آیا واکسن کرونا ساخته شده است؟

در این روزها سوالات و خبرهای زیادی درباره‌ی کشف واکسن ویروس کرونا پخش می شود. در این مقاله به آخرین تلاش های پژوهشگران و همچنین اسامی شرکت های دارویی که در رقابت  برای تولید واکسن کرونا هستند می پردازیم. در پایان برای علاقه مندان به موضوعات پزشکی درباره ی تحقیقات گروه دکتر  مک للان  و چند و چون ساخت واکسن کرونا خواهیم پرداخت.

 دانشمندان با افزایش آمار مبتلایان به ویروس کرونا بر روی ساخت واکسن کرونا تمرکز کردند. در این مقاله به بیش‌ترین سوالات در مورد واکسن و اینکه چه زمانی آماده خواهد شد پاسخ می‌دهیم.

واکسن چگونه کار می‌ کند؟

واکسن‌ها مانند معلم‌ها هستند، دانش آموز در اینجا سیستم ایمنی بدن و درس ارائه شده در کلاس چگونگی مبارزه با عفونت‌هاست. واکسن نوع بی‌خطری از ویروس‌ها، باکتری‌ها یا حتی بخش کوچکی از آن‌هاست. سیستم دفاعی بدن آن را به عنوان عاملی خارجی تشخیص داده و سپس راه مبارزه با آن را یاد می‌گیرد. بعد از آن اگر بدن در معرض نمونه‌ی واقعی ویروس یا باکتری قرار گیرد، راه مبارزه با آن را می‌داند. 

بیشتر بخوانید: ضدعفونی کردن خانه و محیط کار برای مقابله با ویروس کرونا

انواع مختلف واکسن چه هستند؟

برای دهه‌ها اصلی‌ترین روش واکسیناسیون استفاده از ویروس اصلی بوده است. برای مثال برای ساخت واکسن بیماری‌های سرخک، اوریون و سرخجه از ویروس‌های ضعیف شده‌ای استفاده شده که قادر به ایجاد بیماری نبودند. واکسن آنفولانزا با کمک سویه‌ی اصلی ویروس که در چند نوبت غیر فعال شده‌ ساخته می‌شود.

برای ساخت واکسن ویروس کووید-19 (covid-19) از روش جدیدتری که کم‌تر آزمایش شده اتصال و اجرا استفاده می‌شود. از آنجایی که نقشه‌ی ژنی ویروس در مدت کوتاهی شناسایی شد، دانشمندان الگوی ساخت ویروس را هم در اختیار دارند. 

برخی دانشمندان متخصص در امر ساخت واکسن این روزها مشغول برداشتن بخش کوچکی از ژنوم ویروس کووید-19 و قرار دادن آن‌ها در ویروس‌های کاملاً بی خطر دیگر است. حالا می‌توان فرد را با ویروسی بی‌خطر آلوده کرده و در اصل او را در برابر کرونا ایمن کرد. 

گروه دیگری از دانشمندان اما بخش‌های خام ژنتیکی ویروس مانند RNA  و DNA را به صورت مستقیم به بدن تزریق می‌کنند. زمانی که این اجزای ویروس وارد بدن می‌شود، پروتئین‌های ویروس در بدن ساخته شده و دستگاه ایمنی کار مبارزه با آن‌ها را آغاز می‌کند. 

برای پیدا کردن و ساخت واکسن کرونا ( کوید -19) تا این لحظه چه پیشرفت‌ هایی صورت گرفته است؟

در حال حاضر واکسن‌هایی ساخته شده و قرار است که بر روی حیوانات آزمایش شود. 

واکسن کرونا کی ساخته می شود؟

ساخت یک واکسن به طور معمول سال‌ها به طول می‌انجامد. اما در این مورد به خصوص دانشمندان امیدوارند بتوانند در بازه‎ای چند ماهه به نتیجه برسند.

اغلب کارشناسان معتقدند که واکسن کرونا تا اواسط سال ۲۰۲۱، حدودا ۱۲ الی ۱۸ ماه پس از انتشار ویروس جدید ساخته خواهد شد.

این کار می‌تواند شاهکار بزرگ علمی باشد، اما تضمینی برای اثربخش بودن آن وجود ندارد.

