آلرژی به گربه ها چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟ + روش‌های درمان

بین ۱۰ تا ۲۰ درصد از جمعیت جهان به جانوران خانگی حساسیت دارند. در این میان، آلرژی به گربه ها نسبت به سایر جانوران خانگی شایع‌تر است که می‌تواند با نشانه‌هایی مانند عطسه، خارش چشم یا حتی تنگی نفس همراه باشد. 

این حساسیت معمولا به دلیل پروتئین‌هایی در بزاق، شوره یا ادرار گربه‌ها است. برای تشخیص قطعی آلرژی، انجام آزمایش پوستی یا خون زیر نظر پزشک انجام می‌شود. خوشبختانه، روش‌هایی مانند مصرف آنتی‌هیستامین، اسپری‌های استروئیدی، ایمونوتراپی و راهکارهای خانگی علائم این حساسیت را کاهش می‌دهند. در این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر، به آلرژی به گربه ها، نشانه‌های آن، روش‌های درمان و چگونگی مدیریت آن پرداخته‌ایم. 

در انتها، اگر سوالی و ابهامی در این مورد دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس سلامتی دکتردکتر به آن پاسخ می‌دهد.

آلرژی به گربه ها چیست؟

آلرژی به گربه ها یکی از رایج‌ترین انواع آلرژی و حساسیت به جانوران خانگی است. این آلرژی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن نسبت به پروتئین‌هایی که در بزاق، پوست (شوره) یا ادرار گربه وجود دارند واکنش نشان می‌دهد. برخلاف آنچه بیشتر مردم باور دارند، موی گربه به‌تنهایی عامل آلرژی نیست. در حقیقت، حساسیت به موی گربه در نتیجه‌ی تماس با پروتئین‌های آلرژی‌زایی است که روی موهای گربه قرار دارند و باعث بروز علائم حساسیت می‌شوند.

براساس اطلاعات منتشر شده در وب‌سایت موسسه آسم و آلرژی آمریکا (aafa)،

۱۰ تا ۲۰‌ درصد از مردم جهان به سگ و گربه حساسیت دارند.

حساسیت به گربه با علائم گوناگونی تشخیص داده می‌شود که معمولا شامل عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم‌ها، سرفه یا تنگی نفس می‌شوند. شدت این علائم از خفیف تا شدید متغیر است و در برخی موارد ممکن است منجر به آسم آلرژیک شوند. شناخت دقیق علت آلرژی و چگونگی بروز آن می‌تواند به مدیریت بهتر شرایط و کاهش علائم کمک کند.

چرا برخی افراد به گربه‌ها حساسیت دارند؟

بسیاری از مردم ممکن است به جانوران خانگی حساسیت داشته باشند که آلرژی به گربه ها از جمله شایع‌ترین نوع آلرژی‌ها است. آلرژی به گربه 2 برابر رایج‌تر از آلرژی به سگ است. اگر یکی از اعضای خانواده‌تان به جانوران خانگی آلرژی داشته باشد، احتمال اینکه شما هم دچار این حساسیت باشید، بیشتر خواهد بود.

افرادی که دچار آلرژی هستند، سیستم ایمنی بسیار حساسی دارند. بدن آن‌ها به‌اشتباه موادی بی‌ضرر مانند شوره‌ی گربه را به‌عنوان مهاجمان خطرناک (مثل باکتری‌ها یا ویروس‌ها) شناسایی می‌کند و علیه آن‌ها واکنش دفاعی نشان می‌دهد. علائمی که در اثر آلرژی ظاهر می‌شوند در واقع نتیجه‌ی همین واکنش افراطی سیستم ایمنی به عوامل حساسیت‌زا هستند.

در جدول زیر مقایسه‌ی حساسیت به گربه را با سایر جانوران خانگی می‌بینید.

حتی اگر علائم مشخص آلرژی به گربه را نداشته باشید، باز هم ممکن است گربه‌تان به طور غیرمستقیم باعث مشکلات آلرژیک شود. مثلا اگر گربه‌تان در فضای باز و محیط بیرون از خانه قرار بگیرد، می‌تواند گرده‌ی گیاهان، قارچ‌ها و سایر عوامل حساسیت‌زا را به داخل خانه منتقل کند و منجر به واکنش‌های آلرژیک در بدن‌تان شود.

