برخی از باکتریها، ویروسها و قارچها باعث بروز عفونت دهان میشوند. وجود طعم بد، بدبویی دهان، تورم، درد یا قرمزی لثهها از علائم عفونت دهان هستند. به جز عوامل میکروبی، برخی از بیماریهای زمینهای و سیستمی ایمنی ضعیف بدن یا آسیبهایی مانند واردشدن ضربه به ناحیه دهان هم میتوانند باعث بروز عفونت شوند. برای درمان مشکلات ناحیه دهان و دندان از جمله درمان آفت دهان یا شکلهای مختلف عفونت باید به دندانپزشک مراجعه کنید. سلامت دهان و دندان را جدی بگیرید و بدانید که انواع عفونت دهان میتوانند منجر به عوارض ناخوشایندی مانند مشکلات قلبی شوند. عامل بسیاری از عفونتها بهداشت دهانی ضعیف است. با رعایت بهداشت دهانی مناسب و تغذیه سالم و استفاده از دهانشویه ضدعفونیکننده میتوانید از عفونتها دور بمانید. در این مقاله، درباره عفونت باکتریایی، ویروسی و موارد دیگر صحبت خواهیم کرد. روشهای پیشگیری و درمانهای خانگی مانند مصرف آب نمک را هم با شما درمیان میگذاریم.
در پایان، پرسشهایتان درباره درمان عفونت دهان و موارد دیگر را بپرسید تا کارشناس سلامتی مجله پزشکی و سلامتی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.
عفونت دهان چیست؟
عفونت دهان و دندان نوعی التهاب در ناحیه دهان و دندان است که به واسطه عوامل میکروبی یا ابتلا به برخی بیماریها ایجاد میشود. عفونتها دهان، لثه یا دندانها را درگیر میکنند. گاهی هم باعث ایجاد علائمی در ناحیه زبان و داخل گونه میشوند. برخی از ویروسها مانند هرپس سیمپلکس از عوامل اصلی و شایع عفونتهای دهانی هستند. با این حال، شایعترین عامل عفونت دهان تجمع پلاکهای میکروبی و جرمهای دندان است. کاندیدا آلبیکنس هم شایعترین قارچی است که باعث عفونت دهان میشود.
در پایگاه سلامت ملی آمریکا (ncbi) آمده است:
بیشتر عفونتهای دندان و دهان در نتیجه هجوم باکتریها به لثه و حوالی دندان و سرایت به بافتهای اطراف آن هستند.
در برخی مواقع، زخمهای ناشی از قرارگیری نامناسب دندان مصنوعی در دهان یا براکتهای ارتودنسی هم باعث عفونت میشوند.

انواع عفونت دهان چیست؟
مراقبت صحیح از دندانها و لثهها مانع از بروز بیماریهای این ناحیه میشود. باکتریها و ویروسها از عوامل ابتلا به عفونت هستند. خوشبختانه، بیشتر عفونتهای دهانی مسری نیستند، چون باکتریها به طور طبیعی در دهان همه وجود دارند. با این حال، انواعی از آنها هم موجب بروز عفونت میشوند. در ادامه، از انواع عفونتهای دهانی برایتان میگوییم.
پوسیدگی دندان
این اتفاق زمانی میافتد که باکتریهای ناشی از قندهای باقیمانده و کربوهیدراتها در دهان، اسید تولید میکنند. اسید تولیدی مینای دندان و لایه زیرین آن به نام عاج را از بین میبرد. پوسیدگی دندان در مراحل اولیه قابل برگشت است. اگر این مشکل به سرعت درمان نشود، پوسیدگی میتواند تا ریشه دندان پیشروی کند. عفونت دهان کودک و بزرگسال را جدی بگیرید و از دندانها محافظت کنید.

التهاب لثه
التهاب در لثه زمانی رخ میدهد که پلاک روی دندانها ایجاد میشود. پلاکها که حاصل تجمع جرم زیاد در دهان و دندان هستند، باعث التهاب بافتهای اطراف لثه میشوند. پلاک سمومی تولید میکند که باعث تحریک لثه میشود. در نتیجه بروز چنین مشکلی، لثهها قرمز و متورم میشوند و خونریزی میکنند. اگر التهاب درمان نشود، امکان دارد که به پریودنتیت تبدیل شود.
پریودنتیت
پریودنتیت نوعی بیماری جدی لثه است که به بافت نرم آن آسیب میرساند و باعث میشود که استخوان محافظ دندانها از بین برود. تجمع پلاک تخریب تدریجی به همراه میآورد و در صورت عدم درمان میتواند موجب از دسترفتن دندان شود. سه نوع اصلی پریودنتیت وجود دارد؛ مزمن، تهاجمی و نکروزان. بیماری مزمن که حالتی مداوم و اختلالاتی دائمی به وجود میآورد. موارد بعدی هم شدیدتر هستند و عوارض ناخوشایند و آسیبهای جدی لثه را به همراه دارند. اگر پریودنتیت درمان نشود، میتواند وارد جریان خون شود و سایر قسمتهای بدن شما را تحت تأثیر قرار دهد.
کاندیدیازیس دهانی
اگر قارچ کاندیدیازیس رشد زیاد و بیش از حدی در دهان داشته باشد، عفونتهای قارچی شکل میگیرند. این بیماری بیشتر در نوزادان و افراد مسن شایع است. البته در کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند هم راحتتر ایجاد میشود. قارچ معمولاً توسط باکتریهای موجود در دهان شما تحت کنترل قرار میگیرد، اما برخی بیماریها و داروها تعادل بدن را مختل کنند و باعث بروز عفونت قارچی میشوند.
زخمهای دهانی
زخمهای دهان ضایعات کوچک و کمعمقی هستند که روی لثهها یا بافت نرم دهان ایجاد میشوند. بر خلاف تبخال، زخمهای دهانی سرایت نمیکنند و روی سطح لبها ظاهر نمیشوند. این زخمها به دلیل مصرف غذاهای اسیدی یا تند به وجود میآیند و در بسیاری از مواقع، در طول ۱ یا ۲ هفته خودبهخود، درمان میشوند. تشدید و وخامت زخمهای دهانی با عوارض ناخوشایند و زخمهای جدی و دائمی همراه است.
آبسه دندان
آبسه کیسهای از چرک است که میتواند در قسمتهای مختلف دندان ایجاد شود. علت بروز آن هم عفونت باکتریایی است. این عارضه به دلیل ورود باکتریها از راه حفره یا بیماری لثه ایجاد میشود. گاهی هم آبسه ناشی از ورود جسم خارجی مانند یک خوراکی (هسته ذرت) در حفرههای لثه و دندان است. اگر آبسه دندانی را درمان نکنید، عفونت به نقاط مختلف سرایت میکند و باعث درد استخوان فک، گردن یا گوش میشود.
علائم عفونت دهان چیست؟
اگرچه درمان و انواع عفونت ها بسیار متفاوت است، اما در بیشتر موارد، علائم مشابهی ایجاد میکنند. اگر هر یک از این علائم را در خود مشاهده میکنید، باید فوراً راهی دندانپزشکی شوید. یادتان باشد که دکتر دندانپزشک میتواند از عوارض یا افزایش خطر بیماریهای جدی جلوگیری کنید. او با معاینه دقیق وضعیت دهان و دندان، متوجه مشکلات و عفونتهای احتمالی میشود. علائم عفونت دهان میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- تب
- نفس بدبو
- قرمزی و ورم لثه
- طعم تلخ در دهان
- تورم در صورت و/یا گونه
- درد در گردن، استخوان فک
- دنداندرد شدید و ضرباندار
- حساسیت به دمای سرد یا گرم
- حساسیت هنگام جویدن یا گاز گرفتن
- خونریزی لثه هنگام مسواکزدن یا نخ دندان کشیدن
این فهرست جامع نیست و امکان دارد که مشکلات مختلف و متنوع دیگری هم در زمان بروز عفونت دهان و زبان دیده شوند. برای همین، باید حواستان به سلامت دهان و دندان باشد و موارد مشکوک را پیگیری کنید.

