معرفی ۱۵ علت احتمالی برای حالت گزگز دست‌ و پا

خلاصه این مقاله را بشنوید

بیشتر افراد گاهی اوقات در دست یا پای خود احساس گزگز می‌کنند. با اینکه خود حس گزگز در دست و پا ناخوشایند است، اما عموما علت آن چندان جدی نیست. با این حال، اگر گزگز شدن دست یا پا به طور مرتب رخ دهد، این امکان وجود دارد که علت آن عارضه‌ای جدی‌تر باشد. در ادامه به بررسی برخی دلایل گزگز دست و پا می‌پردازیم.

برای گزگز دست و پا علل متعددی وجود دارد که بیشتر این علل نیز موقتی هستند. در همین حال، اگر فرد به حالتی غیرعادی بنشیند یا بخوابد، شاید به عصبی فشار وارد شود و همین مورد موجب گزگز دست‌ و پا شود. به گزگز، مورمور و یا سوزن سوزن شدن نیز گفته می‌شود که در گفت‌وگوی عامیانه هر دو کاربرد بیشتری دارند.  

توجه: برای اینکه به علت دقیق گزگز دست و پا پی ببرید بهتر است قبل از هر اقدامی به پزشک مراجعه کنید و در مورد علت این موضوع پیش‌داوری نکنید.

برخی علل گزگز دست و پا ممکن است جدی‌تر باشند و به همین جهت به تشخیص به‌موقع و درمان مناسب احتیاج دارند.

دلایل احتمالی گزگز دست و پا

بسیاری از علل حس گزگز با عارضه‌ای به نام نوروپاتی محیطی (Peripheral neuropathy) ارتباط دارند. این نوع آسیب عصبی به بی‌حسی و گزگز دست و پا منتهی می‌شود. با این حال، عارضه‌ها و بیماری مختلفی وجود دارند که می‌توانند به نوروپاتی محیطی منتهی شوند. در ادامه علل نوروپاتی محیطی و سایر عواملی که ممکن است منجر به گزگز دست و پا شوند را مرور می‌کنیم.

۱. مومور شدن دست و پا بر اثر فشردگی عصب

فرد ممکن است به دلیل فشردگی عصب (Pinched nerve) در دست و پای خود احساس گزگز کند. این عارضه ممکن است در اثر آسیب‌دیدگی یا تورم در فرد رخ دهد. سایر علائم فشردگی عصب شامل درد و حرکات محدود است. برخی درمان‌های متداول برای درمان فشردگی عصب عبارتند از:

  • استراحت 
  • دارو
  • فیزیوتراپی

در صورتی که هیچ‌کدام از روش‌های درمانی فوق برای فرد مؤثر نبود، گزینه بعدی می‌تواند عمل جراحی باشد. 

۲. استنشاق سموم و گزگز دست و پا

بلعیدن یک ماده سمی یا جذب توکسین‌های مختلف از طریق پوست ممکن است باعث گزگز در پاها شود. سمومی که منجر به گزگز یا مورمور شدن می‌شوند عبارتند از:

  • آرسنیک (Arsenic)
  • تالیم (Thallium)
  • جیوه (Mercury)
  • ضد یخ (Antifreeze)

در صورت مسمومیت با هر کدام از این سموم باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.

۳. تاثیر مصرف الکل بر گزگز دست و پا

الکل یک توکسین محسوب می‌شود و می‌تواند به بافت عصبی آسیب برساند. مصرف بی‌رویه الکل ممکن است به نوعی نوروپاتی محیطی به نام نوروپاتی الکلی (Alcoholic neuropathy) منجر شود. این عارضه که از شایع‌ترین عوارض عصبی اعتیاد به الکل است می‌تواند باعث درد و گزگز دست و پا و سایر اندام‌های بدن شود.

این علائم به دلیل آسیب‌دیدگی اعصاب محیطی بر اثر مصرف الکل به وجود می‌آید.

