شپش سر چیست؛ علائم و درمان قطعی

شپش سر چیست؟ در یک کلام، شپش حشره موذی و ناخوشایندی است که در موهای بدن جای خوش می‌کند. شپش موجود آزاردهنده‌ای است ولی در عین حال خطرناک نیست و میزان ابتلای به آن در فصل تابستان بیشتر از دیگر فصول می‌شود. ابتلا به آلودگی شپش سر به این معنی نیست که فرد بهداشت فردی را رعایت نکرده یا در محیط آلوده زندگی می‌کند. شپش هیچگونه عفونت باکتریایی یا ویروسی را با خود حمل نمی‌کند. برای پیگیری درمان و رسیدگی به وضعیت موهای درگیر با شپش باید به متخصص پوست و مو مراجعه کنید. در این مقاله از مجله دکتردکتر به بررسی کامل شپش موی سر و روش‌های تشخیص و درمان آن پرداختیم؛ با ما همراه باشید.

شپش سر چیست؟

شپش‌ها حشرات کوچک بدون بالی هستند که در میان موهای سر انسان‌ها زندگی و از خون کف سرشان تغذیه می‌کنند. شپش موی سر مشکل شایعی در میان انسان‌ها به خصوص کودکان است و به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود و انتشار پیدا می‌کند.

شپش به رنگ قهوه‌ای متمایل به زرد  یا تقریبا خاکستری و به اندازه‌ دانه‌های موجود بر روی توت فرنگی است. این حشره ماده چسبنده‌ای را تولید می‌کند که در نهایت باعث چسبیدن تخم شپش به ریشه‌ مو خواهد شد. آیا شپش در تابستان هم وجود دارد؟ بله. در این فصل شیوع بیشتری هم دارد. 

گاهی خلاص‌شدن از دست این حشرات کوچک با دردسرهای فراوانی همراه خواهد بود. نیش شپش می‌تواند کف سر کودکان را دچار خارش کند و گاهی زخم ناشی از این نیش منجر به عفونت خواهد شد. عکس شپش سر را در تصویر زیر می‌بینید. به شپش سر پدیکولوز (Pediculosis) هم می‌گویند. 

فایده شپش چیست؟ گفته می‌شود که در بزاق این حشره، مواد ضدانعقاد وجود دارد و باعث جلوگیری از لختگی خون می‌شود. در نتیجه، مشکلی مانند سکته مغزی رخ نمی‌دهد. بااین‌حال، مشکلات و عوارض ناشی از این حشره موذی بسیار بیشتر از فوایدش است.

انواع شپش در سه دسته تقسیم‌بندی می‌شود:

اینفوگرافی شپش سر

شپش از چه چیزهایی بدش می‌آید؟

سه چیز برای شپش بسیار نامطلوب است:

  • شانه‌زدن تارهای مو که موجب شکستن دست و پایش می‌شود.
  • شامپوهای ضدشپش که آنها را می‌کشند.
  • بیرون رانده‌شدن از مو هم عمر شپش را به پایان می‌رساند.

چرخه زندگی شپش موی سر

شپش سر بعد از چند روز مشخص میشود؟ ۸ تا ۹ روز بعد از تخم‌گذاری شپش ماده سر از تخم بیرون می‌آورد. چیزی که در ابتدا از تخم بیرون می‌آید، نابالغ است و نیمف (nymph) نام دارد. بعد از گذشت ۹ تا ۱۲ روز، نیمف به حشره‌ بالغ تبدیل می‌شود.

شپش سر تا کی ادامه دارد؟  طول عمر شپش چقدر است؟ شپش بالغ ۳ تا ۴ هفته زنده خواهد ماند. چرخه‌ زندگی شپش سر هر سه هفته یک بار تکرار می‌شود. شپش‌ها چندین بار در طول روز از خون کف سر تغذیه می‌کنند و تا دو روز بعد از جداشدن از کف سر می‌توانند زنده بمانند. 

شپش بیرون از سر زنده می‌ماند؟ خیر، این موجود باید در سر باشد و از خون انسان تغذیه کند تا زنده بماند. بنابراین، خارج از سر زیاد دوام نمی‌آورد و در حد یک تا دو روز زنده می‌ماند.

اصلی‌ترین راه ابتلا به شپش سر 

آیا شپش سر پرواز می‌کند؟ شپش موی سر بر کف سر می‌خزد ولی توانایی پریدن یا پروازکردن ندارد. معمولا تماس مستقیم عاملی برای انتقال شپش موی سر است. شیوع آلودگی شپش در میان افراد یک خانواده  یا بین کودکان در مدرسه، کودکستان و زمین بازی بیشتر است. 

تشخیص رشک مرده از زنده

تخم شپش برای رشد باید در نزدیکی کف سر قرار گیرد. تخم‌هایی که در فاصله‌ بیش از ۶ میلی‌متری از کف سر قرار داشته باشند یا زنده نیستند یا خالی‌اند. تخم‌های مشکوک برای بررسی زنده‌بودن احتمالی در زیر میکروسکوپ بررسی می‌شوند. حضور تخم زنده احتمال وجود آلودگی فعال را افزایش خواهد داد.

شپش موی سر بالغ و نیمف آن

شپش سر چه رنگی است؟ درباره‌ شپش موی سر بالغ و نیمف آن باید گفت که شپش بالغ به کوچکی دانه‌ کنجد است و رنگی متمایل به خاکستری یا زرد متمایل به قهوه‌ای دارد. نیمف از نوع بالغ هم کوچک‌تر است و یک یا دو هفته بعد از به عمل‌آمدن تخم‌ها به حالت بالغ تبدیل می‌شود.

شپش روی موی سر

مشکلات شپش سر

اگر کودک مبتلا به شپش سر شروع به خاراندن سر خود کند، می‌تواند زخمی بر روی کف سر به وجود بیاورد. امکان گسترش یک عفونت تازه به راحتی بر اثر زخم کف سر فراهم خواهد بود.

تخم شپش موی سر

شپش از چی بوجود می‌آید؟ از تخم شپش. تخم شپش موی سر نقاط کوچک زردرنگ، قهوه‌ای متمایل به زرد یا قهوه‌ای رنگی هستند که پیش از بیرون‌آمدن شپش از آن‌ها بر روی مو قابل مشاهده‌اند.

تخم‌ها ریشه‌ موها و نزدیک  کف سر را به عنوان محل زندگی انتخاب می‌کنند؛ چرا که درجه حرارت این منطقه برای به عمل آمدن تخم بسیار مناسب است. تخم شپش موی سر اندکی به شوره‌‌ سر شباهت دارد، با این تفاوت که با شانه‌کردن یا تکان دادن سر از مو جدا نمی‌شود. 

مشاهده‌ تخم شپش روی ریشه‌ موی کودک، بسیار شایع‌تر از دیدن شپش موی سر در حال خزیدن است. تخم‌ها یک یا دو هفته بعد از تخم‌گذاری به عمل می‌آیند.

حتی بعد از اینکه تخم‌ها به عمل آمدند، پوسته‌ تخم باقی‌مانده سفید و بی‌رنگ به ریشه‌ مو متصل خواهند ماند. زمانی که مو رشد می‌کند، این پوسته‌ها همراه با موی رشدکرده حرکت می‌کنند و به این ترتیب تشخیص و مشاهده‌ آن‌ها بسیار آسان‌تر خواهد شد. 

راه‌های انتقال شپش سر 

شپش سر به روش‌های زیر از فردی به دیگری منتقل می‌شود:

  • کلاه، شال و روسری مشترک 
  • برس و شانه‌ مو 
  • گیره و تل مو
  • هدفون
  • بالش و متکا 
  • حوله‌ها 
  • روکش مبل و صندلی

اگر لباس‌ها با هم در یک محل نگه‌‌داری شوند، می‌توانند عامل انتقال غیرمستقیم شپش باشند. چه کسانی بیشتر درگیر شپش می‌شوند؟ کودکان. در مدارس و کودکستان‌ها کلاه و شال کودکان در کنار هم آویزان می‌شود و این می‌تواند راهی برای انتقال آلودگی باشد. حیوانات خانگی مانند سگ و گربه نقشی در انتقال و پخش‌کردن آلودگی شپش موی سر ندارند. 

شپش موی سر

علائم شپش سر

فرد مبتلا ممکن است متوجه‌ آلودگی شپش موی سر نشود. با این‌حال، علائم شپش سر در زنان و مردان مشابه است و به شرح زیر:

  • خارش؛ خارش کف سر، گردن و اطراف گوش‌ها از اصلی‌ترین علائم شپش موی سر هستند. خارش در واقع واکنشی آلرژیک به وجود حشره‌ شپش با نام علمی louse saliva است. اگر فرد برای اولین بار است که به این آلودگی مبتلا می‌شود، ممکن است که از ۲تا ۶ هفته بعد از شروع آلودگی بر روی سر خود احساس خارش نداشته باشد. 
  • وجود حشره بر روی کف سر؛ شپش با چشم غیرمسلح دیده می‌شود، ولی از آن‌جایی که بسیار کوچک و ریز است، از نور می‌گریزد و سریع حرکت می‌کند، تشخیص آن بسیار دشوار خواهد بود. 
  • وجود تخم حشره بر روی ریشه‌ی مو؛ تخم‌های این حشره به ریشه‌ مو می‌چسبند. تشخیص تخم‌ها به دلیل اینکه بسیار کوچک هستند، دشوار است. تشخیص تخم‌ها در اطراف گوش‌ها و خط موی موجود در گردن آسان‌تر از سایر مناطق است. تخم‌های خالی به مراتب آسان‌تر تشخیص داده می‌شوند زیرا این تخم‌های خالی کم‌رنگ‌ترند و دور از کف سر قرار دارند. با این همه اگر تخم شپش بر روی کف سر مشاهده شد، لزوما نمی‌توان گفت که فرد آلوده شده است.
  • خراشیدگی؛ زمانی که شپش موی سر اقدام به خوردن خون می‌کند، نیش آن موجب خراشیدگی و خارش می‌شود. در واقع پوست سر به بزاق دهانی حشره با خارش واکنش نشان می‌دهد. اما در عین حال خارش کف سر بلافاصله آغاز نمی‌شود، خارش کف سر در کودکان مختلف به درجه‌ حساسیت آن‌ها به شپش بستگی دارد.
  • برآمدگی‌های کوچک قرمز رنگ ناشی از خراشیدگی؛ برخی از کودکان در نتیجه‌ی خراشیدگی با جوش‌های آزاردهنده‌ای رو‌به‌رو خواهند شد. اگر این جوش‌ها را به شدت بخارانند، حتی منجر به عفونت باکتریایی هم خواهد شد. اطراف گردن، قسمت جلویی و پشتی آن را به دقت از جهت وجود احتمالی گره‌های تحریک‌پذیر قرمز رنگی که دارای سطحی ترک خورده یا آبدار هستند، بررسی و در صورت وجود آن‌ها به پزشک مراجعه کنید. 

در برخی از کودکان هفته‌ها بعد از حضور شپش، کف سر دچار خارش می‌شود. خارش کف سر برای کودکان بسیار آزاردهنده است و لحظات سختی را تجربه خواهند کرد. 

تشخیص شپش موی 

از کجا بفهمیم شپش داریم؟ راه تشخیص استاندارد برای آلودگی شپش  سر فعال در واقع تشخیص وجود نیمف زنده (تخم شپش، شفیره) یا یک شپش موی سر بالغ زنده است.

توصیه می‌شود که موی سر خیس که با نرم‌کننده‌ مو سر مرطوب شده را برای وجود این عوامل جستجو کنید. پزشک برای تشخیص به کمک یک شانه‌ مناسب از سر تا انتهای ساقه‌ مو را شانه خواهد کرد. اگر نیمف یا شپش موی سر بالغ زنده‌ای یافت نشود، پزشک معاینه را در دومین ویزیت هم ادامه خواهد داد.

درمان شپش موی سر 

پزشک معالج برای کشتن شپش‌های سر و تخم‌های آن داروهای بدون نسخه را توصیه می‌کند. این داروها شاید نتوانند تخم‌های تازه را از بین ببرند. لازم است که برای از بین‌بردن نیمف‌ها بعد از سر از تخم درآوردن و پیش از بالغ‌شدن روش‌های درمانی دیگری را به کار گرفت. 

برخی از پژوهش‌ها توصیه می‌کنند که درمان دوباره ۹ روز بعد از دوره اول درمان انجام شود. لازم است، پزشک معالج در مورد دوره‌ درمان توصیه‌های مورد نیاز را به بیمار داشته باشد. به عکس شپش در سر زنان در تصویر زیر دقت کنید:

شپش سر

داروهای بدون نسخه برای درمان شپش موی سر

داروی شپش سر چیست؟ داروهای بدون نسخه (OTC medications) بر پایه‌ی پریترین (pyrethrin) هستند، این ماده‌ی شیمیایی از گل داوودی (chrysanthemum flower) گرفته شده و حاوی مواد سمی برای از بین‌بردن شپش موی سر است.

بررسی کف سر کودک برای وجود احتمالی شپش که انجام شد از این روند برای درمان پیش بروید:

  • قبل از اینکه از این درمان‌ها استفاده کنید؛ موی کودک مبتلا را با شامپوی فاقد مواد نرم‌کننده بشویید.
  • آبکشی‌کردن مو با سرکه‌ سفید قبل از شستن مو به حل‌کردن چسبی کمک می‌کند که تخم‌ها را به ریشه‌ مو متصل نگه می‌دارد. دستورالعمل درج‌شده روی هر دارو را با دقت مطالعه کنید تا بدانید که هر دارو چقدر باید روی سر باقی بماند.
  • بعد از آن باید سر با آب گرم آبکشی شود. 

داروهای بدون نسخه عبارت‌اند از:

  • پرمترین (Permethrin): پرمترین نوعی ماده‌ ساخته‌شده از پریترین است. عوارض جانبی این دارو شامل قرمزی و خارش کف سر است.
  • پریترین (Pyrethrin with additives) به همراه مواد افزودنی: مواد افزودنی به منظور بهبود سمی‌بودن ماده‌ اصلی به آن اضافه می‌شوند. عوارض جانبی این دارو قرمزی و خارش کف سر است. اگر کودک به گل داوودی یا گیاه کهنه واش (ragweed) حساسیت داشته باشد، نباید از این دارو استفاده کرد. 

داروی تجویزی برای درمان شپش موی سر

در برخی از مناطق جغرافیایی، شپش موی سر به داروهای بدون نسخه مقاومت نشان می‌دهد. از طرفی دیگر این دسته از داروها به دلیل استفاده‌ نادرست ممکن است، منجر به نتیجه‌ مورد نظر نشوند. اگر این داروها مرتب و در فواصل زمانی مناسب به کار گرفته نشوند، نتیجه‌ مورد نظر به دست نخواهد آمد. 

در صورتی که از داروهای بدون نسخه نتیجه نگرفتید؛ پزشک احتمالا این داروها را تجویز خواهد کرد:

  • بنزیل الکل (Benzyl alcohol): این دارو برای شپش موی سر سمی نیست، ولی با محروم‌کردن آن‌ها از اکسیژن باعث مرگشان خواهد شد. عوارض جانبی این دارو قرمزی و خارش کف سر است. زمانی که از این دارو برای ضدعفونی کردن تجهیزات پزشکی استفاده کردند، دیده شد که تشنج و دیگر واکنش‌های شدید در نوزادان افزایش پیدا می‌کند. پس استفاده از بنزیل الکل برای درمان شپش در سر کودکان زیر ۶ ماه توصیه نمی‌شود. 
  • ایور مکتین (Ivermectin): این دارو برای استفاده در کودکان ۶ ماه یا بالاتر مناسب است. این دارو ابتدا بر روی مو خشک زده و بعد از ۱۰ دقیقه آبکشی می‌شود.
  • اسپینوساد (Spinosad): اسپینوساد برای استفاده در کودکان ۶ ماه یا بالاتر مناسب است. این دارو ابتدا بر روی مو خشک زده و بعد از ۱۰ دقیقه آبکشی می‌شود. این دارو قادر به کشتن شپش‌ها و تخم‌های آن‌ها است و معمولا نیازی هم به تکرار درمان وجود ندارد.
  • مالاتیون (Malathion): این دارو برای استفاده در کودکان ۶ ماه یا بالاتر مناسب است. مالاتیون ابتدا بر روی مو خشک زده و بعد از هشت تا دوازده دقیقه آبکشی می‌شود. در ترکیبات این دارو الکل وجود دارد، بنابراین موی آغشته به آن نباید در معرض سشوار  یا شعله‌های آتش قرار بگیرد.
  • لیندان (Lindane): این شامپو عوارض جانبی شدیدی همچون تشنج را به همراه دارد و تنها زمانی مصرف می‌شود که باقی روش‌های درمانی با شکست مواجه شده باشند. از این دارو نباید در کودکان استفاده شود. سازمان غذا و داروی آمریکا مصرف این دارو را برای افراد زیر ۵۰ کیلو، زنان باردار و شیرده، افرادی با سابقه‌ تشنج و افراد مبتلا به عفونت HIV  منع کرده است.

درمان خانگی شپش سر

از موارد زیر برای درمان خانگی شپش موی سر استفاده می‌شود:

  • روغن انیسون؛ روغن انیسون ممکن است شپش را بپوشاند و خفه کند.
  • روغن زیتون؛ روغن زیتون فواید مشابهی با روغن انیسون دارد، به طور بالقوه شپش را خفه و از بازگشت آن جلوگیری می‌کند.
  • درمان شپش سر با سرکه؛ لیزشدن شپش در اثر وجود سرکه با ساختار اسیدی می‌تواند به از بین‌بردنش کمک کند.
     رفع شپش با لیموترش؛ لیموترش خاصیت اسیدی دارد و می‌تواند شپش را بکشد.
  • روغن نارگیل. 
  • روغن درخت چای.
  • ژله نفتی. 
  • سس مایونز.
  • از بین بردن شپش با حنا.

از دستگاه شپش‌گیر هم برای کشتن این موجودات ناخوانده روی سر استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها دیگر باعث آزار پوست نمی‌شوند و می‌توانند اثرگذار باشند. درمان شپش سر با صابون گوگرد هم ممکن است چون باعث کشته‌شدن حشرات می‌شود و زخم‌های سر را التیام می‌دهد. دقت کنید که شاید این ماده برای بدنتان ضرر داشته باشد و خودسرانه دست به مصرفش نزنید.

باورهای غلط درباره شپش سر

به هر توصیه‌ای در زمینه درمان خانگی شپش دقت نکنید. برای مثال، درمان شپش با نوشابه مقدور نیست. این توصیه اشتباه است چون نوشابه قند زیادی دارد و به‌جای رفع مشکل می‌تواند به آن دامن هم بزند و بدترش کند. 

درمان فوری شپش در یک شب ممکن است؟ خیر. هیچ روشی برای کشتن فوری شپش‌ها یافت نشده است، البته ترکیب روغن درخت چای و اسطوخودوس در روغن‌های گیاهی برای درمان سریع شپش موثر و کارآمد هستند.

پیشگیری از شپش سر 

امکان جلوگیری از انتشار شپش موی سر در کودکان مهدکودک‌ها و مدارس به دلیل تماس و نزدیکی بیش از حد وجود ندارد. از طرفی حتی امکان دارد که با مواردی که در بالا گفته شد، افراد به صورت غیرمستقیم هم به این عارضه دچار شوند. 

باید به کودکان یاد بدهید که لباس‌های خود را بر روی لباس‌های دیگران آویزان نکنند و از چوب لباسی مخصوص خود استفاده کنند. از طرفی کودک نباید از حوله، شانه، روسری و کلاه دیگر افراد استفاده کند. نگرانی از ابتلای احتمالی به این عارضه دلیل خوبی برای منع کودک برای شرکت در فعالیت‌های اجتماعی نیست. 

شانه شپش سر

راه های جلوگیری از بازگشت شپش سر

بعد از بهبود شپش سر باید به روش‌های جلوگیری از بازگشت آن مسلط شوید. این موارد را امتحان کنید:

  • وسایلتان را بشویید و ضدعفونی کنید.
  • برخی از وسایل مانند شانه و برس را در آب داغ بگذارید یا دور بیاندازید.
  • وسایلی را که نمی‌توانید بشویید، در کیسه‌ای بگذارید که هوا به آن راه ندارد. 
  • اگر جاروبرقی کشیده‌اید، کیسه آن را عوض کنید تا تخم شپش‌های قبلی در آن جای خوش نکنند. به تخلیه جاروبرقی و شپش دقت کنید.

عوارض شپش سر 

بروز شپش روی پوست سر و بین موها می‌تواند عوارضی به همراه بیاورد:

  • عفونت پوست: خاراندن مکرر می‌تواند باعث آسیب و خراش در پوست می‌شود و بدن را در برابر عفونت آسیب‌پذیر می‌کند.
  • کمبود آهن: از آنجایی که شپش از خون انسان تغذیه می‌کند، آلودگی شدید و مزمن می‌تواند منجر به از دست‌دادن خون و کم‌خونی ناشی از فقر آهن شود.

شپش سر باعث ریزش مو می‌شود؟ بله، این حشره می‌تواند پوست سر و فولیکول‌های مو را تخریب و آسیب‌پذیر کند. در چنین شرایطی ریزش موها دور از ذهن نخواهد بود. رابطه شپش و ریزش مو می‌تواند مستقیم باشد.

چه کسانی بیشتر به شپش موی سر مبتلا می‌شوند؟

از آن‌جایی که تماس مستقیم سر به سر یکی از عوامل اصلی انتقال آلودگی شپش است؛ خطر ابتلای کودکانی که با هم به مدرسه می‌روند  یا در زمین بازی مشغول بازی‌های گروهی هستند، بیشتر است. در آمریکا کودکان در سنین پیش دبستانی بیش از کودکان سنین راهنمایی به این عارضه مبتلا می‌شوند. 

بررسی سر کودک برای وجود شپش

پشت گوش‌ها و اطراف پس گردن را برای وجود احتمالی شپش موی سر و تخم‌های آن به دقت بررسی کنید. وجود این حشره بر روی مژه‌ چشم‌ها و ابرو بسیار نادر است. از آن‌جایی که تعداد نیمف‌ها و شپش موی سر بالغ زیاد نیست و سرعت حرکت آن‌ها زیاد است، مشاهده‌‌شان بسیار سخت است.

ریشه‌ موها در نزدیکی کف سر در مکانی است که تخم شپش به آن می‌چسبد، پس این نقاط را به دقت بررسی کنید.  همانگونه که گفته شد، تخم شپش موی سر اندکی به شوره‌‌ سر شباهت دارد، با این تفاوت که با شانه‌کردن یا تکان دادن سر از مو جدا نمی‌شود. برای بررسی دقیق‌تر کف سر می‌توانید از ذره‌بین یا نور چراغ قوه استفاده کنید. 

