قرص زولپیدم دارویی است که برای درمان کوتاه‌مدت بیخوابی و کمک به شروع سریع‌تر و افزایش مدت زمان خواب تجویز میشود. این دارو معمولا به فرم قرص و در دوزهای 5 و 10 میلیگرم تولید میشود.
این قرص با همه‌ی مزایایی که دارد، درصورت مصرف نادرست میتواند باعث بروز عوارض جانبی جدی در بیمار شود. بنابراین، برای مصرف آن باید حتما زیر نظر پزشک متخصص مغز و اعصاب باشید.
در این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر همه چیز درباره قرص زولپیدم از کاربردها تا نحوه مصرف و عوارض را بررسی می‌کنیم.
اگر سوالی درباره این دارو دارید، در انتها بنویسید تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.
داروی زولپیدم چیست؟ آیا اعتیاد آور است؟
داروی زولپیدم (zolpidem) با نام تجاری آمبین (Ambien)، یک داروی خواب‌آور است که باعث بهبود کیفیت خواب میشود. این کار را نیز با کاهش زمان به خواب رفتن، افزایش مدت زمان خواب و کاهش تعداد دفعات بیدار شدن در طول شب، انجام می‌دهد.
نحوه عملکرد این دارو شامل افزایش ماده شیمیایی GABA در بدن است که باعث خواب‌آلودگی میشود. این قرص خواب معمولا برای درمان کوتاه‌مدت بیخوابی تجویز میشود و خاصیت آرامبخشی و ضدتشنج نیز دارد. ترکیبات این دارو شامل ماده موثره زولپیدم و حامل برای بهبود خواص فیزیکی آن است.
آمبین در چه اَشکال و دوزهایی تولید میشود؟
داروی آمبین معمولا به شکل قرص و در دوزهای 5 و 10 میلیگرم در داروخانه‌ها موجود است.
از این دارو برای درمان چه بیماری‌هایی استفاده میشود؟
کاربرد اصلی قرص آمبین، درمان بی خوابی شبانه است. این دارو برای بهبود مشکلات زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
تاخیر در شروع خواب
این دارو به افرادی که در به خواب رفتن مشکل دارند، کمک می‌کند تا سریع‌تر بخوابند.
کاهش تعداد دفعات بیداری‌های شبانه
آمبین تعداد دفعات بیدار شدن در طول شب را کاهش و کیفیت خواب را افزایش می‌دهد.
افزایش مدت زمان خواب
این دارو تعداد دفعات بیداری در طول زمان خواب را در افراد مبتلا به بیخوابی، موقتا کاهش می‌دهد.
بهبود عملکرد مغز در بیماران دچار وضعیت نباتی بعد از آسیب مغزی
این دارو در برخی تحقیقات، بهبود عملکرد مغز در بیماران دچار وضعیت نباتی را نیز نشان داده است. این قرص با تاثیر بر گیرنده‌های GABA، میتواند به کاهش فعالیت‌های غیرضروری مغز کمک کند. بنابراین، از این طریق، به بهبود وضعیت شناختی و هوشیاری سرعت می‌دهد.
به گزارش پایگاه علمی the scientist،
این دارو، مدت‌هاست که برای درمان بیخوابی استفاده میشود. اما، گزارش‌ها حاکی از این است که این قرص ممکن است برای احیای بیماران دچار کما با حداقل هوشیاری نیز موثر باشد.
در این گزارش آمده است که: “فردی توسط یک کامیون مورد اصابت قرار گرفت و دچار وضعیت نباتی شد. او به‌مدت 3 سال توسط دستگاه‌ها زنده ماند تا اینکه پزشک برای او زولپیدم تجویز کرد. او فکر می‌کرد این دارو ممکن است مانع از این شود که او تشک خود را در نیمه‌شب چنگ بزند. 20 دقیقه بعد از دریافت اولین دوز، او از خواب بیدار شد و شروع به صحبت با مادرش کرد.”
آیا این قرص یک داروی ترک اعتیاد است؟
برخلاف تصور برخی که زولپیدم را راهی برای ترک مخدرهایی همچون ماری جوانا می‌دانند، این قرص داروی ترک اعتیاد نیست و هنوز تحقیقی مبتی بر اثر مثبت مصرف این دارو برای ترک گُل، منتشر نشده است.
این دارو را چگونه و با چه دوزی باید مصرف کرد؟
قرص زولپیدم را معمولا 20 تا 30 دقیقه قبل از خواب، باید مصرف کنید. ابتدا پزشک، با دوز 5 میلیگرم این دارو، درمان را شروع و سپس دوز آن را به‌تدریج تا 10 میلیگرم افزایش می‌دهد.
مهم‌ترین نکات نحوه و دوز مصرف این قرص، شامل موارد زیر میشود:
- این دارو را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- آمبین را با معده خالی و قبل از خواب استفاده کنید.
