گل مژه یکی از بیماری‌های چشمی است که عموما با علائمی مثل توده کوچک در لبه پلک که با قرمزی و تورم، سوزش و احساس سنگینی در پلک همراه است، بروز می‌کند. این توده در اثر عفونت یا التهاب غدد چربی یا فولیکول‌های موی پلک ایجاد می‌شود. بیشتر گل‌مژه‌ها (styes) بی‌خطر هستند و خودبه‌خود برطرف می‌شوند، اما در مواقعی ممکن است این بیماری عود کرده و حتی بینایی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین برای تشخیص گل مژه و درمان آن باید به یک متخصص چشم‌پزشک مراجعه کنید.
در این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر که تنها 10 دقیقه از شما زمان می‌گیرد، با علت گل مژه، راه‌های درمان و عوارض آن آشنا شوید.
در آخر اگر سوال یا ابهامی دراین‌خصوص داشتید، می‌توانید دز قسمت نظرات در انتهای همین صفحه از ما بپرسید.
گل مژه چیست؟
در اثر عفونت یا التهاب غدد چربی یا فولیکول‌های موی پلک، یک توده کوچک، قرمز و دردناک در لبه پلک ایجاد می‌شود که به آن گل مژه گفته می‌شود. دو نوع اصلی گل مژه وجود دارد:
- گل مژه خارجی که در لبه بیرونی پلک ایجاد می‌شود.
- گل مژه داخلی که نادرتر است و در لبه داخلی پلک ایجاد می‌شود.
خوشبختانه، چندین درمان خانگی برای این بیماری وجود دارد که به شما کمک می‌کند تا کمی سریع‌تر از شر این مشکل خلاص شوید. اما درمان خانگی همیشه کافی نیست و باید به چشم پزشک مراجعه کنید تا یک درمان قطعی و کارساز برای شما تجویز کند.
علائم گل مژه چیست؟
گل مژه ممکن است در هر فرد با علائم متفاوتی بروز کند. خارش، احساس سوزش در لبه پلک و حتی تاری دید برخی از علائم این بیماری هستند. اما گاهی این بیماری با درد شدید پلک نیز بروز می‌کند. برخی از دیگر علائم گل مژه عبارتنداز:
- توده کوچک، قرمز و دردناک در لبه پلک
- قرمزی و تورم پلک
- خارش و سوزش پلک
- احساس سنگینی در پلک
- خروج ترشحات چرکی از توده.
اگر هرکدام از این علائم را داشتید، از مالش و خاراندن پلک خودداری کنید و در اولین فرصت به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. اگرچه این بیماری اغلب درمان ساده‌ای دارد، اما درمواقع شدیدتر ممکن است نیاز به جراحی وجود داشته باشد.
علت گل مژه
علت اصلی این بیماری عفونت باکتری استافیلوکوکوس است. این باکتری به‌طور طبیعی روی پوست و غشاهای مخاطی یافت می‌شود. باکتری‌ها می‌توانند به غدد چربی یا فولیکول‌های موی پلک نفوذ کرده و باعث عفونت شوند. عوامل دیگری که ممکن است خطر ابتلا به گل مژه را افزایش دهند عبارتنداز:
- آلودگی: قرار گرفتن در معرض اشیا یا افراد آلوده می‌تواند خطر ابتلا به گل مژه را افزایش دهد.
- آسیب به پلک: آسیب به پلک می‌تواند باعث ایجاد زخم در غدد چربی یا فولیکول‌های مو شده و خطر ابتلا را افزایش دهد.
- بیماری‌های چشمی: برخی از بیماری‌های چشمی، مانند التهاب پلک، می‌توانند خطر ابتلا به گل مژه را افزایش دهند.
- شرایط پزشکی خاص: برخی از شرایط پزشکی خاص مانند دیابت و روزاسه، می‌توانند خطر ابتلا به گل مژه را افزایش دهند.
آیا گل مژه مسری است؟
خیر، گل مژه مسری نیست. باکتری‌های ایجادکننده گل مژه به‌طور طبیعی روی پوست و غشاهای مخاطی وجود دارند. این باکتری‌ها نمی‌توانند از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. در اینجا چند نکته برای کمک به جلوگیری از گسترش گل مژه ارائه شده است:
- دست‌های خود را به طور مرتب با آب و صابون بشویید.
- از مالیدن چشم خودداری کنید.
- از به اشتراک گذاشتن حوله، لوازم آرایشی و سایر لوازم شخصی با دیگران خودداری کنید.
- اگر بیماری چشمی دارید، آن را درمان کنید.
تفاوت تبخال چشم و گل مژه
تبخال چشم و گل مژه دو بیماری متفاوت چشمی هستند که علائم مشابهی دارند. بااین‌حال، تفاوت‌های کلیدی بین این دو بیماری وجود دارد. تبخال چشم یک عفونت ویروسی است که توسط ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می‌شود. این ویروس می‌تواند باعث ایجاد تبخال در دهان، لب‌ها، اندام تناسلی و چشم‌ها شود. در جدول زیر به تفاوت تبخال و گل مژه توجه کنید:
علائم تبخال چشم | علائم گل مژه |
| قرمزی و تورم پلک | توده کوچک، قرمز و دردناک در لبه پلک |
| تاول‌های کوچک، دردناک و پر از مایع در پلک یا اطراف چشم | قرمزی و تورم پلک |
| سوزش و خارش چشم | سوزش و درد در لبه پلک |
راه‌های پیشگیری از گل مژه
رعایت بهداشت و تمیز نگه داشتن پلک‌ها تاحدود زیادی شانس ابتلا به این عارضه چشمی را کاهش خواهد داد. هر شب قبل از خواب، خصوصاً اگر در طول روز آرایش کرده‌اید، چشم و پلک‌های خود را بشویید. همچنین برای کمک به پیشگیری از گل مژه، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- دست‌های خود را به‌طور مرتب بشویید: این کار به جلوگیری از گسترش باکتری‌ها کمک می‌کند.
- از قرار گرفتن در معرض اشیا یا افراد آلوده خودداری کنید: اگر مجبور به قرار گرفتن در معرض اشیا یا افراد آلوده هستید، حتماً دست‌های خود را بشویید.
- از آسیب به چشم خودداری کنید: از مالیدن چشم و استفاده از لنزهای تماسی بدون تجویز پزشک خودداری کنید.
- اگر بیماری چشمی دارید، آن را درمان کنید: درمان بیماری‌های چشمی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به گل مژه کمک کند.
تشخیص گل مژه
در معاینه بالینی، پزشک پلک‌ها را معاینه و علائم ذکر شده را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است پزشک از یک چراغ قوه برای بررسی دقیقتر توده استفاده کند. در برخی موارد، ممکن است پزشک آزمایشات دیگری را نیز برای تأیید تشخیص گل مژه انجام دهد. این آزمایشات عبارتنداز:
- کشت باکتریایی: در این آزمایش، نمونه‌ای از ترشحات چرکی از توده برداشته و در آزمایشگاه کشت داده می‌شود. اگر باکتری استافیلوکوکوس در کشت یافت شود، تشخیص گل مژه تأیید می‌شود.
- آزمایش خون: در این آزمایش، خون برای بررسی وجود عفونت خونی آزمایش می‌شود. عفونت خونی یک عارضه نادر گل مژه است.
اگر گل مژه شما پس از چند روز بهبود نیافت، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است برای تخلیه گل مژه و پاکسازی چرک، جراحی کوچکی انجام دهد.
- پلک‌های خود را تمیز کنید: اگر پلک شما گل مژه بزند، اولین کاری که باید انجام داد، تمیز کردن پلک‌ها است. با استفاده از یک پارچه تمیز، پنبه یا پد آرایشی آغشته با شامپو بچه یا قطره استریل چشمی گل مژه، پلک خود را شسته و بعد از آن به کمک آب گرم آن را آب‌کشی کرده و سپس به آرامی خشک کنید.
- دست‌های خود را بشویید: قبل و بعد از لمس گل مژه از تمیز بودن دست‌های خود مطمئن شوید. حوله‌ی خود را هم با دیگران به اشتراک نگذارید و از وسایل شخصی خود استفاده کنید.
- از پدهای مخصوص پاک کننده استفاده کنید: دستمال‌های مرطوبی مخصوص پاک کردن چشم‌ها و پلک‌ها ساخته شده که می‌توانید بدون داشتن نسخه از داروخانه‌ها تهیه کرده و به کمک آن پلک خود را تمیز نگه دارید.
- آرایش نکنید: زمانی که چشم شما گل مژه می‌زند، لازم است که به صورت موقت از آرایش چشم‌های خود دست بردارید. توجه داشته باشید که پوشاندن گل مژه با مواد آرایشی روند درمان آن را به تعویق خواهد انداخت. از طرفی بهتر است که از وسایل و براش‌های آرایشی قدیمی که احتمالاً آلوده هم هستند دیگر استفاده نکنید.
- از لنزهای چشمی استفاده نکنید: اگر به بیماری گل مژه مبتلا هستید و در عین حال چشمان ضعیفی دارید، لازم است که در این مدت استفاده از لنزهای تماسی چشمی را متوقف کرده و از عینک استفاده کنید.
2. درمان گل مژه با کمپرس گرم و مرطوب
- از کمپرس گرم استفاده کنید: برای سرعت بخشیدن به روند درمان سه الی 4 بار در روز و هر بار به مدت 10 الی 15 دقیقه از کمپرس گرم استفاده کنید.
- از چای کیسه‌ای یا حوله‌ی گرم استفاده کنید: بسیاری از مردم مبتلا به گل مژه چای کیسه‌ای را بر روی چشم‌های خود قرار می‌دهند. می‌توانید یک حوله‌ی تمیز را در آب گرم ( نه داغ) قرار داده و بعد از گرفتن آب اضافی، آن را بر روی چشمان بسته خود قرار دهید.
- گل مژه را نترکانید: در این نوع درمان استفاده از کمپرس گرم این است که گل مژه به سطح پوست آمده و یک تاول چرکی بر سطح پوست ظاهر شود. ولی به هیچ وجه سعی نکنید تا گل مژه را بترکانید. استفاده از کمپرس گرم کمک می‌کند بدون هیچ مشکلی گل مژه باز، خشک و درمان شود. توجه کنید که فشار دادن و ترکاندن گل مژه احتمال پخش شدن عفونت را چند برابر می‌کند.
3. درمان خانگی گل مژه با گلاب
گلاب دارای خواص ضدالتهابی، ضدعفونی‌کننده و ضدمیکروبی است که می‌تواند به درمان گل مژه کمک کند. برای درمان گل مژه با گلاب، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
برای استفاده از گلاب به عنوان قطره چشم، ابتدا گلاب را در یخچال قرار دهید تا سرد شود. سپس، چند قطره گلاب را در چشم خود بچکانید و پلک‌های خود را به مدت چند دقیقه ببندید. این کار را 3 تا 4 بار در روز تکرار کنید.
4. درمان گل مژه با سیر
سیر نیز دارای خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی است که می‌تواند به درمان گل مژه کمک کند. برای تخلیه گل مژه چشم با استفاده از سیر، ابتدا آب سیر را در یخچال قرار دهید تا سرد شود. سپس، چند قطره آب سیر را در چشم خود بچکانید و پلک‌های خود را به مدت چند دقیقه ببندید. این کار را 3 تا 4 بار در روز تکرار کنید.
البته اگر گل مژه شما شدید است یا پس از چند روز درمان بهبود نمی‌یابد، باید به پزشک مراجعه کنید. در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی برای تخلیه چرک از کیست گل مژه باشد.
درمان دارویی گل مژه
علاوه‌بر موارد ذکر شده در بالا، راه‌های پزشکی دیگری برای درمان گل مژه وجود دارد:
- داروهای مسکن: داروی مسکنی همچون استامینوفن (acetaminophen) یا ایپوبروفن (ibuprofen) روند درمان را سرعت نمی‌بخشند، ولی در عوض درد فرد را تا حدود زیادی کمتر می‌کنند.
- استفاده از قطره‌های آنتی‌بیوتیک چشمی و قطره‌های ضدالتهاب چشمی که سبب برطرف شدن عفونت و کاهش التهاب می‌شوند.
- جراحی گل مژه چشم: گاهی به علت عفونت باقی‌مانده یا درد شدید حاصل از گل مژه پزشک ناچار می‌شود به کمک جراحی گل مژه‌های بزرگ را برداشته و به این‌ترتیب از پخش شدن عفونت هم جلوگیری کند.
جراحی گل مژه چشم یک روش سرپایی است که معمولاً در مطب پزشک انجام می‌شود. در این روش، پزشک یک برش کوچک در غده چربی پلک ایجاد و چرک و مواد عفونی را تخلیه می‌کند.
سوالات متداول گل مژه
پماد آنتی‌بیوتیک چشمی برای گل مژه مثل پماد تتراسایکلین، کلرامفنیکل، اریترومایسین و پماد سیپروفلوکساسین از بهترین موارد برای درمان گل مژه است. البته استفاده از آنها تنها با تجویز پزشک مجاز است. البته این داروها به‌صورت قطره برای گل مژه نیز دردسترس هستند.
سریعترین درمان گل مژه، مراجعه به پزشک و مصرف آنتی‌بیوتیک مناسب است. آنتی‌بیوتیک‌ها با کشتن باکتری‌های عامل گل مژه، به درمان این بیماری کمک می‌کنند.
در بیشتر موارد، گل مژه خارش ندارد. بااین‌حال، ممکن است در برخی موارد، گل مژه باعث خارش خفیف شود. این خارش معمولاً در نتیجه التهاب و تورم گل مژه ایجاد می‌شود.
منبع:
سلام من چشمم یک هفته پیش گل مژه زده که بلافاصله رفتم دکتر و دکتر بهم پماد استریل چشمی تتراسایکلین و قطره جنتامایسین داد و طبق دستور دکتر استفاده کردم الان دوسه روزه ورمش خیلی کمتر شده ولی جایی که گل مژه زده بود خوبه خود زخم شده و مثل جای زخم قهوه ای و سفت شده ولی روز به روز داره باد گل مژه کمتر میشه آیا داره خوب میشه؟؟؟یا باید دوباره به دکتر مراجعه کنم؟ایا این زخم خودش خوب میشه یا نه؟؟؟لطفا جوابم رو بدید ممنون
سلام عزیز
بله روندی که فرمودین روند بهبودی هست
اگر ظرف ۲ هفته برطرف نشد به متخصص چشم پزشک مراجعه کنید
درود,لطفا علت ابتلا به گل مژه بصورت مزمن و فواصل زمانی کوتاه چه می باشد؟
در صورت نیاز به آزمایش خون چه فاکتورهایی می بایست مورد بررسی قرار کیرند؟
سلام
گل‌مژه‌ها هنگامی ظاهر می‌شوند که منفذ غدد میبومین داخل یا روی پلک مسدود شود. ماده خارجی (آرایش ، گرد و غبار)میتونن سبب انسداد شن
شستن روزانه پلک ها با شامپو بچه صبح و شب و قبل خواب، دست نزدن به چشم ها و پرهیز از حضور در مناطق پر گرد و غبار و پرهیز از آرایش طولانی مدت
آزمایشی لازم نیست
سلام وعرض ادب بنده چشم چپم گل مژه زده به حدی دردناکه که بادست فشاربه چشمم میارم الان تمام زیر چشمم ورم کرده باید چکار کنم که زود تر خوب بشه وطول درمانش چقدره
سلام
باید حتما معاینه شین و آنتی بیوتیک مناسب تجویز شه