سرطان تخمدان زمانی رخ می‌دهد که توده‌هایی بدخیم در تخمدان به وجود می‌آیند. تخمدان قسمتی از بدن زنان است که تخمک تولید می‌کند. این سرطان از شایع‌ترین سرطان‌ها و بیماری‌های زنان رایج در دنیا است و با ظهور علائم و نشانه‌هایش باید به پزشک زنان مراجعه کنید. در این مقاله از مجله دکتردکتر می‌خواهیم درباره درمان سرطان تخمدان در کنار علائم و شیوه تشخیص آن برایتان بگوییم. با ما همراه هستید؟
درمان سرطان تخمدان؛ علائم آن را می‌شناسید؟
بیشتر سرطان‌های تخمدان از اپیتلیوم (epithelium) یا پوشش خارجی تخمدان شروع می‌شوند. در مراحل اولیه، ممکن است علائم زیادی وجود نداشته باشد یا اصلاً علامتی بروز نکند.
اگر علائم در فرد ظاهر شوند، می‌توانند شبیه نشانه‌های سایر بیماری‌ها مانند سندرم پیش از قاعدگی، سندرم روده تحریک پذیر یا مشکل موقت مثانه باشند. تفاوت در این است که در مورد سرطان تخمدان، علائم باقی می‌مانند و بدتر می‌شوند.
علائم اولیه سرطان تخمدان که از شایع‌ترین بیماری‌های زنان است، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- نفخ
- درد یا فشار در لگن
- درد در پشت یا شکم
- خونریزی واژینال غیر منتظره
- تغییر در الگوی ادرار، مانند تکرر ادرار
- احساس سیری سریع بعد از غذاخوردن
- تغییر در عادت‌های روده، مانند یبوست
اگر هریک از این علائم ۲ هفته یا بیشتر طول بکشد، باید به پزشک مراجعه کنید. با توجه‌کردن به علائمی مانند خونریزی بعد از یائسگی و بسیاری از نشانه‌های دیگر، نگذارید که سرطان بی‌خبر در بدنتان پخش شود.
در برخی موارد ممکن است علائم زیر را هم ببینید:
- حالت تهوع و سو هاضمه
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
- تنگی نفس
- خستگی
اگر سرطان به قسمت‌های دیگر بدن گسترش پیدا کند، علائم می‌توانند تغییر کنند. نشانه‌ها و تغییرات زنگ خطر ابتلا به سرطان است؛ آنها را جدی بگیرید.
عوامل خطر و علل سرطان تخمدان چیست؟
سرطان تخمدان یکی از رایج‌ترین سرطان‌های زنان است و زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های این ناحیه از بدن به روشی کنترل نشده تقسیم و تکثیر شوند. دلیل ابتلا به سرطان تخمدان مشخص نیست، اما متخصصان برخی از عوامل خطرزا را شناسایی کرده‌اند. این‌ها شامل موارد زیر است:
- سابقه خانوادگی
- سن
- سوابق بارداری
- سرطان پستان
- هورمون‌درمانی
- چاقی و اضافه وزن
- جراجی زنان
- ویروس HPV
با بررسی وضعیت بدن و چکاپ‌ها از بروز کیست تخمدان و توده‌های مختلف در رحم باخبر شوید.
سابقه خانوادگی
داشتن خویشاوند نزدیکی با سابقه سرطان تخمدان یا سینه، احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهد. انجام غربالگری ژنتیکی برای بررسی جهش در ژن BRCA می‌تواند به تعیین اینکه آیا فردی در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان و سینه است یا خیر کمک کند.
سن
حدود ۵۰درصد از موارد سرطان تخمدان پس از ۶۳ سالگی رخ می‌دهد. سن هم از عوامل اثرگذار در ابتلا به این سرطان است. این بیماری در افراد مسن بیشتر دیده می‌شود.
سوابق باروری
داشتن یک یا چند بارداری کامل از خطر ابتلا به سرطان تخمدان کم می‌کند. هر چه تعداد بارداری یک زن بیشتر باشد، به نظر می رسد که خطر کمتری برای او وجود دارد. شیردهی هم می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد.
شواهد حاکی از آن است که بچه‌دار‌شدن دیرهنگام (پس از ۳۵ سالگی) یا هرگز بچه‌دار نشدن با خطر بیشتری برای ابتلا به این سرطان همراه است. به نظر می رسد زنانی که از قرص‌ها یا هورمون‌های ضدبارداری تزریقی استفاده می‌کنند، در خطر کمتری قرار دارند.
افرادی که از انواعی از درمان‌های باروری استفاده می‌کنند هم احتمال دارد که دچار تغییراتی در سلول‌ها شوند و سلول‌های بینابینی (borderline cells) در آنها توسعه پیدا کنند. سلول‌های بینابینی بدخیم نیستند اما احتمال بدخیم‌شدن آنها وجود دارد.
سرطان پستان
به نظر می رسد افرادی که سابقه سرطان سینه دارند به احتمال بیشتری به سرطان تخمدان مبتلا می‌شوند. دلیل آن شاید بروز تغییراتی در ژن BRCA باشد.
به همین دلیل، برخی از افراد مبتلا به سرطان سینه که آزمایش‌شان برای این جهش ژنی مثبت است، می‌توانند به عنوان درمان پیشگیرانه از روش اوفورکتومی (oophorectomy) یا جراحی برداشتن تخمدان‌ها استفاده کنند.
هورمون‌درمانی
هورمون درمانی (HRT) پس از یائسگی، خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهد؛ به‌ویژه اگر از پروژستین در درمان استفاده شود. به لکه‌بینی یائسگی و خونریزی در این دوران دقت و آن را پیگیری کنید.
چاقی و اضافه وزن
سرطان تخمدان در افرادی با شاخص توده بدنی (BMI) بالای ۳۰ و دچار چاقی و اضافه وزن شایع‌تر است. اضافه‌وزن می‌تواند عاملی برای تحریک بدن برای ابتلا به سرطان تخمدان باشد.
جراحی زنان
انجام عمل جراحی برای برداشتن رحم یا همان هیسترکتومی ( hysterectomy) می‌تواند خطر ابتلا به سرطان تخمدان را تا یک‌سوم کم کند.
ویروس HPV
دانشمندان ارتباطاتی بین ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و سرطان‌های مختلف از جمله سرطان لوزه و دهانه رحم پیدا کرده‌اند. با این حال به تحقیقات بیشتری درباره این موضوع نیاز است.
سایر عوامل خطرزای احتمالی
عوامل دیگری که ممکن است خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان تخمدان را افزایش دهند هم به شرح زیر هستند:
- داشتن سطوح بالایی از آندروژن‌ها یا هورمون‌های مردانه
- عوامل غذایی
- استفاده از پودر تالک
سطوح مختلف سرطان تخمدان چیست؟
برای درمان سرطان تخمدان باید سطح (stage) و درجه بیماری (grade) از سوی پزشکان مشخص شود. منظور از این‌ها میزان توسعه بیماری در بدن است. برای مثال، سطوح:
- موضعی: سلول‌های سرطانی فقط در تخمدان‌ها یا لوله‌های فالوپ موجود هستند و در نقاط دیگر پخش نشده‌اند.
- منطقه‌ای : سرطان به اندام‌های مجاور مانند رحم گسترش پیدا کرده است.
- با فاصله: سرطان در جای دیگری از بدن وجود دارد. در این حالت، اندام‌های دیگر مانند ریه‌ها یا کبد تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
درجه سرطان به میزان غیرطبیعی ظاهرشدن سلول‌های سرطانی هم اشاره دارد.
تشخیص زودهنگام معمولا به پیش‌برد درمان سرطان تخمدان در مسیری مؤثر کمک شایانی می‌کند. عوامل دیگری هم می‌توانند بر این امر اثر بگذارند. برای مثال:
- سن
- وضع عمومی بدن
- نوع یا درجه سلول سرطانی
باید بدانید که برخی از انواع سلول‌های سرطانی تهاجمی‌تر از موارد دیگر هستند.
انواع سرطان تخمدان چیست؟
بسته به نوع سلولی که در آن سرطان شروع می شود، بیشتر از ۳۰ نوع سرطان تخمدان وجود دارد. ۳ نوع سلول رایج شامل موارد زیر هستند:
- سلول‌های اپیتلیال (epithelial) که در پوشش سطح تخمدان قرار دارند.
- سلول‌های زایا (germ cells) که برای تولید مثل به تخمک تبدیل می‌شوند.
- سلول‌های استرومایی (stromal) که هورمون‌ها را آزاد و ساختار تخمدان‌ها را به هم مرتبط می‌کنند.
تومورهای اپیتلیال شایع‌ترین و تهاجمی‌ترین نوع هستند و بیماری در حدود ۸۵ تا ۹۰درصد افراد مبتلا به سرطان تخمدان در اثر وجود آنها است. تومورهای سلول زایا هم اغلب خوش‌خیم هستند. در ۹۰درصد مواردی که سرطانی می‌شوند هم درمان موثر واقع می‌شود.
تشخیص سرطان تخمدان چگونه است؟
در صورت مشکوک‌بودن فرد به ابتلا به سرطان تخمدان، اقدامات زیر انجام می‌شود:
- از فرد در مورد سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی پرسش می‌شود.
- معاینه لگن انجام می‌شود.
از موارد زیر هم برای تشخیص و درمان سرطان تخمدان استفاده می‌شود:
- آزمایش خون: این آزمایش‌ها سطوح نشانگری به نام CA-125 را بررسی می‌کنند.
- آزمایش‌های تصویربرداری: شامل سونوگرافی ترانس واژینال، اسکن MRI یا سی‌تی اسکن است.
- لاپاراسکوپی : متخصص لوله‌ای نازک با دوربینی که از طریق سوراخ کوچکی در شکم وصل شده است، وارد بدن می‌کند تا تخمدان‌ها را ببیند. شاید نمونه‌ای از بافت هم برای ارزیابی وضعیت سلول‌ها برداشته شود.
- بیوپسی : این کار شامل بررسی میکروسکوپی یک نمونه بافت برداشته‌شده از بدن است.
توجه به مشکلات رحم مانند اندومتریوز و تغییرات دیگری که باعث سرطان می‌شوند به شما کمک می‌کند که زودتر در مسیر تشخیص و درمان مناسب قدم بردارید.
درمان سرطان تخمدان چگونه است؟
درمان سرطان تخمدان به عوامل پرشماری بستگی دارد، از جمله:
- نوع، مرحله و درجه سرطان
- سن و سلامت کلی فرد
- ترجیحات شخصی بیمار
- دسترسی و مقرون به صرفه بودن درمان
گزینه‌های درمانی معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- جراحی
- شیمی‌درمانی
- درمان هدفمند
- پرتودرمانی
- ایمونوتراپی
جراحی
انتخاب این روش به نوع سرطان و میزان گسترش آن بستگی دارد. گزینه های جراحی شامل هیسترکتومی، برداشتن یک یا هر دو تخمدان و برداشتن غدد لنفاوی آسیب دیده است. پزشک گزینه های مناسب را با فرد مبتلا مورد بحث قرار می دهد.
شیمی درمانی
شیمی درمانی سرطان تخمدان چگونه است؟ هدف این داروها از بین بردن سلول های سرطانی است. اگر فردی داروهای شیمی درمانی را به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف کند، کل بدنش تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
گزینه دیگری هم وجود دارد؛ شیمی‌درمانی سرطان تخمدان داخل صفاقی. در این حالت، لوله‌ای دارو را مستقیماً به ناحیه سرطانی بدن می‌رساند. شیمی‌درمانی می تواند عوارض جانبی گسترده‌ای داشته باشد؛ به خصوص اگر کل بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
درمان هدفمند
در درمان هدفمند سرطان سلول‌های خاصی را هدف قرار می‌دهند که به رشد سرطان کمک می‌کنند. به عنوان مثال می‌توان به درمان با آنتی‌بادی مونوکلونال (monoclonal antibody) و مهارکننده های رگ‌زایی (angiogenesis inhibitors) اشاره کرد.
پرتو درمانی
در پرتودرمانی از اشعه ایکس برای از بین‌بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. یکی از راه‌های انجام این کار، وارد کردن مایع رادیواکتیو به صفاق (شکم) است. این روش درمان سرطان تخمدان پیشرفته است.
ایمونوتراپی (بیوتراپی)
هدف این روش تقویت توانایی سیستم ایمنی برای دفاع از بدن در برابر سرطان است. این روش شامل تزریق موادی است که تومور را پیدا می‌کنند و می‌کشند. روش ایمونوتراپی می‌تواند درمان سرطان متاستاتیک تخمدان باشد.
درمان سرطان تخمدان با طب سنتی
سرطان بیماری حساسی است. برای درمان آن نمی‌توانید به آزمون‌وخطا مشغول شوید. درمان‌های سنتی و انواع درمان سرطان با داروی گیاهی از نظر علمی و در آزمایشگاه‌های تخصصی بررسی نشده‌اند.
برای همین، درمان سرطان با خام گیاه خواری یا انواع روش‌های سنتی نمی‌تواند راه‌کار مناسبی باشد. هرچقدر که زودتر برای درمان مناسب و با روش‌های علمی دست‌به‌کار شوید، احتمال بهبود و بقا را بیشتر می‌کنید.
انواع درمان جدید سرطان تخمدان وجود دارند و با کمک متخصصان معتبر و حرفه‌ای می‌توانید در مسیر بهبود پیش بروید. بهتر است که برای استفاده از روش‌های گیاهی هم نظر متخصصان را جویا شوید.
برای درمان سرطان تخمدان باید با آن بیشتر آشنا باشید
فراموش نکنید همه انواع سرطان تخمدان به شکل و شیوه‌ای قابل درمان هستند. در واقع، در پاسخ به این پرسش که آیا سرطان تخمدان درمان قطعی دارد یا نه، باید بگوییم که با درمان سرطان تخمدان در مراحل اولیه امکان بهبودی کامل بسیار زیاد است.
بنابراین بهتر است در صورت مشاهده هرگونه علائم بیماری فوراً به پزشک مراجعه نمایید. حتی در صورت نداشتن علائم نیز بهتر است هر چند وقت، جهت چکاپ به پزشک مراجعه کنید تا از سلامت خود مطمئن شوید. افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان دارند هم دست‌کم سالی یک‌بار این کار را انجام دهند.
برای دریافت نوبت ملاقات با بهترین پزشکان می‌توانید از سیستم نوبت دهی آنلاین دکتردکتر کمک بگیرید. اگر هرگونه پرسشی درباره درمان سرطان تخمدان یا مسائل مربوط به آن دارید، حتماً ما را در جریان بگذارید.
منبع:
