زخم قرنیه، زخم چشم یا کراتیت یک خراشیدگی باز است که روی قرنیه چشم ایجاد می‌شود. علائم زخم قرنیه درمراحل اولیه شامل درد و قرمزی چشم، حساسیت به نور و تاری دید است. زخم قرنیه ممکن است در شرایط بد منجر به عوارض جدی مانند آب مروارید، آب سیاه یا حتی نابینایی شود. این بیماری معمولاً با قطره‌های چشمی آنتی‌بیوتیک یا ضدالتهابی درمان می‌شود، اما ممکن است بیمار نیاز به جراحی داشته باشد.
در ادامه این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر که تنها 10 دقیقه از شما زمان می‌گیرد با علت زخم قرنیه، راه‌های درمان و داروهای موثر آن آشنا شوید.
اگر سوال و ابهامی دراین‌خصوص دارید، در انتهای همین صفحه و در بخش نظرات مطرح کنید تا پزشک پاسخ دهد.
زخم قرنیه چیست؟
زخم قرنیه یک زخم یا پارگی است که روی قرنیه ایجاد می‌شود و معمولاً ناشی از عفونت است. قرنیه، لایه شفاف و نازکی است که روی عنبیه قرار دارد و قسمت رنگی چشم شما را پوشش می‌دهد. این قسمت بسیار حساس است و حتی ضربات کوچک می‌تواند به آن آسیب جدی وارد کند.
اما علاوه‌بر آسیب، فرسایش ناشی از استفاده طولانی مدت از لنزهای تماسی نیز می‌تواند منجر به عفونت و درنتیجه ایجاد زخم قرنیه شود. اگرچه این بیماری با درد زیادی همراه است، اما تنها یک چشم‌پزشک متخصص می‌تواند آن را تشخیص دهد.
مهمترین علائم زخم قرنیه چیست؟
پارگی قرنیه و ایجاد زخم در آن، با سوزش و درد زیادی همراه است. این درد ممکن است خفیف، مزمن و همراه با احساس تیر کشیدن باشد. طبیعتا با بروز این مشکل، تاری محسوسی در دید خواهید داشت و به‌دلیل التهاب، چشمان شما به نور حساس‌تر خواهد شد. زخم شدن قرنیه چشم بسته به شدت آن، علائم دیگری نیز دارد که عبارتنداز:
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- قرمزی چشم
- سوزش شدید
- اشک ناخودآگاه
- تاری و کم شدن دید
- حساسیت شدید به نور
- خارش چشم
- ترشحات چرک مانند از چشم
- التهاب چشم
- زخم
- نقطه سفید روی قرنیه
- پلک‌های متورم.
تمام علائم زخم قرنیه شدید است و برای جلوگیری از نابینایی باید فورا درمان شود. خود زخم قرنیه مانند یک ناحیه یا لکه خاکستری یا سفید روی قرنیه بروز می‌کند و معمولاً شفاف است. برخی از زخم‌های قرنیه کوچکند و بدون دستگاه چشم‌پزشکی دیده نمی‌شوند؛ اما شما علائم آن را احساس خواهید کرد.
علت زخم قرنیه
آسیب فیزیکی مهمترین علت زخم قرنیه است. این آسیب می‌تواند توسط یک جسم خارجی مانند شن، گرد و غبار، یا یک جسم تیز ایجاد شود. آسیب فیزیکی ممکن است باعث خراشیدگی، پارگی یا حتی سوراخ شدن قرنیه شود. از دیگر علل خراش قرنیه باید به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت، مانند عفونت باکتریایی، قارچی یا ویروسی
- بیماری‌های چشمی، مانند خشکی چشم یا دیستروفی قرنیه
- استفاده از لنزهای تماسی
- خشکی چشم
- آسیب چشم
- اختلالات التهابی
- زخم قرنیه براثر ضربه
- استفاده از لنزهای تماسی استریل نشده
- کمبود ویتامین A
درمیان علل زخم شدن قرنیه، عفونت ازهمه رایجتر است و انواع مختلفی دارد که در ادامه به آن اشاره شده است:
1. کراتیت آکانتامبا
کراتیت آکانتامبا یک عفونت قارچی قرنیه است که توسط یک قارچ به نام آکانتاموبا ایجاد می‌شود. این عفونت می‌تواند باعث درد، قرمزی، حساسیت به نور و تاری دید شود. این عفونت اغلب در افرادی که از لنز تماسی استفاده می‌کنند رخ می‌دهد. درصورت عدم درمان مناسب، کراتیت آکانتامبا می‌تواند منجر به عوارض جدی، مانند تاری دید دائمی یا حتی نابینایی شود.
