سرماخوردگی نوعی عفونت ویروسی است که در صورت ابتلای کودکان به این بیماری، در گلو و بینی آن‌ها قرار می‌گیرد. آبریزش بینی و احتقان بینی از علائم اصلی سرماخوردگی در کودکان زیر یکسال است. کودکان به‌خصوص نوزادان بیشتر در معرض سرماخوردگی هستند. در حقیقت کودکان در برابر بسیاری از عفونت‌ها به خوبی ایمنی ندارند و همین امر منجر به آن می‌شود که بیشتر از کودکان بزرگتر در معرض سرماخوردگی باشند.
طی یکسالگی اکثر نوزادان ۶ تا ۸ بار دچار سرماخوردگی می‌شوند. حتی اگر در مراکزی مانند مهدکودک بروند، ممکن است تعداد دفعات بیشتر شود. درمان سرماخوردگی در کودکان زیر یکسال باید به هدف کاهش علائم با راهکارهایی ازجمله تأمین مایعات بدن، مرطوب نگهداشتن هوا و باز نگهداشتن مجرای بینی باشد.
فهرست مطالب
سرماخوردگی در کودکان زیر یکسال نیاز به مراجعه به پزشک دارد تا بررسی‌های لازم برای رد سایر بیماری‌ها ازجمله کروپ، ذات‌الریه و سایر بیماری‌های جدی‌تر انجام گیرد. همچنین درمان سرماخوردگی کودکان باید حتماً تحت نظر پزشک متخصص اطفال صورت گیرد. در ادامه هر آن چیز که باید در خصوص سرماخوردگی در کودکان زیر یکسال بدانید، برای شما ذکر خواهیم کرد.
علائم سرماخوردگی در کودکان زیر یکسال
اولین علائمی که معمولاً نوزادان پس ابتلا به این بیماری تجربه می‌کنند، به شرح زیر است:
احتقان یا آبریزش بینی
ترشحات بینی ممکن است در ابتدا شفاف باشد؛ اما در برخی از کودکان غلیظ شده و به رنگ زرد یا سبز می‌شود.
سایر علائم سرماخوردگی در نوزادان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عطسه کردن
- تب
- سرفه کردن
- کاهش اشتها
- مشکل داشتن هنگام خوابیدن
- زودرنج شدن
- مشکل برای شیر خوردن به دلیل گرفتگی بینی
زمانی که باید به پزشک مراجعه کنید
سیستم ایمنی کودک شما برای تکامل پیدا کردن به زمان نیاز دارد. اگر کودکتان سرماخوردگی بدون عارضه داشته باشد، باید طی ۱۰ تا ۱۴ روز برطرف شود، در اکثر مواقع این بیماری مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند. بااین‌حال باید علائم کودک را جدی بگیرید. اگر علائم در کودک بهبود پیدا نکرد یا بدتر شد، باید حتماً با پزشک در میان بگذارید.
اگر کودکتان کمتر از سه ماه سن دارد، باید درهمان ابتدای شروع بیماری به پزشک مراجعه کنید. درواقع بسیار مهم است که بیماری نوزاد بررسی شود تا مطمئن شوید مشکل جدی‌تری نیست، به‌خصوص اگر علائمی مانند تب داشته باشد. اگر کودک سه ماهه یا بزرگتر دارید، در چنین مواقعی باید به پزشک مراجعه کنید:
- مانند همیشه پوشک خود را خیس نمی‌کند.
- تب بالای ۳۸ درجه دارد.
- به نظر می‌رسد که گوش درد دارد.
- چشم‌هایش قرمز است یا ترشحاتی زرد یا سبزرنگ از چشم او خارج می‌شود.
- دچار مشکل هنگام تنفس است یا خس خس سینه دارد.
- به‌طور مداوم سرفه می‌کند.
- ترشحاتی غلیظ و سبزرنگ طی چندین روز از بینی خارج می‌شود.
- علائم دیگری مانند بیدار نشدن برای غذا خوردن یا گریه غیرعادی دارد که منجر به نگرانی شما شده است.
