برای فعالیت روزانه و حرکت، به ماهیچه‌های بدن نیاز دارید، اما ضعف عضلانی باعث چالش‌هایی در حرکت بازوها، پاها و بدن می‌شود. افزایش سن، خستگی یا تمرینات قدرتی افراطی علت ضعف عضلات هستند. آمادگی جسمانی ضعیف و مصرف برخی داروها هم باعث ضعف و درد عضلانی می‌شوند. گاهی هم نوعی بیماری خودایمنی زمینه‌ای، یک ویروس یا مشکلی عصبی و نوروپاتی محیطی عامل درد در ماهیچه‌ها و عوارضی مانند تحلیل عضلات یا آتروفی عضلانی هستند. برای درمان ضعف عضلانی باید به دکتر ارتوپد مراجعه کنید.
در این مقاله از آسیب عضلانی و دلایل ضعف ماهیچه‌ها می‌خوانید. مطالعه مقاله به ۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
اگر در پایان، پرسشی داشتید، در بخش نظرات بپرسید تا کارشناس سلامتی مجله پزشکی دکتردکتر به شما پاسخ دهد.
ضعف عضلانی چیست؟
دلایل مختلفی در ابتلا به ضعف عضلانی نقش دارند. برای تشخیص عامل ضعف ماهیچه‌ها، باید به دکتر ارتوپد مراجعه کنید. ضعف عضلانی می‌تواند به دلیل نوعی بیماری مزمن یا عفونت باشد؛ برای مثال، بیماری آدیسون، کم‌خونی، دیابت، فیبرومیالژیا و موارد دیگر. ضعف در عضلات کمبود قدرت ماهیچه‌ها است، به این معنی که عضلات به راحتی منقبض نمی‌شوند یا حرکت نمی‌کنند. اگر فردی دچار ضعف ناگهانی و شدید شود، باید با پزشک صحبت کند. ضعف ماهیچه‌ها کاهش قدرت و توانایی عضلات برای انجام فعالیت‌های روزانه را به همراه می‌آورد. این وضعیت می‌تواند به صورت موقت یا مزمن باشد.
علائم ضعف عضلانی چیست؟
ضعف عضلانی می‌تواند منجر به طیف وسیعی از علائم خفیف تا شدید شود. از جمله رایج‌ترین نشانه‌های وجود ضعف در ماهیچه‌های بدن باید به این موارد اشاره کنیم:
- وجود مشکل برای در دست‌گرفتن اشیا
- از دست‌دادن هماهنگی عضلات
- تغییر در حرکات انگشتان
- مشکل در راه‌رفتن
گاهی علامت‌های این ضعف عضلانی جدی‌تر هم می‌شود. برای مثال:
- مشکل برخاستن از حالت نشسته یا درازکش
- ناتوانی در راه‌رفتن یا دویدن
- درد یا بی‌حسی عضلانی
- کاهش وزن ناخواسته
- گرفتگی یا سفتی
- دشواری در تنفس
حتی این ضعف روی وضعیت و عملکرد قلب هم اثر می‌گذارد و می‌تواند باعث تغییراتی روی ضربان آن شود.
انواع ضعف عضلانی در نقاط مختلف بدن
امکان طبقه‌بندی مشکلات ضعف ماهیچه‌ها به چند دسته وجود دارد. ضعف عضلانی اولیه یا واقعی ناتوانی در انجام اقدامات عادی با عضله، حتی در اولین تلاش است. در این صورت، عضله توانایی اعمال نیرو ندارد و به درستی عمل نمی‌کند. هنگامی که این نوع ضعف رخ می‌دهد، حجم عضلات کاهش پیدا می‌کند. چنین مشکلی در پی بیماری یا حادثه دیگری مانند سکته مغزی رخ می‌دهد. این شکل از ضعف ماهیچه‌ها در شرایطی به نام دیستروفی عضلانی هم دیده می‌شود.
گاهی اوقات هم خستگی عضلانی در بدن به وجود می‌آید. نوعی احساس فرسودگی در زمان استفاده از عضله احساس می‌شود، اما عضلات واقعاً ضعیف نیستند. بنابراین، همچنان می‌توانند وظایف خود را انجام دهند، اما برای مدیریت حرکات به تلاش بیشتری نیاز دارند. این نوع ضعف اغلب در افرادی رخ می‌دهد که دارای سندرم خستگی مزمن، اختلالات خواب، افسردگی و بیماری مزمن قلبی، ریوی و کلیوی هستند. در ادامه به انواع دیگر ضعف در عضلات هم می‌پردازیم.
ضعف عضلانی پیشرونده
ضعف عضلانی پیشرونده وضعیتی است که در آن، قدرت ماهیچه‌های بدن به مرور زمان کاهش پیدا می‌کند. امکان وقوع چنین وضعیتی در هر عضله‌ای از بدن و با سرعت‌های مختلف وجود دارد. بیماری‌های گوناگون مانند التهاب عضلات، دیستروفی عضلانی یا پارکینسون باعث بروز ضعف ماهیچه‌ای می‌شوند. گاهی هم پای کمبود مواد مغذی به میان است. از علائم ضعف پیشرونده باید به خستگی زودرس، مشکل در بلند کردن اجسام، درد و لرز عضلات اشاره کنیم.
ضعف عضلانی کمر
زمانی که عضلات پشتیبان ستون فقرات قدرت خود را از دست می‌دهند، ضعف در این ناحیه قوت می‌گیرد. این ضعف می‌تواند منجر به درد، محدودیت حرکتی و سایر مشکلات شود. نداشتن تحرک کافی، آسیب‌ها و صدمات یا بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان و آرتروز باعث بروز این ضعف می‌شوند. نشستن طولانی مدت در وضعیت نامناسب، خم‌شدن مکرر و بلندکردن اجسام به روش نادرست هم علت ضعف ماهیچه‌های کمر هستند.
ضعف عضلانی پا
ضعف ماهیچه پاها زمانی است که فرد قدرت پاهای خود را از دست می‌دهد و در راه‌رفتن، ایستادن یا انجام فعالیت‌های روزانه مشکل دارد. دلایل مختلفی مانند آسیب به اعصاب محیطی (مثلاً در دیابت، سندرم تونل کارپال)، بیماری‌های عصبی مانند ام اس، ALS، پارکینسون یا ضربه به نخاع از دلایل بروز چنین مشکلی هستند. بیماری‌های عروقی مانند تصلب شرایین یا لخته‌شدن خون هم باعث ضعف پاها می‌شوند.
ضعف عضلانی در کودکان
ضعف عضلانی در کودکان دلایل مختلفی دارد و بر رشد آن‌ها اثرات مستقیمی می‌گذارد. زمانی که ماهیچه‌های کودک به اندازه کافی، برای انجام حرکات روزانه قوی نباشند، یعنی دچار ضعف ماهیچه‌ای است. بیماری‌های عضلانی، عصبی، عفونت‌ها و کمبود مواد مغذی از اصلی‌ترین علل وقوع چنین مشکلی هستند. اختلال در عملکرد غدد درون‌ریز مانند تیروئید هم می‌تواند باعث ضعف عضله در بچه‌ها شود.
علت ضعف عضلانی چیست؟
ضعف عضلانی معمولاً به دلیل ورزش‌نکردن، افزایش سن، آسیب عضلانی یا بارداری رخ می‌دهد. برخی از بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا مشکلات قلبی هم عامل آن هستند. در ادامه به دلایل دیگر این موضوع هم اشاره می‌کنیم. در واقع، می‌خواهیم بگوییم که ضعف عضلات نشانه وجود چه مشکلی در بدن است:
| دسته بندی | علل | توضیحات |
|---|---|---|
| کم‌تحرکی و پیری | نداشتن فعالیت بدنی، افزایش سن | تحلیل عضلات به دلیل بی‌تحرکی، کاهش قدرت و حجم عضلات با افزایش سن |
| عفونت‌ها و بیماری‌ها | آنفولانزا، بیماری لایم، دیابت، بیماری قلبی، بیماری مزمن ریه، بیماری مزمن کلیه، کم خونی، اضطراب، افسردگی، درد مزمن | التهاب عضلانی، کاهش خون رسانی، اختلال در عملکرد اعصاب، اختلالات هورمونی |
| دارو برای ضعف عضلانی | استاتین‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها، مسکن‌های ضد التهابی، استروئیدها، داروهای قلبی، داروهای شیمی درمانی، داروهای ضد اچ آی وی، اینترفرون، داروهای پرکاری تیروئید | عوارض جانبی داروها، آسیب به عضلات |
| عوامل دیگر | بارداری، مصرف الکل، سیگار، کوکائین، اختلالات خواب | تغییرات هورمونی، کاهش اکسیژن‌رسانی، آسیب به عضلات |
سبک زندگی افراد و تغذیه آن‌ها نقش پررنگی در بروز مشکلات عضلانی مختلف دارد. با رعایت زندگی سالم که سرشار از مواد غذایی مطلوب و تحرک بدنی است، احتمال وقوع ضعف عضلانی کمتر می‌شود.