2. کراتیت هرپس سیمپلکس
کراتیت هرپس سیمپلکس یک عفونت ویروسی است که باعث شعله‌ور شدن مکرر ضایعات یا زخم در چشم می‌شود. استرس، قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور خورشید و هرچیزی که سیستم ایمنی را تضعیف کند، این عفونت را تشدید خواهد کرد.
3. کراتیت قارچی
این عفونت قارچی پس‌از آسیب به قرنیه توسط یک ماده گیاهی ایجاد می‌شود. کراتیت قارچی در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند زودتر بروز می‌کند.
زخم قرنیه بعد از عمل لازک و لیزیک
زخم قرنیه بعد از عمل لازک یک عارضه نادر است، اما ممکن است رخ دهد. زخم قرنیه می‌تواند باعث درد، قرمزی، حساسیت به نور و تاری دید شود. علت زخم قرنیه بعد از عمل لازک معمولاً ناشناخته است. بااین‌حال، برخی از عوامل که ممکن است خطر زخم قرنیه را افزایش دهند عبارتنداز:
- آسیب به قرنیه در حین عمل
- عفونت بعد از عمل
- خشکی چشم
- استفاده از لنزهای تماسی بعد از عمل.
همچنین درمواقع بسیار نادر ممکن است زخم قرنیه بعد از لیزیک نیز بروز کند. دراین جراحی، لایه نازکی از قرنیه برداشته می‌شود تا انحنای قرنیه تغییر کند.
روش تشخیص زخم قرنیه
تشخیص زخم قرنیه معمولاً با معاینه چشم توسط پزشک انجام می‌شود. پزشک ممکن است از قطره‌های چشمی بی‌رنگ‌کننده برای مشاهده قرنیه استفاده کند. همچنین ممکن است از نمونه ترشحات چشم برای آزمایش در آزمایشگاه استفاده کند.
یکی از آزمایشاتی که برای بررسی زخم قرنیه استفاده می‌شود، لکه چشم فلورسین است. فلورسین یک ماده رنگی است که در زیر نور فلورسنت به رنگ سبز روشن دیده می‌شود. در این آزمایش پزشک چشم بیمار را با قطره‌های چشمی بی‌رنگ‌کننده می‌پوشاند. این قطره‌ها قرنیه را سفید کرده و باعث می‌شوند که هرگونه آسیب یا تغییر رنگ در قرنیه واضح تر دیده شود.
سپس، پزشک قطره فلورسین را به چشم بیمار می‌ریزد. بیمار باید چشم خود را به مدت 20 ثانیه باز نگه دارد تا فلورسین به‌طورکامل پخش شود. سپس، پزشک از یک ابزاری به نام اسلیت لمپ برای مشاهده قرنیه استفاده می‌کند. اسلیت لمپ نور را به چشم می‌تاباند و پزشک از طریق یک لنز بزرگنمایی، قرنیه را معاینه می‌کند.
اگر زخمی در قرنیه خود دارید، چشم‌پزشک تلاش می‌کند تا علت آن را بیابد. برای انجام این‌کار، او ممکن است چشم شما را با قطره‌های چشمی بی‌حس کرده و سپس به آرامی زخم را بتراشد تا نمونه‌ای برای آزمایش دریافت کند.
درمان زخم قرنیه چیست؟
درمان زخم قرنیه به علت آن بستگی دارد. درصورت ایجاد زخم قرنیه به‌دلیل آسیب فیزیکی، معمولاً این مشکل با قطره‌های چشمی آنتی‌بیوتیک یا ضدالتهابی درمان می‌شود. اما درصورت وجود عفونت پزشک از آنتی‌بیوتیک، داروهای ضدقارچ یا داروهای ضدویروس استفاده برای درمان بیمار استفاده می‌کند. همچنین درصورت ایجاد زخم قرنیه به دلیل بیماری‌های چشمی، درمان بیماری زمینه‌ای ضروری است. در برخی موارد، ممکن است نیاز به جراحی برای ترمیم زخم قرنیه باشد.
