده علتش چی هست و با چی خوب میشه
سلام حدود ی هفته پیش صبح ها بعد از بیدار شدن یک حالتی میشدم که انگار یک توپ تنیس تو گلوم هست و نمیتونستم بزاقم رو قورت بدم(تنفسم مشکلی نداشت) از لحاظ گوارشی بلع مشکل بود ولی بعد از صبحانه خوردن درست میشد، تو این یک هفته شاید ۳بار این حالت برام پیش اومده صبح ها
الان سه روزه دچار خارش زبانم شدم و دیواره دهانم هم تحریک پذیر شده ،
ایا این موارد مرتبطن باهم ؟ برای بهبود باید چکار کنم
(در سه هفته اخیر به آبله مرغان مبتلا شدم ولی الان خوب شده)
سلام من دوازده روزه دهنم و فکم بی حس شده دوبار دکتر رفتم خوب نشدم هزینه ام آر آی وآزمایش هم ندارم کسی میدونه پیش چه دکتری برم خوبه؟ آیا کسی اینطوری بوده؟
سلام من چند سال هست که زبانم سفید میشه،زبانم رو مسواک می کنم اب نمک قرقره می کنم خوب میشه،بعد ۲ ساعت دوباره سفید میشه بو هم میده،دندانپزشک گفت اب زیاد بخورم ولی فایده نداشت ،چیکار باید کنم؟
سلام. من یک سالی میشه یه دفعه زبانم همچین حالت فلفلی کرفت وقتی به لبم میزدم انگار لبم شده بود فلفل بعد سه هفته این تندی تمام شد و زبانم حالت گز کز داره بعضی وقتها بالای دهنم رو اعصبمه هی دوست دارم بهش زبان بزنم بعضی وقتها لب پاینم یه جوریه حالت فلفلی داره ممنون راهنمای کنین و چ پزشکی برم
سلام وقت بخیر من یه سوال دارم ،من زبانم هفت ماهی هست ک سمت چپ بالاش وزیرش چیزی احساس میکنم ولی سوزش و هم درد زیر فکم دارم و بی حسی فک پایین سمت چپ هم دارم دکتر رفتم همه کاری کردن ولی هنوز جواب درستی نگرفتم میخواستم بدونم چکار باید انجام بدم و کجابرم که جواب بگیرم موقع درد و سوزش از چشمام هم آب میاد
سلام من ۲۰ سال دارم یک دفعه نوک زبانم احساس سوزش و درد کرد بعد الان لبم از داخل هم سوزش داره احساس میکنم رنگش هم سفید شده پنج روز هست که اینطوریم چیکار کنم
باسلام!تشکر از شما و دوستانی که کمک به جمع آوری این مطالب کرده اید
جوان32 ساله ای هستم همراه با مادری58 ساله، دقیقا هر دوبعداز مصرف جگر مرغ همیشه بنده فک بالام احساس سوختگی دارم انگار که آب100 درجه خوردم و مادر هم تب و لرز و دردمفصل میگیره،علت این واکنش به این نوع غذاها چه چیز میباشد! باتشکر
سلام
اگر همیشه همچین حالتی بروز میکند آلرژی غذایی
و اگر یکبار بروز کرده مسمومیت غذایی و عفونت ویروسی مد نظر هست
سلام دکتر ببخشید من دیشب سرم رو کنار بخاری گذاشته بودم نصف شب یه درد خیلی شدید لحظه ای در یک نقطه از زبانم احساس کردم فوری منو از خواب پروند یه خورده گذشت دردش کمتر شد دوباره خوابیدم الان یه ذره درد داره و نگاه میکنم به اندازه یه عدس قسمت راست زبانم همون جای درد سیاه و کبود شده ، خواستم بپرسم علتش چی میتونه باشه . ممنون اگه جواب بدین
سلام
با توجه به تغییر رنگ نیاز به معاینه داره
سلام چند روز پیش ایمپلنتم در اومد و رفتم دکتر فعلا پیچ گذاشته روش تا روکشش دوباره درست بشه از اون روز دندونهای جلو پایین انگار یخ زده احساس خیلی بدی دارم میشه لطفا راهنماییم کنید ممنون میشم
سلام،میشه لطفا کمکم کنید،بنده دوسال پیش کرونا گرفتم بعد تو اون دوره شبها دهانم و زبان مثل چوب خشک میشد تا بعد از چندوقت خوب شد اما از اون زمان ب بعد هر شب زبانم خشک میشه انگاری و میسوزه،اما فقط در طول شب صبح بعداز صبحانه خوب میشه،اما گاهی این درد تشدید میشه وچندروزی گریبان گیرمه🥺سقف دهانم،روی زبان وکناره هاش کلا درحال کزکز کرده مثل وقتی ک با غذای داغ سوخته باشه🥺چیکار کنم،پیش چ دکتری برم؟ایا درمانی داره؟ایا من مشکل خاصی دارم🥺اخه از چی می تونه باشه🥺۲۷سالمه
سلام عزیز
علل سوزش زبان عوامل مختلفی هستن: التهاب پرزهای چشایی، کم خونی ، تغییرات هورمونی و بیماریهایی مثل دیابت و غیره تا عوامل موضعی مثل تغییرات کمیت و کیفیت بزاق، عفونتهای قارچی و … باید معاینه و بررسی لازم جهت انجام درمان مناسب صورت گیرد
ممنون،پیش چه دکتر(تخصصی) برای معاینه باید برم؟
به متخصص” گوش حلق بینی مراجعه کنید
سلام روز بخیر ، مادر من ۴۹ سالشونه و تقریباً دوماهه روی زبونشون قاچ قاچ شده و احساس درد و سوزش زیادی دارن .
البته حدود ۱۵ سال پیش هم اینجوری شدن ولی نه این شدت که خودش خوب شده .
لطفاً راهنمایی میکنید که از چی میتونه باشه ؟ البته دکتر جدیدا بهشون گفته ممکنه خودایمنی باشه
سلام عزیز
معاینه لازم
از آلرژی و زبانجغرافیایی گرفته تا خودایمنی
من فک میکنم یه حسی ته زبانم هست یا فک میکنم یه مو 2روز همینجوریم مجبورم همش آب دهنم رو قورت بدم نمیدونم چیکار کنم
سلام خسته نباشید من دو روز نوک زبان گلوم میسوز جوری که شبها نمیتونم بخوابم دو ماهه از قرص پرانول استفاده میکنم بخواتر مشکلاتی که دارم همیشه استرس دارم احساس گزگز در روی شونه هاو پشتم دارم وسردم میشه
سلام
شربت دیفن هیدرامین هر ۶ ساعت غرغره کنید