در قسمت اول مقاله به بررسی مراحل رشد و شکل گیری مهارت های شناختی، اجتماعی، گفتاری و حرکتی نوزادان از سن 1 ماهگی تا 18 ماهگی پرداختیم و یاد گرفتیم که در این سنین، مهم ترین مساله ای که باید والدین رعایت کنند، پرهیز از سرکوب کردن حس کنجکاوی و کشف دنیا توسط نوزاد است. در این قسمت مقاله به ادامه بررسی مراحل رشد در سنین 2 سالگی تا 17 سالگی می پردازیم. در این سنین دیگر با یک نوزاد مواجه نیستیم. او تبدیل به کودکی عصیانگر و مستقل شده است و در ادامه به سنین نوجوانی و بلوغ می رسد و بالطبع نوع رفتار با او بسیار متفاوت تر از گذشته می شود. با دکتردکتر در این مقاله همراه باشید.
مهارت های شناختی، اجتماعی، گفتاری و حرکتی در سن 24 ماهگی (2سالگی)
کودک شما اکنون دو ساله است و رشد و پیشرفت زیادی داشته است. اسباب بازی مورد علاقه او اکنون انواع لگوها هستند که می تواند طرز استفاده از آنها را یاد بگیرد و با آنها برج های بلندی بسازد. او اکنون شیفته یادگیری است و دستورهای دوقسمتی را به خوبی پردازش می کند و انجام می دهد به عنوان مثال در کتاب کار خود می تواند اشکال مشابه با رنگ های یکسان را پیدا کند وآنها را به شما نشان دهد. او اکنون به سطحی از مهارت های شناختی رسیده که تفاوت موجودات با یکدیگر را درک می کند به همین دلیل می تواند در بازی ها، وانمود کند که تبدیل به سگ، گربه، پرنده یا اسب شده است.
از لحاظ اجتماعی پیشرفت کرده است و از بازی در کنار همسالان خود لذت بیشتری می برد. ممکن است نتواند با آنها بازی کند ولی در کنار آنها به راحتی بازی می کند و لذت می برد. او حالا مستقل تر شده و این باعث می شود تا فکر کنید به تازگی لجباز شده است اما اشتباه نکنید و این قسمتی از روند رشد او به سمت استقلال بیشتر است. حالا ممکن است از دستورات شما سرپیچی کند و به عنوان مثال جایی بنشیند که شما او را از نشستن در آنجا نهی می کنید. مهارت های زبانی او خیلی پیشرفت کرده است و حالا می تواند جملات کوتاه و دوقسمتی بسازد و سوالات ساده و کوتاهی از شما بپرسد.او افراد آشنا را به خوبی شناسایی می کند و نام آنها را بلد است و می تواند درخواست های خود را به زبانی ساده به شما بگوید به عنوان مثال: شیر بیشتر
فرزند دو ساله شما از لحاظ جسمی قوی تر شده. با قدرت بیشتری می دود و بالا و پایین می پرد. روی نوک پا می ایستد و این توانایی او می تواند برای وسایل تزئینی خانه خطرناک باشد زیرا با استفاده از این مهارت سعی می کند تا آنها را به پایین بکشد و کشف کند. او حالا با گرفتن نرده ها می تواند از پله ها بالا و پایین برود و احساس استقلال بیشتری نماید.
مراحل رشد کودک در 3 سالگی
سن 3 سالگی، سن کنجکاوی و استقلال کودک برای کشف دنیایی بزرگ تر است. حتما در این سن برای او زیاد کتاب بخوانید زیرا او از این کار بی نهایت لذت می برد. او از صحبت کردن با شما لذت می برد و بیش از گذشته سعی در برقراری ارتباط کلامی با شما می نماید. او هنوز توانایی کنترل هیجانات و احساسات خود را ندارد پس برای این کار به او کمک نمایید و به او آموزش دهید که وقتی از چیزی عصبانی است و یا هیجان زده می شود چگونه احساسات خود را تخلیه نماید. نحوه تعامل با آدم های آشنا و غریبه را به او آموزش دهید و روی مهارت های اجتماعی او تمرکز بیشتری داشته باشید. فرزند 3 ساله شما اکنون از چیدن پازل ها لذت می برد و می تواند ارتباط میان تکه های پازل را به خوبی درک کند. او اکنون در باز کردن درها مستقل شده و این توانایی او به همراه حس کنجکاوی او باعث می شود تا به هرجایی سر بزند و هر مکان ناشناخته ای را کشف کند. او حالا می تواند کتاب ها را ورق بزند و تصاویر کتاب ها را برای خود تحلیل نماید.
