از بین رفتن غضروف بین مفاصل باعث بروز آرتروز انگشت دست می‌شود. علائم آرتروز انگشت دست شامل احساس درد، کاهش دامنه حرکتی انگشت، تورم و … است. البته این علائم در هر فرد می‌تواند متفاوت باشد. با این که درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما با روش‌های درمان آرتروز انگشت دست می‌توان علائم را بهبود داد.
برای درمان آرتروز انگشتان دست به دکتر ارتوپد مراجعه می‌کنید. پزشک متخصص با روش‌های مختلف تشخیصی مانند mri، شدت و ناحیه آرتروز را مشخص می‌کند.
برای آشنایی با علائم، علت‌ها و روش‌های درمان آرتروز انگشت دست، تا انتهای این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر با ما همراه باشید. مطالعه این مقاله، حدود 8 دقیقه زمان نیاز خواهد داشت.
در انتهای همین مطلب و در بخش کامنت‌ها سوال خود را بپرسید، تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.
آرتروز انگشت چیست؟
در یک مفصل سالم، غضروفی صاف و لغزنده انتهای استخوان‌ها را می‌پوشاند و از اصطکاک و سایش آنها جلوگیری می‌کند. در آرتروز انگشت پا و دست، این غضروف به‌مرور زمان نازک می‌شود و از بین می‌رود. همچنین، مایع سینوویال موثر در روان‌سازی مفاصل و تغذیه غضروف‌ها کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه، استخوان‌ها به هم ساییده می‌شوند و فرسایش مفصل اتفاق می‌افتد. این شرایط باعث درد انگشت دست، التهاب و محدودیت حرکتی در مفصل خواهد شد.
علائم آرتروز انگشت دست چیست؟
علائم آرتروز انگشت دست با توجه به‌شدت بیماری و علت ابتلا می‌تواند در هر فرد متفاوت باشد. اما به‌طور کلی، درد و سفتی مفاصل، کاهش دامنه حرکتی، تورم در ناحیه مفاصل و تغییر شکل انگشتان و دست درد علائم آرتروز انگشت دست هستند. این علائم می‌توانند در طول زمان شدیدتر شوند و ممکن است در فعالیت‌های روزمره مانند نوشتن یا بستن دکمه‌ها مشکل ایجاد کنند. همچنین ممکن است حس گرم شدن در مفاصل ملتهب را تجربه کنید. دیگر علائم آرتروز انگشتان دست، عبارتند از
- ایجاد برآمدگی در ناحیه اطراف مفصل انگشت؛ در آرتروز به دلیل کاهش فضای مفصلی، استخوان‌ها بدون غضروف روی هم قرار می‌گیرند. این موضوع باعث ایجاد و رشد برآمدگی‌هایی در اطراف مفاصل انگشتان می‌شود.
- احساس در درد در انگشت؛ میزان درد آرتروز انگشت بسته به پیشرفت بیماری و نوع آرتروز، متفاوت است. گاهی اوقات این درد در پایه انگشتان دست باعث کاهش توانایی فرد در انجام کارهای روزانه و بلند کردن اجسام می‌شود. درد انگشتان دست در فرد مبتلا به آرتروز از نوع تشدید شونده و مزمن است.
- کاهش دامنه حرکتی انگشتان؛ کاهش دامنه حرکتی به این صورت است که فرد در زمان در دست گرفتن اشیا احساس کاهش قدرت را در نگه‌داشتن آنها دارد. گاهی اوقات با توجه به‌شدت آرتروز، بیمار ممکن است حتی موقع باز کردن در نیز احساس درد داشته باشد.
- تورم؛ فرد مبتلا به آرتروز در صورت استفاده بیش‌ازحد از دست، معمولا دچار ورم انگشتان می‌شود. کاهش اوقات میزان تورم به‌اندازه‌ای است که به فرد اجازه خم کردن انگشتانش را نمی‌دهد. علاوه‌براین، پوست اطراف بند انگشتان نیز قرمز می‌شود و لمس آن درد غیرقابل تحملی ایجاد خواهد کرد.