تحقیقات نشان داده‌اند که بین ۲۵ تا ۶۶ درصد از افرادی که برای مدت طولانی به الکل‌ اعتیاد داشتند، به نوروپاتی الکلی مبتلا هستند. عموما در درمان این دست بیماران از فرد خواسته می‌شود که مصرف الکل خود را کاهش دهد یا آن را به طور کامل قطع کند. 

۴. مورمور شدن دست و پا بر اثر اضطراب و حملات پانیک

افرادی که دائما حس اضطراب دارند ممکن است دچار هایپرونتیلیشن (hyperventilating) شوند که این عارضه می‌تواند باعث گزگز پا شود. هایپرونتیلیشن، یکی از علائم شایع اضطراب است و مشخصه‌ اصلی آن نیز تندی تنفس است. هایپرونتیلیشن باعث برهم خوردن توازن بین دی‌اکسید کربن و اکسیژن می‌شود و در نتیجه آن فرد ممکن است دچار گزگز دست و پا شود.

گزگز پا و اضطراب ممکن است از نظر روانشناسی نیز به هم مرتبط باشند. در واقع، فردی که دچار اضطراب می‌شود، معمولا نسبت به حواس بدنی خود آگاهی بیشتری پیدا می‌کند. 

درمان‌های اضطراب عبارتند از:

  • رفتاردرمانی شناختی
  • گفتاردرمانی
  • داروهای ضد اضطراب
  • انجام فعالیت‌هایی برای سلامتی مانند یوگا، مراقبه و ذهن‌آگاهی یا حضور در لحظه

در حملات پانیک فرد به طور ناگهانی دچار ترس، اضطراب، تپش قلب و هایپرونتیلیشن می‌شود و حس مرگ به فرد دست می‌دهد. در این حالت نیز ممکن است فرد دچار گزگز دست و پا شود.

۵. سوزن سوزن شدن دست و پا در بارداری

گزگز پا برای افراد باردار شایع است. افراد باردار اغلب در این دوران با احساس گزگز در پاهای خود مواجه می‌شوند. رحم ممکن است با رشد تدریجی جنین روی اعصاب پا فشار وارد کند و این امر به نوبه خود ممکن است باعث گزگز شود. نوشیدن آب کافی، تغییر وضعیت نشستن یا خوابیدن و استراحت کردن با بالا نگه داشتن پاها می‌تواند به رفع گزگز کمک کند. 

با این حال، در صورتی که فرد با هرکدام از وضعیت‌های زیر مواجه شد، بهتر است به پزشک مراجعه کند:

  • رفع نشدن گزگز پا
  • احساس ضعف در نواحی مختلف بدن
  • تورم پا یا سایر اندام‌ها 

۶. گزگز دست و پا بر اثر آسیب فشار تکراری (RSI)

آسیب فشار تکراری ممکن است باعث گزگز دست‌ شود. آسیب فشار تکراری زمانی اتفاق می‌افتد که فرد بیش از حد و برای مدت طولانی و بدون استراحت فعالیت‌های تکراری را انجام دهد. آسیب فشار تکراری که از آن به عنوان «اختلال اندام فوقانی کاری» نیز نام برده می‌شود می‌تواند حاصل حالت‌های بد بدن در هنگام نشستن یا ایستادن باشد.

آسیب فشار تکراری معمولا روی این نواحی بدن تاثیر می‌گذارد:

  • مچ و دست
  • بازو و آرنج
  • گردن و شانه

سایر علائم آسیب فشار تکراری عبارتند از:

  • درد
  • حساسیت
  • التهاب
  • سفتی عضله
  • احساس ضعف
  • گرفتگی عضله

درمان‌های آسیب فشار تکراری نیز عبارتند از:

  • داروهای ضد التهاب
  • کمپرس آب سرد
  • بانداژ پلاستیکی

۷. نقش کمبود ویتامین در مورمور شدن دست و پا

کمبود ویتامین E ،B1 ،B6 ،B12، ویتامین B3 یا نیاسین ممکن است باعث گزگز دست یا پاها شود. ویتامین‌هایی که نام بردیم، نقش حیاتی در عملکرد عصبی بدن ایفا می‌کنند. کمبود ویتامین B12 ممکن است منجر به نوروپاتی محیطی شود. سایر علائم کمبود ویتامین‌ها عبارتند از:

  • سرگیجه
  • تنگی نفس
  • احساس خستگی
  • سردرد
  • مشکلات گوارشی
  • درد در قفسه سینه
  • حالت تهوع
  • هپاتومگالی یا بزرگ شدن کبد

کمبود ویتامین با از سر گرفتن یک رژیم غذایی سالم یا مصرف مکمل‌های غذایی مناسب درمان می‌شود.

۸. گزگز دست و پا از علائم ام ‌اس

ام اس (MS) یا تصلب بافت چندگانه، یک بیماری التهابی است که به سلول‌های عصبی مغز و نخاع فرد آسیب وارد می‌کند. بی‌حسی یا گزگز پا از علائم اولیه‌ی بیماری ام اس محسوب می‌شود. همچنین مبتلایان به بیماری ام اس ممکن است قبل از تشخیص بیماری نیز دچار گزگز دست و پا شوند. 

سایر علائم ام اس عبارتند از:

  • مشکلات بینایی
  • انواع درد
  • اسپاسم یا  انقباض و گرفتگی ممتد غیرارادی عضلانی
  • خستگی
  • سرگیجه
  • مشکل در برقراری تعادل
  • مشکلات مثانه و دستگاه ادراری
  • اختلال در عملکرد جنسی
  • اختلالات شناختی

در صورتی که فرد مشکوک به داشتن بیماری ام اس است، باید حتما به پزشک مراجعه کند تا هرچه سریع‌تر روند تشخیص و در صورت ابتلا به ام اس، درمان بیماری طی شود.

۹. گزگز دست و پا ناشی از عوارض دارو

عوارض جانبی برخی داروهای خاص ممکن است گزگز دست و پا باشد. این دست داروها عبارتند از داروهایی که برای درمان بیماری‌ها و عارضه‌های زیر تجویز می‌شوند:

  • سرطان
  • ایدز
  • اچ آی وی (HIV)
  • تشنج
  • عارضه‌های قلبی
  • فشار خون بالا

۱۰. سوزن سوزن شدن دست و پا به دلیل عفونت

برخی عفونت‌ها موجب التهاب عصب می‌شوند. التهاب نیز می‌تواند منجر به گزگز دست یا پا شود. عفونت‌هایی که ممکن است باعث این مشکل شوند عبارتند از:

  • ایدز
  • HIV
  • هپاتیت B و هپاتیت C
  • جذام
  • زونا (Shingles)
  • بیماری لایم (Lyme disease)

در صورتی که فرد نسبت به ابتلا به یک نوع عفونت مشکوک است، بهتر است سریعا به پزشک مراجعه کند. پزشک آزمایش‌های مناسبی از جمله آزمایش خون را برای تشخیص عفونت انجام می‌دهد و در صورت تشخیص عفونت، درمان‌های لازم انجام می‌شوند.

۱۱.مورمور شدن دست و پا بر اثر نارسایی کلیه

گزگز دست و پا ممکن است یکی از علائم نارسایی کلیه باشد. دیابت و فشار خون بالا از عواملی هستند که خطر ابتلا به نارسایی‌های کلیوی را افزایش می‌دهند. سایر علائم نارسایی کلیه عبارتند از:

  • گرفتگی عضله
  • پیچیدگی عضله
  • ضعف عضلانی

چنانچه فرد نسبت به هرگونه نارسایی کلیوی مشکوک است، بهتر است به پزشک معالج خود مراجعه کند. نارسایی شدید کلیه با دیالیز یا پیوند کلیه درمان می‌شود.

