هر آنچه که لازم است در مورد دیابت نوع 1 بدانید

دیابت نوع ۱ بیماری خطرناکی است که در اثر کمبود انسولین در بدن رخ می‌دهد و در صورتی که کنترل نشود، عوارض جدی را به دنبال خواهد داشت.

در نوشته هر آنچه لازم است که در مورد دیابت نوع 1 بدانید، می‌خوانید:

• دیابت نوع 1 چیست؟
• علائم دیابت نوع ۱
• مرحله ماه عسل دیابت
• عوارض مرتبط با دیابت نوع ۱
• آزمایش‌های تشخیصی
• سخن پایانی

دیابت نوع ۱ نیاز به درمان مادام العمر دارد. در این وضعیت، بدن انسولین کافی تولید نمی‌کند و در صورتی که فرد در جهت مدیریت قند خون خود اقدامی نکند، سطح گلوکز خون او به طور مداوم بالا می‌ماند. اگرچه این بیماری قابل درمان نیست اما گزینه‌های مدیریتی مختلفی وجود دارند که اگر فرد بیمار آن‌ها را رعایت کند، می‌تواند زندگی کامل و فعالی داشته باشد.

دیابت نوع 1 چیست؟

دیابت زمانی اتفاق می‌افتد که گلوکز یا قند خون به خوبی کنترل نشده و به طور مداوم بالا بماند. دیابت نوع ۱ زمانی اتفاق می‌افتد که بدن به اندازه کافی انسولین تولید نکند. انسولین هورمونی است که به سلول‌ها اجازه می‌دهد گلوکز را جذب کرده و مورد استفاده قرار دهند. در حالیکه فرد می‌تواند با رژیم غذایی مناسب و مدیریت سبک زندگی از ابتلا به دیابت نوع ۲ پیشگیری کند، پیشگیری از دیابت نوع ۱ ممکن نیست.

در این بیماری، سیستم ایمنی به سلول های بتای موجود جزایر لانگرهانس در پانکراس که به طور طبیعی انسولین ترشح می‌کنند و حمله کرده و تولید انسولین را متوقف یا روند آن را کاهش می‌دهد.

بدون انسولین کافی، گلوکز نمی‌تواند وارد سلول‌ها شده و در جریان خون باقی می‌ماند. فرد مبتلا به دیابت نوع ۱ باید در تمام طول عمر خود انسولین مصرف کند. عدم مصرف انسولین می‌تواند منجر به افزایش مداوم سطح قند خون و بروز عوارض خطرناکی شود. دیابت نوع ۱ در هر سنی می‌تواند رخ دهد اما در کودکان و افراد بالغ جوان شیوع بیشتری دارد.

علائم دیابت نوع ۱

اثرات جسمی دیابت نوع 1 شامل موارد زیر است:

• افزایش گرسنگی و تشنگی
• تکرر ادرار
• تاری دید و مشکلات بینایی
• خستگی
• کاهش وزن بدون وجود علت یا آغازگر مشخص

در صورت وجود هر کدام از این علائم باید به پزشک مراجعه کرد. او آزمایش‌هایی را برای تعیین علت و بررسی احتمال دیابت تجویز خواهد کرد.

مرحله ماه عسل دیابت

پس از تشخیص دیابت نوع ۱، ممکن است سلول‌هایی که مسئول ترشح انسولین هستند، قبل از توقف، برای مدتی به تولید هورمون ادامه دهند. طی این مدت، فرد برای حفظ سطح سالم قند خون به تزریق‌های انسولین کمتری نیاز دارد. پزشکان این مرحله از بیماری را مرحله ماه عسل دیابت می‌خوانند.

این مرحله ممکن است موجب شود که فرد مبتلا به دیابت نوع ۱ به اشتباه تصور کند که در حال بهتر شدن است. اگرچه در مرحله ماه عسل حس بهبود علائم وجود دارد اما این مرحله نیاز به نظارت دقیق و تنظیم منظم مقدار انسولین دریافتی دارد. رعایت برنامه درمانی توصیه شده در دوران ماه عسل حیاتی است.

عوارض مرتبط با دیابت نوع ۱

اگر فردی علائم دیابت نوع ۱ خود را مدیریت نکند، احتمال بروز طیف وسیعی از عوارض خطرناک مانند موارد زیر وجود دارد:

• رتینوپاتی دیابتی  (Diabetic retinopathy): گلوکز اضافی منجر به ضعیف شدن دیواره‌های شبکیه چشم می‌شود. شبکیه بخشی از چشم است که نور و رنگ را تشخیص می‌دهد. با پیشرفت رتینوپاتی ممکن است رگ‌های خونی کوچکی پشت چشم تشکیل شود. سرانجام، این‌رگ‌ها ممکن است دچار تورم و پارگی شده و موجب مشکلات بینایی شود. دیابت یکی از علت‌های اصلی نابینایی در افراد است.
• ﻧﻮروﭘﺎﺗﻲ دﻳﺎﺑتی (Diabetic neuropathy) : قند خون بالا موجب کاهش گردش خون، آسیب دیدن اعصاب موجود در دست‌ها و پاها و منجر به از بین رفتن حس طبیعی یا بروز احساسات غیر طبیعی مانند سوزش، سوزن سوزن شدن و درد می‌شود. از آن جایی که دیابت می‌تواند قدرت بهبود یافتن بدن را نیز کاهش دهد، بریدگی‌ها و جراحات جزئی می‌تواند منجر به آسیب‌های دائمی شوند، به خصوص که فرد ممکن است بلافاصله متوجه آن‌ها نشود.
• نفروپاتی دیابتی یا بیماری کلیه دیابتی (Diabetic kidney disease): کلیه‌ها گلوکز را از خون تصفیه می‌کنند. گلوکز بیش از اندازه موجب می‌شود کلیه‌ها بیش از حد کار کرده و به تدریج باعث نارسایی کلیه می‌شود که ممکن است به حدی پیش رود که بیمار نیاز به دیالیز داشته باشد.
• بیماری قلبی عروقی: دیابت می‌تواند منجر به بروز طیفی از ناهنجاری‌هایی شود که موجب اختلال در عملکرد قلب و شریان‌ها می‌شوند شامل حمله قلبی، سکته و بیماری عروق محیطی (Peripheral vascular disease). به عنوان پیامدی از گردش خون ضعیف، دیابت می‌تواند خطر قطع عضو را نیز افزایش دهد.
• افسردگی: دیابت با افسردگی ارتباط محکمی دارد.
• کتواسیدوز دیابتی (DKA): کتواسیدوز دیابتی یک عارضه حاد از دیابت است و زمانی رخ می‌دهد که فرد نیاز بدن خود به انسولین را برآورده نمی‌کند و بدن او دچار استرس شدیدی می‌شود. کتواسیدوز دیابتی  منجر به افزایش شدید قند خون می‌شود. بدن دچار تغییر متابولیسم می‌شود و به جای قند، چربی‌ها را می‌شکند. کتون‌ها به عنوان محصول زائد حاصل از شکستن چربی‌ها تولید می‌شوند. کتون‌ها می‌توانند برای بدن مضر باشند و موجب اسیدوز شوند. کتواسیدوز دیابتی یک مورد اورژانسی است که نیاز به بستری و درمان با انسولین داخل وریدی دارد.

مدیریت دقیق دیابت نوع ۱ می‌تواند به میزان قابل توجهی خطر بروز این عوارض را کاهش دهد. نتایج حاصل از یک مطالعه‌ی برجسته که آزمایش مراقبت و کنترل دیابت (DCCT) نامیده می‌شود، نشان داده است که کنترل مناسب قند خون می‌تواند به میزان چشمگیری از خطر عوارض میکروواسکولار (microvascular) شامل نوروپاتی،نفروپاتی و رتینوپاتی حاصل از دیابت کم کند.

آزمایش‌های تشخیصی

بسیاری از آزمایش‌های اولیه خون نشان دهنده وجود دیابت هستند اما مشخص  نمی‌کنند که کدام نوع دیابت وجود دارد. پزشکان برای ایجاد تمایز بین دو نوع دیابت از نشانه‌های بالینی و آزمایشگاهی استفاده می‌کنند. اگرچه استثناهایی ممکن است وجود داشته باشد، اما به ‌طور کلی، افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ معمولا دارای سن کمتر و لاغر هستند. افرادی مبتلا به دیابت نوع ۲ معمولا مسن‌تر بوده و دارای اضافه وزن هستند.

پزشک آزمایشی را برای بررسی وجود اتوآنتی‌بادی‌هایی که علیه سلول‌های پانکراس عمل می‌کنند، تجویز خواهد کرد. در حالیکه آنتی‌بادی‌ها در مبارزه در برابر بیماری‌ها و عفونت‌ها به سیستم ایمنی کمک می‌کنند، اتوآنتی‌بادی‌ها زمانی تولید می‌شوند که سیستم ایمنی اشتباها به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کند. پزشک همچنین می‌تواند مقدار پپتید C را اندازه‌گیری کند. این پروتئین، نشانگری در مورد میزان انسولینی است که بدن تولید می‌کند. انتظار می‌رود که سطح این پروتئین در دیابت نوع ۱ کمتر باشد.

سخن پایانی

دیابت نوع ۱ در اثر حمله سیستم ایمنی به سلول‌های تولید کننده انسولین در پانکراس اتفاق می‌افتد و اگرچه روش‌های موثری برای کنترل آن وجود دارد، در صورت بی‌توجهی عوارض خطرناکی را به دنبال دارد.

منبع:

medicalnewstoday