- آمین برای درمان کوتاه‌مدت بیخوابی است و نباید آن را طولانیمدت استفاده کنید.
- این قرص ممکن است باعث خواب‌آلودگی و کاهش هوشیاری شود. بنابراین در طول دوره مصرف آن از رانندگی و کارهایی که نیاز به هوشیاری بالا دارند خودداری کنید.
- قرص آمبین ممکن است باعث از دست دادن حافظه موقت شود.
- یک دوز از این دارو را درصورتی مصرف کنید که فرصت خواب کافی برای حداقل 7 تا 8 ساعت را داشته باشید.
- دوز مصرف دارو به تغییر ندهید زیرا روی عملکرد آن تاثیر می‌گذارد.
- حداکثر دوز مصرف آن در روز، 10 میلیگرم است.
- مصرف این دارو برای کودکان مجاز نیست.
- این قرص به سرعت عمل می‌کند، بنابراین آن را درست قبل از خواب مصرف کنید.
- دوز مصرف این دارو در خانم‌ها معمولا کمتر است، زیرا مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا دارو از بدن آنها دفع شود.
- افراد مسن معمولا باید دوز کمتری از این قرص را مصرف کنند، این کار از بروز عوارض جانبی جلوگیری می‌کند.
بعد از قطع دارو ممکن است دچار حالت بیخوابی برگشتی شوید. این وضعیت باعث میشود تا چند شب اول بعد از قطع دارو در خواب دچار مشکل شوید. این وضعیت، طبیعی است و بعد از 1 تا 2 شب از بین می‌رود.
مدت زمان اثر و طول دوره درمان با این قرص چقدر است؟
تاثیر این دارو سریع و نیمه عمر آن به‌طور میانگین، یک ساعت و نیم است. اما تاثیر این قرص میتواند تا 8 ساعت نیز ادامه داشته باشد. در برخی افراد حتی تا 14 ساعت نیز طول می‌کشد تا اثر دارو از بین برود. طول دوره درمان با آن نیز کوتاه و در حد چند هفته است.
اگر یک دوز از مصرف این دارو را فراموش کردیم، چه کنیم؟
اگر مصرف یک دوز از قرص زولپیدم را فراموش کردید، باید به‌محض یادآوری، آن را مصرف کنید اما اگر نزدیک به زمان دوز بعدی هستید، از مصرف دوز فراموش شده صرف‌نظر کنید و دوز معمول دارو را در زمان مقرر با یک لیوان آب بخورید. هرگز دو دوز را به طور همزمان مصرف نکنید، زیرا این کار میتواند باعث بروز عوارض جانبی جدی شود.
مصرف این دارو چه عوارضی دارد؟
عوارض جانبی مصرف این دارو را می‌توان به دسته‌های مختلف تقسیم‌بندی کرد که میتوانید آنها را در جدول زیر بخوانید:
عوارض جانبی قرص زولپیدم | |
| عوارض جانبی شایع | سردرد سرگیجه خواب‌آلودگی اسهال خشکی دهان درد قفسه‌ی سینه تپش قلب درد عضلانی سبکی سر |
| عوارض جانبی جدی | |
| واکنش‌های آلرژیک | تورم زبان یا صورت مشکل تنفس |
| علائم جدید یا بدتر شدن افسردگی | افکار خودکشی یا آسیب رساندن به خود علاقه نداشتن به فعالیت‌هایی که معمولا از انجام آنها لذت می‌بردید. احساس گناه یا بی‌ارزشی مشکل در فکر یا تمرکز کمبود انرژی کاهش یا افزایش وزن فراموشی و کاهش حافظه |
| افکار یا رفتارهای غیرعادی | تحریک بیشازحد عادی بودن فکر می‌کنید هیچ چیز واقعی نیست، یا اینکه خودتان را از خارج از بدن خود می‌بینید. توهم |
| در حین خواب فعالیت‌هایی انجام می‌دهید ولی چیزی به یاد نمی‌آورید. | شامل: رانندگی تهیه و خوردن غذا صحبت تلفنی داشتن رابطه جنسی |
| مشکل تنفس | تنفس کند و کم‌عمق خستگی کاهش اکسیژن خون |
برخی از عوارض قرص زولپیدم 5، خفیف هستند و بعد از چند روز از شروع مصرف دارو از بین می‌روند. اما درصورت از بین نرفتن یا تشدید شدن، این مورد را به پزشک خود اطلاع دهید.
خوابگردی نیز در برخی موارد میتواند در اثر مصرف این دارو ایجاد شود. مطالعه نشانه‌ها و روش‌های درمان خوابگردی میتواند در این زمینه کمک‌کننده باشد. علاوه بر مصرف دارو، این مشکل در اثر عوامل مختلفی شامل استرس، ژنتیک، کمبود خواب و برخی بیماری‌ها نیز ایجاد میشود.