بهترین راه برای بررسی موها، استفاده از شانه‌ای با دندانه‌های ظریف بر روی موی خیس است. بعد از اینکه با مایع نرم‌کننده به خوبی مو را مرطوب کردید، موهای ناحیه‌ی کوچکی از سر را شانه کنید و به دنبال شپش موی سر  یا تخم آن بر روی دندانه‌های شانه باشید. می‌توانید شانه را با یک دستمال یا حوله تمیز کنید و به این ترتیب تشخیص شپش احتمالی هم آسان‌تر خواهد شد. 

اگر کودک شما سر خود را به شدت می‌خاراند ولی شما روی سر کودک شپش مشاهده نمی‌کنید، برای بررسی دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید. 

شپش سر

شپش سر زن باردار

در دوران بارداری، درمان انتخابی برای رفع شپش پرمترین ۵درصد است. اطلاعات کمتری برای بهره‌بردن از بنزیل بنزوات برای درمان در بارداری وجود دارد. در دوران بارداری برای مصرف هر دارویی باید با پزشک معالجتان مشورت کنید.

شپش سر نوزاد

امکان رشد شپش روی سر نوزاد هم وجود دارد. پوست سر کودک خود را با نور روشن بررسی و در صورت لزوم از ذره‌بین استفاده کنید. اگر شپش پیدا کردید، این دستورالعمل ها را دنبال کنید:

  • لوسیون پرمترین بدون نسخه 1% (Nix) را می‌توان در سنین ۲ ماه به بالا استفاده کرد.
  • لوسیون ایورمکتین (Sklice) برای سنین۶  ماه و بالاتر استفاده می‌شود.

ذقت کنید که پوست و موی نوزاد بسیار حساس است و باید حتما درباره مصرف هر لوسیون و دارویی برای او از پزشک مشورت بگیرید.

برای درمان شپش موی سر چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر خود و یا فرزند شما مشکوک به آلودگی شپش موی سر هستید؛ قبل از شروع درمان شپش موی سر به پزشک مراجعه کنید. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از کودکان در صورتی که به آلودگی فعال مبتلا نشده باشند، تنها با مصرف داروهای بدون نسخه  یا با روش‌های خانگی درمان شپش موی سر به سرعت درمان می‌شوند.

مواردی که غالبا با شپش موی سر اشتباه گرفته می‌شوند، عبارت‌اند از:

  • تخم مرده و خالی ناشی از آلودگی قبلی به شپش موی سر 
  • بقایای مواد استفاده شده به عنوان شوینده و یا حالت‌دهنده‌ مو 
  • دیگر حشرات کوچکی که در مو یافت می‌شوند
  • بافت موی مرده بر روی ریشه‌ مو
  • بافت خراشیده شده و آلوده 
  • شوره‌ سر 

از بین بردن شپش

شپش درمان‌پذیر است؛ فقط باید صبر و دقت به‌خرج بدهید

برای درمان شپش سر از داروهای بدون نسخه و یا داروهای تجویزی استفاده می‌شود. برای اینکه شپش سر به خوبی از بین برود و این حشره‌ها و تخم‌های تولید شده توسط آن‌ها از کف سر جدا شوند؛ باید دستورالعمل‌های درمانی به خوبی رعایت و انجام شوند.

مجموعه‌ای از درمان‌های خانگی برای رهایی از آلودگی شپش سر هم وجود دارد که تاکنون شواهدی علمی مبنی بر موثر بودن آنها به‌دست نیامده است.

وجود شپش موی سر در افراد نشان‌دهنده‌ فقدان رعایت بهداشت فردی نیست. شپش برای ادامه‌ حیات خود نیاز به خون دارد و این خون را هم از فرد تمیز و هم از فرد کثیف می‌تواند دریافت کند. زمانی که فرد متوجه‌ وجود شپش موی سر می‌شود؛ بهتر است که بلافاصله و پیش از پخش شدن و انتقال آن به فرد دیگر بلافاصله آن را درمان کند.

برای مراجعه به متخصصان مختلف می‌توانید از سیستم دکتردکتر برای دریافت نوبت استفاده کنید. با نوبت دهی اینترنتی این سایت، بی‌معطلی به متخصص مربوط متصل می‌شوید و وقت ملاقات با او را تعیین می‌کنید.

اگر درباره شپش سر پرسش دیگری هم ذهنتان را درگیر کرده است، از ما بپرسید تا به شما در رسیدن به پاسخ کمک کنیم. 

منابع: 

mayoclinic

kidshealth.org

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شماست و به منزله تجویز پزشکی نیست.
ممکن است شما دوست داشته باشید
367 نظرات
  1. ش س می گوید

    سلام من ۶ ماهه درگیر شپشم البته ۳ ماهه فهمیدم تمام موهای سرم داره میریزه همچنین مژه ها و ابروها…سرم میخاره جوش تو سرم داره و ریزش مو شدید…فقط مشکلی که هست اینه که من تو سرم رشک یا حشره دیده نمیشه ولی همه علایم رو دارم و یک روز صبح یه حشره بالغ بزرگ رو پوست بدنم بود که بردم آزمایشگاه شپش بود…خسته شدم شامپو ها و درمان های خانگی رو امتحان کردم قطره کیمیا هم زدم …افسردگی شدید گرفتم حاضرم هر چقدر بشه هزینه کنم فقط خلاص شم
    کسی میتونه کمکم کنه

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام عزیزم
      با توجه به شرح حالی که دادین تشخیص شپش مبهم هست و جهت معاینه توصیه میکنم به متخصص پوست مراجعه کنید

  2. نازنین افشار می گوید

    سلام خسته نباشید،چند روز پسر ۵سالم سرشو میخاروند نگاکردم چنتا تخم شپش دیدم ولی خود شپشو ندیدم سریع بردم موهاشو کوتاه کردم بعدم براش شامپو لیندان زدم؛ بعد از شامپو دائم سرشو نگامیکنم چنتا تخم بود در آوردم ولی دیگه چیزی نمبینم اما بازم سرشو میخارونه چیکار کنم؟ واینکه خودم هیچ علائمی ندارم لازمه شامپو بزنم؟

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      خاروندن سر ممکن تا مدتی طول بکشه
      اگر تخم شپش و شپش ندارین لازم نیست

    2. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      از محلول دایلیس برای شستشو استفاده کنید
      به مرکز بهداشت مراجعه کنید تا هم خودتون و هم پسرتون رو بررسی کنن

  3. ناشناس می گوید

    سلام من حدود یک ماه پیش شپش گرفتم رفتم سالن پوست و مو خوب شدم یه محلول دادن بهم گفتن با نرم کننده قاطی کنم هربار میرم حموم بزنم و با شونه دندونه ریز شونه کنم که دوباره مبتلا نشم الان یه چیزای سفید توی سرم هست دست میکشم میرن گفتم شوره ست شامپو شوره زدم ولی هنوز خوب نشده با اینکه هربار از اون محلول میزنم به سرم و اون دونه های سفید وقتی دست میکشم میرن ولی سرم میخاره و حس میکنم یه چیزی روی سرم راه میره بیشتر توی یک سمت تقریبا 4 سانت بالای گوشم و سمت راستم هست . نمیدونم بخاطر شوره ست یا شپش گرفتم

  4. Negah می گوید

    سلام ،مهمان داشتیم که متوجه شدم بچه هاشون شپش دارن ،تو اتاق جدا میخوابیدن تموم جلد بالش ها و تشک هارو شستم و بعد آفتاب خوردن برداشتم ،پتو هایی که استفاده کردن گذاشتم آفتاب و کامل خونه رو دوبار جارو زدم ،اما الان ۱۰ روز از رفتنشون میگذره و من هر روز موهامو میدم امسرم چک میکنه وتا الان چیزی نبوده اما همش حس میکنم چیزی تو موهامه و استرس دارم که یه وقت منم مبتلا شده باشم لطفا راهنمایی کنید

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      استرس نداشته باشین
      یک هفته دیگه مجدد چک کنین
      اسپری درمین برای ضدعفونی منزل استفاده کنید

  5. سارا می گوید

    سلام، من الان چند ماهه درگیر شپش شدم چند بار از پرمترین استفاده کردم و دقیقا طبق دستورش پیش رفتم ولی اصلا هیچ تاثیری نکرد. الان هم سه دور لوسیون دایلیس استفاده کردیم همزمان خودم و اعضای خانواده. (البته اونا شپش نگرفتن و محض اطمینان سر اونارو هم لوسیون زدم)
    ولی لوسیون هم هیچ فایده ای نکرده و همچنان همش حس میکنم یه چیزایی رو سر و صورت و گردنم راه میرن. موهامو هم رفتم پسرونه زدم وبا سرکه هم دوبار شستم. خونه رو هم مرتب جارو میکشم و لباسامو هم همه جوشوندم ولی باز نمیرن اصلا تمرکز ندارم خسته شدم واقعا. من جایی هم نمیرم و باکسی هم رفت و اومد ندارم اخه. دیگه موندم چیکار کنم. بنظرتون شامپوی قوی تر چی استفاده کنم که کلا هرچی تخم شپشه نابود شه؟ برام مهم نیس دیگه موهامم خراب شه، فقط تموم شه این لعنتی.

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      محلول نولایس
      اسپری درمین برای ضدعفونی منزل

    2. Samira می گوید

      سلام دوست عزیز
      ماهم درگیر این قضیه شدیم اما توجه داشته باشید که شامپو تنها کافی نیست . ما شامپو نلا را استفاده کردیم که یک روغن هم باهاش هست . دستور بیشتر شامپوها این که مثلاً این هفته یکبار بزنید هفته بعد هم یکبار دیگر تکرار کنید .اما چیزی که مهم اینکه ما بین این دو نوبت شامپو نباید مو را رها کرد. باید تا نوبت شامپو بعدی هر روز روغن زیتون یا روغن نارگیل را به موهاتون بزنید ویکساعت پلاستیک بپوشید و بعد با شانه دندونه خیلی ریز موهاتون صاف کنید ،بهتر هست که کسی براتون صاف کنه تا بتونه همه قسمت ها را صاف کنه. وبعدش برید حمام وسرتون را با شامپو معمولی بشورید . این کار را هر روز یک هفته یا دو هفته انجام بدهید . تمام تخم ها و زنده ها از بین میره‌. تنها چیزی که باعث نابودی اینها میشه . روغن هست.اینکار را انجام بدهید و مطمئن باشید دیگه هیچ آثاری از تخم و زنده اش نمی‌مونه.

      1. ناشناس می گوید

        سلام من از اردیبهشت ماه همین امسال از یکی دوستانم مبتلا شدم و تا یک ماه پیش یعنی در ماه درمان شدم من هم موهام تا زیر کمرم بود ولی مجبور شدم پسرونه کوتاه کنم و ماه آبان کوتاه کردم خودرو مرتب جارو میزدم هر هفته با شامپو و سرکه میشستم و اینکه خیلی کارا کردم همه لباس هامو ملافه ها همرو شستم اما فایده نداشت تا اینکه یکی از شامپو هارو کامل همشو روی سرم حالی کردم و تا یه ساعت گذاشتم بمونه بعدش هم شستم و مامانم با شونه برام میکشیدشون بیرون و من دیگه خوب شدم

        شماهم کامل خالی کنید و یه ساعت بگذارید بمونه تا خوب شوید.البته بابد همه چیز هایی که مصرف می‌کردید را با آب جوش بشورید

