پا درد چه دلایلی دارد؛ انواع پا درد و روش های درمان

دلایل زیادی برای پا درد وجود دارد. علل آسیب زا می تواند شامل آسیب های ورزشی باشد یا به رگ های خونی، اعصاب، ماهیچه ها، مفاصل، بافت های نرم یا استخوان ها مربوط شود. دوره و روش درمان بستگی به علت درد پا دارد.

درد ساق پا اغلب در خانه قابل درمان است، اما اگر درد ناگهانی، شدید یا مداوم باشد، یا اگر علائم دیگری وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به مراقبت های پزشکی پیدا کنید. درد یا ناراحتی در هر نقطه از ساق پا می تواند از درد خفیف تا احساس درد بسیار شدید متغیر باشد. با این حال، در برخی موارد، یک وضعیت پزشکی جدی ممکن است باعث درد شود. اگر درد پای شدید یا مداوم دارید به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان سریع برای هر بیماری زمینه ای ممکن است از بدتر شدن درد جلوگیری کند.

برخی از شایع‌ترین علل درد ساق پا، شرایط جزئی یا موقتی هستند که پزشک می‌تواند به طور موثر آنها را درمان کند. آتل ساق پا و شکستگی استرس می تواند در اثر ورزش های تکراری مانند دویدن ایجاد شود. همچنین پا درد گاهی اوقات می تواند نشان دهنده مشکلات جدی عروقی باشد.

انواع پا درد

درد اسکلتی عضلانی: به عنوان مثال می توان به کرپیتوس اشاره کرد که با صدای ترکیدن یا ترک خوردن در زانو تشخیص داده می شود، یا آرتریت، یک بیماری خود ایمنی که مفاصل لگن، زانو یا مچ پا را تحت تاثیر قرار می دهد. اگر عضله، تاندون یا رباط در هنگام زمین خوردن دچار کشیدگی شود، نوع درد عضلانی اسکلتی خواهد بود.

گرفتگی شبانه، سندرم کمپارتمان و شکستگی استرس نیز از مشکلات اسکلتی عضلانی هستند.

درد عروقی: علل آن عبارتند از PAD، ترومبوز ورید عمقی (DVT)، سلولیت، عفونت، وریدهای واریسی و اگزمای واریسی که در آن درد با تغییر رنگ پوست همراه است.

درد عصبی: این شرایط شامل سندرم پاهای بی قرار، که در آن پاها به طور غیرقابل کنترلی تکان می‌خورند، نوروپاتی یا آسیب عصبی و درد عصب سیاتیک است. درد عصبی حتی در هنگام استراحت نیز ممکن است وجود داشته باشد.

درد زمانی اتفاق می‌افتد که اعصاب به محرک‌هایی مانند فشار زیاد، دمای بالا یا پایین و مواد شیمیایی واکنش نشان می‌دهند که می‌توانند در اثر آسیب بافت آزاد شوند. درد ساق پا می تواند تیز، مبهم، بی حس کننده، گزگز، سوزش، تشعشع یا درد باشد. آسیبی که در حین بازی ورزشی یا تصادف ایجاد می شود معمولاً حاد و آسیب زا است. فرد اغلب می تواند علت درد را شناسایی کند.

علل دیگر، مانند بیماری شریانی محیطی (PAD)، در طول زمان ایجاد می شوند. اگر فرد استراحت نکند یا به دنبال درمان نباشد، آسیب های تروماتیک نیز می توانند به مشکلات طولانی مدت یا مزمن تبدیل شوند.

علل پا درد

گرفتگی عضلات

علت اصلی درد پا، گرفتگی یا اسپاسم عضلانی است که اغلب به عنوان «اسب چارلی» شناخته می شود. گرفتگی معمولاً با انقباض عضلات پا باعث درد ناگهانی و شدید می شود. ماهیچه های سفت کننده اغلب یک توده قابل مشاهده و سخت در زیر پوست تشکیل می دهند. در این شرایط ممکن است کمی قرمزی و تورم در ناحیه اطراف وجود داشته باشد. خستگی عضلانی و کم آبی ممکن است منجر به گرفتگی عضلات پا، به ویژه در ساق پا شود. برخی داروها، از جمله دیورتیک ها و استاتین ها نیز ممکن است در برخی افراد باعث گرفتگی عضلات پا شوند.

صدمات و ضربه

کشیدگی عضلانی آسیب شایعی است که زمانی اتفاق می افتد که فیبرهای عضلانی در نتیجه کشش بیش از حد پاره شوند. این اتفاق اغلب در عضلات بزرگتر مانند همسترینگ، ساق پا یا چهارسر ران رخ می دهد. رگ به رگ شدن و کشیدگی معمولاً به دلیل نداشتن انعطاف پذیری کافی، کشش بیش از حد یا گرم نکردن بدن قبل از فعالیت ورزشی ایجاد می شود. ادامه ورزش در حین آسیب دیدگی خطر را افزایش می دهد.