علت ایجاد عفونت دهان چیست؟
دلایل میکروبی باعث بروز عفونتهای دهانی مختلف مانند عفونت لثه میشوند. معمولاً پای یک ویروس یا باکتری به میان است. قارچها هم میتوانند عامل ایجاد انواع عفونت باشند. اگر تعادل محیط دهان به هم بخورد و باکتریهای مفید آن آسیب ببینند، بروز عفونتهای مختلف قارچی و…، محتمل میشود.
نوع عفونت دهان | عامل اصلی | سایر عوامل احتمالی |
---|---|---|
عفونت باکتریایی (مانند پوسیدگی دندان، آبسه دندان، عفونت لثه) | باکتریها (به خصوص در پلاک و جرم دندان) | آسیب به دندان یا لثه، بهداشت دهان ضعیف، بیماریهای زمینهای مانند دیابت |
عفونت ویروسی (مانند تبخال) | ویروسها (مانند ویروس هرپس سیمپلکس) | تماس مستقیم با فرد آلوده، سیستم ایمنی ضعیف |
عفونت قارچی (مانند برفک دهان) | قارچها (مانند کاندیدا آلبیکنس) | سیستم ایمنی ضعیف، مصرف آنتیبیوتیک، خشکی دهان، استفاده از دندان مصنوعی |
عفونت ناشی از آسیب | باکتریها یا قارچها | آسیب به بافتهای دهان (مانند زخم، سوختگی، گاز گرفتن)، اجسام خارجی در دهان |
عفونت دهانی چگونه تشخیص داده میشود؟
دندانپزشکان با تجربه و دانشی که نسبت به مشکلات مختلف دهان و دندان دارند، با بررسی اولیه و معاینات فیزیکی به تشخیص میرسند. مراحل تشخیص و ارزیابی عفونت به شکل زیر است:
- معاینه فیزیکی
- پرسش در مورد علائم
- رادیوگرافی برای بررسی وضعیت ریشه دندانها و استخوانهای فک
در موارد پیچیده، شاید آزمایشهای دیگری مانند کشت باکتریایی یا بافتشناسی هم برای تشخیص دقیقتر عفونت انجام شوند.
عفونت دهان چگونه درمان میشود؟
بنا به نوع و شدت عفونتهای دهانی از روشهای مختلفی برای درمان استفاده میشود. گاهی اوقات، پای عفونتهای قارچی به میان است و در برخی مواقع هم ویروسها یا عوامل دیگر باعث ایجاد عفونت میشوند. برای همین، مهم است که درمان را با مراجعه به متخصص پیگیری کنید و سرخودانه، دست به مصرف داروها یا روشهای مختلف نزنید.
درمانهای پزشکی عفونت دهان
تمیزکردن حرفهای دندانها از سوی دندانپزشک با ابزارهای مخصوص انجام میشود. در این روش پلاک و جرم دندان از روی سطح آن، کاملاً پاک میشوند. در نتیجه، فرصتی برای رشد باکتریها باقی نمیماند و محیط دهان مستعد تکثیر آنها نمیشود. برای درمان عفونتهای باکتریایی هم احتمالاً از آنتیبیوتیکهای خوراکی یا موضعی استفاده میشود. اگر عفونت ناشی از قارچ باشد، داروهای ضدقارچ تجویز میشوند. استفاده از دهانشویههای ضدعفونیکننده هم در صورت تجویز دکتر در کاهش باکتریهای دهانی نقش دارند. گاهی اوقات، اوضاع آنقدر ناخوشایند است و عفونت به قدری شدید میشود که نیاز به جراحی برای تخلیه چرک به وجود میآید. برای مقابله با ویروسها هم باید بهداشت را رعایت کنید و مراقب سلامت خود باشید. داروهای ضدویروس خاصی برای درمان این نوع عفونتها وجود ندارند.
درمانهای خانگی با مشورت پزشک
اگر به سراغ روشهای درمان خانگی میروید، باید حتماً با دندانپزشک خود مشورت کنید. سرخودانه، اقدام به استفاده از هیچ راهکاری نکنید. از جمله درمانهای خانگی مفید باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- شستوشوی دهان با آب نمک گرم
- استفاده از کمپرس گرم برای کاهش تورم
- مصرف غذاهای نرم تا زمان بهبودی عفونت
باز هم تأکید میشود که درمانهای خانگی نباید جایگزین درمانهای پزشکی شوند. همیشه قبل از استفاده از هرگونه راهکار درمان خانگی، با دندانپزشک خود مشورت کنید.
