گاهی اوقات، تخمدان به بافت‌هایی می‌پیچد که وظیفه حمایت و نگهداری از آن را به عهده دارند. در چنین شرایطی پیچ خوردگی تخمدان رخ می‌دهد که وضعیتی اورژانسی است و خطرناک.
اگر زود و سریع به این مشکل رسیدگی نشود، امکان از دست‌دادن تخمدان‌ها هم وجود خواهد داشت. برای همین، یادتان باشد که برای رسیدگی و رفع این مشکل باید هر چه سریع‌تر به پزشک زنان مراجعه کنید.
در این مقاله از دکتردکتر سعی کرده‌ایم که اطلاعات کاملی درباره این موضوع در اختیارتان قرار بدهیم.
علائم پیچ‌خوردگی تخمدان چیست و اصلا چرا رخ می‌دهد؟
تخمدان یا لوله‌های فالوپ که به دور بافت‌های پشتیبان و محافظ خودشان بپیچند، وضعیت ناخوشایند و دردناکی به وجود می‌آید که اگرچه نادر اما خطرناک است. با پیچیده‌شدن این اندام‌ها خون‌رسانی به آنها دچار مشکل می‌شود.
کسانی که دچار کیست تخمدان هستند، التهاب در این بخش از بدن را احساس می‌کنند. همین موضوع از دلایل بالارفتن احتمال پیچیدگی تخمدانشان است.
استفاده از روشهای پیشگیری از بارداری هورمونی یا داروهای دیگر باعث کاهش اندازه کیست و کم‌شدن خطر ابتلا به پیچ‌خوردگی تخمدان می‌شوند.
پیچ خوردگی تخمدان چه علائمی دارد؟
پیچ‌خوردن تخمدان می‌تواند با بروز نشانه‌های زیر همراه باشد:
- درد شدید و ناگهانی در زیر شکم
- انقباض عضلانی و درد شکمی
- حالت تهوع
- استفراغ
علائم پیچ‌خوردگی معمولاً ناگهانی و بدون هشدارها و نشانه‌های قبلی رخ می‌دهند.
در بعضی از موارد، دردهای انقباضی و گرفتگی شکم برای چندین هفته به طور رفت و برگشتی طول می‌کشند. این در مواردی رخ می‌دهد که تخمدان در تلاش است که به همان نقطه قبلی خود بازگردد. این وضعیت همیشه با درد همراه است.
اگر دچار تهوع و استفراغ هستید و دردی حس نمی‌کنید، شاید مشکلتان ناشی از چیز دیگری است و باید حتماً برای پیگیری آن به پزشک متخصص مراجعه کنید. همیشه به درد تخمدان و زیر شکم دقت کنید و پیگیری آن را پشت گوش نیاندازید.
علت پیچ خوردگی تخمدان چیست و چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
بی‌ثباتی تخمدان باعث بروز پیچ‌خوردگی می‌شود. تخمدان در چه حالتی بی‌ثبات می‌شود؟ برای مثال، زمانی که به واسطه وجود کیست یا توده‌ای در این عضو از بدن، حالت کج پیدا می‌کند. در موارد زیر هم احتمال پیچیدن تخمدان زیاد می‌شود:
- ابتلا به سندورم تخمدان پلی‌کیستیک.
- توبکتومی (tubectomy) یا عقیم‌سازی زنان با بستن لوله فالوپ.
- قرارگرفتن تحت درمان‌های باروری هم باعث تحریک تخمدان‌ها می‌شود.
- بلندبودن رباط فیبری تخمدان که این عضو و رحم را به هم وصل می‌کند.
پیچ خوردگی تخمدان در بارداری هم بعید نیست. هرچند که پیچ‌خوردگی می‌تواند در هر سن و سالی رخ بدهد اما بیشتر در زنانی در سنین باروری دیده می‌شود. در واقع، اغلب زنانی این مشکل را تجربه می‌کنند که در بازه نخستین چرخه قاعدگی تا یائسگی قرار دارند.
تشخیص پیچ خوردگی تخمدان چگونه است؟
اگر احساس پیچ خوردگی تخمدان دارید و نشانه‌هایی از آن را در خود می‌بینید، سریع به پزشک مراجعه کنید. هرچقدر که زمان مراجعه‌نکردن به پزشک طولانی‌تر شود، امکان بیشترشدن عوارض ناشی از آن افزایش پیدا می‌کند.
پزشک بعد از معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی بیمار، برای شناسایی نقاط دردناک دست به معاینه لگن می‌زند. برای بررسی لوله‌های فالوپ، تخمدان و گردش خون هم از تصویربرداری استفاده می‌شود.
در واقع بخشی از روش تشخیص پیچ خوردگی تخمدان با سونوگرافی پیش می‌رود. پزشکان برای بررسی همه‌جانبه اوضاع از آزمایش‌های ادرار و خون هم استفاده می‌کنند. با انجام این آزمایش‌ها به مشکلات دیگر هم پی برده می‌شود:
- بارداری خارج از رحم
- آبسه تخمدان
- آپاندیسیت
گاهی‌اوقات، عفونت‌های ادراری هم علائمی مشابه با درد تخمدان و نواحی اطرافش دارند.
راه‌های درمان پیچ خوردگی تخمدان چیست؟
جراحی پیچ خوردگی تخمدان راهی برای برگرداندن وضعیت به حالت عادی است. برای بازکردن این پیچ‌خوردگی در لوله فالوپ هم از جراحی استفاده می‌شود. بعد از عمل برای کاهش خطر بازگشت این وضعیت، پزشک داروهایی تجویز می‌کند. گاهی‌اوقات هم نیاز به برداشتن تخمدان پیش می‌آید.
عمل‌های جراحی
برای بازکردن پیچ‌خوردگی تخمدان، پزشکان از دو روش استفاده می‌کنند:
- لاپاراسکوپی (Laparoscopy)
- لاپاراتومی (Laparotomy)
لاپاراسکوپی
با ایجاد برشی کوچک در شکم، وسیله‌ای دراز و باریک را به درون بدن می‌فرستند تا با دوربین موجود روی آن، امکان بررسی اوضاع داخلی مقدور شود. برش دیگری هم برای دسترسی به تخمدان ایجاد می‌شود.
در این صورت، از وسیله‌های جراحی مناسب برای بازکردن پیچ خوردگی رحم استفاده می‌شود. برای انجام چنین عملی به بیهوشی عمومی نیاز است و بیمار به طور سرپایی درمان می‌شود.
در واقع، نیازی به بستری در بیمارستان و ماندن در آنجا نیست. برای رفع پیچ خوردگی تخمدان در بارداری از این روش استفاده می‌شود.
لاپاراتومی
در این روش جراحی، برش بزرگ‌تری نسبت به لاپاراسکوپی روی قسمت پایینی شکم ایجاد می‌شود. با این کار به تخمدان دسترسی پیدا و پیچیدگی‌اش را باز می‌کنند. این عمل هم با بیهوشی عمومی انجام می‌شود و بعد از آن، بیمار یک شب در بیمارستان بستری می‌شود.
اگر زمان زیادی از پیچ خوردگی تخمدان گذشته باشد و کاهش خون‌رسانی باعث مردن بافت اطراف شود، برداشتن کامل تخمدان با روشهای زیر انجام می‌شود:
- اوفوروکتومی (Oophorectomy)؛ در این روش تخمدان را برمی‌دارند.
- اوفوروکتومی سالپنگو (Salpingo-oophorectomy)؛ برای برداشتن تخمدان در این روش از شیوه لاپاراسکوپی استفاده می‌شود. این روش برای بازگشت‌نکردن پیچ‌خوردگی در زنان یائسه هم کاربرد دارد.
جراحی پیچ خوردگی تخمدان خطرناک است؟ باید بدانید که در هر روش جراحی امکان بروز عوارض بعد از بیهوشی، لختگی خون و عفونت وجود دارد.
داروهای درمان پیچ‌خوردگی تخمدان
در دوران بهبود بعد از عمل، پزشکان داروهایی برای تسکین دردهای احتمالی تجویز می‌کنند. این داروها بدون نیاز به نسخه در داروخانه‌ها موجود هستند:
- استامینوفن
- ایبوپروفن
- ناپروکسن
اگر درد شدید باشد، نیاز به مصرف مسکن‌هایی قوی‌تر وجود دارد:
- اکسی‌کدون (oxycodone)
- اکسی‌کدون با استامینوفن
پزشکان برای جلوگیری از پیچ خوردگی تخمدان بعد از عمل از داروهای دیگری هم استفاده می‌کنند. آنها مصرف دوزهای بالای قرص‌های ضدبارداری هورمونی یا شکل‌های دیگر پیشگیری از بارداری هورمونی را در نظر می‌گیرند.
یادتان باشد که درمان خانگی پیچ خوردگی تخمدان وجود ندارد. تنها راه جراحی است و اگر به‌موقع به درمان این مشکل رسیدگی نکنید، امکان از دست‌دادن تخمدان وجود دارد.
گاهی‌اوقات، پیچ خوردگی خفیف تخمدان رخ می‌دهد و این عضو پیچیده به دور بافت‌های پشتیبان خود می‌تواند بدون نیاز به جراحی به سر جایش بازگردد.
با این حال، در بیشتر مواقع نیاز به جراحی وجود دارد و خبری از امکان استفاده از انواع درمان پیچ خوردگی تخمدان با طب سنتی یا روشهای خانگی نیست.
خطرات پیچ خوردگی تخمدان چه مواردی هستند؟
هرچقدر که دیرتر برای درمان پیچ‌خوردگی تخمدان اقدام کنید، خطرات بیشتری شما را تهدید می‌کنند. کاهش خون‌رسانی به تخمدان و لوله فالوپ در اثر این مشکل به مرگ بافت‌های آن نواحی می‌انجامد.
در نتیجه، پزشکان مجبور به برداشتن بافت می‌شوند. اگر نشانه‌هایی از پیچ خوردگی تخمدان در شما بروز کرد، سریع به پزشک مراجعه کنید و نگذارید که مرگ بافت‌ها اتفاق بیافتد. در این حالت‌ها هم همچنان امکان بارداری وجود دارد. پیچ‌خوردن تخمدان مانعی در بارداری نیست.
پیچ‌خوردن تخمدان‌ها وضعیتی اورژانسی است، درمان را پش گوش نیندازید!
اگر دچار پیچ خوردگی تخمدان هستید، باید سریع به پزشک مراجعه کنید. این وضعیت نیاز به رسیدگی سریع دارد و عمل جراحی. هرچقدر که دیرتر اقدام کنید، نیاز به جراحی‌های بیشتر هم افزایش پیدا می‌کند.
بعد از عمل هم به شما داروهایی مانند قرص‌های هورمونی ضدبارداری تجویز می‌شود تا از خطر بازگشت وضعیت پیچ‌خوردگی جلوگیری کنید. باز هم یادآوری می‌کنیم که پیچ‌خوردن تخمدان‌ها مانع از بارداری نمی‌شود.
اگر دچار این مشکل شده‌اید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. یادتان باشد که با سیستم نوبت دهی آنلاین دکتردکتر هم می‌توانید از پزشکان خبره وقت ملاقات بگیرید.
منبع:
