پارگی مینیسک زانو یکی شایع‌ترین آسیب‌های زانو است. این عارضه ممکن است در شرایط مختلفی رخ دهد اما احتمال بروز آن در ورزشکاران و افراد مسن به مراتب بیشتر است.
اگر دچار پارگی مینیسک زانو شده‌اید، می‌توانید به دکتر ارتوپد مراجعه کنید، اما قبل از آن در ادامه این مطلب از مجله دکتردکتر همراه ما باشید تا درباره پارگی مینیسک زانو و روش‌های تشخیص و درمان آن نکاتی را با شما به اشتراک بگذاریم.
مینیسک زانو چیست؟
مینیسک نوعی غضروف مهم در مفصل زانو است. مینیسک بین غضروف و استخوان قرار گرفته و موجب ثبات مفصل می‌شود. این غضروف نقش بسیار مهمی در قدرت حرکت و انعطاف دارد و نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
سطح داخلی استخوان‌های ران، استخوان ساق و کاسه زانو با لایه‌ای غضروف پوشیده شده‌اند. وجود این سطح موجب می‌شود استخوان‌ها بتوانند بدون صدمه به یکدیگر، روی هم حرکت کنند و بچرخند.
انواع مینیسک زانو
در زانو دو مینیسک وجود دارد؛ مینیسک میانی که در قسمت داخلی زانو قرار گرفته و مینیسک جانبی که در قسمت بیرونی زانو قرار دارد.
بدون وجود این دو نوع از مینیسک و در همچنین عدم توزیع متعادل وزن بدن روی پایین‌تنه، نیرویی بیش‌از حد به دو پا وارد شده و همین در نهایت منجر به آرتروز زودرس می‌شود.
علائم پارگی مینیسک زانو
از علائم شایع مینیسک که اکثر افراد تجربه می‌کنند می‌توان به درد و تورم شدید اشاره کرد. یکی دیگر از علائم این بیماری قفل شدن مفصل و عدم توانایی در صاف کردن آن است. دلیل این اتفاق وجود غضروف پاره شده است که از حرکت طبیعی زانو جلوگیری می‌کند.
در ابتدای آسیب، ممکن است بدون هیچ محدودیتی به فعالیت‌های خود ادامه بدهید، اما پس از ایجاد التهاب و مصدومیت جدی، این احتمال وجود دارد که زانوی شما آسیب بیشتری ببیند. برای همین بهتر است بلافاصله پس از آسیب به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید.
علائم رایج پارگی مینیسک زانو
برای تشخیص پارگی مینیسک زانو می‌توانید به علائم خاص و مشخصی توجه کنید که عبارتند از:
- درد زانو به‌خصوص به‌هنگام چرخاندن زانو
- تورم زانو
- حساسیت نسبت به لمس زانو
- حرکات محدود مفصل زانو
- احساس سفتی در زانو
- مشکل در صاف کردن زانو
- احساس قفل شدگی زانو
علت پارگی مینیسک زانو
مینیسک زانو گاهی هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی شدید و در نتیجه آسیب های ورزشی، فشار یا ضربه مستقیم حاصل از چرخش یا پیچ خوردن که نیروی شدید را به زانو وارد می‌کند، ایجاد می‌شود.
چرخش یا حرکت محوری ناگهانی، سر پا ماندن و نشستن طولانی مدت یا بلند کردن اشیا سنگین علت پارگی مینیسک زانو است.
بسیاری از ورزشکاران حرفه‌ای ورزش‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال، تنیس که همراه با چرخش و توقف ناگهانی هستند، احتمال بروز این مشکل در آن‌ها از سایرین بیشتر است.
انواع پارگی مینیسک زانو
مینیسک زانو از لحاظ شکل در آسیب‌شناسی مینیسک به انواع مختلفی از جمله پارگی عرضی، افقی، طولی، شعاعی، دسته سطلی، فلپ و منقاری تقسیم‌بندی می‌شود.
لازم به ذکر است که نوع عرضی این عارضه بیشتر در سالمندان و در آسیب‌های ورزشی بیشتر طولی دیده می‌شود.
پارگی‌های شعاعی
از شایع‌ترین فرم پارگی‌های مینیسک است. این پارگی‌ها معمولا در قسمت بدون رگ مینیسک اتفاق می افتد که خون‌رسانی خوبی ندارند و در نتیجه احتمال ترمیم خودبه‌خودی آن بسیار کم است.
این پارگی‌ها برای ترمیم نیاز به جراحی دارند، نوع جراحی درمانی برای پارگی‌های شعاعی خارج‌سازی قسمت آسیب دیده است.
پارگی‌های عرضی
پارگی‌های عرضی، فرمی از آسیب‌های مینیسک هستند که قابلیت ترمیم را دارند. این پارگی را معمولا با دوختن دو لبه پارگی به‌یکدیگر ترمیم می‌کنند. انتخاب نوع درمان این پارگی، با توجه به محل خون‌رسانی آن انجام می‌شود. در صورتی که پارگی در ناحیه‌ای که دارای خون‌رسانی خوبی است مانند لبه‌های بیرونی قرار گرفته باشد، ترمیم با جراحی به راحتی امکان پذیر است.
پارگی‌های فلپ
فلپ از کمیاب‌ترین پارگی‌های مینیسک است. در صورتی‌که تکه‌ای از مینیسک در زانو باعث قفل شدگی شود، نیاز است که با جراحی، آن تکه از مینیسک از زانو خارج شود.
پارگی‌های افقی
این نوع پارگی‌ها می‌توانند با جراحی، به جای برداشتن قسمتی از مینیسک آسیب دیده، الیاف را به‌هم می‌دوزند.
پارگی‌های طولی
این نوع از پارگی مینیسک معمولا بعد از گرفتن MRI ام‌آر‌آی مشخص می‌شود و برای درمان نیاز به جراحی ندارند.
پارگی‌های منقاری
پارگی منقاری ترکیبی از پارگی‌های قبلی ذکر شده است. در این نوع پارگی معمولا بخش آسیب دیده را برداشته و ترمیم انجام می‌شود.
پارگی‌های دسته سطلی
هنگامی که مینیسک به صورت طولی پاره می‌شود، معمولا پارگی از قسمت خلفی مینیسک شروع شده و به قسمت های قدامی گسترش می‌یابد. مینیسک بر اثر پارگی به دو قسمت داخلی و خارجی تقسیم شده، قسمت داخلی آن به سمت داخل مفصل زانو کشیده می شود. پارگی دسته سطلی معمولا در بیمارانی رخ می دهد به دنبال آسیب‌هایی مانند پارگی رباط صلیبی قدامی دچار ناپایداری زانو شده اند.
آسیب داخلی و خارجی و پارگی مینیسک زانو
هنگام فعالیت‌های شدید بدنی مانند ورزش کردن یا هنگامی که زانو کاملاً چرخیده و فشار وزن روی زانو افتاده، امکان پارگی مینیسک وجود دارد.
هنگامی که پنجه و ساق پا نسبت به ران چرخش خارجی داشته باشند، مینیسک داخلی بیشتر آسیب می‌بیند و هنگامی که پنجه و ساق پا به سمت داخل بچرخد، مینیسک خارجی بیشتر آسیب می‌بیند.
این آسیب‌ها می‌توانند هنگام خم شدن مفصل و یا باز شدن ناگهانی بعد از خم بودن اتفاق بیفتد.
در این حالت مینیسک بین دو استخوان دچارگرفتگی می‌شود و در این وضعیت اگر نیروی چرخشی یا پیچشی اضافه گردد، مینیسک به دام افتاده، از مرکز کنده و پاره می‌شود.
مینیسک داخلی ۵برابر با آسیب بیشتری از مینیسک خارجی آسیب پیدا می‌کند و این به علت اتصالات بیشتر مینیسک داخلی و تحمل بیشتر وزن در این ناحیه است.
عوارض پارگی مینیسک زانو
مینیسک را می‌توان از نظر خون‌رسانی به دو قسمت بیرونی و داخلی تقسیم کرد. قسمت بیرونی مینیسک که به کپسول مفصلی زانو چسبیده، عروق خونی را از آن دریافت می‌کند ولی قسمت‌های مرکزی‌تر، فاقد عروق خونی هستند.
قسمت بیرونی چون خون‌رسانی دارد در صورت آسیب دیدن، این قابلیت را دارد که مینیسک را ترمیم کند. البته این بدان معنی نیست که هر پارگی مینیسک که در قسمت حاشیه‌ای آن باشد، ترمیم می‌شود.