در بهترین و واقع بینانه‌ترین حالت باید تا اواسط سال آینده منتظر ماند. اگر تست واکسن کرونا روی حیوانات موفق باشد، می‌توان آن را روی انسان امتحان کرد. اما حتی اگر چنین واکسنی تا پایان سال میلادی ساخته شود، تولید انبوه آن به آسانی ممکن نخواهد بود. 

همه‌ی این اقدامات در یک بازه‌ی زمانی بی سابقه و به کمک روش‌های جدید انجام می‌شود، بنابراین احتمال این وجود خواهد داشت که کار با مشکل مواجه شود. 

فراموش نکنید که در حال حاضر چهار ویروس کرونا می‌توانند به انسان سرایت کرده و ایجاد بیماری کنند. آنها باعث سرماخوردگی معمولی می‌شوند و در حال حاضر برای هیچ کدام آن‌ها واکسنی وجود ندارد. 

آیا واکسن کرونا از همه‌ی مردم در گروه‌های سنی مختلف محافظت خواهد کرد؟

احتمال دارد که واکسن کرونا در افراد مسن‌تر کارایی کم‌تری داشته باشد. دلیل این امر تنها به نوع واکسن بستگی ندارد، بلکه با افزایش سن سیستم ایمنی بدن به واکسیناسیون کم‌تر جواب می‌دهد. این واقعه را هر سال در مورد واکسن آنفولانزا می‌بینیم. 

آیا واکسن کرونا عوارض جانبی خاصی خواهد داشت؟

همه‌ی داروها، حتی پاراستامول یا قرص سرماخوردگی (Paracetamol) دارای عوارض جانبی هستند. اما بدون تست کردن یک واکسن آزمایشی نمی‌توان با اطمینان گفت که آن واکسن دارای عوارض جانبی هست یا خیر. 

بیشتر بخوانید: ویروس کرونا؛ علائم بیماری کرونا چیست؟ + پرسش و پاسخ اختصاصی

تا زمان کشف واکسن کرونا، چه درمان‌ هایی وجود دارد؟

واکسن‌ها از بروز عفونت جلوگیری می‌کنند. تا این لحظه واکسنی برای ویروس کرونا پیدا نشده و بهترین راه رعایت نکات بهداشتی است. اگر آلوده شده‌اید، آرامش خود را حفظ کنید و فراموش نکنید که بسیاری از افراد نوع خفیف این بیماری را تجربه می‌کنند. در حال حاضر برخی داروهای ضد ویروسی به صورت آزمایشی مورد استفاده قرار می‌گیرند ولی نمی‌توان با اطمینان گفت که کدام یک از آن‌ها موثر است. 

رقابت بر سر ساخت واکسن کرونا مابین شرکت‌‌های داروسازی

باید بگوییم که کمپانی‌های پیشرو در خط مقدم مبارزه با ویروس کرونای جدید هستند.تاکنون بیش از 80 هزار نفر در جهان به ویروس SARS-CoV-2  موسوم به ویروس کرونای جدید مبتلا شده اند. به همین دلیل دولت آمریکا همکاری خود را با کمپانی‌های دارویی برای تولید داروها و واکسن‌های موثر در درمان و پیشگیری از بیماری آغاز کرده است.

 تا روز سه شنبه بیست و پنجم ماه فوریه سال 2020 (ششم اسفند ماه سال 1398) بیش‌تر از هشتاد هزار نفر در سراسر جهان به ویروس کرونای جدید آلوده شده‌اند. بازار رقابت برای ساختن واکسن و داروهای این ویروس نیز بسیار داغ است.

با افزایش آمار افراد آلوده به ویروس در کره‌ی جنوبی، ایتالیا و ایران ترس بروز یک همه‌گیری جهانی افزایش یافته است. از طرفی دیگر سازمان کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا نسبت به بروز یک اپیدمی در این کشور هشدار داده است. 

مسئولین بهداشت دولتی و داروسازان به سرعت برای تولید داروهایی برای درمان بیماران کووید-۱۹ و آماده سازی واکسنی برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری دست به کار شده‌اند. در حالی که این داروها و واکسن‌ها باید به تایید سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا برسد، چند عدد از این محصولات در راه آزمایش‌های بالینی هستند. 

در ادامه‌ی این مقاله لیست کمپانی‌هایی را مرور خواهیم کرد که وارد میدان رقابت ساخت واکسن و یا داروی ویروس کرونا شده‌اند. این کمپانی‌ها برای تولید محصولات خود با وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده آمریکا (U.S. Department of Health and Human Services) همکاری می‌کنند.