همدلی کردن از مهارت ها و توانایی های جذاب او در این سن است و حالا می تواند زمانی که ناراحت هستید شمارا بخنداند و یا با شما احساس همدردی نماید. محبت خود را نشان می دهد و این توانمندی او باعث می شود تا ارتباط عاطفی عمیق تری با اطرافیان خود به ویژه پدر و مادر برقرار نماید. حس مالکیت را کاملا متوجه می شود و نسبت به وسایل و اسباب بازی هایش احساس مالکیت می نماید و متوجه می شود که این وسایل “مال او” هستند و وسایل دیگر “مال بچه دیگر”.
بازی های او شکل جدیدتری به خود گرفته اند و مفهوم نوبتی بازی کردن را می داند و می تواند به آن پایبند باشد و این مهارت باعث می شود تا با همسالان خود به صورت موفقیت آمیزتری بازی کند. از لحاظ مهارت های زبانی به راحتی صحبت می کند و جملات را به راحتی پشت سر هم استفاده می کند. جهت ها را درک می کند و کلماتی مانند “داخل”، “زیر”، “رو” و… را متوجه می شود.
برای دریافت راهنمایی های بیشتر در زمینه نوع رفتار با کودک خود می توانید به صورت تلفنی با روانشناس صحبت کنید.
مهارت ها و توانمندی های مهم کودکان در 4 سالگی
کودک 4 ساله شما احتمالا می تواند اعداد را بشمارد و نام اعداد را یاد گرفته است. مهارت او در کشیدن نقاشی هم پیشرفت بیشتری کرده و حالا می تواند آدمک هایی را به شکل ساده نقاشی نماید. یکی از کارهای جذابی که می تواند انجام دهد استفاده از قدرت تخیل است و در این راستا شاید بتواند ادامه یک داستان را پیش بینی نماید. او از پذیرفتن نقش در بازی ها لذت می برد به همین جهت احتمالا از پذیرفتن نقش والد برای شما در بازی های خود بینهایت استقبال می کند. با همسالان خود می تواند بازی کند و این بازی به معنای برقراری تعامل با آنها برای انجام بازی است نه صرفا در کنار آنها بازی کردن.
به یاد داشته باشید که کودک 4 ساله شما هنوز فرق واقعیت و خیال را نمی داند و ممکن است در تشخیص واقعیت از خیال مشکلاتی داشته باشد. مهارت های گفتاری او کامل شده اند و به راحتی می تواند اتفاقات روزانه خود را برای شما تعریف کند و یا در مورد آنها اظهار نظر نماید. اعصاب حرکتی او تکمیل شده اند و حالا ارتباط میان اندام های او پیشرفت نموده است به طوری که می تواند عقب عقب راه برود، به راحتی بپرد و دستان خود را بدون کمک دیگران بشوید.
