قرص اگزازپام یا سراکس، نوعی داروی آرامبخش از گروه بنزودیازپینها است. بنزودیازپینها، دستهای از داروهای اعصاب و روان هستند که معمولاً برای درمان اضطراب و بیخوابی تجویز میشوند.
داروی اگزازپام با تأثیر بر روی سیستم عصبی مرکزی، به کاهش اضطراب و تنش کمک میکند. این دارو، برای ترک اعتیاد حاد به الکل نیز تجویز میشود. مصرف و قطع مصرف این دارو باید بر اساس دستور پزشک باشد زیرا قطع ناگهانی آن، وضعیت روانی بیمار را بدتر میکند.
برای توضیح جامعتر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی این دارو اختصاص میدهیم.
اگر سوالی داشتید، میتوانید در انتهای مطلب و در بخش نظرات مطرح کنید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.
قرص اگزازپام چیست؟
قرص اگزازپام، نوعی داروی آرامشبخش است. این دارو با نامهای تجاری مختلفی همچون سراکس تولید میشود. اگزازپام، در اصل نام ماده فعال دارو است و منحصراً برای درمان اثرات اضطراب در مغز طراحی میشود. این دارو با اتصال به گیرندههای گابا (نوعی انتقالدهنده عصبی) در مغز، اضطراب را کاهش میدهد. ب
نکته! اگر به لاکتوز حساسیت دارید، به پزشک خود یا کارشناس داروخانه اطلاع دهید.
با استناد به مقالهای منتشر شده در وبسایت webmd،
اگرچه این دارو برای درمان مشکلات اضطرابی تجویز میشود، اما مصرف طولانیمدت آن اعتیاد ایجاد میکند.
درنتیجه، رعایت دستورالعمل پزشک حین مصرف دارو ضروری است.
این دارو در چه اَشکالی در داروخانهها موجود است و چه دوزهایی دارد؟
این دارو معمولاً به صورت قرص در داروخانهها موجود است. سراکس با دوزهای مختلف تولید میشود البته، این موضوع به شرکت و کشور سازنده دارو نیز بستگی دارد. در حالت کلی، دوزهای این دارو عبارتند از:
- ۱۰ میلیگرم
- ۱۵ میلیگرم
- اگزازپام ۲۰ میلیگرم
- ۳۰ میلیگرم
نکته! دوز آغازین این دارو، معمولاً ۱۰ میلیگرم است.
سراکس برای چیست و چه کاربردی دارد؟
این دارو، برای درمان و مدیریت بیماریهای زیر تجویز میشود:
- انواع اختلالهای اضطرابی
- ترک اعتیاد به الکل
- اختلالهای خواب
- درمان تنشهای عضلانی
- سایر اختلالهای روانی
نکته! دوز مناسب هر شخص، تنها توسط پزشک متخصص تشخیص داده میشود.
درمان اختلالهای اضطرابی
این دارو، اصلیترین درمان اختلالهای اضطرابی است. اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال پانیک و اختلال استرس پس از سانحه، مهمترین بیماریهایی هستند که با این دارو درمان میشوند. همچنین، اگزازپام به بیماران کمک میکند تا به روشی منطقی با چالشهای روزمره خود کنار بیایند.
درمان اعتیاد به الکل
سراکس یکی از رایجترین داروهایی است که برای ترک اعتیاد به الکل تجویز میشود. فواید اگزازپام هنگام ترک الکل عبارتند از:
- کاهش اضطراب و بیقراری
- پیشگیری از خطر تشنج
- کنترل تحریکپذیری
- درمان بیخوابی
- کنترل سایر علائم روانی
نکته مهم! این دارو را هرگز با الکل و سایر بنزودیازپینها مصرف نکنید.
قرص اگزازپام برای خواب
مصرف این دارو در دوزهای بالاتر خوابآور است. بههمین دلیل، برای درمان بیخوابی نیز تجویز میشود. سراکس، تنشها و استرسهایی را که باعث بیخوابی میشوند، کاهش میدهد. بدین صورت بیمار خواب باکیفیتتری را تجربه میکند.
درمان تنشهای عضلانی
برخی از پزشکان، این دارو را برای درمان تنشهای عضلانی و مشکلات عضلانی نیز تجویز میکنند. زیرا این دارو در رفع گرفتگی عضلات نیز موثر است.
درمان سایر اختلالات روانی
این قرص، گهگاه بهعنوان داروی مکمل برای درمان اختلال وسواس اجباری (OCD) تجویز میشود. هدف از تجویز این دارو در درمان وسواس، کاهش اضطرابهای ناشی از مدیریت افکار وسواس است.
دوز و نحوه مصرف سراکس
دوز و نحوه مصرف این دارو، به نوع بیماری و وضعیت روانی بیمار بستگی دارد. بهتر است پیش از مصرف دارو، راهنمای نحوه مصرف دارو را مطالعه کنید.
اگر سوالی داشتید، حتما از پزشک خود بپرسید و بعد دارو را مصرف کنید. نکات مهم را در جدول زیر آوردهایم:
| نام اختلال | دوز آغازین | دوز نگهدارنده و حداکثر |
| اضطراب عمومی | ۱۰ میلیگرم | نگهدارنده؛ ۱۰ تا ۱۵ میلیگرم حداکثر؛ ۳۰ میلیگرم |
| اضطراب فراگیر | ً | در صورت نیاز تا ۱۵ میلیگرم |
| اضطراب بسیار شدید | ً | ۳۰ میلیگرم |
| اختلال استرس پس از سانحه | ً | در صورت نیاز تا ۱۵ میلیگرم |
| تنشهای عضلانی | ً | ً |
نکته! محتوای این جدول، صرفاً برای افزایش اطلاعات عمومی بوده و به منزله تجویز پزشکی نیست.
سایر نکات مهم را در مورد نحوه مصرف این دارو، بررسی میکنیم:
- دارو را با یک لیوان کامل آب مصرف کنید؛
- دارو را سر ساعت و بهصورت منظم مصرف کنید؛
- بهتر است دارو را همراه با وعده غذایی مصرف کنید؛
- دوز دارو را خودسرانه افزایش یا کاهش ندهید.
در صورت ایجاد هرگونه مشکل غیرعادی مانند فراموشی چند دوز از دارو، حتما به پزشک متخصص اطلاع دهید.
آیا اگزازپام 10 خواب آور است؟
این دوز از دارو معمولاً خوابآور نیست اما احتمال دارد در برخی ایجاد احساس خوابآلودگی ایجاد کند.
بهترین زمان مصرف این دارو با توجه به بیماری
زمان مصرف این قرص، به نوع بیماری و دوز تعیینشده پزشک بستگی دارد.
| نوع درمان | دفعات مصرف دارو |
|---|---|
| اضطراب | 2 بار در روز (صبح و بعدازظهر)؛ در صورت دوز بالا، دوز شبانه اضافه میشود. |
| بیخوابی | 1 بار در روز، 30 تا 60 دقیقه قبل از خواب. |
| اختلال استرس پس از سانحه | 2 تا 3 بار در روز. |
| تنشهای عضلانی، وسواس اجباری | 2 تا 3 بار در روز. |
نکته! در صورت فراموشی یک دوز از دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید؛ اما اگر زمان مصرف دوز بعدی نزدیک است، دوز فراموششده را نادیده بگیرید
روش نگهداری از این دارو
سراکس را باید در دمای زیر ۳۰ درجه نگهداری کنید. همچنین، آن را دور از حرارت، دور از رطوبت مستقیم و دور از دسترس کودکان قرار دهید.
مزایای استفاده از این دارو
مهمترین مزیت دارو، کاهش احساس اضطراب، احساس نگرانی و استرس در بیماران مبتلا به اضطراب است. همچنین، احساس آرامش بیمار را در موقعیتهای حساس و استرسآور افزایش میدهد.
در حالت کلی، اگر پزشک این دارو را برای شما تجویز میکند، یعنی اینکه مزایای آن برای شما بیشتر است.
خطرات و عوارض قرص سراکس
عوارض این دارو، در دو گروه عوارض جانبی شایع و عوارض جدی طبقهبندی میشود. عوارض جانبی شایع، معمولاً در روزها و ماههای نخست مصرف دارو بروز میکنند. سپس با گذشت زمان، بدن بیمار به دریافت دوز مشخصی از دارو عادت میکند. دیگر عوارض شایع در اثر مصرف این قرص عبارتند از:
- خوابآلودگی
- تاری دید
- سردرد
- گیجی و اختلال در تمرکز
- ضعف عضلانی
- گرفتگی عضلانی
- خشکی دهان
عوارض جانبی شدید نیز عبارتند از:
- افزایش احساس اضطراب
- بروز رفتارهای خطرناک
- اختلال در تکلم
- اختلالهای مرتبط با توجه و حافظه
- ایجاد وابستگی و اعتیاد به دارو
- سبک بودن سر
- تهوع و استفراغ
- یبوست
- اسهال
- کاهش میل جنسی
- غش کردن (نادر)
- احساس درد در ناحیه شکم
- راشهای پوستی
- تورم صورت یا گلو
نکته! در صورت مشاهده عوارض فوق، خیلی سریع به پزشک متخصص اطلاع دهید.
موارد احتیاط در هنگام استفاده از این دارو
پیش از مصرف این دارو، به نکات زیر توجه داشته باشید:
- اگر داروی دیگری مصرف میکنید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید؛
- سوابق پزشکی خود را (مانند ابتلا به بیماری خاص)، با پزشک در میان بگذارید؛
- در صورت اعتیاد به مخدر، الکل یا سیگار به پزشک اطلاع دهید؛
- پیش از مصرف دارو، حتما دستورالعملهای روی جعبه را مطالعه کنید؛
- پیش از رانندگی این دارو را مصرف نکنید زیرا تاری دید ایجاد میکند.
نکته! هرگز مصرف این دارو را خودسرانه قطع نکنید. همچنین، دوز این دارو را خودسرانه افزایش ندهید. زیرا پزشک متخصص، بر اساس شرایط روانی و جسمانی شما دوز دارو را تعیین میکند.
چه افرادی نباید از این دارو استفاده کنند؟
افرادی که شرایط زیر را دارند، نباید این قرص را مصرف کنند:
- افراد مبتلا به بیماریهای کبدی
- افراد مبتلا به بیماریهای کلیوی
- افراد مبتلا به بیماریهای تنفسی و ریوی
- مبتلایان به اختلال افسردگی اساسی
- مادران باردار و شیرده
- رانندگان
- سالخوردگان
نکته مهم! برای جلوگیری از هرگونه شرایط خطرناک، موارد فوق را جدی بگیرید.
بررسی تداخلهای دارویی
مصرف همزمان این دارو با بعضی از داروهای دیگر، تاثیر دارو را تغییر میدهد. مهمترین تداخلهایی دارویی اگزازپام عبارتند از:
- داروهای آرامشبخش و خوابآور؛ مانند سایر بنزودیازپینها (دیازپام، آلپرازولام، لورازپام)
- داروهای ضد افسردگی؛ مانند سیتالوپرام، فلوکستین، آمیتریپتیلین، فنزیلین، ترانیل سیپرومین
- داروهای ضد تشنج و ضد صرع؛ مانند کاربامازپین، فنیتوئین و والپروئیک اسید
- داروهای آنتیبیوتیک و ضد قارچ؛ مانند کتوکونازول، ایتراکونازول و اریترومایسین
- داروهای ضد ویروسی؛ مانند ریباویرین
- داروهای ضد فشار خون؛ آتنولول، متوپرولول، آلفا بلاکرها
- داروهای ضد آلرژی و آنتیهیستامینها؛ مانند دیفن هیدرامین
- داروهای ضد انعقاد خون؛ مانند وارفارین
- الکل
در صورت ضرورت مصرف سراکس، حتما لیست داروهای مصرفی خود را به پزشک متخصص اطلاع دهید.
آیا مصرف این قرص در دوران شیردهی و بارداری مجاز است؟
معمولا در سه ماهه اول بارداری، نباید از این دارو استفاده کرد. اگر هم مجبور به استفاده از آن هستید، حتما پیش از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
مصرف سرخود و اوردوز با سراکس
این دارو را نه خودسرانه مصرف کنید و نه قطع کنید. اگر هم در حال مصرف این دارو هستید، بهتر است تمام عوارض و خطرات مربوط به این دارو را بدانید تا پیش از وقوع عوارض شدیدتر، به پزشک مراجعه کنید.
برای مثال در صورت اوردوز با این دارو، دچار مشکلات جدی مانند خوابآلودگی شدید، کاهش تنفس و کاهش ضربان قلب خواهید شد؛ این نشانهها خطرناک هستند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر در حال مصرف قرص اگزازپام، با هرگونه عوارض غیرعادی مواجه شدید، سریعاً به دکتر روانپزشک مراجعه کنید. پزشکان این تخصص، بعد از بررسی شرایط جسمانی و روانی، راهکارهای لازم را ارائه خواهد داد.
اگر در مورد داروی اگزازپام به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، میتوانید با مراجعه به پلتفرم نوبت دهی دکتردکتر، از بهترین روانپزشکان سراسر ایران نوبت ویزیت حضوری بگیرید. اگر هم نیاز به مشاوره فوری دارید، میتوانید با استفاده از سرویس ویزیت متنی یا تلفنی دکتردکتر، سریع و آسان با بهترین متخصصان روانپزشکی کشور، آنلاین و بدون نیاز به مراجعه حضوری مشورت کنید.
منابع:
ptsd.va.gov
mayoclinic.org