ساخت واکسن کرونا در چه مرحله‌‌ای است؟

در این قسمت نام کمپانی ها و اینکه در چه مرحله ای از ساخت و تولید واکسن کرونا یا داروی کرونا هستند خواهیم پرداخت. تاکنون این شرکت ها در این باره به نتایج زیر  دست یافته اند.

کمپانی مادرنا (Moderna) 

محصول: واکسن mRNA-1273

مرحله ساخت: فاز یک مرحله‌ی آزمایش واکسن به زودی آغاز می‌شود

این شرکت به تازگی اعلام کرد که اولین واکسن تحقیقاتی خود به نام mRNA-1273 را تولید کرده و آماده است تا در فاز اول آزمایش این محصول آن را در میان داوطلبین سالم امتحان کند. قرار بود فاز اول در تاریخ ششم ماه مارس سال جاری میلادی (شانزدهم اسفند ماه) آغاز شود، ولی گفته‌ها حاکی از این است که آزمایش این محصول ممکن است در ماه آوریل آغاز شود.

کمپانی گیلیاد ساینسس (Gilead Sciences) 

محصول: دارو remdesivir

مرحله ساخت: فاز دوم مرحله‌ی آزمایش داروی کرونا آغاز شده است.

طبق تحقیقات داروی جدید این کمپانی موسوم به remdesivir دارویی گسترده اثر (broad-spectrum) علیه ویروس‌های کرونا به طور خاص سارس (SARS) و مرس (MERS) است. این دارو بر روی بیماران مبتلا به کووید 19 امتحان شده و فاز دوم آن هم هم اکنون در دانشگاه نبراسکا در آمریکا در حال آزمایش است.

کمپانی جانسون اند جانسون (Johnson & Johnson) 

محصول: دارو

مرحله ساخت :کشف  داروی کرونا/ پیش بالینی

چندی پیش در اواسط ماه میلادی گذشته اعلام شد که این کمپانی در صدد تولید دارویی برای کاستن از وخامت و شدت بیماری و همچنین درمان عفونت ناشی از بیماری کووید 19 است. مسئولین این کمپانی همچنین مدعی هستند که به ترکیباتی دست پیدا کرده‌اند که می‌تواند علیه ویروس فعالیت کند. 

سانوفی (Sanofi) 

محصول: واکسن کرونا 

مرحله ساخت:  کشف / پیش بالینی 

این کمپانی فرانسوی با حمایت‌های علمی و مالی شرکت BARDA و با بهره گیری از روش‌هایی نوین در صدد ساخت واکسنی برای مقابله با ویروس ناخوانده‌ی چینی است. این دو شرکت از سال 2004 برای ساخت محصولات دارویی و واکسن با هم همکاری می‌کنند. 

بیشتر بخوانید: آخرین آمار کرونا در ایران

رجنرون فارماسئوتیکالز (Regeneron Pharmaceuticals) 

محصول: دارو

مرحله ساخت : کشف / پیش بالینی 

این کمپانی هم مانند کمپانی قبلی از سال 2014 برای تولید واکسن با شرکت دولتی BARDA همکاری میکند. این کمپانی در تولید آنتی بادی به فناوری جدیدی دست پیدا کرده که می‌تواند از آن برای تولید دارویی برای درمان کووید -۱۹ استفاده کند. این شرکت قبلاً از این فناوری برای تولید آنتی بادی‌هایی علیه ویروس ابولا  و ویروس م‍ُرس استفاده کرده است. ابولا چند سال پیش از این به صورت گسترده جمهوری دموکراتیک کنگو را تحت تاثیر قرار داد. 

همکاری این شرکت با سازمان‌های دولتی آمریکا فرایند کشف آنتی بادی، تولید، عرضه و انجام مراحل آزمایشی آن را سریع‌تر خواهد کرد. 

بیشتر بخوانید: ویروس کرونا؛ علائم بیماری کرونا چیست؟ + پرسش و پاسخ اختصاصی

 به هر صورت ما منتظریم که خبرهای جدیدی از کشف واکسن کرونا یا  تولید داروی کرونا منتشر شود.