مهارت های اجتماعی کودکان 5 ساله
مهارت نقاشی در فرزند 5 ساله شما پیشرفت کرده است. او می تواند تا 10 بشمارد و الگوهای ساده مانند خطوط صاف و خمیده را کپی کند. او حالا سوالت بسیار پیچیده تری از شما می پرسد و ارتباط میان اتفاقات را بیشتر درک می کند. او حالا جنسیت را متوجه می شود و می داند که برخی از دوستان او دختر هستند و برخی از دوستان او پسر هستند. حالا سازگار بودن و سرپیچی کردن برای او کاملا متغیر است و بعضی روزها بسیار حرف گوش کن و برخی از روزها بسیار ناسازگار می شود. داستان های دنباله دار را درک می کند و می تواند زمان های کوتاهی را برای شنیدن ادامه داستان صبر کند. شعرها را به راحتی حفظ می کند و می تواند برای دیگران بازخوانی نماید. او حالا اتفاقات را به خوبی به خاطر می سپارد و می تواند به سوالاتی که از یک داستان از او می پرسید، پاسخ دهد. از لحاظ حرکتی و جسمانی پرجنب و جوش تر شده است و احتمالا می تواند طناب بازی کند. به راحتی از قیچی استفاده می کند و برای تعادل روی یک پا تلاش می کند.
مهارت های شناختی و رفتاری کودکان در سنین ابتدایی مدرسه
در طی سال های مدرسه، بچه ها به صورت چشمگیری مستقل تر می شوند و سعی در نشان دادن این استقلال خود دارند. در این سنین دوستان نقش بسیار مهمی در زندگی آنها دارند و بیشتر الگوبرداری های آنان از دوستان شان است. اعتماد به نفس آنها در اینده تابعی از روابط اجتماعی آنان در این سن است که در محیط های اجتماعی و آموزشی مانند مدرسه چه بر آنها می گذرد؟
همانطور که بچه ها بالغ می شوند، چالش والدین، یافتن تعادل بین حفظ امنیت آنها، اجرای قوانین، حفظ ارتباطات خانوادگی، اجازه دادن به آنها برای تصمیم گیری و تشویق آنها به پذیرش مسئولیت های فزاینده است. علیرغم رشد و توسعه سریع آنها، آنها هنوز به والدین و مراقبین نیاز دارند تا برای آنها حد و مرزها را مشخص کنند و آنها را به سمت و سوی عادات سالم سوق دهند. در این سنین باید بیش از پیش مراقب فرزند خود باشید اما به او حس کنترل شدن پیاپی ندهید. اطمینان حاصل کنید که خواب کافی دارند و حتما ورزش های فردی و گروهای را در برنامه هفتگی خود قرار می دهند. فضاهای آرام و مثبت را برای مطالعه و مطالعه در خانه ایجاد کنید. استفاده از شبکه های مجازی و فضاهای آنلاین را محدود کنید و با دقت بیشتری بر استفاده از بچه ها از نت و فضای مجازی نظارت داشته باشید. در این سن بیشتر در مورد حریم شخصی صحبت کنید و به او یاد بدهید که برای بدن خود ارزش قائل شود و از خود در برابر تجاوزهای روحی و جسمی مراقبت نماید.
مراحل رشد شناختی، اجتماعی و حرکتی در کودکان 6 تا 8 ساله
کودک شما از 6 سالگی به بعد می تواند دستورات سه مرحله ای و بیشتر را بشنود و اجرا کند. می تواند به صورت معکوس بشمارد و جهت چپ و راست را تشخیص دهد. مفهوم زمان را متوجه می شود و به راحتی با همسالان خود ارتباط برقرار می کند و با آنها بازی و تعامل دارد. او به شدت رفتارهای بزرگسالان را تقلید می کند و شاید یکی از بزرگ ترین آرزوهای او “آدم بزرگ شدن” باشد. ریشه های حسادت در او شکل می گیرند و ممکن است نسبت به اطرافیان خود حسودی کند و در این صورت نیاز به محبت و توجه بیشتری پیدا می کند. او در این سنین به تازگی به محیط مدرسه وارد می شود و مهارت های خواندن و نوشتن در او شکل می گیرند. به صورت کامل صحبت می کند و از اصطلاحات رایج استفاده می کند. دوچرخه سواری بدون چرخ کمکی را یاد می گیرد و می تواند تعادل خود را در حین انجام این کار حفظ نماید. کارهای شخصی مانند مسواک زدن، شانه زدن موها و لباس پوشیدن را یاد گرفته و خود را ملزم به انجام آنها می داند.