علائم آلرژی به گربه

آلرژی به گربه نشانه‌های بسیاری دارد که شامل انواع علائم تنفسی، چشمی و پوستی می‌شوند. در ادامه آن‌ها را دقیق‌تر بررسی می‌کنیم تا ببینید حساسیت به گربه چگونه است. علائم رایج آلرژی به گربه ها در بزرگسالان عبارتند از:

• سرفه و خس‌خس سینه
• کهیر یا جوش روی قفسه‌ی سینه و صورت
• قرمزی و خارش چشم
• قرمزی و التهاب پوست در محل‌هایی که گربه لیسیده، گاز گرفته یا چنگ زده
• آبریزش، خارش یا گرفتگی بینی
• عطسه

این علائم ممکن است تنها چند دقیقه پس از تماس با گربه ظاهر شوند یا چند ساعت طول بکشد تا نمایان شوند.

بثورات پوستی ناشی از آلرژی به گربه

آلرژی به گربه ممکن است باعث بروز مشکلات پوستی شود که به آن بثورات پوستی یا اگزمای آلرژیک گفته می‌شود. علائم حساسیت پوستی به گربه شامل کهیر، اگزما یا خارش پوست هستند.

علائم آلرژی به گربه ها در نوزادان و کودکان نوپا

کودکانی که به گربه حساسیت دارند هم معمولا علائمی مشابه بزرگ‌ترها را تجربه می‌کنند که عبارتند از:

• خارش چشم‌ها
• عطسه
• آبریزش بینی
• تحریک گلو
• علائم آسم مانند سرفه، خس‌خس یا تنگی نفس

علائم شدید آلرژی به گربه ها

در برخی موارد علائم آلرژی به گربه ها می‌توانند جدی و خطرناک شوند. حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از افراد مبتلا به آسم آلرژیک پس از تماس با گربه دچار حملات شدید آلرژیک خواهند شد. اگر دچار خس‌خس سینه، گرفتگی کامل بینی، اختلال در خواب یا تنگی نفس شدید، حتما به اورژانس خبر دهید یا به مراکز درمانی مراجعه کنید.

روش‌های تشخیص آلرژی به گربه

اگرچه علائم آلرژی به گربه معمولا واضح و قابل تشخیص هستند، همیشه هم گربه مقصر اصلی نیست. بنابراین بهتر است به پزشک مراجعه کنید و نظر او را جویا شوید تا مطمئن شوید مشکل‌تان از گربه است یا عامل حساسیت‌زای دیگری.

پزشک با انجام آزمایش پوستی یا آزمایش خون می‌تواند مشخص کند که به گربه حساسیت دارید یا نه. هنگام تست آلرژی به گربه، پزشک مقدار کمی از مواد آلرژی‌زا مانند عصاره‌های استخراج‌شده از جانوران را به پوست‌تان وارد می‌کند. این آزمایش معمولا روی ساعد یا گاهی بالای کمر انجام می‌شود.

حدود ۱۵ دقیقه بعد، پزشک پوست شما را بررسی می‌کند تا نشانه‌های واکنش آلرژیک را ببیند. اگر به گربه آلرژی داشته باشید، در نقطه‌ای که عصاره‌ی گربه تزریق شده شاهد برجستگی قرمز و احساس خارش خواهید بود.

در بعضی موارد به دلیل مشکلات پوستی یا داروهایی که مصرف می‌کنید، انجام آزمایش پوستی ممکن نیست. در این صورت، پزشک احتمالا آزمایش خون را پیشنهاد می‌دهد. این آزمایش وجود پادتن‌های ایمنی بدن را بررسی می‌کند که به عوامل آلرژی‌زا از جمله جانوران واکنش نشان می‌دهند. این ارزیابی‌ها، میزان حساسیت بدن شما را نسبت به عوامل آلرژی‌زا بررسی می‌کند.

به خاطر داشته باشید که نتایج آزمایش آلرژی به گربه ها همیشه صددرصد دقیق نیستند. اگر جانور خانگی داشته باشید و حساسیت نشان دهید، پزشک‌تان ممکن است از شما بخواهد برای مدتی، مثلا چند ماه، بدون گربه زندگی کنید تا ببیند علائم آلرژی‌تان کاهش پیدا می‌کند یا نه. با این کار مطمئن می‌شوید عامل آلرژی‌زا گربه‌تان است یا نه.

راه‌های درمان آلرژی به گربه

متأسفانه راهی قطعی برای پیشگیری از آلرژی وجود ندارد. برخی مطالعات نشان داده‌اند که اگر فردی از کودکی در تماس با جانوران خانگی باشد، در بزرگسالی شانس کمتری برای آلرژی دارد و احتمال بروز علائم آن کاهش می‌یابد. اما از سوی دیگر، کودکانی که آلرژی دارند، ممکن است علائم‌شان با تماس با جانوران شدیدتر شود.