- احساس گرم شدن انگشتان؛ زمانی که بیمار انگشتان خود ار لمس می‌کند، احساس گرما زیر پوست را تجربه خواهد کرد. این مشکل به دلیل التهاب زیاد ایجاد می‌شود.
- خم شدن مفصل انگشت؛ آرتروز انگشت باعث ایجاد ناهنجاری در شکل آن می‌شود. به این عارضه که باعث خم شدن انگشت دست به سمت کف دست می‌شود، دفورمیتی بوتونیر می‌گویند.
- ضعف در انگشت دست؛ فرد مبتلا به این بیماری، برای کارهای ساده مانند باز کردن شیر آب یا چرخاندن کلید در قفل نیز مشکل دارد. علت این است که ضعف در انگشتان دست باعث کاهش توان آنها می‌شود.
- التهاب و تغییر شکل ناخن‌ها؛ در برخی موارد، شکل ناخن تغییر می‌کند. به این صورت که ناخن، ضخیم و سوراخ می‌شود یا از بستر خود جدا خواهد شد.
- صدا دادن انگشت؛ با تکان دادن انگشت دست، صدای تق‌تق و ساییده شدن شنیده می‌شود.
علاوه‌براین موارد، فرد مبتلا به آرتروز انگشت دست، ممکن است علائم دیگری را نیز تجربه کند. ازجمله آنها می‌توان به ایجاد کیست‌های پرمخاط در نزدیکی انتهای انگشت، کوفتگی و احساس خستگی زیاد و سفت شدن مفاصل به‌خصوص در صبح‌ها اشاره کرد. گاهی اوقات درد انگشت شست دست، اشاره و بخشی از انگشت وسط و سوزن‌سوزن شدن آنها، نشانه ابتلا به سندروم تونل کارپ است. در این بیماری به دلیل فشردگی عصب زند زیرین، بیمار بی‌حسی انگشتان حلقه و کوچک را تجربه می‌کند.
آرتروز یا آرتریت انگشتان دست به چه دلایلی رخ می‌دهد؟
وجود آسیب، عفونت، نقرس، پسوریازیس و دیگر موارد می‌توانند باعث بروز آرتروز انگشت دست شوند. از دیگر علل مهم بروز آرتروز انگشتان دست، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سن؛ آرتروز در هر سنی می‌تواند بروز کند؛ اما به‌طورکلی، میزان بروز آن در زنان بیشتر در سنین بالای 45 سالگی و در مردان بیشتر در سنین قبل از 45 سالگی است.
- آسیب؛ افرادی که شکستگی در دست، مچ یا آرنج داشته‌اند، بیشتر مستعد ابتلا به آرتروز هستند.
- انجام دادن حرکات تکراری؛ انجام حرکات تکراری با دست، می‌تواند خطر ابتلا به آرتروز انگشت دست را افزایش دهد.
- انحراف مفاصل انگشتان؛ وجود انحراف در مفاصل باعث اصطکاک بیش‌ازحد در این قسمت دست می‌شود. در نتیجه، غضروف انگشتان دست به سمت پایین دچار ساییدگی خواهد شد.
- جنسیت؛ زنان معمولا بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آرتروز انگشت دست هستند.
علاوه‌براین موارد، سابقه خانوادگی، استعمال سیگار و مشکلات زیست‌محیطی نیز از علت‌های ابتلا به آرتروز انگشت دست هستند.
چه روش‌هایی برای درمان آرتروز انگشت دست وجود دارند؟
این نکته را در نظر داشته باشید که آرتروز انگشت دست، درمان قطعی ندارد. شما می‌توانید با همکاری پزشک ارتوپد و داشتن برنامه درمانی مناسب از پیشرفت این بیماری جلوگیری کنید. روش‌های درمان آرتروز انگشت دست را می‌توان به دو دسته کلی روش‌های جراحی و غیر تهاجمی تقسیم‌بندی کرد:
دارو برای درمان آرتروز انگشت دست
برای درمان آرتروز انگشت دست، معمولا پزشک از داروهای ضد درد موضعی و خوراکی استفاده می کند. این داروها شامل موارد زیر می شوند:
- استامینوفن؛ برای تسکین موقت درد
- داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی؛ شامل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن
- تزریق مفصلی استروئید؛ برای تسکین علائم
- مکمل‌های دارویی؛ شامل گلوکزامین و کندرویتین برای بازسازی غضروف و کاهش درد و التهاب، امگا 3 و ویتامین D
به گزارش مدیا‌پرس،
در آزمایش انجام شده برای یک جامعه آماری 5000 نفری، مشخص شد که تزریق‌ها برای درمان آرتروز انگشت دست بی‌اثر بودند. این مطالعه نشان داد که هیدروکسی کلروکین، برای درمان آرتریت دست نیز بی‌اثر است و اثربخشی کرم‌ها و ژل‌های موضعی برای درد مشخص نیست. دکتر پولاش می‌گوید: « درمان آرتروز دست باید با گزینه‌های درمانی که کمترین خطر را دارند، شروع شود و متناسب با شرایط هر فرد باشد.
این داروها با کاهش التهاب و تسکین درد باعث کنترل علائم آرتروز می‌شوند.
جراحی برای درمان آرتروز انگشت دست
زمانی که درمان‌های غیر تهاجمی باعث بهبود علائم و تسکین درد آرتروز انگشت شست دست و دیگر انگشت‌ها نشوند، ممکن است جراح ارتوپد، درمان‌های جراحی آرتروز انگشتان دست را به شما پیشنهاد دهد. برای بررسی دقیق‌تر وضعیت بیمار در این شرایط، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است. شما می‌توانید ضمن بررسی وضعیت آرتروز دست‌تان، در رابطه با پاسخ تخصص ارتوپدی چیست نیز از پزشک مشاوره بگیرید. رایج‌ترین روش‌های جراحی آرتروز انگشت دست شامل موارد زیر می‌شوند:
- تعویض مفصل؛ اگر درد مداوم ناشی از آرتروز به دلیل یک مفصل آسیب‌دیده یا غیرطبیعی باشد، پزشک ممکن است جراحی تعویض آن مفصل را برای درمان آرتروز انگشت دست توصیه کند. این جراحی تعویض مفصل با عنوان آرتروپلاستی نیز شناخته می‌شود. بیش‌ترین مورد کاربرد آن نیز در افراد مسن است. نحوه انجام جراحی تعویض مفصل به این صورت است که در حین جراحی، مفصلی که باعث درد شده است با یک ایمپلنت مفصلی جایگزین می‌شود. ایمپلنت باعث برطرف شدن درد در زمان حرکت مفصل خواهد شد.
- خشک کردن یا فیوژن‌های مفصلی؛ در این روش، جراح دو استخوان تشکیل‌دهنده مفصل را به یکدیگر متصل می‌کند. فیوژن مفصل، درد آن را از بین می‌برد اما ممکن است بیمار مقداری از حرکت آن مفصل را نیز از دست بدهد. جراحی خشک کردن مفصل، بیشتر برای افراد جوان و فعال مورد استفاده قرار می‌گیرد که با دست خود فعالیت‌های سنگینی انجام می‌دهند.
- بازسازی مفاصل؛ در نوعی از جراحی بازسازی مفصل، جراح سطح خراب شده غضروفی را از دو سر استخوان مفصل خارج می‌کند. سپس، بین استخوان و مفصل یک بافت نرم مثل قسمتی از یک تاندون را قرار می‌دهد. این جراحی باعث حفظ حرکت مفصل و از بین رفتن درد آن می‌شود. جراحی بازسازی مفصل، بیش‌ترین کاربرد را در درمان آرتروز شست دست دارد.
هدف از درمان جراحی آرتروز انگشت دست، کاهش علائم و بهبود عملکرد دست و انگشتان است.
فیزیوتراپی آرتروز انگشت دست
طبق تحقیقات و نتایج عملی، فیزیوتراپی برای آرتروز انگشت دست در کنار سایر درمان‌های پزشکی، روند پیشرفت بیماری را کند می‌کند. همچنین، فیزیوتراپی به کاهش درد و حفظ تحرک نیز کمک خواهد کرد. فیزیوتراپی شامل انجام تمرینات خاصی است که برای بهبود دامنه حرکتی و توان‌بخشی دست‌های شما طراحی شده است. یک فیزیوتراپ یک برنامه درمانی شخصی برای تمرین دست ایجاد می‌کند و به شما کمک می‌کند تا با آرتروز و علائم آن کنار بیایید. برخی از تمرین های مورد استفاده در فیزیوتراپی آرتروز انگشت دست در جدول زیر آمده است:
| تمرین فیزیوتراپی آرتروز انگشت دست | نحوه انجام |
| مشت کردن دست‌ها | انگشتان خود را صاف نگه دارید و به آرامی آنها را خم کنید تا مشت شود، به طوری که شست شما در بیرون قرار گیرد. خیلی محکم فشار ندهید. انگشتان خود را به آرامی صاف کنید و این کار را تکرار کنید. |
| دست روی میز | دست خود را به حالت کف دست رو به پایین روی میز قرار دهید. سپس سعی کنید انگشتان خود را تا حد ممکن روی سطح فشار دهید، بدون اینکه به مچ دست خود فشار زیادی وارد کنید. چند ثانیه نگه دارید، سپس رها کنید و دوباره تکرار کنید. |
| کشش انگشت | انگشتان خود را صاف نگه دارید و کف دست به سمت خودتان باشد. سپس به آرامی هر انگشت را به سمت پایه کف دست خم کنید تا شبیه مشت شود. چند ثانیه نگه دارید و سپس به آرامی رها کنید. |
| فشردن | یک توپ تقویت‌کننده دست را تا جایی که می‌توانید چند ثانیه محکم فشار دهید. سپس رها کنید و این کار را تکرار کنید. |
تمرین‌های فیزیوتراپی باید طبق نظر پزشک و بر اساس ناحیه اصلی آرتروز در دست شما تجویز شوند. در درمان فیزیوتراپی برای آرتروز، مچ دست، انگشتان و شست بخش‌های اصلی هستند.
ورزش برای درمان آرتروز انگشت دست
ورزش برای آرتروز انگشتان دست یکی از برنامه‌های اصلی درمان در این بیماری است. ورزش باعث بهبود قدرت عضلات و شرایط فیزیکی بیمار می‌شود. داشتن یک برنامه ورزشی مناسب با نظر یک فیزیوتراپ می‌تواند به بهبود علائم آرتریت انگشتان دست کمک کند. افراد مبتلا به آرتروز، معمولا به دلیل درد از فعالیت بدنی پرهیز می‌کنند. این کار نه‌تنها باعث افزایش وزن می‌شود، بلکه در کاهش عضله نیز نقش مهمی دارد. حرکات ورزشی زیر از جمله حرکت‌های موثر برای آرتروز انگشت دست است که باعث کاهش علائم و درد می‌شوند. دقت داشته باشید که تعداد تکرار و نحوه صحیح انجام دادن این حرکات اهمیت زیادی دارد. بنابراین، برای دریافت برنامه تمرینی مناسب خودتان حتما به یک فیزیوتراپ مراجعه کنید.
روش‌های درمان خانگی آرتروز انگشت دست کدام است؟
از روش‌های خانگی درمان آرتروز انگشت دست می‌توان در کنار درمان‌های پزشکی استفاده کرد. مهم‌ترین روش‌های درمان خانگی این بیماری شامل موارد زیر می‌شوند:
- استفاده از کمپرس سرد یا گرم؛ کمپرس گرم باعث شل شدن ماهیچه‌ها و افزایش جریان خون می‌شود. از طرف دیگر، کمپرس سرد برای کاهش التهاب و تورم کاربرد دارد. بهترین روش این است که هر کمپرس را برای مدت 15 تا 20 دقیقه روی ناحیه مورد نظر قرار دهید.
- ورزش‌های کششی؛ این نوع تمرین‌های ورزشی به بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش سفتی مفصل کمک می‌کنند. این تمرین‌ها باید به آرامی و به صورت منظم انجام شوند. برای مثال، خم کردن و کشیدن انگشتان دست به‌آرامی می‌تواند به حفظ تحرک آنها کمک کند.
- سبک زندگی و رژیم غذایی؛ داشتن سبک زندگی سالم و تغذیه مناسب می‌تواند بر آرتروز تاثیر مثبتی داشته باشد. مصرف غذاهای دارای امگا 3 شامل ماهی سالمون و گردو با خواص ضد التهابی بسیار مفید است. علاوه‌براین، باید مصرف غذاهای پرچرب و فرآوری‌شده را نیز کم کنید. این مواد غذایی باعث ایجاد التهاب یا تشدید آن می‌شوند. به جای آنها از روغن‌های گیاهی مثل روغن زیتون استفاده کنید.
- ماساژ دوره‌ای؛ ماساژ ملایم باعث بهبود سفتی مفاصل می‌شود. می‌توانید برای تاثیر بیشتر ماساژ از روغن زیتون نیز استفاده کنید.
اغلب می‌بینیم که درمان‌های گیاهی و سنتی خاصی نیز برای درمان آرتروز انگشت دست مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از گیاهان مورد استفاده و موثر برای درمان آرتروز شامل موارد زیر می‌شوند: - زردچوبه (کورکومین)؛ کورکومین ماده فعال موجود در زردچوبه است و خواص ضد التهابی قوی دارد.
- زنجبیل؛ زنجبیل نیز دارای خواص ضد التهابی است و می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
- طب سوزنی؛ که با تحریک نقاط خاصی در بدن، باعث کاهش درد و بهبود عملکرد مفاصل می‌شود.
- چای سبز؛ چای سبز دارای خواص آنتی‌اکسیدانی قوی است که می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.
توجه داشته باشید که درمان‌های طب سنتی و گیاهی، در کنار درمان‌های پزشکی می‌توانند به بیمار برای کاهش علائم کمک کنند. اما این روش‌ها به‌هیچ‌وجه جایگزین روش درمانی اصلی و پزشکی نیستند.
آیا امکان پیشگیری از آرتروز انگشت دست وجود دارد؟
اگرچه عوامل ژنتیکی و افزایش سن می‌توانند خطر ابتلا به آرتروز انگشت دست را افزایش دهند، اما راهکارهایی برای پیشگیری وجود دارد. برای جلوگیری از آسیب، تمرین‌های ساده زیر را انجام دهید:
- حرکات کششی ساده برای انعطاف‌پذیری؛ انعطاف‌پذیری دست در شرایط مختلف، می‌تواند از آسیب‌های بعدی جلوگیری کند.
| تمرین انعطاف‌پذیری دست و انگشتان | نحوه انجام |
| تمرین انعطاف‌پذیری با حرکات کششی | دست خود را در حالتی آرام و خنثی با انگشتان بالا نگه دارید و شست را به صورت مستقیم بیرون بیاورید. انگشت شست خود را روی کف دست خود خم کنید تا نوک آن به پایین انگشت کوچک شما برسد. سپس، به موقعیت شروع بازگردید. این تمرین را برای هر دست چند بار تکرار کنید.
|
| کشش مشت | دست خود را مانند زمانی که می‌خواهید با کسی دست بدهید، به سمت جلو دراز کنید. کف دست‌تان را روی یک سطح صاف قرار دهید. انگشتان‌تان را مشت کنید و شست را دور قسمت بیرونی انگشتان بپیچید. سپس مشت‌تان را باز کنید و دست را به حالت اول برگردانید. |
این تمرین‌ها به افزایش انعطاف‌پذیری انگشتان دست و مچ دست کمک می‌کنند.
