سرطان روده؛ نحوه تشخیص و درمان سرطان روده کوچک و بزرگ

رشد سلول‌های سرطانی در بخش‌های مختلف روده اعم از بزرگ و کوچک را سرطان روده می‌گویند. دلیل بروز این بیماری، رشد و تکثیر غیرطبیعی سلولی است. سرطان روده خود به دو سرطان روده بزرگ و سرطان روده کوچک تقسیم می‌شود که ما قصد داریم در این مطلب اول درباره سرطان روده کوچک و بعد از آن سرطان روده بزرگ را برایتان مورد بررسی قرار دهیم.

به‌صورت کلی گفتنی‌ها درباره سرطان مخصوصا در قسمت روده زیاد است که ما در ادامه به توضیح آن، بررسی علائم، دلایل ایجادش و روش‌های درمانی آن را در ادامه این مطلب از مجله دکتردکتر بررسی خواهیم کرد.

بااین‌حال اگر هرکدام از علائم سرطان روده را دیدید یا نیاز به مشاوره در این زمینه دارید، حتما به فوق تخصص گوارش مراجعه کرده و بسته به‌سطح سرطان، به جراح کولورکتال یا کموتراپ مراجعه کنید اما قبل از آن، با ما در ادامه این مطلب همراه باشید.

آنچه در این مقاله خواهید خواند پنهان کردن

سرطان روده؛ غیرقابل پیشبینی و گسترده!

سرطان روده کوچک چیست؟

انواع سرطان روده کوچک

آدنوکارسینوم

تومور کارسینوئید

لنفوم

تشخیص سرطان روده کوچک

معاینه‌ بالینی و بررسی سابقه‌ی پزشکی و خانوادگی فرد

بررسی خون از نظر بیوشیمیایی

بررسی عملکرد کبد

اندوسکوپی

اندوسکوپی فوقانی

کپسول آندوسکوپی

دبل بالون آندوسکوپی یا انتروسکوپی

لاپاراتومی

نمونه‌برداری

رادیوگرافی دستگاه گوارش فوقانی

سی‌تی اسکن

تصویرسازی تشدید مغناطیسی یا ام آر آی

سرطان روده‌ بزرگ چیست؟

علائم سرطان روده‌ بزرگ

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

علت بروز بیماری سرطان روده‌ بزرگ

ریسک فاکتور در ابتلا بیماری سرطان روده‌ بزرگ

پیشگیری از ابتلا به سرطان روده بزرگ

بررسی دقیق بیمار برای ابتلای احتمالی به سرطان روده‌ی بزرگ

تغییر شیوه‌ی زندگی

پیشگیری از سرطان کولون در افراد در معرض خطر

تشخیص سرطان روده‌ بزرگ

معاینه‌ دقیق جهت بررسی وجود احتمالی سرطان

کولونوسکوپی

آزمایش خون

نحوه تشخیص شدت سرطان روده‌ بزرگ

درمان سرطان روده‌ بزرگ

جراحی برای سرطان روده‌ بزرگ در مراحل ابتدایی

برداشتن پولیپ‌ها در طول کولونوسکوپی (پولیپکتومی )

روش برداشتن مخاط آندوسکوپی

جراحی لاپاراسکوپی

جراحی برای سرطان‌های روده‌ بزرگ پیشرفته‌‌تر

کولکتومی

انجام جراحی برای درست کردن راهی فرعی برای دفع مواد زاید

برداشتن توده‌ لنفی

شیمی درمانی برای درمان سرطان روده‌ بزرگ

پرتودرمانی برای درمان سرطان روده‌ بزرگ

درمان‌های دارویی هدفمند یا تارگت تراپی

ایمونوتراپی

مراقبت تسکینی برای سرطان روده‌ بزرگ

چگونه برای ویزیت پزشک آماده شویم؟

چه سوالاتی می‌توان با پزشک مطرح کرد؟

از پزشک چه انتظاری باید داشت؟

سرطان روده با کنترل قابل درمان است اگر…

سرطان روده؛ غیرقابل پیشبینی و گسترده!

اگر تکثیر سلول‌های بدن، بدون کنترل و بی‌وقفه ادامه داشته باشد، سرطان آغاز می‌شود. تقریباً در همه‌ی نقاط بدن امکان سرطانی شدن سلول‌ها وجود دارد، از طرفی دیگر سرطان در  بافت‌های مجاور هم انتشار پیدا می‌کند. همانطور که بالا توضیح دادیم، روده هم یکی از اعضای بدن است که رشد بی‌برنامه سلول‌ها در آن باعث سرطان روده کوچک و بزرگ می‌شود.