با وجود همه‌ی این‌ها، در بیشتر موارد می‌توانید علائم آلرژی به گربه را با مصرف داروها یا راهکارهای خانگی مدیریت کنید. در ادامه، به روش‌های درمانی آلرژی به گربه پرداخته‌ایم.

1. مصرف داروهای آلرژی به گربه ها

در صورت مشاهده‌ی علائم آلرژیک داروهای زیر را مصرف و علائم را کنترل کنید:

• آنتی‌هیستامین‌ها: داروهایی مانند ستیریزین، دیفن‌هیدرامین، فکسوفنادین و لوراتادین که بدون نسخه در داروخانه‌ها موجودند و برخی آنتی‌هیستامین‌ها مانند آزلاستین هم که به صورت اسپری بینی عرضه می‌شوند، برای کاهش نشانه‌های آلرژیک مناسب هستند.
• ضداحتقان‌ها: داروهایی مثل سودوافدرین را می‌توانید از داروخانه بدون نسخه تهیه کنید. داروهای ضدآلرژی هم که دارای ترکیب سودوافدرین هستند برای شما مناسب خواهند بود.
• اسپری‌های استروئیدی بینی: این اسپری‌ها به کاهش علائم آلرژی یا آسم کمک می‌کنند و مصرف‌شان برای آلرژی به گربه ها پیشنهاد می‌شود. اسپری‌هایی مانند بودزوناید، فلوتیکازون و تریامسینولون را می‌توانید بدون نسخه از داروخانه تهیه کنید.

دقت داشته باشید که بهترین کار مشورت با پزشک است. پس حتما نظر پزشک متخصص را هم در این‌باره جویا شوید.

2. ایمونوتراپی؛ تزریق آمپول‌های آلرژی

آمپول‌های آلرژی (ایمونوتراپی) هم یکی دیگر از روش‌های درمان حساسیت به گربه هستند. البته این روش همیشه برای همه موثر نیست، تکمیل دوره‌ی درمان ممکن است چند سال طول بکشد و کودکان زیر ۵ سال هم نمی‌توانند از آن استفاده کنند. با وجود این، واکسن ضد حساسیت به گربه برای برخی از مردم بسیار تاثیرگذار است. برای این مورد حتما با پزشک مشورت کنید تا از مناسب بودن این روش برای خود مطمئن شوید.

3. درمان‌های خانگی

شما همچنین می‌توانید از روش‌های خانگی مانند شست‌وشوی بینی استفاده کنید و علائم آلرژی را کاهش دهید. برای درمان خانگی حساسیت به گربه باید با استفاده از وسیله‌هایی مانند نتی پات (قوری نتی) یا بطری‌های مخصوص شست‌وشو و محلول آب‌نمک، بینی خود را بشویید و مخاط و مواد حساسیت‌زا را از سینوس‌ها پاک کنید.

برای تهیه‌ی محلول آب‌نمک از آب تمیز استفاده کنید. آب تصفیه، مقطر یا آب جوش‌داده و سپس سردشده برای این کار مناسب هستند. پس از هر بار استفاده، وسیله را با آب تمیز بشویید و در هوای آزاد بگذارید تا خشک شود.

راه‌های پیشگیری و مدیریت آلرژی به گربه ها

اگرچه درمان‌های دارویی می‌توانند به کنترل آلرژی کمک کنند، بهترین روش برای پیشگیری از آلرژی به گربه ها دوری از آن‌ها و شوره‌ی پوست‌شان است. در ادامه چند راهکار کاربردی را برای این کار آورده‌ایم.

• از خودتان محافظت کنید. اگر مجبورید نزدیک گربه‌ها باشید حتما از ماسک‌های تنفسی N95 استفاده کنید و پس از تماس با گربه دست‌های‌تان را با آب و صابون بشویید.
• حواس‌تان به آشنایانی باشد که گربه دارند. حتی اگر آشنایان شما گربه‌هایشان را به همراه نداشته باشند، باز هم ممکن است شوره‌ی گربه روی لباس یا وسایل‌شان باقی بماند و شما را به خطر بیندازد. این تماس غیرمستقیم می‌تواند در برخی افراد واکنش شدید آلرژیک را به دنبال داشته باشد.
• از قبل با بقیه هماهنگ کنید. اگر قرار است به خانه‌ی کسی بروید که گربه دارد، از او بخواهید چند هفته پیش از ورودتان گربه را از محل خواب شما دور نگه دارد. همچنین بهتر است از چند هفته قبل داروی ضد حساسیت به گربه مصرف کنید. کنترل علائم پس از شروع واکنش آلرژیک دشوارتر است، اما با پیشگیری دارویی می‌توانید جلوی آن را بگیرید.

اگر مشکل‌تان جدی است و نمی‌خواهید به آلرژی به گربه ها مبتلا شوید، بهترین کار این است که تا جای ممکن از آن‌ها دور بمانید. پس نکات بالا را حتما در نظر داشته باشید.

اما اگر خودتان گربه دارید باید چه کار کنید؟

در چنین شرایطی، منطقی‌ترین توصیه این است که سرپرست جدیدی برای گربه پیدا کنید و جان خودتان یا خانواده‌تان را به خطر نیندازید. البته می‌دانیم این توصیه به این سادگی‌ها قابل اجرا نیست. مثلا اگر کودک‌تان گربه داشته باشد و به آن دل ببندد یا اگر خودتان به هیچ‌وجه نخواهید از گربه‌تان جدا شوید، قطعا نمی‌توانید کاری کنید و مجبورید با این شرایط بسازید.

پس اگر به هر دلیلی مجبورید در خانه‌تان گربه نگه دارید، از راهکارهای زیر کمک بگیرید تا ببینید برای حساسیت به گربه چه باید کرد.

1. از فیلترهای هوا با استاندارد HEPA استفاده کنید

دستگاه‌های تصفیه‌ی هوای مرکزی و استفاده از فیلترهای هپا (HEPA) در کانال‌های تهویه می‌توانند از پخش شدن شوره‌ی گربه در فضای خانه جلوگیری کنند. فیلترهای هپا نوعی فیلتر بسیار کارآمد هستند که می‌توانند ذرات ریز معلق در هوا، از جمله شوره‌ی گربه، گردوغبار و آلرژن‌ها را تا ۹۹.۹۷ درصد جذب کنند.

به دلیل توانایی بالا در به دام انداختن ذرات بسیار کوچک، این نوع فیلتر گزینه بسیار خوبی برای تصفیه هوای خانه‌هایی است که در آن‌ها افراد مبتلا به آلرژی زندگی می‌کنند. استفاده از دستگاه تصفیه هوای مجهز به فیلتر هپا علائم آلرژی به گربه ها را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد و کیفیت هوای محیط را هم بهبود می‌بخشد.

2. گربه را مرتب حمام و شانه کنید

کارشناسان مطمئن نیستند که حمام کردن گربه واقعا باعث کاهش آلرژن‌ها می‌شود یا نه؛ اما اگر این کار برای گربه‌تان خیلی اذیت‌کننده نباشد، می‌توانید امتحانش کنید و ببینید آیا در کاهش علائم موثر است یا نه.

3. نکاتی برای کاهش تماس با آلرژن‌های گربه

موضوع دیگری که باید در نظر داشته باشید کاهش تماس با آلرژن‌ها و عوامل حساسیت‌زای گربه‌هاست. برای این کار باید اقدامات زیر را انجام دهید:

• فاصله‌تان را حفظ کنید. میزان تماس با گربه را تا حد ممکن کاهش دهید. بهتر است مسئولیت مراقبت از گربه مانند تمیز کردن ظرف خاک و محل زندگی آن به‌عهده یکی دیگر از اعضای خانواده باشد.
• فضای گربه را محدود کنید. اجازه ندهید گربه آزادانه در محیط خانه رفت‌وآمد کند. برای آن جای مشخصی تعیین کنید و همچنین هرگز نگذارید وارد اتاق‌خواب‌تان شود.
• خانه را مرتب و بادقت تمیز کنید: شوره‌ی گربه تقریبا به همه‌جا نفوذ می‌کند. شما باید مرتب کف زمین را جارو بزنید یا طی بکشید. با جاروبرقی به جان فرش و مبل‌ها بیفتید و حتما از جاروبرقی مجهز به فیلتر HEPA استفاده کنید، چون فیلترهای معمولی توانایی جذب ذرات آلرژی‌زا را ندارند. همچنین بهتر است فرش و پرده‌های سنگین را که ممکن است شوره را در خود نگه دارند، از محیط خانه حذف کنید. رخت‌خوابتان را هم همیشه بشویید. فکر خوبی است اگر از مبلمان‌های قابل شست‌وشو و پرده‌های سبک استفاده کنید تا تمیزکاری‌تان آسان‌تر شود.

این نکات به طور قابل‌توجه‌ای جلوی پخش ذرات آلرژی‌زا را می‌گیرند. البته دقت داشته باشید احتمال وجود علائم آلرژی به گربه ها همچنان هست و شاید در نهایت مجبور شوید برای همیشه با گربه‌تان خداحافظی کنید.