تاندونیت التهاب تاندون است. تاندون ها تارهای ضخیمی هستند که ماهیچه ها را به استخوان پیوند می زنند. هنگامی که آنها ملتهب می شوند، حرکت دادن مفصل آسیب دیده ممکن است دشوار باشد. تاندونیت اغلب تاندون های همسترینگ یا نزدیک استخوان پاشنه را درگیر می کند. بورسیت زانو زمانی اتفاق می افتد که کیسه های پر از مایع یا بورسا اطراف مفصل زانو ملتهب می شوند.

شین اسپلینت باعث ایجاد درد در امتداد لبه داخلی استخوان ساق پا یا درشت نی می شود. این آسیب زمانی رخ می دهد که عضلات اطراف استخوان ساق پا در اثر استفاده بیش از حد پاره شوند. شکستگی‌های استرسی شکستگی‌های کوچکی در استخوان‌های ساق پا، به‌ویژه در استخوان ساق پا هستند.

شرایط پزشکی

برخی از شرایط پزشکی معمولا منجر به درد پا می شوند. این شرایط شامل موارد زیر است:

• آترواسکلروز: آترواسکلروز به باریک شدن و سفت شدن رگ ها به دلیل تجمع چربی و کلسترول گفته می شود. شریان ها رگ های خونی هستند که خون غنی از اکسیژن را در سراسر بدن شما حمل می کنند. اگر بافت‌های پا اکسیژن کافی دریافت نکنند، می‌تواند منجر به درد پا، به‌ویژه در ساق پا شود.
• DVT :DVT به لخته شدن خون در وریدهای عمقی پا اشاره دارد. می تواند پس از گذراندن مدت طولانی در حالت نشستن، به عنوان مثال، در یک پرواز طولانی مدت ظاهر شود. علائم  این وضعیت عبارتند از تورم و احساس داغی و درد در یک طرف ساق پا. این وضعیت ممکن است فقط هنگام راه رفتن یا ایستادن رخ دهد.  در برخی شرایط لخته ممکن است خود به خود از بین برود، اما اگر فرد دچار سرگیجه و تنگی نفس ناگهانی شود، یا اگر خون سرفه کند، نیاز به مداخله فوری پزشکی خواهد داشت. در غیر این صورت منجر به آمبولی ریه یا لخته خون در ریه  خواهد شد.
• آرتریت التهاب مفاصل است. این بیماری ممکن است باعث تورم، درد و قرمزی در ناحیه آسیب دیده شود. این مشکل اغلب مفاصل زانو و باسن را تحت تاثیر قرار می دهد.
• نقرس نوعی آرتریت است که زمانی رخ می دهد که اسید اوریک بیش از حد در بدن جمع شود. معمولا باعث درد، تورم و قرمزی در پاها و قسمت تحتانی ساق پا می شود.
• وریدهای واریسی رگ‌های گره‌دار و بزرگ‌شده‌ای هستند که وقتی رگ‌ها به دلیل دریچه‌های ناکارآمد بیش از حد پر از خون می‌شوند، تشکیل می‌شوند. آنها معمولاً متورم یا برجسته به نظر می رسند و می توانند دردناک باشند. آنها اغلب در ساق پا و مچ پا ایجاد می شوند.
• عفونت در استخوان یا بافت های پا می تواند باعث تورم، قرمزی یا درد در ناحیه آسیب دیده شود.
• آسیب عصبی در ساق پا ممکن است باعث بی حسی، درد یا گزگز شود. این اختلال اغلب در پاها و قسمت پایین ساق در نتیجه دیابت رخ می دهد.

شکستگی ها و شکستگی های استرسی

فشار سنگین، به عنوان مثال سقوط یا افتادن، می تواند منجر به شکستگی شود. برخی از شکستگی ها به راحتی و بلافاصله قابل مشاهده هستند، با کبودی شدید، تورم و تغییر شکل.

شکستگی‌های استرسی نیز شکستگی‌های کوچکی هستند که می‌توانند ناشی از استرس‌های مکرر در طول ورزش باشند، مخصوصاً وقتی که شدت فعالیت خیلی سریع افزایش می‌یابد.

تاندونیت پوپلیتئوس

این وضعیت باعث ایجاد زانو درد در هنگام دویدن در سراشیبی می شود. علت آن هم التهاب تاندون پوپلیتئوس است که وجودش برای حفظ ثبات زانو بسیار مهم است.

سندرم کمپارتمان

هنگامی که آسیب به پا منجر به تورم می شود، سطوح خطرناک فشار در عضلات می تواند منجر به سندرم کمپارتمان حاد یا مزمن شود.‌این وضعیت می تواند به دلیل شکستگی یا کبودی شدید باشد. این تورم باعث افزایش فشار می شود تا زمانی که خون رسانی به بافت عضلانی قطع شود و باعث تخلیه اکسیژن و تغذیه عضلات می گردد. با توجه به میزان آسیب ممکن است درد به طور غیر منتظره ای شدید باشد. در موارد شدید، درد اولیه ممکن است با بی حسی شروع شود و بعد فلج شدن و آسیب دائمی را به دنبال داشته باشد.

درد عصب سیاتیک

سیاتیک زمانی اتفاق می‌افتد که به یک عصب، اغلب در ستون فقرات، فشار وارد می‌شود و این فشار منجر به دردهایی می‌شود که به پا می‌رسد. این وضعیت می تواند زمانی اتفاق بیفتد که عصب طی اسپاسم عضلانی یا فتق دیسک “فشرده” شود.

سرطان تخمدان

سرطان تخمدان نیز از عواملی است که می تواند منجر به درد و تورم در پاها شود.

لیست پزشکان متخصص اورولوژی

سایر علل درد پا

شرایط و آسیب‌های زیر نیز می‌توانند منجر به درد پا شوند:

• دیسک لغزش (فتق) زمانی رخ می دهد که یکی از دیسک های لاستیکی از جای خود خارج شود. دیسک می تواند اعصاب ستون فقرات را فشرده کند. این وضعیت ممکن است باعث دردی شود که از ستون فقرات به بازوها و پاهای شما می رسد.
• بیماری ازگود شلاتر زمانی رخ می دهد که تاندونی که کاسه زانو را به استخوان ساق پا متصل می کند دچار کشیدگی شود.
• بیماری Legg-Calve-Perthes به دلیل قطع خون رسانی به توپ مفصل ران رخ می دهد. کمبود خون به استخوان آسیب جدی می زند و می تواند برای همیشه آن را تغییر شکل دهد. این ناهنجاری ها اغلب منجر به درد، به ویژه در اطراف لگن، ران، یا زانو می شوند.
• اپی فیز سر استخوان ران، جدا شدن توپ مفصل ران از استخوان ران است که باعث درد لگن می شود. این عارضه فقط در کودکان، به ویژه آنهایی که اضافه وزن دارند، رخ می دهد.
• تومورهای غیرسرطانی یا خوش خیم نیز می توانند در استخوان ران یا ساق پا ایجاد شوند.
• تومورهای استخوانی بدخیم یا سرطانی ممکن است در استخوان های بزرگتر ساق پا مانند استخوان ران یا ساق پا ایجاد شوند.

درمان های خانگی پا درد

اگر درد پا به دلیل گرفتگی یا آسیب جزئی باشد، معمولاً می توانید در خانه آن را درمان کنید. هنگامی که درد ساق پای شما ناشی از گرفتگی عضلات، خستگی یا استفاده بیش از حد است، درمان های خانگی زیر را امتحان کنید:

• تا حد امکان به پای خود استراحت دهید و پای خود را با بالش بلند کنید.
• یک مسکن بدون نسخه مانند آسپرین یا ایبوپروفن مصرف کنید.
• جوراب فشرده یا جوراب ساق بلند بپوشید.
• از کمپرس یخ استفاده کنید.
• حداقل چهار بار در روز یخ را روی ناحیه آسیب دیده پای خود قرار دهید. در چند روز اول پس از ظاهر شدن درد می توانید این کار را حتی بیشتر انجام دهید. می توانید هر بار یخ را به مدت 15 دقیقه روی آن ناحیه بگذارید.
• دوش آب گرم بگیرید و سپس به آرامی عضلات خود را بکشید.

چه زمانی در خصوص پا درد به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت بروز این موارد بهتر است به پزشک مراجعه نمایید:

• تورم در هر دو پا
• رگ های واریسی که باعث ناراحتی می شوند
• درد هنگام راه رفتن
• پا درد که بدتر می شود یا بیش از چند روز ادامه می یابد

در صورت بروز هر یک از موارد زیر فورا به بیمارستان مراجعه کنید:

• تب
• بریدگی عمیق روی پا
• قرمزی و التهاب
• تنگی نفس و ورم پا
• قادر به حرکت و تحمل وزن نیستید

راه های جلوگیری از پا درد

همیشه باید زمانی را برای کشش عضلات خود قبل و بعد از ورزش اختصاص دهید تا از درد پا ناشی از فعالیت بدنی جلوگیری کنید. همچنین خوردن غذاهای سرشار از پتاسیم مانند موز و مرغ برای جلوگیری از آسیب دیدگی عضلات پا و تاندون ها مفید است.

با انجام کارهای زیر می توانید از بیماری هایی که ممکن است باعث آسیب عصبی در پاها شوند جلوگیری کنید:

• 30 دقیقه در روز و پنج روز در هفته ورزش کنید.
• وزن سالم را حفظ کنید.
• از سیگار کشیدن خودداری نمایید.
• کلسترول و فشار خون خود را کنترل کنید و اقدامات لازم را برای کنترل آنها انجام دهید.
• اگر زن هستید مصرف الکل خود را به یک نوشیدنی در روز یا اگر مرد هستید به دو نوشیدنی در روز محدود نمایید.
• با پزشک خود در مورد راه های دیگر برای جلوگیری از علت خاص درد پا صحبت کنید.

منبع : healthline