آخرین اخبار ساخت واکسن کرونا از منبع BBC

تحقیقات در رابطه با واکسن ویروس کرونا با سرعت زیادی در حال انجام است. حدود ۸۰ گروه مختلف در سراسر دنیا در حال تحقیق بر روی واکسن‌ها هستند و برخی نیز وارد مرحله آزمایش‌های بالینی شدند.

• اولین آزمایش واکسن کرونا بر روی انسان، ماه گذشته در سیاتل توسط دانشمندان اعلام شد. به طرز عجیبی، از انجام آزمایش‌ بر روی حیوانات به منظور تست امنیت و اثربخشی آن صرف نظر شد.

• اولین آزمایش بر روی انسان در اروپا در آکسفورد با بیش از ۸۰۰ داوطلب آغاز شد، که نیمی از آن‌ها واکسن کووید ۱۹ را دریافت می‌کنند و نیمی دیگر واکسن کنترل کننده‌ای که در برابر مننژیت از بدن محافظت می‌کند.

• غول‌های داروسازی دنیا، سانوفی و GSK، برای تولید واکسن کرونا باهم متحد شده‌اند.

• دانشمندان استرالیایی نیز شروع به تزریق دو واکسن بالقوه به نوعی موش کرده‌اند. این اولین آزمایش پیش بالینی گسترده بر روی حیوانات است، و محققان امیدوارند بتوانند تا آخر ماه آوریل روی انسان نیز آن را آزمایش کنند.

با این حال، هنوز کسی از میزان اثربخشی این واکسن‌ها آگاه نیست.

جزئیات ساخت واکسن ویروس کرونا

در این بخش از مقاله ی واکسن کرونا از مقاله ای در سایت livescience در تاریخ 20 فوریه استفاده کرده ایم. باید گفت که دسترسی به نقشه‌ی ساختاری پروتئین اسپایک ویروس کرونا قدمی مهم برای ساخت واکسن به شمار می‌رود. در این قسمت به سراغ جزئیات عملیاتی ساخت و تولید واکسن کرونا تحت نظر تیم پژوهشی دکتر مک للان خواهیم پرداخت.

همان‌گونه که گفته شد با افزایش آمار افراد مبتلا به این ویروس جدید دانشمندان در تلاش هستند که به داروها و واکسن‌های موثری دست پیدا کنند. گروهی از محققان به ساختار مولکولی پروتئینی اصلی که ویروس از آن برای حمله به سلول‌های انسان استفاده می‌کنند دست پیدا کرده‌اند. آن‌ها امیدوارند که با کشف ساختار این پروتئین درهای زیادی در جهت ساخت واکسن روی آن‌ها گشوده شود.

بر اساس تحقیقات قبلی ویروس‌های کرونا از طریق پروتئین‌های سطحی خود موسوم به پروتئین اسپایک یا گل میخ به سلول‌های دیگر حمله می‌کنند، ولی مشکل این‌جاست که این پروتئین خاص در ویروس‌های کرونای مختلف شکل‌های مختلفی خواهد داشت. در ادامه به خبرهای تحقیقات گروه پژوهشگران در آمریکا خواهیم پرداخت

دکتر مک للان درباره ی واکسن کرونا چه نظری دارد؟

جیسون مک للان(Jason McLellan) محقق اصلی این پژوهش و استاد دانشگاه آستین در ایالت تگزاس آمریکا معتقد است که شناخت ساختار و شکل پروتئین اسپایک در ویروس کووید- ۱۹ یا SARS-Cov-2 به ما کمک می‌کند تا بفهمیم چگونه می‌توان ویروس کرونا  را مورد هدف قرار داد.

در حالی که ویروس کرونا از پروتئین‌های زیادی برای تکثیر و حمله به دیگر سلول‌ها استفاده می‌کند، پروتئین اسپایک اصلی‌ترین پروتئین سطحی ویروس برای اتصال به گیرنده است. گیرنده، پروتئین دیگری بر روی سلول دیگر است که مانند دروازه‌ی ورودی سلول انسانی عمل می‌کند. 

زمانی که پروتئین ویروس به گیرنده‌ی خود در سلول انسانی متصل می‌شود، غشای سطحی ویروس برداشته شده و از این طریق ژنوم ویروس وارد سلول انسانی شده و سلول آلوده می‌شود.

دکتر مک للان می‌گوید:

اگر شما بتوانید جلوی اتصال ویروس را بگیرید، از ورود ژنوم ویروس به درون سلول هم جلوگیری خواهید کرد. اما برای اینکه این پروتئین را هدف قرار دهید، در ابتدا باید بدانید که چه ساختاری دارد.