آیا می‌توان با وجود آلرژی، گربه نگه داشت؟

شاید به گوش‌تان خورده باشد که بعضی گربه‌ها حساسیت‌زا نیستند و به‌اصطلاح «هایپوآلرژنیک» نام دارند. گفته می‌شود برخی نژادهای گربه‌ها از جمله آن‌هایی که مو ندارند، مثلا گربه‌ی اسفینکس (Sphynx) کمتر از سایر گربه‌ها باعث بروز علائم آلرژی می‌شوند. واقعیت این است که هر گربه‌ای می‌تواند باعث واکنش آلرژیک شود، صرف‌نظر از اینکه چه نژادی دارد، چه رنگی است و چه مقدار مو دارد و آیا موهایش می‌ریزد یا نه.

شاید با رعایت برخی نکات بتوانید علائم آلرژی به گربه ها را کاهش دهید و همچنان در کنار گربه‌تان زندگی کنید. استفاده از دستگاه تصفیه هوا، تمیز نگه داشتن محیط خانه، محدود کردن محل رفت‌وآمد گربه (به‌ویژه دور از اتاق‌خواب) و استحمام منظم گربه از بهترین روش‌هایی هستند که می‌توانند به کاهش میزان تماس با عوامل حساسیت‌زا کمک کنند. همچنین مصرف داروهای ضدآلرژی زیر نظر پزشک هم نقش موثری در کنترل علائم دارد.

جدا از این، می‌توانید از غذاهای مخصوص و ضدآلرژی گربه استفاده کنید. این غذاها به طور خاص برای گربه‌ها طراحی شده‌اند تا پروتئین عامل بروز علائم آلرژی را خنثی کنند. با مصرف این غذاها، پروتئین‌های گربه همچنان در بزاق و شوره‌ی پوستش تولید می‌شوند، ولی دیگر به شکل فعال و آلرژی‌زا درنمی‌آیند.

البته توجه داشته باشید که این غذاها درمان قطعی حساسیت به گربه نیستند و فقط تا زمانی موثرند که گربه به طور مداوم از آن تغذیه کند. معمولا سه هفته زمان می‌برد تا تاثیر غذا در کاهش علائم آلرژی آشکار شود. حتی با استفاده از این غذا ممکن است همچنان نیاز به مصرف داروهای ضدآلرژی داشته باشید، به‌ویژه در اوایل شروع استفاده؛ چون همچنان مقداری آلرژن فعال در محیط باقی می‌ماند.

آلرژی به گربه ها خودبه‌خود با گذشت زمان بهتر نمی‌شود. در بسیاری از موارد، این مشکل نه‌تنها بهبود پیدا نمی‌کند؛ بلکه شدیدتر هم خواهد شد. آلرژیِ کنترل‌نشده دیگر فقط باعث ناراحتی‌های معمولی و روزمره نمی‌شود، بلکه می‌تواند خطر ابتلا به آسم را هم افزایش دهد و جان‌تان را به خطر بیندازد. پس علائم آلرژی به گربه را نادیده نگیرید و به پزشک مراجعه کنید تا بهترین راه‌حل را برای مدیریت این مشکل پیدا کنید.

آیا آلرژی به گربه ها را می‌توان مدیریت کرد؟

آلرژی به گربه ها یکی از رایج‌ترین حساسیت‌ها به جانوران خانگی است. علت آن هم پروتئین‌هایی است که در بزاق، ادرار و شوره‌ی پوست گربه یافت می‌شوند. این آلرژن‌ها می‌توانند علائمی مانند سرفه، خس‌خس سینه، خارش چشم و تحریکات پوستی ایجاد کنند که معمولا مدت کوتاهی پس از تماس با گربه بروز می‌یابند.

برای اینکه مطمئن شوید به گربه حساسیت دارید یا نه، باید به پزشک مراجعه کرده و آزمایش‌های لازم را انجام دهید. اگر آلرژی داشته باشید باید تا جای ممکن از گربه‌ها دور بمانید. اگر هم به هر دلیلی با علائم آلرژیک مواجه شدید، روش‌های درمانی مانند آنتی‌هیستامین‌ها، ضداحتقان‌ها، اسپری‌های بینی استروئیدی و آمپول‌های آلرژی می‌توانند به کاهش این علائم کمک کنند.

اگرچه داروها تا حد زیادی علائم را کاهش می‌دهند، بهترین راهکار برای افراد حساس به گربه این است که با آلرژن‌ها تماس مستقیم نداشته باشند. برای اطمینان از وجود آلرژی به گربه ها حتما به دکتر مراجعه کنید. وارد سایت دکتردکتر شده و از انواع خدمات آنلاین، حضوری و تلفنی متخصصان بهره‌مند شوید.

منابع:

webmd.com

allergyuk.org

سوالات متداول