مهارت های اجتماعی و رفتاری در کودکان 9 تا 11 ساله
در سنین 9 تا 11 سالگی مهارت های نوشتاری تقویت می شوند و کودک می تواند داستان های کودک را بگوید و آنها را بنویسد. از نامه نوشتن لذت می برد و ممکن است برای برقراری ارتباط با والدین یا دوستان از روش نامه نگاری بهره ببرد.
از توانمندی های جدید او شخصیت پردازی است. او می تواند در تخیلات خود، خود را به جای شخصیت های دیگر تصور کند و کارهای آنان را انجام دهد. او بیشتر بر اساس شنیده های خود نظریه پردازی می کند به همین دلیل به شدت تحت تاثیر اخبار و شنیده ها قرار دارد. مهارت سخنرانی افراد در این سنین شکل می گیرد و تقویت می شود. افرادی که در آینده سخنرانان خوبی می شوند احتمالا در این سن اعتماد به نفس زیادی داشته اند و مهارت سخنوری آنان سرکوب نشده است. در این سنین ممکن است علائم بلوغ زودرس مانند رشد سینه ها و رشد موهای صورت را در کودک خود مشاهده کنید.
توانمندی های نوجوانان 12 تا 14 ساله
در این سنین احتمالا با نوجوان خود در مسائل زیادی در تعارض باشید و احساس کنید که او همیشه سعی در مخالفت با شما دارد. او به دنبال استقلال است و این استقلال را با مخالفت با والدین جستجو می کند. او به شدت تحت تاثیر دوستان خود است و احساس می کند که پدر و مادر الگوهای کافی ای برای او نیستند اما نگران نباشید، این احساسات موقتی هستند و در صورت رفتار صحیح شما در این بازه، او دوباره به سمت شما باز خواهد گشت. تفکر منطقی در این سنین شکل می گیرد و نوجوان شما برای تقکر منطقی آماده می شود اما قشر جلوی مغز او هنوز به بلوغ کامل نرسیده است. در این سنین، بیشتر نوجوانان بدخلق و عصبی می شوند و نیاز به حریم خصوصی گسترده تری از جانب والدین دارند. اکثر دختران در این سن اولین پریود خود را تجربه می کنند و دچار دردهای قاعدگی می شوند.
رشد فیزیکی نوجوانان در این سنین بسیاری سریع تر از گذشته است و قد و وزن آنها به سرعت افزایش پیدا می کند اما این روند نیز موقتی است و پس از گذار از این مرحله، روند رشد قد و وزن کندتر می شود.
مهارت های نوجوان 15 تا 17 ساله
در این سنین، نوجوان شما درونگراتر می شود و ممکن است ساعات زیادی را به تنهایی در اتاق خود بگذراند و مشغول مطالعه، فضای مجازی و یا بازی های کامپیوتری باشد. او انتخابگر شده است و برای قدرت انتخاب خود به شدت احترام قائل است پس به نفع شماست تا شما هم برای انتخاب های او ارزش و احترام قائل شوید. او همچنان از والدین دوری می کند و تمایلات جنسی در او باعث می شوند تا به دوستی با جنس مخالف علاقه پیدا کند. قدرت همدلی در او به شدت پیشرفت می کند و به راحتی می تواند با دوستان و همسالان خود همدلی و همدردی داشته باشد و این باعث تقویت روابط دوستانه و عاشقانه او می شود. او به موضوعات سیاسی، اقتصادی، ورزشی و هر آنچه که بتواند خودی در آنها نشان دهد، علاقمند است و دوست دارد تا در جمع های بزرگانه شرکت و اظهار نظر نماید. نشانه های بلوغ جسمی و جنسی همچنان در حال نمایان شدن هستند و مخصوصا در پسران این روند به بالاترین حد خود می رسد.
برای بررسی نشانه های بلوغ زودرس در کودکان از متخصص غدد به صورت آنلاین نوبت بگیرید. دریافت نوبت اینترنتی از متخصص غدد درون ریز و متابولیسم کودکان