ضعف عضلانی چگونه درمان می‌شود؟
گزینه‌های درمانی برای رفع مشکلات عضلانی شامل دارو، تغییرات رژیم غذایی، فیزیوتراپی و کاردرمانی است. در برخی موارد خاص هم نیاز به جراحی پیش می‌آید. انجمن فیزیوتراپی آمریکا به روندی مشخص برای تشخیص مشکل عضلات و تجویز راه درمان توصیه می‌کند.
در پایگاه اینترنتی انجمن فیزیوتراپی آمریکا (AAFP) نوشته شده:
ابتدا باید ضعف واقعی عضلانی را از خستگی ذهنی یا اختلال حرکتی مرتبط با درد با قدرت حرکتی طبیعی متمایز کرد.
بعد از تشخیص، انتخاب روش درمان بهتر صورت می‌گیرد. برای مثال، جلسات فیزیوتراپی با متخصصی حرفه‌ای به تقویت عضلات ضعیف، بازگرداندن عدم تعادل عضلانی، و بهبود تحرک و توانایی برای انجام فعالیت‌های روزانه کمک می‌کند. بیماران مبتلا به بیماری‌های خودایمنی، عصبی-عضلانی می‌توانند بیشترین بهره را از فیزیوتراپی ببرند.
کاردرمانی هم مشابه فیزیوتراپی است، اما بیشتر بر تقویت عضلات دست‌ها، مچ دست و بالاتنه برای بهبود هماهنگی و فعالیت‌های روزانه تمرکز دارد. کاردرمانی به بیمار کمک می‌کند که قدرت دست‌ها و بازوهای خود را دوباره به دست بیاورد. گاهی برای ضعف عضلانی ناشی از فتق دیسک یا سایر آسیب‌ها یا فشردگی عصبی به جراحی نیاز است. معمولاً این راه زمانی در نظر گرفته می‌شود که سایر اشکال درمان نتوانند علائم را از بین ببرند.
دارو برای ضعف عضلات
برای کمک به درمان علت اصلی ضعف عضلانی، دارو تجویز می‌شود. داروهای مسکن و ضدالتهاب می‌توانند به کاهش تحریک عصبی کمک کنند. استروئیدها و داروهای بیولوژیک هم بیشتر برای کاهش التهاب در شرایط خودایمنی کاربرد دارند. در صورت وجود عفونت، داروهای ضد باکتری، ضد ویروسی یا ضد قارچی برای کمک به بهبودی بدن تجویز می‌شوند.
درمان خانگی ضعف عضلات
با روش‌های ساده‌تر و خانگی هم امکان کنترل مشکل ضعف ماهیچه‌ها وجود دارد. برای مثال، بهبود رژیم غذایی و مصرف مکمل‌ها به رفع فقدان تعادل الکترولیت‌ها و کمبودهای غذایی کمک می‌کند. بنا به توصیه‌های پزشک، شاید نیاز به مصرف آهن، منیزیم یا پتاسیم برای کنترل و کاهش درد عضلانی وجود داشته باشد. مصرف ویتامین برای ضعف عضلانی هم مفید خواهد بود. به‌کمک متخصصان تغذیه، در این زمینه اطلاعات خود را بالا ببرید.
چگونه می‌توان از ضعف عضلات جلوگیری کرد؟
برای پیشگیری از ضعف عضلات بدن باید به نکات مراقبتی و توصیه‌های پزشکی دقت زیادی داشته باشید. فقدان توان حرکتی از سخت‌ترین مشکلاتی است که می‌توانید در سنین مختلف با آن، روبه‌رو شوید. پس بهتر است که حواستان به نکات بازدارنده از بروز چنین وضعیتی باشد:
- خواب کافی؛ خواب کافی برای ترمیم و بازسازی عضلات ضرورت دارد.
- ورزش منظم؛ انجام تمرینات قدرتی و هوازی به حفظ قدرت و حجم عضلات کمک می‌کند.
- رژیم غذایی سالم؛ مصرف غذاهای حاوی پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی برای سلامت ماهیچه‌ها ضروری است.
- کنترل بیماری‌های مزمن؛ درمان اصولی بیماری‌های مزمن مختلف مانع از توسعه مشکلات عضلانی در بدن می‌شود.
- ترک سیگار و کاهش مصرف الکل؛ سیگار و الکل به عضلات بدن آسیب جدی وارد می‌کنند و باعث افت کیفیت عملکرد می‌شوند.
در صورت مشاهده هرگونه علائم ضعف عضلانی، حتماً به پزشک مراجعه کنید. این مشکلات را پشت‌گوش نیندازید و بدانید که به ماهیچه‌های بدن خود، برای زندگی سالم و بهره‌ور نیاز دارید. افسردگی و ضعف عضلانی هم ارتباطاتی با هم دارند. کمک به حفظ سلامت روان می‌تواند در پیشگیری از مشکلات مختلف جسمانی نقش داشته باشد.
برای درمان ضعف عضلانی باید به چه پزشکی مراجعه کرد؟
اگر دچار ضعف عضلانی هستید، باید حتماً علت و عامل اصلی را کشف کنید. با مراجعه به دکتر ضعف عضلات باید وضعیت را کشف و روشن کنید. منظور از چنین دکتری، دکتر ارتوپد است. او با شناسایی علت ضعف عضلات می‌تواند به درمان کمک کند. بررسی مشکلاتی مانند میوپاتی، دژنراسیون عضلانی و موارد دیگر، نیاز به بررسی تخصصی پزشکان دارد. متخصصان با تشخیص و بررسی مسائلی مانند کمبود پروتئین، سابقه سبک زندگی فرد مانند میزان مصرف الکل و اقداماتی نظیر بیوپسی عضلانی، درمان ضعف عضلانی را انتخاب می‌کنند. یکی از بهترین روش‌ها برای شناسایی متخصصان خبره، مراجعه به سامانه دکتردکتر است. در این پلتفرم اینترنتی، امکان بررسی نظرات مراجعان پیشین هر پزشک وجود دارد. با کمی مطالعه و تحقیق درباره هریک و مرور امتیازاتی که از بیماران پیشین خود گرفته، رسیدن به بهترین دکتر، کار آسانی خواهد بود. در دکتردکتر، نوبت ویزیت را هم بدون معطلی و اینترنتی دریافت می‌کنید.
منابع:
health.com
patient.info
verywellhealth.com
medicalnewstoday.com
سوالات متداول ضعف عضلانی
شایع‌ترین دلایل ضعف عضلانی چیست؟
بی‌تحرکی بدن، افزایش سن، بیماری‌های عصبی و زمینه‌ای مانند دیابت، کمبود مواد مغذی و آسیب‌های عضلات از جمله دلایل اصلی بروز مشکلات هستند.
علائم ضعف عضلانی چیست؟
علائم ضعف عضلانی وابسته به علت اصلی آن می‌تواند متفاوت باشد، اما برخی از علائم شایع شامل خستگی زودرس، لرزش ماهیچه‌ها، کاهش هماهنگی میان عضلات و درد در این بخش‌ها است.
چگونه می‌توان ضعف عضلانی را تشخیص داد؟
برای تشخیص دقیق علت ضعف عضلانی، پزشک معمولاً معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و از آزمایش خون، نوار عصب و عضله، بیوپسی عضلانی و ام‌آرآی کمک می‌گیرد.
چگونه می‌توان ضعف عضلانی را درمان کرد؟
درمان ضعف عضلانی به علت اصلی آن بستگی دارد. برخی از روش‌های درمانی شامل داروهای کاهش التهاب، مسکن‌ها، فیزیوتراپی، کاردرمانی و جراحی می‌شوند.
چگونه می‌توان از ضعف عضلانی پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از ضعف عضلانی مرتب ورزش کنید، غذاهای سالم بخورید و بیماری‌های مزمن را تحت کنترل درآورید. ترک سیگار و مشروبات الکلی و خواب کافی هم در این زمینه نقش اثرگذار و بسیار مهمی دارند.