سرماخوردگی در کودکان زیر یکسال در چنین مواقع اورژانسی نیاز به بررسی فوری دارد:
- از شیر خوردن یا هر مایعات دیگری خودداری می‌کند.
- به‌قدری سرفه می‌کند که باعث استفراغ یا تغییر رنگ پوست می‌شود.
- هنگام سرفه، مخاط خونی رنگ دارد.
- برای تنفس دچار مشکل می‌شود یا لب‌های او به رنگ مایل به آبی است.
- کم انرژی و خواب‌آلود شده است.
علت سرماخوردگی در کودکان زیر یکسال چیست
سرماخوردگی نوعی عفونت دستگاه تنفس فوقانی، یعنی عفونت بینی و گلو است که از یکی از چندین ویروس ایجاد می‌شود، راینوویروس‌ها از شایع‌ترین موارد هستند. ویروس سرماخوردگی از طریق دهان، بینی یا چشم وارد بدن کودک می‌شود. زمانی که توسط یک ویروس آلوده می‌شود، کودک شما در برابر آن ویروس ایمن خواهد شد.
اما، نکته‌ای که وجود دارد این است، از آنجایی که بسیاری از ویروس‌ها باعث سرماخوردگی می‌شوند ممکن است کودک شما چندین‌بار در سال و در طی زندگی‌اش سرماخوردگی را تجربه کند. علاوه بر این، برخی از ویروس‌های ایمنی دائمی ایجاد نمی‌کنند. به‌طورکلی کودک ممکن است به چنین طریقی مبتلا به این بیماری شود:
هوا
زمانی که فردی بیمار است و سرفه، عطسه یا صحبت می‌کند، به‌صورت مستقیم ویروس را به کودک شما منتقل خواهد کرد.
تماس مستقیم
درصورتی‌که فرد بیمار حتی دست کودک شما را لمس کند، این ویروس به فرزند شما منتقل خواهد شد. درواقع پس از برخورد دست به چشم، بینی یا دهان آلوده می‌شود.
سطوح آلوده
برخی از ویروس‌ها به مدت دو ساعت یا بیشتر روی سطوح باقی می‌مانند. کودکتان ممکن است با دست زدن به سطح آلوده مانند دست زدن به اسباب‌بازی دچار این بیماری شود.
سرماخوردگی در کودکان زیر یکسال چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر نوزاد کمتر از سه ماه سن دارد، باید در همان ابتدای بیماری به پزشک اطفال مراجعه کنید. درواقع بررسی زودهنگام وضعیت نوزادان بسیار مهم است تا متوجه شوند که آیا بیماری جدی‌تری وجود دارد یا خیر، به‌خصوص اگر تب داشته باشد. اگر فرزند شما بیش از سه ماه سن دارد، معمولاً نیازی به مراجعه پزشک نیست. اگر سؤالی دارید یا علائم بیماری بدتر می‌شود و بهبود پیدا نمی‌کند، نیاز به بررسی توسط پزشک خواهد بود.
پزشک با توجه به علائم، سرماخوردگی در کودکان زیر یکسال را تشخیص می‌دهد. درصورتی‌که پزشک مشکوک شود که فرزند شما به عفونت باکتریایی یا بیماری دیگری مبتلا شده است، عکسبرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه یا آزمایش‌های دیگری را برای اطمینان از تشخیص خود در نظر می‌گیرد.
درمان سرماخوردگی در کودکان زیر یکسال
هیچ درمانی برای سرماخوردگی وجود ندارد. در اغلب مواقع این بیماری بدون درمان طی یک هفته تا ۱۰ روز بهبود پیدا می‌کند؛ اما سرفه کردن ممکن است یک هفته یا بیشتر ادامه داشته باشد. آنتی‌بیوتیک‌ها در برابر ویروس‌های سرماخوردگی مؤثر عمل نمی‌کنند. برای کنترل بیماری باید بدن کودک هیدراته باشد، مخاط بینی را خارج کنید و هوا را مرطوب نگهدارید. همچنین باید از دادن داروهای بدون نسخه به کودکان زیر یکسال خودداری کنید.