۱۲. بیماری‌ خودایمنی عامل گزگز دست و پا

بیماری خودایمنی (Autoimmune disease) ممکن است باعث گزگز دست یا پا شود. بیماری خود ایمنی هنگامی رخ می‌دهد که دستگاه ایمنی فرد به بدن خود فرد حمله می‌کند. 

انواع بیماری‌های خود ایمنی که ممکن است موجب گزگز یا سوزن سوزن شدن دست و پا شوند عبارتند از:

برای تشخیص بیماری خود ایمنی، پزشک ممکن است:

  • از سوابق پزشکی و سابقه بیماری‌های خانوادگی فرد سوال کند 
  • معاینات جسمی را انجام دهد
  • از فرد آزمایش خون بگیرد

برای درمان بیماری‌های خود ایمنی معمولا از داروهای استروئیدی و سرکوبگر ایمنی و تغییر رژیم غذایی بهره برده می‌شود.

۱۳. تاثیر دیابت بر گزگز دست و پا

بیماری دیابت موجب بالا رفتن قند خون فرد می‌شود که به نوبه خود می‌تواند موجب آسیب عصبی شود. به همین دلیل فرد مبتلا به دیابت ممکن است دچار گزگز دست و پا شود. به این عارضه نوروپاتی دیابتی گفته می‌شود.

سایر علائم دیابت عبارتند از:

  • احساس تشنگی شدید
  • تکرر ادرار
  • تشدید گرسنگی 
  • خستگی
  • تاری دید
  • ترمیم آهسته زخم
  • کاهش بدون دلیل وزن

درمان دیابت شامل موارد زیر است:

  • تجویز داروهایی مانند انسولین برای کنترل قند خون 
  • تغییر رژیم غذایی
  • ورزش

۱۴. ارتباط بیماری شریان محیطی و گزگز دست و پا

بیماری شریان محیطی (Peripheral artery disease) روی دستگاه گردش خون فرد اثر می‌گذارد و منجر به تنگ شدن عروق خونی می‌شود.

گردش خون ضعیف می‌تواند باعث گزگز دست و پا شود. در صورت عدم درمان این عارضه با پدید آمدن پلاک در دیواره‌های شریانی فرد ممکن است دچار سکته یا حمله قلبی شود. درمان بیماری شریان محیطی معمولا شامل تغییر شیوه زندگی و عمل جراحی است.

۱۵. مورمور شدن دست و پا از علائم سکته

گزگز دست و پا ممکن است یکی از علائم سکته نیز باشد.

علائمی که بلافاصله پس از سکته بروز پیدا می‌کنند عبارتند از:

  • بی‌حسی یا ضعف در صورت، بازو یا پا به خصوص در یک طرف بدن
  • احساس گیجی
  • مشکل در تکلم
  • مشکل در فهم 
  • تاری دید
  • مشکل در راه رفتن
  • سرگیجه
  • از دست دادن تعادل
  • از دست دادن هماهنگی بدن

اگر فرد یک یا چند مورد از این علایم را تجربه کرد، باید فورا با اورژانس تماس بگیرد.

منبع:

medicalnewstoday

از کدام خدمات دکتردکتر استفاده کنیم؟

نوبت‌دهی اینترنتی

اگر شما هم در خصوص مشکل خود نیاز به پزشک دارید با استفاده از امکان نوبت‌دهی اینترنتی می‌توانید به راحتی برای مراجعه حضوری، در روز و ساعت دلخواه خود، نوبت دریافت کنید. برای دریافت نوبت اینترنتی از پزشک متخصص مغز و اعصاب روی دکمه زیر کلیک کنید.

ویزیت تلفنی

گاهی اوقات دسترسی به پزشک سخت و هزینه‌بر است. شما با استفاده از امکان ویزیت تلفنی می‌توانید به راحتی برای دریافت مشاوره تلفنی از پزشک مورد نظرتان، نوبت دریافت کنید. برای برقراری تماس تلفنی با پزشک متخصص مغز و اعصاب دلخواهتان روی دکمه زیر کلیک(یا لمس) کنید.

 

پرسش و پاسخ پزشکی

شما با استفاده از امکان پرسش و پاسخ با پزشک می‌توانید در هر ساعتی از شبانه روز پرسش پزشکی خود را مطرح کنید و پاسخ معتبری از پزشک دریافت کنید. برای ثبت سوال پزشکی خود روی دکمه زیر کلیک(یا لمس) کنید.

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شماست و به منزله تجویز پزشکی نیست.
ممکن است شما دوست داشته باشید
257 نظرات
  1. ندا می گوید

    سلام من 40 سالمه چند روزیه یه حس گز گز یا برقگرفتگی یا ضعف نمیدونم چیه از سرو انگشتام وسینه وکف پام همزمان ایجاد میشه و تاچند ثانیه خوبم دوباره این جور میشه، ظهر ها وبعدازظهر ها میشه و حدود یک هفتهایه قرص آسنترام تموم شده میشه برای این باشه

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      اگر با قط ناگهانی آسنترا ایجاد شده بله ممکن است ناشی از قطع باشد

  2. رها می گوید

    سلام وقت بخیر
    من تقریبا سه روز پیش دوار حمله پانیک شدم و ۱۶سال دارم . از اون روز توی بدنم کلا احساس گز گز دارم و لرزش . حتی در ناحیه تناسلی باید چیکار کنم

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام عزیز
      قبلا سابقه پانیک داشتین؟ علایمتون در هنگام حمله چی بود؟ زیر نظر روانپزشک هستین؟

  3. مرجان مهرانفر می گوید

    سلام وقتتون بخیر من ۱۹ سالمه
    ۴روزه ابله مرغون گرفتم
    الان وقتی نشستم دست یا سرمو یا کلا یکی از اعضای بدنمو تکون میدم همه ی بدنم حالت مور مور میشه

    وقتی چند دقیقه میاستم یه حالتی که نمیدونم چطور توصیفش کنم حالت ضعف و غش بهم دست میده و صدای زنگ میپیچه تو سرم

    بخاطر ضعف بدنی هست؟

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام‌بله
      اما با توجه به علایم ویزیت شین و به متخصص عفونی مراجعه کنید

  4. مجتبی می گوید

    سلام،وقتتون بخیر،من ۳۸ سالمه،چندین ساله که بعضی موقع ها دست و پاهام تو خواب،خواب میرفت ولی جدیدا پوست سر و صورتم و شکمم هم انگار خواب میره،امروز موقع ورزش متوجه شدم که تو گوشم صدا میاد از داخل و انگار عفونت داره،تو این مدت بیشتر نقاط بدنم گزگز میکنه،دلیلش میتونه عفونت گوش باشه،چون هیچ وقت اینطوری نبودم فقط تو بد میخوابیدم جایی از بدنم خواب میرفت،الان هی خوب میشه هی خواب میره

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      نمیتوان به عفونت گوش نسبت داد
      با توجه به سابقه علایمتون جهت بررسی به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید

  5. ز .زارع می گوید

    سلام نزدیک یک سال بدنم حالت برق گرفتگی پیدا می‌کنه از سرم شروع میشه از پاهام خارج میشه بیشتر اوقات هم گرسنه بودنم یا اعصاب خردی زیاد بیشترش می‌کنه.. دلیلش چیه لطفاً راهنمایی بفرمایید

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      نیاز به معاینه و ازمایش خون هست
      جهت بررسی به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید

  6. مونا می گوید

    سلام دختری هستم ۲۳ ساله چندتا حمله پنیک داشتم موقع خواب دستو پام به شدت گزگز کرد آیا ام اسه؟

    1. مشاور سلامتی می گوید

      سلام
      صرفا یکبار گزگز دست و پا را نمیتوان ام اس فرض کرد
      اما در صورت تکرار جهت معاینه به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.