راههای پیشگیری از عفونت دهانی چیست؟
راههای آسانی برای پیشگیری از عفونت دهان و حفظ سلامت آن وجود دارد. با شستن مکرر دستها، خطر ورود باکتریهای خارجی به دهان کاهش پیدا میکند. اگر نظافت را بیشتر رعایت کنید، خبری از عفونت یا وخیمترشدن عفونتهای موجود نخواهد بود. از روشهای پیشگیری دیگر باید به موارد زیر هم اشاره کنیم:
- اهمیت مسواکزدن و نخ دندان کشیدن را دستکم نگیرید. ۲ بار در روز مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید.
- تمیزکردن دندانها با استفاده از تکنیکهای صحیح مسواکزدن برای از بینبردن پلاک از روی دندانها و داشتن دهان سالم بسیار مهم است.
- عدم استفاده از محصولات تنباکو، خوردن تنقلات سالم و داشتن رژیم غذایی مغذی و البته مراجعه به دندانپزشک برای تمیز کردن و معاینات منظم سالانه را هم فراموش نکنید.
دندانپزشک میتواند با استفاده از اسکنرها و اشعه ایکس دهان را بررسی کند تا مشکلات دندانی، لثه و عفونتها زودتر مشخص شوند. دکتری که به خوبی میداند تخصص دندانپزشکی چیست و با عفونتها آشنایی دارد، با معاینه فیزیکی دهان و دندانها هم به اوضاع پی میبرد.
برای درمان عفونت دهان باید به چه دکتری مراجعه کرد؟
برای رسیدگی به مشکلات و عفونتهای حفره دهان باید به دندانپزشک مراجعه کنید. سلامت دهان و دندان را دستکم نگیرید و با مراجعه به موقع، از گسترش عفونت دهان به نقاط دیگر بدن، جلوگیری کنید. عامل این مشکل میتواند عفونت ویروسی یا قارچی است. بهداشت دهانی ضعیف و آسیبهای دهانی هم میتوانند موجبات عفونت را فراهم کنند. با مراجعه به دندانپزشک میتوانید علت عفونت دهانی را پیدا کنید و درمان بهموقع را پیش بگیرید. گاهی اوقات هم نیاز به مراجعه به پزشکان دیگر به وجود میآید. در برخی مواقع، بیماریهای دهان و دندان ریشه در ابتلا به امراض و مشکلات دیگری مانند دیابت دارند. اگر مشکل چیزی بیش از عفونت قارچی یا مصرف داروها و… است، نیاز به مشورت با پزشکان دیگر هم به وجود میآید.
درمان آفت دهان یا عفونتهای توأم با چرک بسیار مهم هستند. این مشکلات روی روند زندگی معمولی اثرات منفی میگذارند. برای مثال، مشکل در غذاخوردن یا صحبتکردن را به همراه میآورند. سعی کنید که با رعایت بهداشت دهانی مناسب و مراقبت از دندانهای مصنوعی خود از عفونتها دور بمانید. اگر هم علائم عفونت دهان را مشاهده کردید، سریع اقدام کنید. یادتان باشد که درمان به موقع بیماریهای زمینهای و دهانی میتواند از عوارض ناخوشایند جدی جلوگیری کند. برای پیداکردن بهترین دندانپزشکان هم به سامانه آنلاین دکتردکتر سر بزنید. نظرات بیماران پیشین هر دکتر را بخوانید و براساس امتیازات و تجربه دیگران، بهترین گزینه را انتخاب کنید. امکان دریافت نوبت از راه سامانه آنلاین هم برایتان وجود دارد.
منابع:
verywellhealth.com
altimadental.com
خیلی هم خوب کمی البته ویرایش نیاز داشت اما سپاس
سلام
تشکر از اشتراک گزاری نظرتون