داروهایی برای پایین آوردن تب
اگر تب باعث آزار کودکتان شده است، تنها می‌توانید با تجویز پزشک داروهایی برای پایین آوردن تب به کودکتان بدهید، با این حال درمانی برای سرماخوردگی نیست. درواقع تب واکنشی از بدن نسبت به این بیماری است. به کودکانی که کمتر از سه ماه دارند، نباید استامینوفن دهید، مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد. داروی ایبوپروفن را نیز نباید به کودکان کمتر از شش ماه، کودکانی که به‌طور مداوم استفراغ می‌کنند یا دچار کم‌آبی هستند، بدهید.
به‌طورکلی بهتر است داروها را طی مدت زمان کوتاه برای درمان سرماخوردگی در کودکان زیر یکسال بدهید. اگر دوز مناسب کودکان را نمی‌دانید، حتماً از متخصصین سؤال کرده و سرخود دارویی ندهید. کودکانی که از بیماری‌هایی مانند آبله مرغان یا علائم شبیه به آنفولانزا بهبود پیدا کرده‌اند، نباید آسپرین دهید؛ چراکه آسپرین با سندرم ری، نوعی بیماری نادر و خطرناک مرتبط است.
داروهایی برای سرفه و سرماخوردگی
داروهای سرفه و سرماخوردگی برای نوزادان و کودکان بی‌خطر نیستند. درواقع داروهای سرفه و سرماخوردگی، علت اصلی سرماخوردگی را درمان نکرده و همچنین به بهبودی زودتر نیز کمک نمی‌کند. حتی این‌گونه داروها می‌تواند برای کودک شما خطرناک باشد.
داروهایی که برای سرفه و سرماخوردگی هستند، عوارض بسیار جدی را ایجاد می‌کنند، حتی اگر بیش‌ازحد مصرف شود، می‌تواند برای کودکان کمتر از یک یا دو سال کشنده باشد. برای درمان سرفه و سرماخوردگی در کودکان زیر یکسال از داروهایی برای پایین آوردن تب و مسکن استفاده نکنید. به‌طورکلی مصرف این داروها برای کودکان زیر ۱۲ سال ممنوع است.
راهکارهای خانگی برای درمان سرماخوردگی در کودکان زیر یکسال
در اغلب مواقع می‌توانید این بیماری را در خانه درمان کنید. برای کنترل و بهبود علائم باید به این موارد توجه داشته باشید:
مایعات فراوان بدهید
مصرف مایعات برای جلوگیری از کم‌آبی بدن بسیار مهم است، شیر مادر و شیرخشک بهترین گزینه برای کودک زیر یکسال است. شیر مادر از میکروب‌های سرماخوردگی بیشتر محافظت می‌کند.
ترشحات بینی کودک را خارج کنید
مجرای بینی کودک خود را با یک پوار بینی نوزاد خارج کنید.
قطره نمکی را امتحان کنید
پزشک ممکن است قطره‌های نمکی بینی را برای مرطوب کردن مجرای بینی و شل کردن مخاط غلیظ بینی توصیه کند.
هوا را مرطوب نگهدارید
با مرطوب نگهداشتن اتاق کودک می‌توانید احتقان بینی را کاهش دهید. آب دستگاه بخور یا مرطوب‌کننده هوا را باید روزانه عوض کنید و به نکات بهداشتی برای تمیز نگهداشتن دستگاه حتماً توجه داشته باشید.
عوامل خطرساز ایجاد سرماخوردگی در کودکان زیر یکسال
چند عامل نوزادان را بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار می‌دهد:
- سیستم ایمنی تکامل نیافته نوزادان باعث می‌شود که بیشتر مستعد ابتلا به سرماخوردگی باشند؛ چراکه در معرض ویروسی نبوده‌اند که بدن آن‌ها در برابر بیماری مقاوم باشد.
- گذراندن وقت با کودکانی که همیشه دستان خود را نمی‌شویند یا هنگام سرفه و عطسه دهان خود را نمی‌گیرند، احتمال ابتلا به این بیماری را در کودک شما افزایش می‌دهد.
- سرماخوردگی از پاییز تا اواخر بهار شایع‌تر است؛ اما بااین‌حال امکان ابتلا در هرزمانی وجود دارد.
منبع:mayoclinic
