اگر قند خون بالایی دارید و یا دچار دیابت هستید، باید به شدت حواستان به مدیریت قند خونتان باشد! هرگونه چشم پوشی و نادیده گرفتن این موضوع می تواند عواقب خطرناک و جبران ناپذیری داشته باشد.
به طور کلی مهم است که سطح قند خون خود را تا حد امکان در محدوده هدف خود نگه دارید تا به پیشگیری یا به تاخیر انداختن مشکلات سلامتی طولانی مدت مانند بیماری های قلبی، کاهش بینایی و بیماری کلیوی کمک کنید. ماندن در محدوده هدف همچنین می تواند به بهبود انرژی و خلق و خوی شما کمک کند.
در این مطلب روش هایی ساده برای کنترل قند خون را مرور می کنیم.
اندازه گیری قند خون
از یک دستگاه اندازه گیری قند خون یا دستگاه مانیتور گلوکز (CGM) برای بررسی قند خون خود استفاده کنید. دستگاه تست قند خون میزان قند موجود در نمونه کوچکی از خون را که معمولاً از نوک انگشت شما انجام می شود، اندازه گیری می کند. CGM از حسگری استفاده می کند که زیر پوست قرار می گیرد تا قند خون شما را هر چند دقیقه اندازه گیری کند. اگر از CGM استفاده می کنید، همچنان باید روزانه با دستگاه قند خون آزمایش کنید تا از میزان قند خون خود مطمئن شوید.
چه زمانی باید قند خون را چک کنیم؟
اینکه چند بار قند خون خود را چک می کنید بستگی به نوع دیابت شما و مصرف داروهای دیابت دارد.
زمان های معمول برای بررسی قند خون عبارتند از:
- وقتی از خواب بیدار می شوید، قبل از اینکه چیزی بخورید یا بنوشید.
- قبل از غذا
- دو ساعت بعد از غذا
- موقع خواب
اگر دیابت نوع 1 یا نوع 2 دارید و انسولین مصرف می کنید یا اغلب قند خون پایین دارید، ممکن است پزشک از شما بخواهد که قند خون خود را بیشتر چک کنید.
قند خون مبنا و مورد نظر چیست؟
قند خون مد نظر محدوده ای است که سعی می کنید تا حد امکان به آن برسید.
قند خون قبل از غذا: 80 تا 130 میلی گرم در دسی لیتر.
دو ساعت پس از شروع غذا: کمتر از 180 میلی گرم در دسی لیتر.
محدوده قند خون شما ممکن است بسته به سن شما، هر گونه مشکلات سلامتی که دارید و سایر عوامل متفاوت باشد.
چه چیزی باعث کاهش قند خون می شود؟
قند خون پایین (که هیپوگلیسمی نیز نامیده می شود) دلایل زیادی دارد، از جمله حذف یک وعده غذایی، مصرف بیش از حد انسولین، مصرف سایر داروهای دیابت، ورزش بیش از حد طبیعی و نوشیدن الکل. قند خون زیر 70 میلی گرم در دسی لیتر پایین در نظر گرفته می شود.
علائم قند خون پایین برای هر کسی متفاوت است. علائم رایج عبارتند از:
- لرز
- تعریق
- عصبی بودن یا اضطراب
- تحریک پذیری یا سردرگمی
- سرگیجه
- گرسنگی
علائم فردی خود را بدانید تا بتوانید به موقع قند خون پایین را تشخیص داده و آن را درمان کنید. اگر فکر می کنید ممکن است قند خونتان پایین باشد، حتی اگر علائمی ندارید آن را بررسی کنید. قند خون پایین می تواند خطرناک باشد و باید در اسرع وقت درمان شود.
درمان قند خون پایین
اگر احساس می کنید می لرزید، عرق می کنید، یا خیلی گرسنه هستید یا علائم دیگری دارید، قند خون خود را چک کنید. حتی اگر علائمی ندارید اما فکر می کنید ممکن است قند خونتان پایین باشد، آن را بررسی کنید. اگر قند خون شما کمتر از 70 میلی گرم در دسی لیتر است، فوراً یکی از موارد زیر را انجام دهید:
- چهار قرص گلوکز مصرف کنید.
- چهار اونس آب میوه بنوشید.
- چهار اونس نوشابه معمولی نه نوشابه رژیمی بنوشید.
- چهار عدد آبنبات بخوربد.
15 دقیقه صبر کنید و سپس دوباره قند خون خود را چک کنید. یکی از درمان های بالا را دوباره انجام دهید تا زمانی که قند خونتان 70 میلی گرم در دسی لیتر یا بیشتر شود و اگر وعده غذایی بعدی شما یک ساعت یا بیشتر فاصله دارد، یک میان وعده بخورید. اگر مشکل قند خون پایین دارید، از پزشک خود بپرسید که آیا برنامه درمانی شما نیاز به تغییر دارد یا خیر.
قند خون بالا
بسیاری از چیزها می توانند باعث افزایش قند خون (هیپرگلیسمی) شوند، از جمله بیمار بودن، استرس داشتن، خوردن بیش از حد برنامه ریزی شده و عدم انسولین کافی. با گذشت زمان، قند خون بالا می تواند منجر به مشکلات سلامتی طولانی مدت و جدی شود. علائم قند خون بالا عبارتند از:
- احساس خستگی بسیار
- تشنه شدن
- داشتن تاری دید
- نیاز به دفع بیشتر ادرار
اگر بیمار شوید، کنترل قند خون شما به سختی ممکن است. ممکن است نتوانید به اندازه معمول غذا بخورید یا بنوشید، که می تواند بر سطح قند خون تأثیر بگذارد. اگر بیمار هستید و قند خون شما 240 میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر است، از کیت تست کتون بدون نسخه استفاده کنید تا ادرار خود را از نظر وجود کتون بررسی کنید و در صورت بالا بودن کتون با پزشک خود تماس بگیرید. کتون های بالا می تواند نشانه اولیه کتواسیدوز دیابتی باشد که یک اورژانس پزشکی است و نیاز به درمان فوری دارد.
کتون چیست؟
کتون ها نوعی سوخت هستند که هنگام تجزیه چربی برای انرژی تولید می شوند. زمانی که انسولین کافی در جریان خون برای ورود قند خون به سلول ها وجود نداشته باشد، کبد شروع به تجزیه چربی می کند.
کتواسیدوز دیابتی چیست؟
وقتی کتون‌های زیادی خیلی سریع تولید می‌شوند، می‌توانند در بدن انباشته شوند و باعث کتواسیدوز دیابتی یا DKA شوند DKA بسیار جدی است و می تواند باعث کما یا حتی مرگ شود. علائم شایع DKA عبارتند از:
- تنفس سریع و عمیق
- خشکی پوست و دهان
- صورت برافروخته
- تکرر ادرار یا تشنگی که یک روز یا بیشتر طول می کشد.
- سردرد
- سفتی یا درد عضلانی
- تهوع و استفراغ
- دل درد
اگر فکر می کنید DKA دارید، ادرار خود را از نظر کتون آزمایش کنید. دستورالعمل های کیت تست را دنبال کنید، رنگ نوار تست را در برابر نمودار رنگی در کیت بررسی کنید تا سطح کتون خود را ببینید. اگر کتون شما بالاست، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید DKA نیاز به درمان در بیمارستان دارد.
DKA بیشتر در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 رخ می دهد و گاهی اوقات اولین علامت نوع 1 در افرادی است که هنوز تشخیص داده نشده است. افراد مبتلا به دیابت نوع 2 نیز ممکن است به DKA مبتلا شوند، اما کمتر شایع است.
درمان قند خون بالا
با پزشک خود در مورد چگونگی حفظ سطح قند خون خود در محدوده هدف خود صحبت کنید. پزشک شما ممکن است موارد زیر را پیشنهاد کند:
فعال تر باشید! ورزش منظم می تواند به حفظ سطح قند خون شما کمک کند. مهم: اگر کتون در ادرار شما وجود دارد ورزش نکنید. این می تواند قند خون شما را حتی بیشتر کند.
طبق دستور دارو مصرف کنید! اگر قند خون شما اغلب بالا است، پزشک ممکن است مقدار دارو یا زمان مصرف آن را تغییر دهد.
برنامه غذایی دیابت خود را دنبال کنید! اگر در رعایت آن مشکل دارید از پزشک یا متخصص تغذیه کمک بخواهید.
قند خون خود را طبق دستور پزشک بررسی کنید! اگر بیمار هستید یا نگران قند خون بالا یا پایین هستید، بیشتر بررسی را انجام دهید.
در مورد تنظیم میزان انسولین مصرفی و نوع انسولین (مانند اثر کوتاه مدت) با پزشک خود صحبت کنید.
کربوهیدرات ها چگونه بر قند خون تأثیر می گذارند؟
کربوهیدرات های موجود در مواد غذایی باعث می شود که سطح قند خون شما بعد از خوردن آنها نسبت به زمانی که پروتئین یا چربی می خورید بالاتر رود. اگر دیابت دارید همچنان می توانید کربوهیدرات بخورید اما مقداری که می توانید مصرف کنید و در محدوده قند خون مورد نظر خود باقی بمانید به سن، وزن، سطح فعالیت و سایر عوامل بستگی دارد. شمارش کربوهیدرات ها در غذاها و نوشیدنی ها ابزار مهمی برای مدیریت سطح قند خون است. مطمئن شوید که با پزشک خود در مورد بهترین میزان کربوهیدرات برای شما، صحبت کنید.
دریافت نوبت آنلاین از متخصص تغذیه
تست A1C چیست؟
آزمایش A1C یک آزمایش خون ساده است که میانگین سطح قند خون شما را در 2 یا 3 ماه گذشته اندازه گیری می کند. این آزمایش در آزمایشگاه یا مطب پزشک شما انجام می شود و علاوه بر آزمایش منظم قند خون که خودتان انجام می دهید، می باشد.
اقدامات مهمی که می توانید برای جلوگیری یا به تاخیر انداختن عوارض سلامتی در مسیر انجام دهید:
- یک آزمایش A1C معمولی بگیرید.
- سعی کنید فشار خون خود را زیر 140/90 میلی متر جیوه (یا هدفی که پزشک تعیین می کند) نگه دارید.
- سطح کلسترول خود را مدیریت کنید.
- سیگار را ترک کنید یا شروع نکنید.
هدف A1C برای اکثر بزرگسالان مبتلا به دیابت بین ۷ تا ۸ درصد است، اما هدف شما ممکن است بسته به سن، سایر شرایط سلامتی، داروهایی که مصرف می‌کنید و سایر عوامل متفاوت باشد. با پزشک خود مشورت کنید تا یک هدف شخصی A1C برای شما در نظر بگیرد.
سایر روش های کمک به کنترل قند خون
پیروی از یک رژیم غذایی سالم با مقدار زیادی میوه و سبزیجات، حفظ وزن سالم و انجام فعالیت بدنی منظم همگی می تواند کمک کننده باشد. نکات دیگر عبارتند از:
- سطح قند خون خود را پیگیری کنید تا ببینید چه چیزی باعث بالا یا پایین رفتن آنه می شود.
- در زمان های منظم غذا بخورید و وعده های غذایی خود را حذف نکنید.
- غذاهای کم کالری، چربی اشباع، چربی ترانس، شکر و نمک را انتخاب کنید.
- غذا، نوشیدنی و فعالیت بدنی خود را دنبال کنید.
- به جای آبمیوه یا نوشابه آب بنوشید.
- نوشیدنی های الکلی را محدود کنید.
- برای یک خوراکی شیرین، میوه را انتخاب کنید.
- وعده های غذایی خود را کنترل کنید (به عنوان مثال از روش بشقاب استفاده کنید: نیمی از بشقاب خود را با سبزیجات بدون نشاسته، یک چهارم با پروتئین بدون چربی و یک چهارم آن را با غلات یا غذای نشاسته ای پر کنید).
منبع:cdc.gov