- تقویت مفاصل؛ ورزش باعث بهبود حرکت و رفع سفتی مفاصل می‌شود. انجام تمرین‌های جدول زیر می‌تواند در این زمینه کمک‌کننده باشد.
| تمرین تقویت مفاصل | نحوه انجام |
| خم کردن بند انگشت | دست خود را جلوی صورت قرار دهید و کف دست را به سمت بیرون بگیرید. انگشتان را صاف کنید و به هم بچسبانید. سپس تنها مفاصل انتهایی و میانی انگشتان را خم کنید و بند آنها را صاف نگه دارید. پس از آن، به آرامی انگشتان را صاف کنید. |
| راه رفتن با انگشت | کف دست خود را روی یک سطح صاف قرار دهید و انگشت شست را به اندازه حدود ۲.۵ سانتی‌متر یا بیشتر از انگشتان دیگر دور کنید. سپس، هر یک از انگشتان را به آرامی به سمت بالا و به طرف شست حرکت دهید. این حرکت را برای هر انگشت به طور جداگانه انجام دهید. |
با تقویت مفاصل، می‌توان از بروز آرتروز انگشتان دست جلوگیری کرد.
- استراحت کردن در طول کارهای تکراری؛ کارهای تکراری و بلند کردن اجسام سنگین باعث ساییدگی مفاصل دست و در نهایت آرتریت می‌شوند. برای جلوگیری از این مشکل، هر ۲۰ دقیقه یک‌بار در طول کار استراحت کنید و فعالیت‌های خود را متنوع کنید. همچنین، از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید و تا جای ممکن از انجام کارهای تکراری بپرهیزید.
- کاری که باعث ایجاد درد در انگشتان دست می‌شود را رها کنید؛ نادیده گرفتن درد انگشتان دست هر چند جزئی، می‌تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد. این بی‌توجهی می‌تواند به آسیب‌های تجمعی در مفاصل منجر شود و در طولانی مدت، خطر ابتلا به آرتریت را افزایش دهد. به‌همین‌دلیل، هرگونه درد در دست‌ها باید جدی گرفته شود.
مجموع این تمرین‌ها در پیشگیری یا کاهش علائم آرتروز انگشت دست موثر است.
بهترین پزشک برای درمان آرتروز انگشتان دست کدام متخصص است؟
بهترین پزشک برای درمان آرتروز انگشت دست دکتر ارتوپد است. این متخصص دانش و تجربه کافی در رابطه با تشخیص و درمان بیماری‌های مفصلی و حرکتی را دارد. در صورت نیاز، متخصص ارتوپد ممکن است شما را به فوق تخصص‌های دیگر مانند فوق تخصص جراحی دست یا روماتولوژیست ارجاع دهد. دکتر ارتوپد، بر اساس علائم آرتروز انگشت دست، از داروها، فیزیوتراپی و در برخی موارد جراحی برای درمان استفاده می‌کند. مراجعه به یک متخصص ارتوپد با تجربه، اولین قدم مهم برای مدیریت و درمان آرتروز انگشت دست است.
در ضمن، می‌توانید برای دریافت نوبت دکتر ارتوپد در شهر خودتان با مراجعه به پلتفرم آنلاین پزشکی دکتردکتر، به بهترین متخصصان این حوزه دسترسی داشته باشید.
منابع:
clevelandclinic.org
health.harvard.edu
healthline.com
سوالات متداول آرتروز انگشت دست
آرتروز انگشتان دست معمولا افراد مسن، به‌خصوص بالای ۵۰ سال و کسانی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند مبتلا می‌کند. استفاده مکرر از انگشتان خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
بهترین درمان آرتروز انگشت دست شامل ترکیبی از داروهای ضدالتهاب، فیزیوتراپی و در موارد شدید، جراحی برای تعویض مفصل است.
درمان قطعی برای آرتروز وجود ندارد، اما می‌توان با داروها، فیزیوتراپی و تغییر سبک زندگی سالم علائم را کنترل کرد.