  6. حسین می گوید

    سلام من یه چیز رو موهام بود مثل عنکببوت قبل این قضیه خوارش نداشتم ولی از اون روز خوارش پیدا کردم سرمو میخوارونم پوسته پوسته میشه پیش دکترم رفتم دوتا دارو داد زدم ولی خوب نشدم یه چند وقت استفاده کردم موهام بلند بود الان با ماشین از صفر زدم ولی چیزی توشون نبود غیر از شوره وقبلش یچیزای به موهام چسبیده بود وقتی میکشیدشون بالا در میشدن موهابرادرمو وقتی زدم دیدم پشت سرش ازاینا هست ولی چیزی مثل شپش ندیدم نمیدونم باید چکار کنم نمی خوام اگه داشته باشم به کسی بدم از پدر مادرم میترسم خواهاشا کمک کنید

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      شما که موهاتون رو تراشیدین دیگه نگران نباشین

  7. ناشناس می گوید

    سلام وقتی موها رو از ساقه که وصل هست
    در میاوردم میبینم تخم شپش نیست اون چیه برا مو آسیب میزنه؟

    1. سعیده ابوالفتحی می گوید

      سلام موهای دخترم شپش گرفتن لطفا راهنمایی کنید خییبیییلی میترسمو استرس دارم حالم برا دخترم خرابه

      1. مشاور سلامتی می گوید

        سلام عزیز
        ناراحتی نداره
        شایع هست
        از محلول دای لیس طبق بروشور استفاده کنید

  8. سوگل می گوید

    سلام
    من ۱۵ روز پیش متوجه شپش توی سر پسر و دخترم و خودم شدم از همون روز شامپو استفاده کردم و همه لباس و ملحفه ها رو شستم و بقیه رو به مدت دو هفته قرنتینه کردم و دست نزدیم روز هفتم و دهم هم شامپو استفاده کردم دیگه زنده ندیدم همه تخم ها رو هم با دست درآوردم ولی برای خودم نم دونم چکار کنم کسی نیست برا نگاه کنه البته مدام مو هام رو شانه میکنم به نظرتون اگه تخم تو موهام باشه امکان داره زنده باشه؟و اگه تخم مرده توی موی سر باشه و در نیاد باعث چی میشه

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      به پایگاه بهداشت محل سکونتتون مراجعه کنید ، مراقب های سلامت نگاه میکنن

  9. زینب می گوید

    سلام من همین امروز با جاریم نشسته بودیم دخترم بغل جاریم صدا کرد گفت تو سر مائده دختر رشک هست گفتم نه بابا دیگه خوب نگاه کردیم جاریم بلد خدا پدر مادرش بیامرز نشسته دونه دونه یه چیزای ریز گرد قهوه‌ای بعضی سفید دم داشت به ساقه مو سرش چسبیده جدا کردیم دیگه چیزی توسرش نمی بینم ولی کم پس گردن چند تا بود واطراف گوش از فرق سر به پایین چند بود پنج دونه کشتیم صدا داد وسط دوتا شصت گذاشتیم بعد اومد سرکه با آب ولرم زدم توسرش ولی چیزی نیست امکان داره باشه ما نبین یا یه مدت دوباره باشه تو خدا راهنماییم کنیم جاریم میگه شپش بالغ توسرش بود این تخم ها به وجود اومد شاید الان تو بالش رفته شاید جاهای دیگه …..دارم دیونه میشم

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      از محلول دای لیس طبق بروشور استفاده کنید

  10. nadia می گوید

    سلام من چند ماه پیش سرم شپش گرفته بود رفتم دکتر و کامل خوب شدم. الان چند روزه سرم میخاره ولی هیچی نیست تخم داره ولی خالی ان. یعنی چیزی نیست داخلشون. موهام چربه شامپو اوه میزدم الان عوض کردم شامپو رو میشه از اون باشه. یا بخاطر اون تخم هاس؟ موهامم خیلی بلنده نمیشه در بیارمشون. خیلی میترسم.

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      با شامپو کتوکونازول استحمام کنین
      تخم ها حتی اگر خالی باید کاملا خارج شوند

  11. ندا می گوید

    سلام وقت بخیر
    آیا گرما میتونه باعث شپش بشه؟
    چون من تماس مستقیم سر با کسی نداشتم فقط تو ماشین پیش چند نفر نشستم و بعد فهمیدم شپش دارم با اینکه حمام هم هر روز میرم ولی خب چون تو منطقه گرمسیر زندگی میکنم سرم زیاد عرق میکنه

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      تعریق و گرما محیط را مستعد شپش میکند

  12. ریهام می گوید

    سلام خسته نباشید من دخترم از بچگی همیشه شپش میگیره با اینکه همیشه حمامش میدم وتمیزه انواع داروها رو برا موهاش زدم ی مدت تمییز میشه بعد دوباره میگیره ۶ساله هستش نمیدونم دیگه چکار کنم لطفا راهنماییم کنید

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      بقیه اعضای خانواده و افرادی که باهاشون رفت و آند دارین باید بررسی و درمان شن
      احتمالا کسی ناقل هست که شما نمیدونین

  13. ناشناس می گوید

    سلام من خیلی وقته سرم پوسته میده و من تازه حموم رفتم و هیچ پوسته ای وجود ندارد ولی اخیراً چند تا چیز ریز که شبیه پوسته نیستن و هیچ حرکتی نمیکنن رو روی روکش بالشم مشاهده میکنم و هرچی هم با دقت بررسی میکنم اصلا شبیه حشره نیست و رنگش هم تماما سفیده و زرده متمایل به قهوه ای یا خاکستری نیست تماماً سفیده و هیچ حرکتی هم نمیکنه و من اخیرا بعضی وقت ها احساس می کنم ی چیزی تو سرم حرکت می‌کنه بعضی وقت ها هم پوست سرم خارش پیدا می‌کنه و تا حالا روی سرم حشره ای هم پیدا نکردم و لابه لای سرم هم چیزی ندیدم بنظر شما دلیلش چی می‌تونه باشه؟؟
    درضمن بدنم هم زیاد میخاره