آیا زولپیدم اعتیادآور است؟
داروی زولپیدم میتواند اعتیادآور باشد، به‌خصوص اگر فردی سابقه مصرف بیشازحد مواد یا الکل دارد. مصرف طولانیمدت و خودسرانه این دارو خطر وابستگی و اعتیاد را افزایش می‌دهد. برای کاهش خطر اعتیاد، بسیار مهم است که این قرص را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
داروی زولپیدم در جواب آزمایش اعتیاد چه اثری دارد؟
داروی زولپیدم میتواند در آزمایش اعتیاد تشخیص داده شود. دفع کامل این دارو از بدن معمولا حدود 14 ساعت طول می‌کشد. اما متابولیت‌های حاصل تجزیه دارو، می‌توانند مدت زمان بیشتری در بدن باقی بمانند. به‌همین‌دلیل، ممکن است حتی تا چند روز بعد از مصرف این قرص، آثار آن در آزمایش ادرار قابل تشخیص باشد.
مصرف زیاد آمبین چه عوارضی دارد؟
مصرف بیش‌ازاندازه این قرص، میتواند باعث بروز علائم جدی شامل قطع یا ایجاد مشکل در تنفس شود. علائم مصرف زیاد این دارو شامل موارد زیر می‌شوند:
- کند شدن تنفس
- خواب عمیق به‌طوری‌که نمی‌توانید فرد را بیدار کنید.
- ضربان قلب نامنظم
- تشدید اضطراب
- ترس
- اختلالات خلقی مانند افسردگی
- کاهش تمرکز
- آرامش بیشازحد
در این شرایط، باید فوری با اورژانس تماس بگیرید.
قطع مصرف ناگهانی این دارو چه عوارضی دارد؟
عوارض قطع ناگهانی این قرص شامل موارد زیر است:
- حالت تهوع
- استفراغ
- گرگرفتگی
- گرگرفتگی معده
- عصبی بودن
- لرزش اندام
- وابستگی و عوارض روانی
پزشک برای ترک این دارو، دوز آن را به تدریج کم می‌کند تا از بروز این عوارض جلوگیری شود. درصورت مصرف طولانی مدت یا دوزهای بالای این قرص، ترک آن مدت زمان بیشتری نیاز دارد.
موارد احتیاط در زمان مصرف این دارو
برای مصرف این دارو موارد احتیاط زیر را در نظر داشته باشید:
- قبل از مصرف این دارو، لیستی از دیگر داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک قرار دهید.
- باید بیش از یک قرص خواب‌آور در یک شب مصرف کنید.
- مصرف زیاد الکل و مواد مخدر را قبل از تجویز این قرص به پزشک اطلاع دهید.
- در صورت افسرده بودن یا سابقه آن، پزشک را در جریان قرار دهید.
- افراد با مشکل تنفسی یا ریوی شامل آسم و برونشیت نیز در مصرف این قرص باید احتیاط کنند.
- افراد بالای 65 سال در رابطه با عوارض و مزایای مصرف این دارو با پزشک مشورت کنند.
- قبل از عمل جراحی یا هنگام مراجعه به دندانپزشک، مصرف این دارو را به پزشک اطلاع دهید.
- حین مصرف این دارو از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند، خودداری کنید.
- بعد از خودرن این قرص، اگر نیمه شب از خواب بیدار شدید، حین راه رفتن مراقب زمین خوردن باشید.
- روز بعد از مصرف دارو نیز رانندگی نکنید.
- در طول دوره درمان با این قرص، الکل مصرف نکنید.
درصورتی‌که علائمی شامل پرخاشگری، رفتارهای غیرعادی، توهم، افسردگی شدید و افکار خودکشی داشتید، فوری به پزشک خود مراجعه کنید.
چه افرادی نباید از آمبین استفاده کنند؟
مصرف این قرص در افرادی با ویژگی‌ها و بیماری‌های زیر ممنوع است:
- بیماری‌ها و نارسایی کلیوی
- حساسیت به ترکیبات این دارو
- رفتارهای پیچیده مثل راه رفتن در خواب
- سابقه اعتیاد به الکل یا مواد مخدر
- مشکلات کبدی
- سابقه ابتلا بیماری ضعف عضله میاستنی گراویس
- مشکلات روحی- خلقی شامل افسردگی و افکار خودکشی
- زنانی که قصد بارداری دارند، باردار هستند یا کودک شیرخوار دارند.
- مشکلات تنفسی شامل بیماری انسداد ریوی مزمن COPD و آپنه خواب
مصرف این قرص در افراد با مشکلات بالا، میتواند باعث بروز خطرات جدی برای سلامتی شود.
آیا مصرف آمبین در زمان شیردهی یا بارداری مجاز است؟
مصرف قرص زولپیدم در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمیشود. این دارو میتواند عوارض جانبی جدی برای جنین و نوزاد داشته باشد. این قرص بر رشد جنین تاثیر می‌گذارد و خطر زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم را افزایش می‌دهد. همچنین، این قرص وارد شیر مادر میشود و میتواند باعث خواب‌آلودگی و مشکلات تنفسی در نوزاد شود.
مصرف همزمان آمبین با چه داروهای دیگری تداخل ایجاد می‌کند؟
مصرف همزمان برخی داروها همراه این قرص میتواند احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش دهند. برخی داروها شامل موارد زیر نیز ممکن است اثرات خواب‌آور این دارو را افزایش دهند:
- آنتی‌هیستامین‌های خواب‌آور مانند کلرفنیرامین یا پرومتازین
- داروهای درمان اسکیزوفرنی یا اختلال دوقطبی
- داروهای درمان افسردگی
- داروهای صرع
- داروهای آرامبخش یا کاهش اضطراب
- سایر داروهای درمان مشکلات خواب
- سیپروفلوکساسین
- داروهای درمان عفونت‌های قارچی مانند کتوکونازول یا ایتراکونازول
- داروی ریتوناویر موثر در درمان عفونت HIV
- مسکن‌های قوی مانند کدئین، متادون، مورفین، اکسی‌کدون، پتیدین یا ترامادول
- داروهای گیاهی که باعث خواب آلودگی می‌شوند و برخی مکمل‌ها
مصرف این داروها با یکدیگر، میتواند احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش دهد یا بر عملکرد دارو تاثیر بگذارد.
آیا مصرف همزمان قرص زولپیدم و الکل با هم تداخل دارد؟
مصرف همزمان این دارو با الکل به‌شدت خطرناک است و میتواند منجر به عوارض جانبی جدی شود. هر دو ماده اثرات آرامبخش دارند و ترکیب آنها میتواند عوارضی مثل خواب‌آلودگی شدید، اختلال در تمرکز، کاهش هوشیاری و مشکلات تنفسی را ایجاد کند. در موارد شدید، این ترکیب میتواند به اوردوز و حتی مرگ نیز منجر شود.
درصورت مصرف سرخود و اوردوز و مسمومیت با آمبین، چه کنیم؟
درصورت مصرف سرخود و اوردوز با قرص آمبین، باید بیمار را فوری به اورژانس برسانید. علائم اوردوز شامل خواب‌آلودگی شدید، تنفس دشوار، و گیجی است.
مزایای استفاده از آمبین
مزیت‌های زیر، این قرص را به گزینه‌ای موثر در درمان بیخوابی تبدیل کرده است:
- کاهش زمان خواب رفتن
- افزایش مدت زمان خواب
- کاهش تعداد بیداری‌های شبانه
- بهبود کیفیت خواب
- بهبود عملکرد مغز در وضعیت‌های خاص
- مدیریت و درمان اختلالات اضطرابی و افسردگی ناشی از بیخوابی
برای بهره‌مند شدن از این مزایا، باید دارو را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
چگونه باید از قرص آمبین نگهداری کرد؟
شرایط نگهداری از این قرص شامل موارد زیر میشود:
- این دارو را در دمای اتاق، دور از گرما و رطوبت مستقیم نگهداری کنید.
- از قرار دادن آن در یخچال یا فریزر خودداری کنید.
- این دارو را در یک مکان تاریک و خنک بگذارید.
- این قرص را دور از دسترس کودکان قرار دهید.
- دارو را در بستهبندی خودش نگهداری کنید.
رعایت این نکات برای حفظ کیفیت دارو ضروری است.
در چه صورت بعد از مصرف این دارو باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر بعد از مصرف قرص زولپیدم، علائم غیرعادی را تجربه کردید فوری با پزشک خود تماس بگیرید. این علائم شامل خواب‌آلودگی شدید در طول روز، مشکلات تنفسی، تغییرات خلقی یا هرگونه عارضه جانبی غیرعادی میشود. همچنین، اگر به این دارو وابسته شده‌اید یا احساس می‌کنید که به دوز بیشتری از آن نیاز دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید. متخصص مغز و اعصاب میتواند راهکارهای موثری برای مقابله با عوارض این قرص به شما ارائه دهد یا داروی دیگری را جایگزین آن کند.
برای مشاوره درباره مصرف این دارو و ثبت نوبت بهترین متخصص مغز و اعصاب در شهر خودتان، به پلتفرم آنلاین و سلامتی دکتردکتر مراجعه کنید.
منابع:
www.nhs.uk
medlineplus.gov
webmd.com