ترمیم مینیسک زانو مانند جوش خوردن شکستگی نیاز به شرایط خاصی دارد که اگر مهیا نباشد، صورت نمی‌گیرد. اگر ترمیم پارگی مینیسک درمان نشود، پارگی کم‌کم افزایش پیدا کرده و ممکن است قسمت پاره شده، به صورت یک زائده در کنار مینیسک در داخل زانو حرکت کند.
این امر باعث شود که زانو به طور مکرر قفل شده یا با هر بار گیرکردن این زائده در بین دو استخوان زانو این احساس به فرد دست دهد که چیزی از زیر زانویش در می‌رود.
تشخیص پارگی مینیسک زانو
شما باید بعد از به وجود آمدن علائم مینیسک به پزشک مراجعه کنید. پزشک برای معاینه و تشخیص شدت مینیسک شاید از شما بخواهد کمی راه بروید و فعالیت کنید.
پزشک برای مقایسه زانوی آسیب دیده با زانوی سالم هر دو زانوی شما را معاینه می‌کند. زانوی آسیب دیده برای بررسی علائم پارگی مینیسک زانو از جمله ورم، التهاب و مایع داخل مفصل زانو باید معاینه شود.
در صورتی که زانو قفل نکرده باشد، بررسی زانوی آسیب‌دیده از طریق خم‌کردن و صدای بین مفاصل می‌تواند تشخیص مشکل را به مراتب ساده‌تر کند. همچنین استفاده از MRI، تصویر‌برداری با اشعه ایکس و سی‌تی‌اسکن از دیگر راه‌های تشخیص میزان آسیب‌دیدگی شما خواهد بود.
درمان پارگی مینیسک زانو
نوع درمانی که دکتر پارگی مینیسک زانو متخصص برای شما در نظر می‌گیرد نسبت به نوع پارگی، اندازه، محل و مدت زمانی که از پارگی گذشته است متفاوت است.
سن، بیماری‌های دیگر و اینکه میزان تحرک روزانه شما در تصمیم پزشک برای انتخاب نوع درمان مؤثر است.
درمان غیر جراحی
پس از پارگی مینیسک زانو، بیمار بلافاصله باید استراحت کند تا بافت آسیب دیده فرصت بهبود داشته باشد. همچنین پزشک شما ممکن است توصیه‌هایی از قبیل راه رفتن با عصای زیربغلی را توصیه کند.
چند نمونه از فعالیت‌هایی که برای درمان مینیسک به روش غیر جراحی می‌توانید انجام دهید عبارتند از:
- چند بار در روز زانو را با یک باند کشی بسته و یخ را روی آن قرار دهید تا کمپرس شود.
- دراز بکشید و زانویتان را بالاتر از سطح قلب‌تان بگیرید تا تورم زانو کم شود.
- استفاده از داروی مسکن جهت کاهش تورم و درد زانو موثر است.
استراحت کردن و سرد کردن مفاصل
وجود رگ‌های خونی در لبه‌های مفصل در بعضی از موارد فرصت بهبودی را برای مفصل ایجاد می‌کند. علاوه بر این استراحت باعث بهبودی مفصل می‌شود.
پزشک همچنین ممکن است مصرف دارو‌های ضدالتهابی مانند (آسپرین، ایبوپروفن) و استفاده از کمپرس یخ را روی مفصل زانو برای کاهش درد و التهابات به بیمار توصیه کند.
تمرین‌های ورزشی برای بهبود پارگی مینیسک زانو
بهتر است تحت نظر یک فیزیوتراپ تمرینات کششی، حرکتی، استقامتی را در منزل انجام دهید. این کار به روند بهبود پارگی مینیسک زانو بسیار کمک خواهد کرد.
فیزیوتراپی برای پارگی مینیسک زانو
این روش یکی از مؤثر‌ترین راه‌های درمان و ترمیم پارگی مینیسک زانو است. در بسیاری از موارد افراد بدون جراحی می‌توانند سلامت خود را به دست بیاورند. در این حالت افراد می‌توانند با فیزیوتراپی روند بهبود پارگی را تسریع کنند.
درمان جراحی مینیسک زانو
جراحی آسیب‌های مینیسک زانو توسط آرتروسکوپی و در دسته جراحی ارتوپدی انجام می‌پذیرد. در این روش پزشک از راه شکاف کوچکی که در روی پوست زانوی شما ایجاد می‌کند یک دوربین را وارد زانو می‌کند تا بتواند داخل را مشاهده کند.
سپس از راه شکاف‌های کوچک دیگر ابزار‌هایی را وارد زانوی شما می‌کند تا با کمک آن‌ها قسمت پاره شده مینیسک را ترمیم یا از زانوی شما خارج کند.
درمان مینیسک زانو با طب سنتی
برخی از گیاهان دارویی که بر تسکین علت درد زانو موثر هستند به شرح زیر است:
سرکه سیب
سرکه سیب به دلیل اثر قلیایی، به تجزیه مواد معدنی تجمع یافته و سموم مضر موجود در مفصل زانو کمک می‌کند.
- دو قاشق چای‌خوری سرکه سیب را در دو فنجان آب تصفیه شده مخلوط کنید. این مخلوط را در طول روز کم‌کم بنوشید. این داروی مقوی را روزانه بنوشید تا زمانی که به طور کامل بهبود پیدا کنید.
- شما همچنین می‌توانید دو فنجان سرکه سیب را به یک وان حمام آب گرم اضافه کنید. زانوی آسیب دیده را به مدت ۳۰ دقیقه در آب غوطه‌ور سازید.
زنجبیل
اثربخشی زنجبیل از وجود ترکیبات ضدالتهابی در آن است. زنجبیل می‌تواند تورم زانو را در این ناحیه را کاهش دهد.
- یک قطعه کوچکی از ریشه تازه زنجبیل را له کنید، به یک فنجان آب اضافه کنید و آن را به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید. محلول را صاف کرده و به آن مقداری عسل و آبلیمو اضافه کنید. دو تا سه فنجان از این چای زنجبیلی را هر روز بخورید تا زمانی که درد از بین برود.
- شما همچنین می‌توانید زانوی آسیب دیده را با روغن زنجبیل دو یا سه بار در روز ماساژ دهید تا زمانی که از نتیجه راضی شوید.
زرد چوبه
یک درمان مؤثر و طبیعی برای کاهش درد زانو زردچوبه است. زردچوبه حاوی یک ماده شیمیایی به نام کورکومین است که خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارد و به کاهش درد کمک می‌کند.
زردچوبه می‌تواند پیشرفت رماتیسم مفاصل که یکی از دلایل اصلی زانو درد است را کندتر کند.
پیشگیری از پارگی مینیسک زانو
پارگی مینیسک معمولاً در اثر یک حادثه رخ می‌دهد و پیشگیری از آن سخت است. اما برخی از اقدامات محتاطانه می‌توانند خطر آسیب دیدگی زانو را کاهش دهد.
برخی از این اقدامات عبارتند از:
- قوی نگه داشتن ماهیچه ران با ورزش
- گرم کردن بدن، قبل از انجام تمرینات ورزشی
- بین ورزش به بدن خود استراحت دهید، خستگی عضلات از مهم‌ترین عوامل خطر هستند که می‌توانند احتمال آسیب‌دیدگی را افزایش دهد.
- کفش‌های مقاوم و سایز مناسب انتخاب کنید.
- هرگز شدت تمرینات خود را ناگهان افزایش ندهید.
آیا پارگی مینیسک زانو ترمیم می‌شود؟
با تشخیص به موقع و درمان مناسب امکان ترمیم پارگی مینیسک بسیار زیاد وجود دارد. فرد می‌تواند به سطح توانایی قبل از آسیب دیدگی بازگشته و فعالیت‌های قبل را ادامه دهد.
پارگی مینیسک زانو را جدی بگیرید
با تشخیص و مراجعه به موقع به پزشک متخصص می‌توانید از عوارض جبران ناپذیر پارگی مینیسک زانو جلوگیری کنید.
در این مطلب به طور کامل به بررسی نکات مربوط به پارگی مینیسک زانو پرداختیم. اگر شما هم دچار این بیماری هستید، می‌توانید برای نوبت دکتر از بهترین پزشکان متخصص ارتوپدی از سایت دکتردکتر اقدام نمایید.
در انتها از شما می‌خواهیم که اگر در این زمینه تجربه یا نظری دارید، با ما و دیگر خوانندگان مجله دکتردکتر به اشتراک بگذارید.