تحقیقات تیم دکتر مک للان در مورد واکسن کرونا به کجا رسیده است ؟

در ابتدای ماه فوریه میلادی دانشمندان نقشه‌ی ژنی ویروس کرونای جدید را منتشر کردند. با استفاده از این نقشه‌ی زنی دکتر مک للان و همکارانش با همکاری انستیتوی ملی بهداشت آمریکا ، ژن‌های خاصی را که منجر به ایجاد پروتئین اسپایک می‌شود را هم شناسایی کردند.

سپس آن‌ها این اطلاعات ژنی را برای یک کمپانی ارسال کرده و ژن‌های ساخته شده را تحویل گرفتند. سپس گروه تحقیقاتی این گروه از ژن‌ها را در محیط آزمایشگاهی به سلول‌های پستانداران تزریق کرده و این سلول‌ها شروع به تولید پروتئین اسپایک کردند.

بعد با یک روش میکروسکوپی پیشرفته و دقیق به اسم کرایوژنیک الکترون میکروسکوپی  موفق به تهیه‌ی نقشه‌ی ساختاری این پروتئین شدند. این نقشه ساختاری علاوه بر نشان دادن ساختار مولکول، جایگاه هر کدام از اتم‌های سارنده‌ی پروتئین را هم نشان می‌دهد.

استفان مورس (Stephen Morse) استاد بهداشت عمومی دانشگاه کلمبیا که جزئی از گروه تحقیقاتی نبوده، معتقد است که شناخت ساختار به ساخت واکسن و آنتی بادی‌هایی فعال منجر خواهد شد.

این تیم تحقیقاتی ساختار سه بعدی پروتئین اسپایک را بعد از شناسایی برای بسیاری از محققان در سرتاسر جهان ارسال کردند تا واکسن و درمان این ویروس جدید به سرعت شناخته شود. مک للان امیدوار است که نقشه‌ی ساختاری این پروتئین اساس ساخت واکسنی موثر برای این ویروس باشد. 

واکسن ویروس کرونا چگونه عمل خواهد کرد؟

زمانی که مهاجمین خارجی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها به درون بدن وارد می‌شوند، دستگاه ایمنی بدن برای مبارزه با آن‌ها پروتئین‌هایی به نام آنتی بادی تولید می‌کند. این پروتئین‌ها به اجزای خاصی در سطح مهاجم خارجی، موسوم به آنتی ژن متصل می‌شوند. اما تولید آنتی بادی زمان‌بر است. واکسن‌ها آنتی‌ ژنهای ضعیف شده یا مرده هستند که به دستگاه ایمنی آموزش می‌دهند که چگونه قبل از در معرض ویروس قرار گرفتن، آنتی بادی بسازد. 

بر اساس تحقیقات پیشین روی دیگر ویروس‌های کرونا، ملکول‌های پروتئین ویروس مدام دچار جهش و تغییر می‌شوند تا بتوانند یک ساختار پایدارتری داشته باشند. 

مشاهدات گروه مک للان نشان می‌دهد که مولکول در حال حاضر در حالت پایداری قرار دارد و به راحتی می‌توان از آن به عنوان پایه‌ی آنتی ژن واکسن استفاده کرد. در حال حاضر پژوهشگران انستیتوی ملی بهداشت، پروتئین اسپایک را درون بدن حیوانات تزریق کرده‌اند تا ببینند این پروتئین چگونه تولید آنتی بادی‌ها را تحریک خواهد کرد. 

زمان تقریبی برای تولید نهایی واکسن کرونا از نظر دکتر مک للان چقدر است؟

با این همه مک للان معتقد است که تولید نهایی واکسن 18 تا 24 ماه به طول خواهد انجامید. با این همه این مدت زمان در مقایسه با دیگر واکسن‌ها که تولید آن‌ها ممکن بود 10 سال طول بکشد، زمان زیادی نیست. 

در صورتی که سوال، نگرانی و صحبتی در رابطه با ویروس کرونا دارید؛ در بخش پرسش و پاسخ اختصاصی کرونا با ما در میان بگذارید. کارشناسان و پزشکان دکتردکتر آماده پاسخ‌گویی به شما هستند.

منبع:

bbc

medcitynews

livescience