به التهاب پوستی که به دلیل تماس طولانی‌مدت با ادرار، مدفوع یا مواد شیمیایی پوشک ایجاد می‌شود، سوختگی پای نوزاد می‌گویند. این مشکل باعث بروز علائمی شامل قرمزی و التهاب پوست، خشکی و ترک‌خوردگی، جوش‌های کوچک، ناراحتی و بی‌خوابی نوزاد و تورم در ناحیه زیر پوشک می‌شود. درمان سوختگی پای نوزاد می‌تواند با روش‌های خانگی و ساده انجام شود، اما در صورت تشدید علائم حتما باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. علت سوختگی پای نوزاد، معمولا تماس طولانی مدت پوست حساس نوزاد با ادرار و مدفوع است که باعث التهاب و تحریک پوست می‌شود. متخصص اطفال با یک معاینه ساده مشکل را تشخیص می‌دهد. سپس، برای درمان، می‌تواند انواع روش‌های دارویی شامل کرم‌ها و پمادهای مختلف را در صورت نیاز تجویز کند.
برای آشنایی با سوختگی پای نوزاد، انواع آن، علائم و علل و روش‌های درمان این مشکل، تا انتهای این مطلب از مجله پزشکی و سلامت دکتردکتر با ما همراه باشید.
همچنین، می‌توانید سوال خود را در این مورد در بخش کامنت‌ها بپرسید، تا کارشناس سلامتی دکتردکتر، پاسخ دهد.
سوختگی پای نوزاد چیست؟
سوختگی پای نوزاد یک مشکل پوستی رایج در نوزادان است که معمولا به دلیل تماس طولانی مدت پوست با پوشک کثیف یا خیس ایجاد می‌شود. قرمزی، التهاب و جوش‌های ریز در ناحیه پوشک از علائم این مشکل هستند. عوامل دیگری مانند حساسیت پوستی و اصطکاک هم می‌توانند این مشکل را تشدید کنند. با مراقبت‌های ساده‌ای شامل تعویض به موقع پوشک و استفاده از پمادهای مخصوص، می‌توان این مشکل را برطرف کرد. اما در صورت تشدید علائم یا بروز عفونت، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
انواع سوختگی پای نوزاد شامل چه مواردی است؟
سوختگی پای نوزاد یک عامل آزاردهنده است که با رعایت موارد و راهکارهای ساده می‌توان آن را برطرف کرد. انواع سوختگی پای نوزاد شامل موارد زیر می‌شود:
- سوختگی پای نوزاد به دلیل تحریک پوست
- سوختگی ناشی از رشد بیش از حد قارچ کاندیدا
- سوختگی پای نوزاد باکتریایی یا زخم زرد
- سوختگی به دلیل واکنش آلرژیک
- سوختگی به دلیل تماس بیش از حد پوست ناحیه تناسلی نوزاد با آمونیاک موجود در ادرار
علت ایجاد این سوختگی در نوزاد هر چه باشد، می‌توان با روش‌هایی که در ادامه متن به آن می‌پردازیم، به سادگی آن را برطرف کرد.
سوختگی پای نوزاد را با چه علائمی می‌توان تشخیص داد؟
سوختگی پای نوزاد یا ادرار سوختگی نوعی اگزمای پوستی است. اصلی‌ترین علائم سوختگی پای نوزاد شامل موارد زیر می‌شوند:
- قرمزی پوست
- التهاب در ناحیه ران، باسن و دستگاه تناسلی
- تاول
- خارش
- ورم دردناک
- حساسیت پوست در ناحیه پوشک
- ایجاد زخم در ناحیه پوشک
- بی‌قراری و گریه نوزاد به‌خصوص موقع تعویض پوشک
به گزارش مجله parents،
سوختگی پای نوزاد به طور کلی شدید نیست. این مشکل با علائم پوست قرمز روشن در موارد خفیف و زخم‌های باز در موارد شدیدتر خود را نشان می‌دهد. یکی از دلایلی که از بین بردن سوختگی پای نوزاد را مشکل می‌کند این است که نوزادان معمولا همیشه پوشک دارند.
علاوه بر علائم ظاهری، یکی از روش‌های ساده تشخیص سوختگی پای نوزاد این است که موقع تماس دست با نواحی ملتهب، کودک شروع به گریه می‌کند. سوختگی شدید پای نوزاد، وضعیتی است که نیاز به بررسی فوری پزشکی دارد. دراین‌حالت، التهاب و قرمزی پوست شدیدتر است و ممکن است تاول، ترشح و حتی عفونت نیز ایجاد شود.
سوختگی پای نوزاد چه علتی دارد؟
علت سوختگی پای نوزاد می‌تواند بسته به شرایط پوستی و وضعیت نوزاد متفاوت باشد. مهم‌ترین علل این سوختگی شامل موارد زیر می‌شوند:
سوختگی پای نوزاد به دلیل حساسیت به مواد شوینده
سوختگی پای نوزاد به دلیل حساسیت به مواد شوینده معمولا به دلیل تماس پوست حساس نوزاد با مواد شیمیایی موجود در این محصولات است. این نوع سوختگی می‌تواند باعث ایجاد التهاب، قرمزی و خارش در ناحیه پوشک شود. بهترین راه پیشگیری، استفاده از شوینده‌های ملایم و بدون عطر است.
استفاده از پوشک کهنه، جدید، خیس یا کثیف از دلایل ادرار سوختگی نوزاد
پوست نوزادان بسیار حساس است و تماس مداوم با مواد شیمیایی پوشک می‌تواند باعث ایجاد حساسیت و سوختگی در آنها شود. برخی مواد طبیعی و شیمیایی موجود در پوشک‌ها می‌توانند پوست نوزاد را تحریک کنند. همچنین، باقی ماندن ادرار و مدفوع در پوشک برای مدت طولانی باعث ایجاد محیطی مرطوب و گرم می‌شود که رشد باکتری‌ها را تشدید می‌کند.
سوختگی پای نوزاد به دلیل دندان درآوردن
نوزاد در زمان دندان درآوردن بیشتر عرق می‌کند و به دلیل تب، دمای بدنش بالا است. بنابراین، پوشک‌های پلاستیکی می‌توانند باعث ایجاد رطوبت و تحریک پوست حساس نوزاد شوند. این شرایط نیز منجر به سوختگی و التهاب پوستی در ناحیه پوشک می‌شود.
سوختگی پای نوزاد در اثر قارچ‌های پوستی
پوشک نوزاد، محیطی عالی برای رشد قارچ کاندیدا است. این قارچ در محیط گرم و مرطوب پوشک رشد می‌کند و باعث قرمزی، سوزش و جوش در پوست این ناحیه می‌شود. برای جلوگیری از این مشکل، پوشک نوزاد را مرتب تعویض و طبق دستور پزشک اطفال از کرم‌های ضدقارچ مخصوص نوزاد استفاده کنید.
سوختگی پای نوزاد به دلیل اسید ادراری و مدفوعی
دادن غذاهای اسیدی به نوزاد، باعث اسیدی شدن ادرار و مدفوع و در نتیجه سوختگی کشاله ران او می‌شود. قرمزی اولیه پوست می‌تواند به سرعت به زخم‌های باز تبدیل شود و درد زیادی برای نوزاد ایجاد کند. برای پیشگیری و درمان این مشکل، به محض مشاهده هرگونه قرمزی در ناحیه پوشک، به پزشک متخصص مراجعه کنید.
سوختگی پای نوزاد به دلیل اسهال
سوختگی پای نوزاد به دلیل اسهال معمولا در اثر تماس مکرر پوست با مدفوع اسهالی ایجاد می‌شود. آنزیم‌های موجود در مدفوع می‌توانند به شدت پوست حساس نوزاد آسیب برسانند و منجر به التهاب، قرمزی و حتی زخم‌های باز شوند. تعویض سریع پوشک و مراقبت مناسب برای پیشگیری از ایجاد این نوع سوختگی ضروری است.
علت سوختگی مقعدی نوزاد چیست؟
سوختگی پوست نوزاد می‌تواند علاوه بر پا و ران در مقعد و باسن نیز ایجاد شود. علت اصلی این مشکل، خیس بودن پوشک در اثر ادرار یا مدفوع در طولانی‌مدت است. قرار گرفتن پوست برای مدت طولانی در معرض این عوامل تحریک‌کننده باعث ایجاد التهاب و سوختگی مقعدی می‌شود. شایع‌ترین علل سوختگی مقعدی در نوزاد شامل موارد زیر می‌شوند:
- تعویض نکردن پوشک خیس و کثیف برای مدت طولانی
- ایجاد اصطکاک و خراش
- استفاده از پوشک جدید
- ایجاد عفونت باکتریایی در ناحیه مقعد
- مصرف خوراکی یا غذاهای جدید و اسیدی
- حساسیت پوستی به دلیل عوامل مختلف
- مصرف آنتی‌بیوتیک برای درمان بیماری‌های دیگر
درصورت مشاهده علائم سوختگی شدید پوست، توصیه می‌شود برای درمان سوختگی مقعدی به پزشک اطفال مراجعه کنید.
چگونه می‌توان سوختگی پای نوزاد را تشخیص داد؟
سوختگی پای نوزاد باید توسط پزشک اطفال بررسی و معاینه شود. در اغلب موارد، نیازی به استفاده از روش درمانی خاصی برای برطرف کردن این مشکل نیست. در برخی موارد نیز می‌توان برای درمان سوختگی پای نوزاد از روش‌های سنتی و خانگی استفاده کرد. پزشک اطفال با بررسی و معاینه نوزاد، می‌تواند شدت و نوع سوختگی پا را تشخیص دهد. تشخیص به موقع و درست گام مهمی در درمان سریع‌تر این مشکل است. هنگام مراجعه به پزشک می‌توانید ضمن درمان سوختگی پای نوزاد از او برای یافتن پاسخ سوال تخصص اطفال چیست نیز مشاوره بگیرید.
سوختگی پای نوزاد چه عوارضی دارد؟
شاید بتوان گفت مهم‌ترین عارضه و نشانه سوختگی پای نوزاد، بی‌قراری و ناراحتی است. از دیگر عوارض شایع این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- التهاب و قرمزی پوست ناحیه تناسلی، ران، باسن و پاها
- حساسیت همراه با درد
- خارش و تحریک پوستی
- ایجاد واکنش آلرژیک
- خشکی و ترک پوست
- عفونت
بروز این عوارض می‌تواند بسته به شرایط نوزاد و نوع سوختگی پا متفاوت باشد.
چگونه می‌توان سوختگی پای نوزاد را درمان کرد؟
درمان سوختگی پای نوزاد بسته به نوع و شدت سوختگی متفاوت است. راهکارهای زیر برای درمان سوختگی پای نوزاد موثر است:
- ناحیه ملتهب را خشک و تمیز نگه دارید.
- تعویض مرتب پوشک بعد از خیس و کثیف شدن نیز برای درمان این مشکل اهمیت زیادی دارد.
- حمام دادن با آب ولرم بعد از هر بار تعویض پوشک و خشک کردن با یک حوله یا پارچه نرم نیز در درمان سوختگی پای نوزاد موثر است.
- از ایجاد اصطکاک در پوست ناحیه تناسلی کودک پرهیز کنید.
- از پوشک‌های عطری و غیراستاندارد استفاده نکنید.
- روی پوست ناحیه ملتهب، با مشورت پزشک از یک لایه ضخیم پماد یا کرم‌های محافظ استفاده کنید.
- پوشک نوزاد را به خصوص شب‌ها و موقع خواب، خیلی سفت نکنید.
اجازه دهید نوزاد هر روز برای مدت چند ساعت بدون پوشک باقی بماند. این کار به پوست اجازه نفس کشیدن می‌دهد. در طول مدت‌زمانی که نوزاد پوشک نیست، می‌توانید او را روی ملحفه ضدآب روی زمین قرار دهید. همچنین، استفاده از پوشک‌های سایز بزرگ‌تر می‌تواند تا بهبودی سوختگی پای نوزاد از بدتر شدن زخم و علائم سوختگی جلوگیری کند.
درمان سوختگی پای نوزاد با روش‌های سنتی و خانگی
همان‌طور که گفتیم، در اغلب موارد، سوختگی پای نوزاد با روش‌های خانگی و سنتی درمان می‌شود. از جمله روش‌های طب سنتی و خانگی درمان ادرار سوختگی پای نوزاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عسل؛ خواص ضد باکتریایی، ضدالتهابی و ترمیم‌کنندگی عسل، این ماده را به روشی موثر در درمان سوختگی پای نوزاد تبدیل کرده است.
- آلوئه‌ورا؛ به‌دلیل خواص ضدالتهابی، تسکین‌دهنده و ترمیم‌کننده خود، می‌تواند در بهبود سوختگی‌ها شامل ادرار سوختگی مفید باشد.
- نشاسته؛ به‌دلیل خواص خنک‌کنندگی و جذب رطوبت، می تواند در تسکین موقت التهاب و خارش ادرار سوختگی موثر باشد.
- استفاده از شامپوی گل رس یا گل همیشه بهار؛ بر اساس مطالعات انجام شده، گل همیشه بهار یکی از گزینه‌های مناسب برای درمان ادرار سوختگی نوزاد است. شامپوی خاک رس برای بهبود بثورات پوستی نیز عملکردی بهتر و سریع‌تر از گل همیشه بهار دارد.
- گل مغربی با عسل؛ گل مغربی و عسل نیز دارای خاصیت ضدالتهابی است که باعث بهبود ادرار سوختگی می‌شود.
- روغن زیتون و موم زنبور عسل؛ موم زنبور عسل و روغن زیتون برای بهبود التهاب و زخم سوختگی پای نوزاد موثر است.
- شیرمادر همراه با پماد هیدروکورتیزون؛ طبق مطالعات انجام شده، استفاده موضعی شیر مادر و پماد هیدروکورتیزون 1% در درمان سوختگی پای نوزاد موثر بوده است.
- گلاب برای سوختگی پای نوزاد؛ گلاب به دلیل خواص ضدعفونی‌کننده، ضدالتهابی و خنک‌کنندگی خود، می‌تواند در تسکین التهاب و بهبود سوختگی‌های خفیف موثر واقع شود.
توجه داشته باشید که درمان‌های خانگی و گیاهی سوختگی پای نوزاد، نیاز به مطالعه بیش‌تری برای اثبات میزان اثربخشی دارند. برخی از این مواد، ممکن است باعث رشد قارچ و باکتری در محل سوختگی و وخیم‌تر شدن مشکل شوند. بنابراین، قبل از استفاده از این روش‌ها با پزشک متخصص مشورت کنید.
این نکته را در نظر بگیرید که درمان فوری سوختگی پای نوزاد به نوع سوختگی و شدت آن بستگی دارد. استفاده از پماد هیدروکورتیزون 0.5 تا 1% برای مدت زمان 3 تا 5 روز یکی از روش‌های موثر و سریع در درمان سوختگی پای نوزاد است. اما، بهترین روش درمان این مشکل باید مطابق با نظر پزشک متخصص اطفال انتخاب شود.
استفاده از کرم‌های سوختگی برای درمان سوختگی پای نوزاد
اگر سوختگی پای نوزاد شدید است و با روش‌های خانگی و سنتی برطرف نشده است، پزشک ممکن است برای حل این مشکل، موارد زیر را برای نوزاد تجویز کند:
- یک نوع کرم استروئیدی ملایم
- یک کرم ضد قارچ در صورت ابتلای نوزاد به عفونت قارچی
علاوه بر کرم‌ها، آنتی‌بیوتیک موضعی یا خوراکی نیز در صورت ابتلای نوزاد به عفونت باکتریایی، می‌تواند در درمان سوختگی مفید باشد. استفاده از موارد بالا، تنها در صورت تجویز پزشک متخصص مجاز است. تا برطرف کردن سوختگی پای نوزاد، کودک را هر روز با آب ولرم حمام کنید. برای شستشوی بدن نیز می‌توانید از از صابون‌های ملایم استفاده کنید.
بهترین پماد سوختگی پای نوزاد
کرم‌ها یا پمادهایی که دارای درصد بالای زینک اکساید یا وازلین باشند، برای محافظت از پوست نوزاد در برابر ادرار سوختگی مفید هستند. این پمادها در برابر رطوبت از پوست مراقبت می‌کنند. از بهترین پمادهای مناسب برای درمان سوختگی پای نوزاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
| بهترین پماد سوختگی پای نوزاد | پماد آلوورا؛ دارای خاصیت ضدالتهابی |
| پماد دی‌پانتنول؛ برای التیام پوست و کاهش التهاب | |
| پماد هیدروکورتیزون؛ موثر در درمان سوختگی و التهاب شدید | |
| پماد A+D | |
| پماد دسیتین | |
| پماد تریپل |
شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که آیا بهترین پماد برای سوختگی پای نوزاد دختر با بهترین پماد برای سوختگی پای نوزاد پسر متفاوت است. به عبارت دیگر، برای درمان ادرار سوختگی در پسران و دختران باید از دارو یا پماد متفاوتی استفاده کرد؟ در پاسخ باید گفت: لزوما نیازی به استفاده از دارو یا پماد متفاوت برای درمان ادرار سوختگی در پسران و دختران نیست. ادرار سوختگی در هر دو جنس به دلیل تماس طولانی مدت پوست با ادرار و مدفوع و رطوبت ایجاد می‌شود و درمان آن نیز تقریبا یکسان است. در صورت شدید بودن سوختگی پای نوزاد، پزشک ممکن است پماد سیلور سولفادیازین، متیل‌پردنیزولون یا پماد لیدوکایین را برای درمان تجویز کند.
داروی سوختگی پای نوزاد
پمادها یکی از روش‌های دارویی موثر و سریع در درمان ادرار سوختگی پای نوزاد هستند. از جمله این پمادها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پماد زینک اکساید برای سوختگی پای نوزاد
- پماد تریامسینولون اِن اِن برای کاهش التهاب ادرار سوختگی
- پماد هیدروکورتیزون 0.5 یا 1%
- پماد سیلور سولفادیازین با خاصیت ضدقارچ، ضدالتهاب و ضد باکتری برای ضدعفونی کردن سوختگی پوستی
- پماد کالاندولا از کرم‌های برپایه آب برای بهبود التهاب و مبارزه با رشد ارگانیسم‌ها
- پماد آلفا برای تسکین و التیام سوختگی
پماد بتامتازون از داروهای استروئیدی قوی است که باعث از بین بردن اپیدرم و نازک شدن پوست می‌شود. بنابراین استفاده از آن نه تنها برای درمان ادرار سوختگی نوزاد، بلکه برای بهبود التهاب ناشی از انواع سوختگی در کودکان زیر 12 سال مناسب نیست.
درمان سوختگی پای نوزاد ناشی از اسهال چگونه باید انجام شود؟
برای درمان سوختگی ناشی از اسهال، اقدامات زیر می‌توانند موثر باشند:
- ابتدا، ناحیه سوختگی پای نوزاد را با آب ملایم شستشو دهید و به آرامی آن را خشک کنید.
- از پمادهای ضدالتهاب شامل زینک اکساید یا کالاندولا استفاده کنید.
- درصورت وجود اسهال، تعویض پوشک را در فواصل زمانی کوتاه‌تر انجام دهید.
- پوست نوزاد در مناطق سوختگی را همیشه خشک و تمیز نگه دارید.
درمان اسهال هم‌زمان با انجام روش‌های بالا، می‌تواند به بهبود سریع‌تر علائم سوختگی پای نوزاد کمک کند.
سوختگی مقعدی نوزاد را چگونه می‌توان درمان کرد؟
سوختگی مقعدی به دلیل تماس طولانی پوست مقعد با پوشک خیس و کثیف ایجاد می‌شود. عفونت‌های قارچی و تحرک بیش‌ازاندازه نوزاد نیز می‌تواند در ایجاد این مشکل موثر باشد. برای درمان سوختگی مقعدی نوزاد، مراقبت‌های زیر را انجام دهید:
- با هر بار تعویض پوشک نوزاد، پوست مقعد را با آب ولرم و بدون صابون بشویید و با دستمال نرم و تمیز خشک کنید. با این کار، از التهاب و تحریک پوست جلوگیری می‌شود.
- از پوشک‌های نرم و تنفس‌پذیر استفاده کنید. این نوع پوشک تهویه مناسب پوست را تضمین می‌کند و از تماس پوست نوزاد با محیط مربوط جلوگیری خواهد کرد.
- بعد از تمیز و خشک کردن مقعد نوزاد، استفاده از کرم محافظ مانند پماد زینک اکساید تاثیر زیادی در بهبود سوختگی دارد.
آزاد گذاشتن نوزاد برای ساعاتی در طول روز، به پوست اجازه تنفس می‌دهد و از تماس رطوبت و آلودگی پوشک با پوست مقعد جلوگیری می‌کند.
آیا پیشگیری از سوختگی پای نوزاد امکان‌پذیر است؟
پیشگیری از سوختگی پای نوزاد کار دشواری نیست. با انجام راهکارهای زیر به‌سادگی می‌توانید از بروز این مشکل جلوگیری کنید:
- انتخاب پوشک مناسب
- استفاده از مواد شوینده ملایم برای شستن لباس نوزاد
- خشک نگه‌داشتن پوست نوزاد
- تمیز نگه‌داشتن پوست نوزاد
- قرار دادن باسن و ناحیه تناسلی نوزاد در معرض هوای آزاد برای چند ساعت در روز
- تعویض سریع پوشک
- سفت نبستن پوشک به خصوص در طول شب
- تغذیه مناسب کودک و پرهیز از دادن غذای مسهل به کودک شیرخوار
با رعایت این موارد، می‌توان تا حد زیادی از بروز ادرار سوختگی نوزاد جلوگیری کرد. اما، در هر صورت ممکن است به دلایل مختلف نوزاد شما دچار سوختگی پا شود. دراین‌صورت، اگر علائم تشدید شد و مشکل با روش‌های خانگی درمان نشد، باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
برای درمان سوختگی پای نوزاد چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر سوختگی پای نوزاد، بعد از 2 تا 3 روز و استفاده از درمان‌های خانگی برطرف نشد، باید به دکتر اطفال مراجعه کنید. همچنین، در صورت بروز علائمی شامل عفونت، تورم، تاول یا ترشح، برای درمان سوختگی پای نوزاد، مراجعه به پزشک برای حفظ سلامت کودک ضروری است. در این شرایط، پزشک اطفال می‌تواند با بررسی علت سوختگی پای نوزاد بهترین روش درمان برای بهبود سریع‌تر این مشکل را پیشنهاد دهد. فراموش نکنید که در صورت تشدید علائم نوزاد و وخیم شدن التهاب و زخم سوختگی باید حتما به پزشک مراجعه و از درمان‌های غیر اصولی و پیشنهاد شده توسط دیگران اجتناب کنید.
برای ثبت نوبت آنلاین پزشک اطفال در شهر خودتان، با مراجعه به سایت پزشکی دکتردکتر به بهترین متخصصان این حوزه دسترسی خواهید داشت.
منابع:
mayoclinic.org
kidshealth.org
nhs.uk
webmd.com
سوالات متداول سوختگی پای نوزاد
درمان خانگی این مشکل، معمولا بعد از 2 تا 3 روز نتیجه می‌دهد. درصورت نیاز به درمان دارویی باید از پزشک در رابطه با مدت زمان بهبود سوختگی سوال کنید.
در صورت شدید بودن درد، پزشک می تواند از مسکن برای کودکان بالای 2 سال استفاده کند.
در صورت شدید بودن درد، پزشک می‌تواند از مسکن برای کودکان بالای 2 سال استفاده کند.
تعویض مکرر پوشک، استفاده از محصولات ملایم و بدون عطر، شستشوی منظم کودک و … به جلوگیری از سوختگی کمک می‌کنند.
اگر سوختگی پس از چند روز درمان خانگی بهبود پیدا نکند یا علائم عفونت مشاهده شود، مراجعه به متخصص اطفال ضروری است.
در اکثر موارد، سوختگی پای نوزاد قابل درمان است، اما در صورت نداشتن توجه کافی، می‌تواند منجر به عفونت‌های جدی‌تر شود.