به‌منظور بررسی دقیق، در ادامه سرطان روده کوچک و سرطان رود بزرگ را به تفکیک مورد بررسی قرار می‌دهیم:

سرطان روده کوچک چیست؟

زمانی که سلول‌های روده کوچک شروع به رشد بی‌وقفه کنند، سرطان روده‌ی کوچک  (Small intestine cancer) آغاز می‌شود. روده‌ کوچک بخش مهمی از دستگاه گوارش است که کار تبدیل غذا به انرژی و دفع مواد زاید به صورت جامد را بر عهده دارد. 

در ایالات متحده‌ی آمریکا سرطان این اندام بدن نسبت به سایر اندام‌های دستگاه گوارش (مانند سرطان‌های کولون، مقعد، معده و مری)  کم‌تر شایع است. 

انواع سرطان روده کوچک

روده کوچک از انواع مختلفی سلول تشکیل شده، بنابراین انواع مختلفی از سرطان این عضو بدن را درگیر خواهد کرد. چهار نوع عمده‌ی سرطان روده کوچک عبارتند از:

آدنوکارسینوم

این  سرطان از سلول‌های غده‌ ای روده  آغاز می‌شود، از هر سه مورد سرطان روده کوچک یک مورد آن آدنوکارسینوم است.

تومور کارسینوئید

این نوع از تومورها از انواع نورو اندوکرین بوده و به آهستگی رشد می‌کنند و از شایع‌ترین انواع سرطان روده کوچک به شمار می روند. 

لنفوم

این نوع از سرطان در لنفوسیت‌ها که گروهی از سلول‌های سیستم ایمنی بدن هستند، آغاز می‌شود. بنابراین امکان آغاز این نوع از سرطان در هر نقطه از بدن از جمله روده کوچک وجود دارد. این نوع از سرطان در بافت‌های پیوندی مانند ماهیچه‌ها آغاز می‌شود.

به اعتقاد کارشناسان، سرطان روده کوچک درست مانند سرطان روده بزرگ ایجاد می‌شود. ابتدا گروه کوچکی از سلول‌ها بیش‌ از حد رشد می‌کنند و تشکیل پولیپ می‌دهند، به مرور زمان پولیپ می‌تواند به سرطان تبدیل شود. 

تشخیص سرطان روده کوچک

با روش‌‍‌های مختلف می‌توان از روده‌ی کوچک و مناطق اطراف آن تصویر برداری کرد تا احتمال وجود  سرطان در این عضو مهم بدن تشخیص داده و مشخص شود که این بیماری تا چه اندازه پیشرفت کرده است. 

تعیین اینکه تا چه حد سرطان، روده‌ی کوچک و بافت‌های اطراف آن را درگیر کرده و در کدام استیج است، با آزمایش‌های مختلف صورت می‌گیرد.

برای تشخیص سرطان روده‌ کوچک از روش‌های زیر استفاده می‌شود:

معاینه‌ بالینی و بررسی سابقه‌ی پزشکی و خانوادگی فرد

در هنگام معاینه، پزشک به دقت علایم عمومی سلامت فرد مانند علایم هر گونه بیماری و هرگونه نشانه‌ و گره لنف غیر طبیعی را بررسی خواهد کرد. علاوه‌بر شرح‌حال بیمار، هر گونه سابقه‌ی بیماری و درمان‌هایی که فرد انجام داده هم در پرونده‌ او ثبت خواهد شد.

بررسی خون از نظر بیوشیمیایی

در آزمایش خون بیمار، مقدار هورمون ها و آنزیم های مترشحه به داخل خون )، به دقت بررسی می‌شوند. اگر مقدار این مواد بالاتر و یا پایین‌تر از حد معمول باشد، احتمالاً نشانه‌ای از وجود یک بیماری است. 

بررسی عملکرد کبد 

برای بررسی کارکرد کبد ، از فرد نمونه‌ی خون گرفته می‌شود. بعد از آن مقدار آنزیم های کبدی اندازه گیری می‌شود. اگر مقدار آنزیم ها بیش‌تر از حالت طبیعی باشد، می‌تواند نشانه‌ای از وجود بیماری در کبد بوده که خود احتمالاً به دلیل سرطان روده‌ی کوچک به وجود آمده است.

اندوسکوپی  

در این روش برای تشخیص سرطان روده کوچک، می‌توان به تصویر دقیقی از اندام مورد نظر و بافت‌های اطراف آن دست پیدا کرد. اگر این مناطق حالت طبیعی خود را از دست داده باشند، با آندوسکوپی قابل تشخیص خواهد بود. این روش در انواع مختلف اجرا می‌شود.

اندوسکوپی فوقانی

این روش برای بررسی دقیق‌تر مری، معده و دوازدهه (قسمت ابتدایی روده‌ی کوچک در نزدیکی معده) استفاده می‌شود. اندوسکوپ که لوله‌ای باریک به همراه نور و لنز است از طریق دهان وارد دستگاه گوارش می‌شود. با اندوسکوپ پزشک به راحتی می‌تواند درون دستگاه گوارش را مشاهده کند.

کپسول آندوسکوپی

برای مشاهده‌ی قسمت داخلی روده‌ی کوچک، یک کپسول به اندازه‌ی یک قرص بزرگ که حاوی نور و دوربین بدون سیم است توسط بیمار بلعیده می‌شود.

 کپسول همان‌طور که در طول دستگاه گوارش حرکت می‌کند، تصاویر زیادی از  سیستم گوارش ، به خصوص روده‌ی کوچک می‌گیرد.

 این تصاویر به کمک وسیله‌ی مخصوصی که به دور کمر یا روی شانه‌ی بیمار بسته شده، ضبط می‌شوند. کپسول از طریق مقعد خارج می‌شود.

دبل بالون آندوسکوپی یا انتروسکوپی

از این روش تشخیصی برای مشاهده‌ی قسمت داخلی روده‌ی کوچک به کار می‌رود. وسیله‌ی مخصوصی که از دو لوله تشکیل شده است؛ یکی از لوله‌ها درون لوله‌ی دیگر قرار دارد و از طریق دهان یا مقعد وارد روده‌ی کوچک می‌شوند. لوله‌ داخلی ( اندوسکوپی دارای نور و لنز ) و خارجی  در قسمت های مختلفی از روده‌ی کوچک حرکت می‌کنند و به طور مکرر تصویربرداری انجام می دهند.

لاپاراتومی

برای انجام آن برش کوچکی در شکم ایجاد شده و بعد از آن قسمت داخلی بدن از نظر وجود احتمالی نشانه‌های بیماری بررسی می‌شود. بر حسب اینکه علت لاپاراتومی چه باشد، اندازه‌ی برش روی بدن متفاوت خواهد بود.

نمونه‌برداری

در نمونه برداری برای تشخیص سرطان روده کوچک، قسمتی از بافت یا سلول‌های بدن برای بررسی دقیق‌تر زیر میکروسکوپ از بدن فرد خارج می‌شوند. در محیط آزمایشگاه، پزشک پاتولوژیست این نمونه‌ها را برای وجود احتمالی نشانه‌های سرطان و سلول‌های سرطانی بررسی می‌کند.

رادیوگرافی دستگاه گوارش فوقانی

برای گرفتن مجموعه‌ای از تصاویر رادیولوژی از مری، معده و روده‌ی کوچک، به بیمار مایعی حاوی باریم (barium) داده می‌شود، این ماده پوششی در قسمت داخلی این سه اندام ایجاد می‌کند.

سی‌تی اسکن

در این روش از چند زاویه‌ی مختلف، تصاویری دقیق و پر از جزئیات از داخل بدن گرفته می‌شود. این تصاویر به کمک رایانه‌ای که به یک دستگاه رادیولوژی وصل شده، از بدن فرد گرفته می‌شود.

تصویرسازی تشدید مغناطیسی یا ام آر آی

در ام آر آی از میدان مغناطیسی، امواج رادیویی و رایانه برای گرفتن تصاویری دقیق از داخل بدن به خصوص روده کوچک استفاده می‌شود.

سرطان روده‌ بزرگ چیست؟

سرطان روده‌ بزرگ یا سرطان کولون (Colon cancer) نوعی بیماری است که بخش پایانی لوله‌ی گوارش را تحت تاثیر قرار می‌دهد. با وجود این‌که این نوع از سرطان معمولاً در افراد مسن‌تر دیده می‌شود، هر فردی در هر سنی می‌تواند به آن مبتلا شود.

این بیماری در مراحل اولیه با تشکیل توده‌های سلولی خوش خیم غیر سرطانی موسوم به پولیپ داخل کولون آغاز می‌شود. با مرور زمان برخی از این پولیپ‌ها به سرطان روده‌ی بزرگ تبدیل می‌شوند. 

پولیپ‌ها ممکن است کوچک بوده و تقریباً هیچ علامت مشخصی نداشته باشند. به همین دلیل پزشک برای جلوگیری از سرطان روده‌ی بزرگ با انجام آزمایش‌های تشخیصی دقیق، پولیپ‌ها را شناسایی کرده و از قبل از سرطانی شدن آن‌ها را از بدن خارج می‌کند. 

اگر سرطان کولون پیشرفت کند، روش‌های درمانی زیادی برای کنترل آن وجود دارد. این روش‌های درمانی شامل جراحی، پرتودرمانی و استفاده از درمان‌های دارویی مانند شیمی درمانی، درمان هدفمند یا تارگت درمانی و ایمونوتراپی هستند. 

علائم سرطان روده‌ بزرگ

علائم و نشانه‌های  این بیماری گوارشی عبارتند از:

• بروز تغییری مزمن در کارکرد شکم و عادات دفع مدفوع، مانند اسهال یا یبوست با ایجاد تغییر در غلظت مدفوع 
• خونریزی از مقعد یا وجود خود در مدفوع 
• احساس ناراحتی در شکم مانند گرفتگی، نفخ و درد 
• وجود احساس خالی نبودن کامل شکم 
• ضعف یا خستگی 
• کاهش وزن بدون علت

بسیاری از افراد مبتلا به سرطان روده‌ی بزرگ در مراحل اولیه‌ی بیماری علایم خاصی ندارند. زمان بروز علایم در افراد مختلف متفاوت بوده و به اندازه‌ی سرطان و محل آن در روده‌ی بزرگ بستگی دارد. 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر فرد متوجه‌ی علامتی شود که برای مدت طولانی وجود دارد و باعث نگرانی او شده است، بهتر است به پزشک مراجعه کند. فرد باید در مورد زمان انجام آزمایش‌های تشخیصی سرطان با پزشک خود صحبت کند. 

معمولاً این آزمایش‌ها در سن 50 سالگی انجام می‌شوند. اگر فرد سایر عوامل خطر یا ریسک فاکتورها را داشته باشد، برای مثال دارای سابقه‌ی خانوادگی سرطان باشد، این آزمایش‌ها چندین بار و در سنین پایین‌تر انجام می‌شوند. 

این سرطان از رایج‌ترین سرطان‌های زنان است و پیگیری درمانش جواب می‌دهد. فقط باید به موقع اقدام کنید.

علت بروز بیماری سرطان روده‌ بزرگ

سلول‌های سالم بدن با نظم خاصی رشد کرده و تکثیر می‌شوند و به این ترتیب عملکرد بدن را طبیعی نگه می‌دارند. اما زمانی که DNA  سلول آسیب دیده و سرطانی شود، حتی زمانی که نیاز به رشد و تکثیر نباشد، این سلول‌ها به رشد خود ادامه می‌دهند. حالا این سلول‌ها تشکیل تومور را می‌دهند. 

به مرور زمان سلول‌های سرطانی رشد کرده و به بافت‌های مجاور حمله کرده و آن‌ها را نابود می‌کنند. سلول‌های سرطانی همچنین می‌توانند به دیگر بخش‌های بدن رفته و به تخریب خود ادامه دهند. که به آن متاستاز می‌گویند. 

ریسک فاکتور در ابتلا بیماری سرطان روده‌ بزرگ

عوامل زیر خطر ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ را افزایش می‌دهند:

• سن بالا؛ همه‌ی افراد در گروه‌های سنی مختلف می‌توانند به سرطان روده بزرگ مبتلا شوند، ولی اکثر افراد مبتلا افراد بالای 50 سال هستند. امروزه درصد ابتلای افراد زیر 50 سال رو به افزایش است ولی دانشمندان هنوز علت آن را نمی‌دانند.
• نژاد آفریقایی – آمریکایی؛ مردمان این نژاد به نسبت سایر نژادها بیش‌تر به سرطان کولون مبتلا می‌شوند. 

سابقه‌ی قبلی  داشتن پولیپ یا سرطان کولورکتال؛ اگر در گذشته  به سرطان کولورکتال مبتلا بودید  یا پولیپ غیر سرطانی روده بزرگ داشتید، در آینده احتمال بیش‌تری وجود دارد که به این نوع سرطان مبتلا شوید. 

• بیماری التهابی روده؛ بیماری‌های مزمن التهابی روده‌ی بزرگ مانند کولیت زخمی و بیماری کرون خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش می‌دهند. 

• سندروم‌های ارثی که خطر ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ را افزایش می‌دهند؛ برخی از جهش‌های ژنتیکی از نسلی به نسلی دیگر منتقل شده و در نهایت شانس ابتلای فرد به این نوع سرطان را افزایش خواهد داد. تنها درصد کمی از سرطان‌های کولون به ژن‌‌های موروثی ارتباط دارند. برخی سندروم‌های ارثی که خطر ابتلا به سرطان را بالاتر خواهند برد، عبارتند از پولیپوز آدنوماتوز فامیلیال (familial adenomatous polyposis (FAP)) و سندروم لینچ (Lynch syndrome) هستند.

• سابقه‌ی خانوادگی سرطان کولون؛ اگر عضو درجه یک خانواده به این بیماری مبتلا باشد، فرد بیش‌تر در معرض ابتلای احتمالی قرار خواهد داشت. اگر بیش از یک نفر به این بیماری مبتلا باشد، خطر ابتلای فرد چند برابر خواهد بود. 
• رژیم غذایی با چربی بالا و فیبر کم؛ سرطان روده‌ی بزرگ ارتباط تنگاتنگی با سبک غذایی غربی یعنی غذاهایی با چربی بالا و فیبر کم دارد. تحقیقات زیادی در این زمینه انجام شده است. برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهد که خطر ابتلا به این نوع از سرطان در افرادی که گوشت قرمز و گوشت‌های فراوری شده‌ی زیادی مصرف می‌کنند، بیش‌تر است. 
• سبک زندگی غیر فعال؛ افرادی که تحرک زیادی ندارند بیش‌تر در معرض ابتلا به این نوع سرطان دستگاه گوارش هستند. انجام فعالیت‌های ورزشی به صورت مرتب و روزانه خطر ابتلا به این بیماری را کاهش خواهد داد. 
• دیابت؛ شانس ابتلا در افراد مبتلا به دیابت یا مقاوم به انسولین بیش‌تر است.
• چاقی؛ خطر ابتلا به بیماری و احتمال مرگ در اثر سرطان در افراد چاق در مقایسه با افرادی با وزن طبیعی بیش‌تر است.
• سیگار کشیدن؛ افراد سیگاری بیش‌تر از سایر افراد در معرض ابتلا به این نوع سرطان هستند.
• الکل؛ مصرف بی رویه‌ی الکل یکی از عوامل خطر برای این بیماری است.
• پرتودرمانی برای درمان سرطان؛ اگر فرد پیش از این به سرطان مبتلا بوده و برای درمان روی شکم فرد پرتودرمانی صورت گرفته باشد، خطر ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ در فرد زیاد خواهد شد. 

پیشگیری از ابتلا به سرطان روده بزرگ

با رعایت نکاتی کوچک می‌توان از ابتلا به سرطان روده بزرگ پیشگیری کرد:

بررسی دقیق بیمار برای ابتلای احتمالی به سرطان روده‌ی بزرگ 

پزشکان به افرادی که در معرض ابتلا به سرطان هستند، توصیه می‌کنند که حول و حوش 50 سالگی مورد آزمایش‌های دقیق قرار بگیرند. افرادی که دارای سابقه‌ی خانوادگی سرطان هستند هم باید زودتر از سایرین این آزمایش‌ها را انجام دهند. 

تغییر شیوه‌ی زندگی 

با انجام تغییراتی در سبک زندگی شانس ابتلای افراد به این نوع سرطان کاهش خواهد یافت:

• خوردن مقدار زیادی میوه و سبزی و دانه‌های کامل؛ این مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر و آنتی اکسیدان‌ها هستند، هر کدام از این مواد نقش تعیین کننده‌ای در پیشگیری از سرطان ایفا می‌کنند. خوردن روزانه‌ی مقدار کافی میوه و سبزی نیاز بدن به ویتامین و مواد مغذی را تامین خواهد کرد. 
• ترک مصرف بی‌رویه‌ی الکل؛ مردان در روز نباید بیش از دو بار و زنان نباید بیش از یک بار الکل مصرف کنند. 
• ترک سیگار؛ در مورد روش‌های موثر ترک سیگار با پزشک خود مشورت کنید 
• ورزش کردن در بیش‌تر روزهای هفته؛ روزانه 30 دقیقه ورزش کنید. اگر از نظر فیزیکی فعال نیستید مدت زمان ورزش را به تدریج به سی دقیقه برسانید. برای گرفتن یک برنامه‌ی ورزشی مناسب با پزشک خود مشورت کنید. 
• رسیدن به وزن مطلوب؛ با ورزش کردن و داشتن یک برنامه‌ی غذایی مناسب می‌توان به وزن مطلوب رسید. اگر فرد دچار اضافه وزن باشد باید قبل از هرکاری با پزشک خود مشورت کند.

پیشگیری از سرطان کولون در افراد در معرض خطر

برخی از داروها خطر تشکیل پولیپ‌های پیش سرطانی یا سرطان روده‌ی بزرگ را کاهش می‌دهند. برای مثال شواهد حاکی از این است مصرف روزانه‌ی مقدار مشخصی آسپرین (aspirin) یا داروهای شبه آسپرین خطر ابتلا به بیماری را کاهش خواهد داد.

مصرف روزانه‌ی آسپرین خود می‌توانند مشکلاتی همچون خونریزی روده و زخم معده را به دنبال داشته باشد. اگر فرد در معرض خطر ابتلا به سرطان باشد، برای دریافت داروهای موثر باید با پزشک خود مشورت کند. 

تشخیص سرطان روده‌ بزرگ

برای تشخیص سرطان روده بزرگ روش‌های مختلفی وجود دارد که عبارتند از:

معاینه‌ دقیق جهت بررسی  وجود احتمالی سرطان 

افراد سالمی که هیچ گونه علایم خاصی ندارند مورد معاینه قرار می‌گیرند تا پولیپ‌های غیر سرطانی و علایم احتمالی آن‌ها شناسایی شود. اگر سرطان روده‌ی بزرگ در مراحل اولیه شناسایی شود، شانس درمان بالاتر خواهد رفت. معاینه و بررسی دقیق در مراحل اولیه‌ی بیماری احتمال مرگ در اثر این گونه از سرطان را هم کاهش خواهد داد.

افراد حول و حوش 50 سال و بالاتر، یا افراد دارای سابقه‌ی خانوادگی سرطان و افرادی با نژاد آفریقایی– آمریکایی باید زودتر از سایر افراد معاینات لازم را انجام دهند. 

اگر علایم و نشانه‌ها حاکی از ابتلای فرد به سرطان روده‌ی بزرگ باشد یا با توجه به سن و سابقه خانوادگی احتمال ابتلا وجود داشته باشد، پزشک از یک یا دو روش زیر استفاده خواهد کرد:

کولونوسکوپی  

در این روش از لوله‌ای باریک و بلند که به سر آن دوربین وصل شده برای مشاهده‌ی دقیق روده‌ی بزرگ و رکتوم (بخش انتهایی روده‌ی بزرگ) استفاده می‌شود. اگر در طی کولونوسکوپی نقطه‌ی مشکوکی مشاهده شود، پزشک با کمک ابزارهای خاصی عمل نمونه برداری و یا برداشتن پولیپ را انجام خواهد داد. 

آزمایش خون 

هیچ آزمایش خونی وجود ندارد که بتواند بگوید فرد به سرطان روده‌ی بزرگ مبتلا است. ولی پزشک برای پی بردن به سرنخ‌هایی در مورد وضعیت کلی سلامت فرد، آزمایش‌هایی برای بررسی عملکرد کبد و کلیه انجام خواهد داد. 

برخی از مواد شیمیایی خاص مانند کارسینوآمبریونیک آنتی ژن (carcinoembryonic antigen یا  CEA) توسط سلول‌های سرطانی روده‌ی بزرگ تولید می‌شوند و با کمک آزمایش خون می‌توان به وجود آن‌ها در خون پی برد.

نحوه تشخیص شدت سرطان روده‌ بزرگ

بعد از تشخیص سرطان، پزشک آزمایش‌های لازم برای بررسی شدت بیماری را انجام خواهد داد، این کار برای این انجام خواهد شد که پزشک متوجه شود سرطان در چه سطحی قرار دارد و چه درمانی برای فرد مناسب است. 

برای تشخیص سطح سرطان سی تی اسکن سینه، لگن و شکم انجام خواهد شد. در بسیاری از موارد تا بعد از جراحی سرطان روده‌ی بزرگ تشخیص دقیق سطح سرطان غیر ممکن است. 

سطح سرطان روده‌ی بزرگ با اعداد رومی و  از 0 تا IV نشان داده می‌شود. پایین‌ترین سطح سرطان فقط به لایه‌ی داخلی پوشاننده‌ روده‌ی بزرگ محدود می‌شود. ولی سطح پیشرفته یا IV منجر به متاستاز به دیگر اندام‌های بدن هم می‌شود. 

درمان سرطان روده‌ بزرگ

درمان موثر بیماری به وضعیت بیمار، محل قرارگیری سرطان، مرحله‌ای که بیماری در آن قرار دارد و دیگر نگرانی‌های موجود پیرامون سلامتی فرد بستگی دارد. درمان سرطان معمولاً شامل جراحی برای برداشتن بافت سرطانی است. دیگر روش‌های درمانی مانند شیمی درمانی و پرتو درمانی هم انجام می‌شوند. 

جراحی برای سرطان روده‌ بزرگ در مراحل ابتدایی

اگر سرطان روده‌ی بزرگ خیلی کوچک باشد پزشک برخی از روش‌های جراحی کم‌تر تهاجمی را پیشنهاد خواهد داد:

برداشتن پولیپ‌ها در طول کولونوسکوپی (پولیپکتومی )

اگر سرطان روده بزرگ در مراحل ابتدایی بسیار کوچک بوده، در یک منطقه وجود داشته و به صورت کامل از پولیپ تشکیل شده باشد، پزشک در طی انجام کولونوسکوپی می‌تواند به صورت کامل آن را خارج کند. 

روش برداشتن مخاط آندوسکوپی  

پولیپ‌های بزرگ‌تر در طی روش کولونوسکوپی به همراه بخشی از لایه‌ی داخلی پوشاننده‌ی روده برداشته خواهند شد. 

جراحی لاپاراسکوپی

برای برداشتن پولیپ‌هایی که به کمک کولونوسکوپی امکان خارج کردن آن‌ها از بدن وجود ندارد از لاپاراسکوپی استفاده خواهد شد. در این روش جراحی پزشک برش کوچکی را در شکم بیمار ایجاد کرده و بعد با کمک دستگاهی که به سر آن دوربین وصل شده، فضای داخلی روده‌ی بزرگ را بررسی خواهد کرد. 

جراحی برای سرطان‌های روده‌ بزرگ پیشرفته‌‌تر

برای انواع پیشرفته‌تر سرطان روده بزرگ، روش‌های دیگری برای جراحی وجود دارند که عبارتند از:

کولکتومی

در این روش جراح بخشی از روده بزرگ که سرطانی شده به همراه بافت‌های سالم حاشیه‌ای را خارج خواهد کرد. بعد از خارج کردن قسمت سرطانی جراح دوباره قسمت‌های سالم را به هم وصل خواهد کرد. این عملیات در طی لاپاراسکوپی هم قابل انجام است. 

انجام جراحی برای درست کردن راهی فرعی برای دفع مواد زاید

اگر امکان اتصال بخش سالم روده‌ی بزرگ به رکتوم نباشد، بیمار مجبور به استفاده از استومی (ostomy) خواهد بود. شکافی در دیواره‌ی شکم ایجاد شده و کیسه‌ای پلاستیکی به آن وصل می‌شود، بعد از آن مدفوع به درون این کیسه تخلیه می‌شود. 

در برخی از مواقع استومی به صورت موقتی به کار می‌رود و به روده بزرگ و رکتوم زمان می‌دهد که بعد از جراحی بهبود پیدا کنند. در برخی مواقع اما بیمار به صورت دائمی مجبور به استفاده از استومی است. 

برداشتن توده‌ لنفی 

گره‌ها و توده‌های لنفی مجاور سلول‌های سرطانی هم معمولاً در طی عمل جراحی برداشته شده و بعد در آزمایشگاه از نظر سرطانی بودن آزمایش می‌شوند. 

شیمی درمانی برای درمان سرطان روده‌ بزرگ

در شیمی درمانی از داروهایی خاص برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. شیمی درمانی برای سرطان روده‌ی بزرگ معمولا بعد از عمل جراحی و در صورت بزرگ بودن سرطان یا گسترش آن به سمت گره‌های لنفی انجام می‌شود. 

در این حالت شیمی درمانی کمک می‌کند تا سلول‌های سرطانی باقی مانده هم از بین رفته و دیگر امکان بازگشت دوباره‌ی سرطان هم وجود نداشته باشد. 

این روش ممکن است قبل از انجام عمل جراحی و به منظور کوچک کردن سرطان‌های بزرگ انجام شود، حالا برداشت سلول‌های سرطانی در هنگام عمل آسان‌تر خواهد بود. 

پرتودرمانی برای درمان سرطان روده‌ بزرگ

در پرتو درمانی از پرتوهای پر انرزی مانند اشعه ایکس و پروتون برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این روش درمانی معمولاً برای کوچک کردن توده‌ی سرطانی پیش از انجام عمل جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بعد از کوچک شدن تومور جراحی بسیار آسان‌تر خواهد بود. 

اگر جراجی گزینه‌ی درمانی نباشد می‌توان از پرتودرمانی برای کاستن شدت علایم بیماری همچون درد استفاده کرد. در برخی از اوقات پرتودرمانی به همراه شیمی درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. 

درمان‌های دارویی هدفمند یا تارگت تراپی 

در این روش روی برخی ناهنجاری‌های ایجاد شده توسط سلول‌های سرطانی تمرکز می‌شود. با مسدود کردن این ناهنجاری‌ها، تارگت تراپی منجر به مرگ سلول‌های سرطانی خواهد شد. این روش درمانی معمولاً به همراه شیمی درمانی و در مراحل پیشرفته‌ی بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ایمونوتراپی 

این روش درمانی یک درمان دارویی است که از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان استفاده می‌کند. دستگاه ایمنی بدن که وظیفه‌ی مبارزه با بیماری‌ها را برعهده دارد، ممکن است به سلول‌های سرطانی حمله نکند، چرا که این سلول‌ها پروتئینی خاص تولید می‌کنند که اجازه‌ی تشخیص سلول‌های سرطانی را به این دستگاه بدن نخواهند داد.

مراقبت تسکینی برای سرطان روده‌ بزرگ

مراقبت تسکینی (palliative care) یک رشته‌ی تخصصی درمانی است که روی رهایی از درد و دیگر علایم بیماری‌های وخیم تمرکز دارد. این روش درمانی توسط تیمی متشکل از پزشکان متخصص، پرستاران، اعضای خانواده به فرد ارائه می‌شود. اعضای این تیم درمانی در طول فرایند درمان حمایت‌های لازم و کافی را به فرد بیمار ارائه خواهند کرد. 

چگونه برای ویزیت پزشک آماده شویم؟

اگر پزشک شما را مشکوک به ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ تشخیص دهد باید به متخصص‌هایی که مشخصاً در مورد این نوع سرطان کار می‌کند، مراجعه کنید. فرد بیمار ممکن است این پزشکان را ملاقات کند:

• پزشکی که بیماری‌های گوارشی را درمان می‌کند (فوق تخصص بیماری های گوارش و کبد)

• پزشکی که از دارو برای درمان سرطان استفاده میکند (فوق تخصص خون و انکولوژی)
• پزشکی که سرطان روده‌ی بزرگ را با جراحی خارج می‌کند (متخصص جراحی یا فوق تخصص جراحی گوارش)
• پزشکی که از پرتودرمانی برای درمان سرطان استفاده می‌کند.(متخصص رادیو انکولوژی)

کاری که می‌توان انجام داد:

• محدودیت‌های پیش از ویزیت را بشناسید؛ پیش از فرارسیدن زمان ویزیت، موارد احتمالی مهم را بررسی کنید. برای مثال گاهی پیش از وقت ملاقات با پزشک لازم است رژیم غذایی خود را محدود کنید. 

• علایم خود را یادداشت کنید؛ فرد بیمار باید هرگونه علایم و نشانه‌ای که در بدن خود مشاهده کرده را یادداشت کند. گاهی این علایم به مشکلی که بیمار به خاطرش به پزشک مراجعه می‌کند مرتبط نیست ولی باید حتماً یادداشت شده و با پزشک در میان گذاشته شود. 
• اطلاعات شخصی مهم خود را یادداشت کنید؛ اگر اخیراً در زندگی فرد تغییر مهمی رخ داده و یا با یک واقعه‌ی استرس‌زا رو به رو بوده، باید پزشک را مطلع کند. 

• داروهای مصرفی خود را لیست کنید؛ داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌های مصرفی فرد باید به پزشک گفته شود. 
• یکی از اعضای خانواده و یا یکی از دوستان خود را به همراه داشته باشید؛ گاهی اوقات به خاطر سپردن همه‌ی آن‌چه پزشک با بیمار به اشتراک می‌گذارد، دشوار است و اینجاست که حضور یک همراه کمک کننده خواهد بود. 
• سوالاتی که باید از پزشک پرسیده شود را یادداشت کنید. 

چه سوالاتی می‌توان با پزشک مطرح کرد؟

سوالاتی هستند که پرسیدنشان برای آگاهی از وضع بدن، حق بیمار است. برخی از آن‌ها عبارتند از:

• سرطان من در کدام قسمت روده‌ی بزرگ قرار دارد؟
• سرطان در چه سطحی است؟
• نتایج آزمایش پاتولوژی را برای من توضیح می‌دهید؟
• آیا امکان دارد نسخه‌ای از نتیجه‌ی آزمایش را داشته باشم؟

از پزشک چه انتظاری باید داشت؟

نکته مهمی در ارتباط پزشک و بیمار وجود دارد و آن این مورد است که پزشک شما، تمام تلاش خودش را برای بهبودتان به کار خواهد بست. در این راستا انتظار شما از پزشک می‌تواند موارد زیر باشد:

• برای پاسخ به سوالات پزشک آماده باشید
• از چه زمانی شما متوجه‌ی علایم و نشانه‌ها شدید؟
• آیا این علایم را به صورت مداوم تجربه می‌کنید یا مقطعی؟
• علایم شما تا چه حد شدید هستند؟

سرطان روده با کنترل قابل درمان است اگر…

از واژه سرطان نترسید و برای درمان زودتر از هر مقیاسی که وجود دارد اقدام کنید. بارها گفته‌ایم که می‌توان سرطان را در مراحل اوليه بيماری به راحتی درمان کرد. پس اگر علائم سرطان روده کوچک یا بزرگ را دیدید، هرچه سریع‌تر به دکتر متخصص مراجعه کنید. برای دریافت نوبت دکتر هم می‌توانید از طریق پلتفرم دکتردکتر در هر ساعت از شبانه‌روز و به‌صورت آنلاین اقدام کنید. 

اگر در زمینه ابتلا و درمان به سرطان روده سوال یا تجربه‌ای دارید، با ما و دیگر خوانندگان مجله دکتردکتر به اشتراک بگذارید.

منابع:

mayoclinic

cancer.gov