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      ممکن شپش باشه
      به پایگاه بهداشت محل سکوننتون جهت بررسی مراجعه کنید

  14. لیلا رضازاده می گوید

    سلام وقتتون بخیر چند هفته بود سرمو به شدت میخواروندم هی دقت میکردم چیزی نمیدیدم دیروز متوجه شدم که شپش دارم هم تخمشو پیدا کردم هم زندشو در ضمن تقریبا دوسال پیش هم اینطوری شدم شامپو ودرمانهای خانگی استفاده کردم ولی برطرف نشد مجبور شدم از ته تراشیدم تا اینکه برطرف شد ولی الان بازم دارم، بخدا دارم روانی میشم چیکار کنم نمیخوام بازم موهامو بتراشم رشدش خیلی کنده چیکار کنم تورو خدا راهنماییم کنید.

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      محلول نئولایس یا دایلیس از دارو خانه بگیرین و طبق دستور بروشور استفاده کنید
      با شانه فلزی مخصوص شپش که از داروخانه تهیه می کنید تمام سر را شانه کرده و سعی کنید تمام تخم هایش را از سر خارج کنید و تمام محیط را جارو برقی بزنید حتی زیر فرش ها
      تمام لباس ها و وسایل شخصی مثل بالش،ملافه،پتو و … را بشویید و در آفتاب خشک کنید و وسایلی که قادر به شستشوی آنها نیستید باید در کیسه زباله دربسته به مدت دو هفته قرار گیرند

  15. مرضیه صیدی می گوید

    سلام خسته نباشید خانم دکتر راستش سرم خیلی خارش داره موهامو شانه کردم دیدم یه چیزی قهوی کم رنگ از موهام می افته توی حمام ایا ممکنه سپش باشه تا حالا هم سپش ندیدم دخترمم ۷سالشه اونم میگه سرم میخواره چیکار کنم

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      محلول نئولایس یا دایلیس از دارو خانه بگیرین و طبق دستور بروشور استفاده کنید
      با شانه فلزی مخصوص شپش که از داروخانه تهیه می کنید تمام سر را شانه کرده و سعی کنید تمام تخم هایش را از سر خارج کنید و تمام محیط را جارو برقی بزنید حتی زیر فرش ها
      تمام لباس ها و وسایل شخصی مثل بالش،ملافه،پتو و … را بشویید و در آفتاب خشک کنید و وسایلی که قادر به شستشوی آنها نیستید باید در کیسه زباله دربسته به مدت دو هفته قرار گیرند

  16. لیلا می گوید

    سلام وقت بخیر من ازدو هفته پیش متوجه شدم که سرم شپش داره مراجعه به پزشک کردم شامپو نیلا تجویز کرد اما بعد از استفاده روزانه ازاین شامپو امروز متوجه بدتر شدن اوصاع شدم لطفا راهنمایی کنید

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      از شامپو پرمترین یا محلول دایلیس طبق بروشور استفاده کنید

  17. ناشناس می گوید

    سلام خسته نباشید حدود ۱ ماه پیش یکی شپش دیدم موهای دخترم ولی دیگه خبری نیست ولی تخم مرده داره هرچی دقت میکنم تخماش زنده باشن یا مرده همه مرده هست ولی یکسر میخوارون سرشو من خسته شدم از دست خاروندنش از تح ناخن میخوارونه چکار کنم

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      از محلول دایلیس طبق بزوشور براش استفاده کنید

  18. . می گوید

    سلام دختر من ۱۲ سالشه موهاش میخاره و من چیز سفیدی ندیدم بدنش هم میخاره شپش ایا یا نه؟

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      اگه خارش بدن هم داره معابنه لازمه

  19. سلام. من امروز موهامو شونه کردم حشرات سیاه ریز رو شونه دیدم به نظرتون چیه. لطفا راهنمایی بفرمایید. می گوید

    شوره سر

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      احتمالا شپش هست، به مرکز بهداشت محل سکونتتون مراجعه کنید تا معاینه شه دقیق

  20. ناشناس می گوید

    با عرض سلام
    دخترم چهار ماهه است و متوجه شدم روی سرش تخمک شپش است چی کار کنم ممنون میشم

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      با توجه به سنش به مرکز بهداشت محل سکونتتون مراجعه کنید

  21. حسینی می گوید

    سلام سر دخترم دوتا شپش پیدا کردم بعد دوروز نشستم تخم هاشو از کف سرش جدا کردم الان تو سرش رشک پیدا نمیکنم من خودمم دوتا پیدا کردم شپش دیگ کار های مخصوص رو انجام دادم ولی الان نمیدونم تو سرم رشک هست یانه؟؟؟؟شامپو لیندان رشک رو از بین میبره؟؟؟؟در ضمن کسی نیس ببینه موهامو

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      از شامپو پرمترین استفاده کنین طبق بروشور

      1. K می گوید

        سلام من اوایل مهر شپش گرفتم ولی چندتا دارو زدم به سرم خوب شدم قبلا وقتی شپش داشتم وقتی سرمو میخاروندم زیر سرم یه چیزای سیاه رنگی بود ولی الان وقتی میخارونم چیزی جز شوره زیر ناخونام نیست
        حالا عم وقتی خواهرم موهامو چک میکنه یه تخم های سفید رنگی چسبیده به موهام یعنی اینا شپشه؟

        1. مشاور سلامتی می گوید

          سلام
          میتواند رشک باشد
          به پایگاه بهداشت محل سکونتتون مراجعه کنید جهت معاینه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

دریافت نوبت آنلاین - دکتر‌دکتر