در طول درمان، پزشک احتمالاً از شما می‌خواهد که از موارد زیر اجتناب کنید:
- استفاده از لنزهای تماسی
- آرایش کردن
- مصرف داروهای دیگر
- دست زدن بی‌مورد به چشم.
پیوند قرنیه
در موارد شدید، زخم قرنیه ممکن است نیاز به پیوند قرنیه داشته باشد. پیوند قرنیه شامل برداشتن بافت قرنیه با جراحی و جایگزینی آن با بافت اهداکننده است. طبق گفته کلینیک مایو، پیوند قرنیه یک روش نسبتاً ایمن است. اما مانند هر عمل جراحی، خطراتی نیز در پی دارد. این جراحی ممکن است در آینده باعث ایجاد عوارضی مانند موارد زیر شود:
- رد بافت اهداکننده
- ایجاد گلوکوم (فشار داخل چشم)
- عفونت چشم
- آب مروارید (کدر شدن عدسی چشم)
- تورم قرنیه.
| درمان خانگی زخم قرنیه | درمان دارویی زخم قرنیه |
|---|---|
| استراحت دادن به چشم | قطره‌های چشمی آنتی‌بیوتیک |
| استفاده از کمپرس سرد | قطره‌های چشمی ضدالتهابی |
| پوشاندن چشم با پانسمان | قرص‌های آنتی‌بیوتیک یا ضدقارچ |
| اجتناب از مالش چشم | پیوند قرنیه |
بهترین دارو برای زخم قرنیه چشم
بهترین دارو برای درمان قرنیه زخم شده در اثر آسیب چشم یا بیماری به نوع زخم و علت آن بستگی دارد. در برخی موارد، ممکن است فقط به مراقبت‌های حمایتی مانند استفاده از قطره‌های چشمی مرطوب‌کننده یا پانسمان چشم نیاز باشد. برخی از داروهای خاص مورد استفاده برای درمان زخم قرنیه عبارتند از:
- قطره چشم تتراسایکلین: یک آنتی‌بیوتیک رایج برای درمان عفونت‌های باکتریایی قرنیه
- قطره چشم فلورومکین: یک آنتی‌بیوتیک دیگر که برای درمان عفونت‌های باکتریایی قرنیه استفاده می‌شود.
- قطره چشم کورتیکواستروئید: یک داروی ضدالتهابی که برای کاهش التهاب قرنیه استفاده می‌شود.
- قطره چشم سیکلوسپورین: یک داروی تحریک‌کننده رشد قرنیه که برای کمک به بهبود زخم قرنیه استفاده می‌شود.
- قطره چشم سیپلکس: یک داروی ضدالتهابی که به کاهش التهاب قرنیه کمک می‌کند. این دارو همچنین حاوی یک بی‌حس‌کننده موضعی است که برای کاهش درد موثر است.
استفاده از این داروها، نحوه و دوز مصرفی وابسته به نظر پزشک شما است.
چگونه از زخم قرنیه پیشگیری کنم؟
بهترین راه برای پیشگیری از زخم قرنیه این است که به‌محض بروز هرگونه علائم عفونت چشم و آسیب فیزیکی، به‌دنبال درمان باشید. سایر اقدامات پیشگیرانه مفید عبارتند از:
- اجتناب از خوابیدن هنگام استفاده از لنزهای تماسی
- قبل و بعد از گذاشتن لنز، چشم خود و لنز را تمیز و استریل کنید
- برای ازبین‌بردن هرگونه جسم خارجی چشمان خود را بشویید
- شستن دست‌ها قبل از دست زدن به چشم.
سوالات متداول زخم قرنیه
زخم قرنیه ممکن است باعث کوری شود، اما این امر نادر است. درصورت عدم درمان، زخم قرنیه باعث آسیب دائمی به قرنیه خواهد شد. این آسیب می‌تواند منجر به کاهش بینایی، تاری دید یا حتی کوری شود.
بله، زخم قرنیه می‌تواند خطرناک باشد. درصورت عدم درمان، این بیماری ممکن است منجر به عوارض جدی مثل آب سیاه و آب مروارید شود.
یک رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند به بهبود زخم قرنیه کمک کند. غذاهایی مثل توت، هویج، کلم بروکلی، گوجه‌فرنگی، فلفل دلمه‌ای، گوشت، مرغ و ماهی برای بهبود زخم قرنیه مفید است.
منبع:
