در جراحی تعویض مفصل ران که به آن ارتوپلاستی مفصل ران (hip arthroplasty) هم گفته می‌شود، استخوان و غضروف آسیب دیده برداشته شده و جای آن را اجزای پروتزی خواهند گرفت. در این مقاله به این پرسش پاسخ خواهیم داد که قبل از جراحی تعویض مفصل ران چه چیزهایی در انتظار شماست.
آیا جراحی تعویض مفصل ران برای شما مناسب است؟
برای اینکه تصمیم خود مبنی بر جراحی تعویض مفصل ران را عملی کنید، علاوه بر آمادگی خود نیاز به مشارکت و همراهی خانواده، پزشک عمومی و پزشک جراح ارتوپد دارید. برای اینکه این تصمیم عملی شود، در ابتدا باید پزشک جراح ارزیابی‌های اولیه را انجام دهد.
افراد مناسب و واجد شرایط جراحی تعویض مفصل ران
محدودیت سنی و یا وزنی برای جراحی تعویض مفصل ران وجود ندارد. در واقع توصیه به جراحی به درجه‌ی درد بیمار و درجه‌ی ناتوانی حرکتی او بستگی دارد و نه سن او. بیش‌تر بیمارانی که تحت عمل جراحی تعویض مفصل ران قرار می‌گیرند بین سنین ۵۰ تا ۸۰ سال هستند، اما جراحان ارتوپد هر بیمار را بسته به شرایط خاص خودش ارزیابی خواهند کرد. جراحی تعویض مفصل ران در همه‌ی سن‌ها با هر درجه‌ای از التهاب مفاصل با موفقیت انجام خواهد شد.
توضیحاتی در مورد جراحی تعویض مفصل ران
در باره جراحی تعویض مفصل ران این موارد را باید بدانید:
- سر استخوان ران آسیب دیده برداشته شده و یک پایه‌ی فلزی به جای آن جایگزین خواهد شد. در واقع این جز فلزی به استخوان ران با کمک مواد چسبنده محکم متصل خواهد شد.
- یک جز کروی فلزی یا سیمانی در قسمت بالایی سر استخوان ران متصل می‌شود. این بخش جایگزین سر استخوان ران آسیب دیده خواهد شد.
- غضروف آسیب دیده‌ی پوشاننده‌ی حفره‌ی استابولوم برداشته شده و با حفره‌ای فلزی جایگزین خواهد شد. از سیمان و پیچ‌های مخصوص برای نگه داشتن این حفره در جای خود استفاده می‌شود.
- برای اینکه قسمت کروی و حفره‌ی جدید در کنار هم به خوبی و حرکت کنند یک ماده‌ی پلاستیکی، فلزی یا سیمانی بین این دو قرار می‌گیرد.
چپ – تک تک قطعات تشکیل دهنده‌ی پروتز مفصل ران – مرکز قرار گرفتن اجزا در کنار هم – راست قرار گرفتن پروتز در استخوان ران و استخوان لگن
پزشک چه زمانی جراحی را توصیه خواهد کرد؟
دلایل متعددی وجود دارد تا پزشک به بیمار توصیه کند این جراحی را انجام دهد. افرادی که بهره‌ی خوبی از این جراحی خواهند برد، معمولا دارای مشکلات زیر هستند:
- درد مفصل ران انجام فعالیت‌های روزانه مانند راه رفتن و خم شدن را با مشکل مواجه کرده است.
- درد مفصل ران حتی در زمان استراحت در طی روز یا شب هم وجود دارد
- سفتی و سختی مفصل ران توان حرکتی را محدود کرده و یا بلند کردن پاها را دشوار کرده است.
- بعد از مصرف داروهای ضد التهابی، فیزیوتراپی یا استفاده از وسایل کمکی درد بیمار به حد کافی تسکین پیدا نکرده است.
پزشک متخصص ارتوپدی چگونه شرایط را برای جراحی احتمالی ارزیابی می‌کند؟
پزشک جراح برای ارزیابی شرایط بیمار باید چند عامل را در نظر بگیرد و برای رسیدن به ارزیابی نهایی باید موارد زیر را بررسی کند.
- سابقه‌ی پزشکی – پزشک جراح اطلاعات مربوط به سلامت عمومی فرد را جمع آوری کرده و از او در مورد میزان درد مفصل ران و چگونگی تاثیر این درد بر توان و قدرت بدنی و توان حرکتی سوال‌هایی خواهد پرسید.
- معاینه‌ی کامل فیزیکی – با معاینه‌ی کامل فیزیکی پزشک در جریان میزان قدرت بدنی، توان حرکتی و دیگر فاکتورهای مورد نظر خود دست خواهد یافت.
- عکس‌های رادیولوژی – این عکس‌ها تصویر درستی از مقدار آسیب مفصل ران و ناهنجاری‌های آن به پزشک خواهد داد.
- دیگر آزمایش‌ها – برای تشخیص بهتر شرایط استخوان و بافت‌های نرم اطراف مفصل ران تصویربرداری MRI هم انجام خواهد شد.
چپ – تصویری از یک مفصل ران سالم را مشاهده می‌کنید که در آن فضای کافی بین سر استخوان ران یا قسمت کروی بالای استخوان و حفره‌ی استابولوم وجود دارد که نشان از سلامت بافت غضروفی است.
راست – مفصل ران ملتهب باعث از بین رفتن فضای مفصلی شده است.
تصمیم‌گیری برای جراحی تعویض مفصل ران
با پزشک خود صحبت کنید
پزشک جراح ارتوپد نتایج آزمایش‌ها و ارزیابی‌ها را به دقت بررسی خواهد کرد و با بیمار در مورد امکان جراحی تعویض مفصل ران برای از بین رفتن درد و افزایش توان حرکتی و قدرت بدنی صحبت خواهد کرد. از طرفی درمان دارویی، فیزیوتراپی و سایر روش‌های دیگر جراحی هم ممکن است در برنامه قرار داده شوند.
پزشک با بیمار در مورد عوارض جانبی احتمالی عمل جراحی و خطراتی که ممکن است در طول عمل و بعد از آن به وجود آید را بیمار به خوبی صحبت می‌کند.
اگر بیمار در طول ملاقات با پزشک سوال و تردیدهایی دارد باید به آن پاسخ داده شود. هر چه قدر بیمار روند جراحی تعویض مفصل ران را بهتر بداند، کنترل شرایط هم آسان‌تر خواهد شد.
انتظارات واقعی و منطقی داشته باشید
یک فاکتور مهم برای گرفتن تصمیم نهایی در مورد عمل تعویض مفصل ران این است که بیمار به خوبی بداند که عمل جراحی چه کاری را می‌تواند انجام دهد و چه کاری را نمی‌تواند. بسیاری از افرادی که تحت این عمل جراحی قرار می‌گیرند از درد شدید و زیادی که پیش از این تجربه می‌کردند رها می‌شوند و توان حرکتی آن‌ها تا حد زیادی بهبود پیدا می‌کند.
با این همه انجام فعالیت‌های روزانه شدید و اضافه وزن تا حدود زیادی درصد موفقیت جراحی را کاهش خواهد داد، حتی باعث خواهد شد که مفصل جدید کار گذاشته شده شل و دردناک شود. بنابراین بسیاری از پزشکان بیماران را از انجام ورزش‌هایی مانند دویدن، پریدن و ورزش‌هایی که در ارتفاع زیاد انجام می‌شوند منع می‌کنند.
با این همه ورزش‌هایی همچون پیاده روی، شنا، گلف، ماشین سواری، پیاده روی در طبیعت، دوچرخه سواری، رقصیدن بسیار توصیه می‌شود. اگر فرد فعالیت‌های بدنی مناسب با وضعیت خود انجام دهد می‌تواند عمر مفصل تعویضی را بیش‌تر از حد معمول افزایش دهد.
نحوه ی آماده شدن برای جراحی تعویض مفصل ران
ارزیابی پزشکی
اگر تصمیم گرفته‌اید که جراحی تعویض مفصل ران را انجام دهید، در ابتدا پزشک جراح ارتوپد از شما خواهد خواست که به صورت کامل تحت معاینه بالینی قرار بگیرید. انجام این مرحله از آن جهت مهم است که پزشک مطمئن می‌شود بدن شما در شرایط خوب و سالمی قرار داشته و به خوبی روند ریکاوری را طی خواهد کرد.
بیمارانی که به بیماری‌های قلبی و عروقی مبتلا هستند لازم است که پیش از انجام عمل جراحی تعویض مفصل ران توسط پزشک متخصص قلب (cardiologist) معاینه شوند.
آزمایش‌های پزشکی
قبل از انجام عمل جراحی تعویض مفصل ران باید آزمایش خون و ادرار کامل، الکتروکاردیوگرافی (electrocardiogram (EKG)) و عکس رادیولوژی قفسه سینه گرفته شود.
آماده سازی پوست
پوست نباید دارای هیچ‌گونه عفونتی باشد. اگر مشکلی در این باره وجود داشته باشد باید پیش از انجام عمل جراحی به خوبی به آن رسیدگی شود.
اهدای خون
در طول عمل جراحی شاید نیاز به خون اضافه وجود داشته باشد، بنابراین پیش از انجام عمل جراحی مقداری از خون خود را اهدا کنید تا در موقع عمل از آن استفاده شود.
داروها
پیش از عمل جراحی پزشک ارتوپد را در جریان داروهای مصرفی خود قرار دهید. شاید لازم باشد که مصرف برخی از داروها را متوقف کنید.
کاهش وزن
اگر اضافه وزن دارید، پزشک از شما خواهد خواست که به هدف کاهش فشار بر روی مفصل ران جدید و کم شدن خطر جراحی مقداری از وزن خود را کاهش دهید.
بررسی دندان‌ها توسط دندانپزشک
با وجود اینکه بروز عفونت بعد از انجام عمل جراحی تعویض مفصل ران معمول نیست، ولی باکتری هر زمان می‌تواند وارد جریان خون شده و باعث بروز عفونت شود. از آن‌جایی که باکتری در طی کارهای دندانپزشکی مانند کشیدن دندان به راحتی می‌تواند وارد جریان خون شود، لازم است که کارهای بزرگ دندانپزشکی فرد مانند کشیدن و جراحی دندان پیش از عمل جراحی تعویض مفصل ران انجام شود.
آزمایش دقیق مجاری ادراری
اگر بیمار سابقه‌ی عفونت دستگاه مجاری ادراری داشته باشد، باید پیش از انجام عمل جراحی با پزشک اورولوژیست مشورت کند. افرادی با سن بالاتر که دارای مشکلات پروستات هستند هم باید مورد بررسی دقیق متخصص اورولوژی قرار بگیرند.
منبع:
