التهاب پوست ناحیه تناسلی را اگزمای تناسلی میگویند. علائم اگزمای تناسلی در فرد مبتلا به این بیماری، بهصورت خارش، قرمزی، تاول، خشکی پوست، درد و سوزش، ترشح و پوست ترکخورده ظاهر میشود. از عوامل ایجادکننده اگزمای تناسلی در مردان و زنان میتوان به آلرژی به مواد تحریککننده، قارچ پوستی، عفونت باکتریایی، پوشیدن لباس تنگ و تعریق زیاد اشاره کرد.
در صورت ابتلا به انواع اگزمای تناسلی همچون اگزمای آتوپیک، اگزمای سبورئیک و اگزمای دیشیدروتیک به مشاوره پزشکی و مراجعه به متخصص پوست نیاز خواهید داشت. این متخصص پس از شناسایی اگزما با انجام انواع آزمایش، داروهای ضدقارچ، آنتیهیستامینها، انواع کورتیکواستروئید و مرطوبکننده را برای بهبود اگزمای تناسلی تجویز میکند. البته نباید نقش مدیریت استرس، تغذیه مناسب، مراقبت اصولی و رعایت بهداشت را در تسکین علائم نادیده گرفت.
با مطالعه این مطلب از مجله پزشکی دکتردکتر که به 5 دقیقه زمان نیاز دارد، با علائم اگزمای تناسلی در مردان و زنان آشنا خواهید شد.
در انتها، اگر سوالی درباره ابتلا به انواع اگزمای تناسلی و درمان آن دارید، در قسمت نظرات بنویسید. کارشناس پزشکی ما به آن پاسخ خواهد داد.
انواع اگزمای تناسلی و نواحی درگیر
اگزمای تناسلی نوعی التهاب پوستی است که در ناحیه تناسلی رخ میدهد. این عارضه، به دلیل تماس با مواد تحریککننده، آلرژیها یا بیماریهای پوستی مزمن ایجاد میشود. فرد مبتلا به اگزمای تناسلی اغلب خارش شدید، قرمزی، تورم و پوستریزی را تجربه میکند. اگزمای تناسلی روی نواحی مختلفی همچون آلت تناسلی، واژن، مقعد و گاهی ناحیه کشاله ران تأثیر میگذارد. عواملی مانند پوشیدن لباسهای تنگ و غیرقابل تنفس، تعریق زیاد یا استفاده از صابونها و محصولات بهداشتی محرک، علائم اگزمای تناسلی را تشدید میکنند. تشخیص نوع اگزمای تناسلی و علت ابتلای به آن برعهده دکتر پوست است. در ادامه، به انواع اگزمای تناسلی پرداختهایم:
درماتیت آتوپیک
درماتیت آتوپیک، یک نوع اگزمای مزمن که معمولاً با خشکی، خارش و قرمزی پوست همراه بوده و بسیار ناخوشایند است. این عارضه معمولا در افرادی با سابقه خانوادگی ابتلا به اگزما، آسم یا آلرژی رخ میدهد. درماتیت آتوپیک، با عواملی مانند استرس، تعریق زیاد و تماس با مواد تحریککننده تشدید خواهد شد. دکتر پوست برای درمان این بیماری، استفاده از کرمها و پمادهای مرطوبکننده و مصرف داروهای ضدالتهاب مانند کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب و خارش را توصیه میکند. در موارد شدیدتر، به درمانهای پیشرفتهتری مانند فتوتراپی یا داروهای سیستمیک نیاز خواهد بود.
درماتیت تماسی آلرژیک
درماتیت تماسی آلرژیک، نوعی اگزما است که در اثر تماس با مواد آلرژیزا مانند صابونها، مواد شوینده یا لاتکس رخ میدهد. این نوع درماتیت، با علائمی همچون قرمزی، تورم، تاول و خارش شدید پوست همراه خواهد بود. مواد شیمیایی موجود در محصولات بهداشتی، لوازم آرایشی یا حتی برخی از منسوجات میتوانند عامل ایجاد درماتیت تماسی باشند. اولین قدم برای درمان و مدیریت این نوع اگزما، شناسایی و اجتناب از مواد آلرژیزا است. استفاده از مرطوبکنندهها، کرمها و پماد ضدالتهاب برای اگزمای تناسلی و در موارد شدیدتر، مصرف داروهای آنتیهیستامین موثر هستند.
درماتیت تماسی تحریکی
درماتیت تماسی تحریکی، نوعی اگزما است که در اثر تماس مکرر با مواد تحریککننده مانند ادرار، عرق، مواد شوینده قوی یا حتی لباسهای تنگ و نامناسب ایجاد میشود. فرد مبتلا به این نوع اگزما، با علائمی همچون قرمزی، خارش، سوزش و التهاب پوست مواجه خواهد شد. افراد در معرض مداوم مواد محرک مانند کارکنان بهداشتی یا افرادی با فعالیتهای فیزیکی زیاد، بسیار مستعد ابتلا به درماتیت تماسی تحریکی هستند. پوشیدن لباسهای نخی و گشاد و استفاده از محصولات بهداشتی ملایم به جلوگیری از بروز علائم کمک خواهد کرد.
اگزمای سبورئیک تناسلی
اگزمای سبورئیک، یکی از بیماری های پوست است که در نواحی با غدد چربی فراوان ناحیه تناسلی رخ میدهد. این نوع اگزما، با علائمی مانند قرمزی، خارش و پوستهریزی زرد یا سفید همراه است. اگزمای سبورئیک، معمولاً در پوست سر، صورت و سینه دیده میشود؛ اما گاهی ناحیه تناسلی را هم درگیر خواهد کرد. با وجود ناشناخته بودن علت دقیق این نوع اگزما، اما عوامل ژنتیکی، هورمونی و قارچ پوستی در ابتلا به آن نقش دارند. دکتر پوست برای برای درمان اگزمای سبورئیک، استفاده از شامپوها و کرمهای ضدقارچ، کرمهای کورتیکواستروئیدی و محصولات حاوی سلنیوم سولفید یا زینک پیریتیون را توصیه میکند.
اگزمای آلت تناسلی مردان
اگزمای آلت تناسلی مردان، نوعی التهاب پوستیست که ناحیه تناسلی را تحت تاثیر قرار میدهد. حساسیتهای تماسی، عفونتهای قارچی، باکتریایی یا ویروسی و بهداشت نامناسب عوامل ابتلا به این اگزما هستند. همچنین، اگزمای آلت تناسلی مردان در اثر استفاده از صابونها و مواد شیمیایی تحریککننده یا شرایط پزشکی خاص مانند درماتیت آتوپیک رخ میدهد. خارش شدید، قرمزی، تورم، خشکی و ترکخوردگی پوست از شایعترین علائم این عارضه هستند. گاهی، فرد شاهد ظهور ترشحات و تاولهای کوچک هم خواهد بود.
اگزمای بیضه
اگزمای بیضه، نوعی التهاب پوستیست که با علائمی نظیر خشکی، خارش شدید، قرمزی و ترکهای کوچک روی پوست بیضه ظاهر میشود. از عوامل مؤثر در ابتلا به این بیماری، میتوان به حساسیتهای پوستی، استرس، تعریق زیاد و استفاده از لباسهای تنگ و غیرنخی اشاره کرد. درمان اگزمای بیضه معمولا شامل استفاده از کرمها و پمادهای مرطوبکننده و ضدالتهاب برای کاهش علائم است.
اگزمای واژن
اگزمای واژن یا درماتیت واژن، التهاب پوستی ناحیه تناسلی زنان است. این بیماری، به صورت خشکی، خارش، قرمزی و گاهی تاول و ترکهای ریز در پوست واژن ظاهر خواهد شد. علت اگزمای واژن، عوامل مختلفی همچون حساسیت به محصولات بهداشتی، مواد شیمیایی، صابونها و حتی لباسهای تنگ و غیرقابل تنفس است. استرس، تغییرات هورمونی و برخی بیماریهای سیستمیک هم این بیماری را تشدید میکنند. دکتر پوست برای درمان اگزمای واژن، کرمهای ضدالتهاب، مرطوبکنندهها و گاهی، داروهای خوراکی ضدحساسیت را تجویز خواهد کرد.
اگزمای مقعد
اگزمای مقعد، با علائمی مانند خارش شدید، قرمزی، تورم و ترکهای پوستی مشخص میشود. این بیماری در اثر رطوبت زیاد، اصطکاک مداوم و عفونتهای قارچی یا باکتریایی رخ میدهد. همچنین، واکنشهای آلرژیک به محصولات بهداشتی یا مواد شوینده و مشکلات گوارشی مانند اسهال و یبوست هم ایجادکننده اگزمای مقعد هستند. نقش عوامل روانشناختی همچون استرس و اضطراب هم در ابتلا به این بیماری تایید شده است.
اگزمای پرینه
اگزمای پرینه یا اگزمای اطراف مقعد، یک وضعیت التهابی و تحریکپذیر پوستی در ناحیه پرینه است. پرینه، بین اندام تناسلی و مقعد قرار دارد. فرد، در اثر حساسیت به مواد شوینده، صابونها، پوشکهای بچه یا حتی استفاده از دستمالهای مرطوب، مستعد ابتلا به اگزمای پرینه خواهد بود. علائم اگزمای پرینه، قرمزی، خارش شدید، تورم و گاهی، زخمهای کوچک یا ترکهای پوستی هستند. در موارد شدیدتر، تاولهای کوچک هم ظاهر خواهند شد.
اگزمای تناسلی در مردان چه علائمی دارد؟
اگزمای تناسلی در مردان با علائم متعددی همراه است. برخی از شایعترین علائم اگزمای تناسلی در مردان شامل موارد زیر هستند:
- خارش شدید در ناحیه تناسلی
- قرمز و ملتهب شدن پوست ناحیه تناسلی
- خشکی و پوستهپوسته شدن پوست این ناحیه در مردان
- ظهور تاولهای کوچک و ترکهای پوستی
- احساس درد و سوزش در ناحیه تناسلی
- تورم ناحیه تناسلی
علائم بالا، باعث ناراحتی و اختلال در فعالیتهای روزمره فرد میشوند. در صورت مواجه شدن با این علائم، با مراجعه به متخصص پوست، خدمات پزشکی لازم برای تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.
اگزمای تناسلی زنان چه علائمی دارد؟
اگزمای تناسلی در زنان با علائم مختلف و شدت متفاوتی ظاهر میشود. در ادامه، به رایجترین علائم اگزمای تناسلی زنان اشاره کردهایم:
- خارش شدید و آزاردهنده
- قرمزی و التهاب پوست ناحیه تناسلی زنان
- خشکی و پوستهپوسته شدن پوست و ظهور ترکهای پوستی
- تاولها و زخمهای کوچک و سطحی
- تورم و حساسیت ناحیه تناسلی به لمس
- ترشحات غیرطبیعی همراه با بوی ناخوشایند
- احساس درد و سوزش بهویژه هنگام ادرار یا مقاربت جنسی
رعایت بهداشت شخصی و استفاده از محصولات ملایم و غیرحساسیتزا به تسکین این علائم کمک خواهد کرد. اما در صورت ادامهدار شدن و شدت یافتن این علائم، باید برای ارزیابیها و دریافت درمان تخصصی به دکتر پوست مراجعه کنید.
علت ابتلا به اگزمای تناسلی چیست؟
اگزمای تناسلی یک بیماری التهابی پوست است که نواحی تناسلی، همچون ناحیه مقعد، اسکروتوم (کیسه بیضه) و ولووا (لبهای خارجی واژن) را درگیر میکند. علت دقیق این بیماری همچنان نامشخص مانده است؛ اما چندین عامل در ابتلا به آن نقش موثری دارند. در ادامه، به دلایل ابتلا به اگزمای تناسلی پرداختهایم:
- مواد تحریککننده و آلرژنها؛ ابتلا به اگزمای تناسلی در اثر تحریک ناحیه با صابونهای معطر، محصولات بهداشتی با ترکیبات شیمیایی قوی، پارچههای خشن و حتی برخی انواع لباس زیر
- عوامل ژنتیکی؛ مستعد ابتلا به اگزمای تناسلی به دلیل عوامل وراثتی و وجود افراد با سابقه ابتلا به این بیماری در خانواده
- عفونتهای قارچی و مخمری؛ تحریک پوست ناحیه تناسلی در اثر عفونتهای قارچی مانند کاندیدیازیس
- استرس و عوامل روانی؛ موثر در تشدید علائم اگزمای تناسلی
- عدم کنترل رطوبت؛ ابتلا به اگزمای تناسلی به دلیل رطوبت زیاد یا خشک بودن بیش از حد ناحیه تناسلی به جهت استفاده از لباسهای نامناسب یا عدم رعایت بهداشت مناسب
دکتر پوست، پس از تشخیص علت ابتلا به اگزمای تناسلی، بهترین درمانهای دارویی برای اگزمای تناسلی را ارائه خواهد داد.
اگزمای تناسلی را چگونه تشخیص میدهند؟
پزشک، برای تشخیص عارضه اگزمای تناسلی، پس از معاینات اولیه و فیزیکی، اقدامات تشخیصی تخصصیتری را انجام خواهد داد. روشهای تشخیصی دکتر پوست برای شناسایی اگزمای تناسلی شامل موارد زیر هستند:
- معاینه فیزیکی؛ شناسایی علائم اگزما مانند قرمزی، خشکی، خارش و التهاب با بررسی پوست ناحیه تناسلی
- تاریخچه پزشکی؛ پرسیدن سوالاتی در مورد علائم، مدت زمان آنها و عوامل تحریککننده و دریافت اطلاعاتی درباره سابقه خانوادگی اگزما یا سایر بیماریهای پوستی
- انجام تستهای پوستی؛ شناسایی آلرژنها و تحریککنندههای احتمالی با انجام تستهای پوستی مانند تست پچ برای تشخیص اگزمای تماسی
- بیوپسی پوست؛ برداشتن نمونه کوچکی از پوست برای بررسی دقیقتر در آزمایشگاه
- رد بیماریهای دیگر؛ تشخیص اگزمای تناسلی با رد بیماریهای دیگر پوستی یا عفونی همراه با علائم مشابه
به کمک این روشهای تشخیصی، پزشک اگزمای تناسلی را تشخیص داده و برنامه درمانی مناسب با شرایط بیمار را ارائه خواهد کرد.
اگزمای تناسلی چگونه درمان میشود؟
دکتر پوست پس از تشخیص علت اصلی ابتلا به اگزمای تناسلی، برای هر فرد، متناسب با شرایط و شدت علائم، برنامه درمان منحصربهفردی ارائه میدهد. در ادامه، به موثرترین روشهای درمان اگزمای تناسلی اشاره کردهایم:
- استفاده از کرمها و پمادهای کورتیکواستروئید؛ برای کاهش التهاب و خارش و تجویز آن با توجه به شدت اگزما
- مرطوبکنندهها؛ استفاده از مرطوبکنندههای بدون عطر و ملایم برای حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از خشکی
- داروهای ضدقارچ و ضدباکتری؛ تجویز داروهای ضدقارچ و آنتیبیوتیک در صورت وجود عفونت قارچی یا باکتریایی همراه با اگزما
- داروهای خوراکی؛ در موارد شدیدتر، داروهای خوراکی مانند آنتیهیستامینها برای کاهش خارش یا داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی
- پرهیز از عوامل تحریککننده؛ جلوگیری از تشدید اگزما با اجتناب از صابونها، شویندهها، لباسهای تنگ و مواد حساسیتزا
- روشهای درمانی جایگزین؛ استفاده از روشهای درمانی مکمل مانند نور درمانی یا فتوتراپی
مراجعه بهموقع به دکتر متخصص، برای دریافت راهکارهای درمانی متناسب با مشکل شما و جلوگیری از عوارض بیشتر بسیار اهمیت دارد. برای درک بیشتر اهمیت مراجعه بهموقع به متخصص پوست، مطلب تخصص پوست و مو چیست را مطالعه کنید.
پماد و کرم برای درمان اگزمای تناسلی
برای درمان اگزمای تناسلی، استفاده از پمادها و کرمهای مختلفی، به کاهش و تسکین التهاب، خارش و علائم دیگر کمک میکنند. در جدول زیر، به موثرترین پمادها و کرمها برای درمان اگزمای تناسلی اشاره کردهایم:
پماد و کرم | نحوه اثرگذاری |
هیدروکورتیزون | یک کورتیکواستروئید ضعیف برای کاهش التهاب و خارش |
بتامتازون | یک کورتیکواستروئید قویتر برای موارد شدیدتر اگزمای تناسلی |
کرمهای مرطوبکننده بدون عطر | مانند اوسرین، ستافیل یا آکوافور که برای حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از خشکی |
پمادهای محافظ | مانند وازلین یا لانونین بهعنوان یک لایه محافظ روی پوست |
کرمهای حاوی مهارکنندههای کلسینورین | مانند پیمکرولیموس و تاکرولیموس برای کاهش التهاب و خارش بدون عوارض جانبی استروئیدها |
کرمهای ضدقارچ | کرمهای ضد قارچ مانند کلوتریمازول یا میکونازول درصورت همراهی اگزما با عفونت قارچی |
آنتیهیستامینها | برای کاهش خارش شدید از کرمهای حاوی آنتیهیستامینها مانند دیفنهیدرامین |
پمادهای حاوی آنتیبیوتیک | مانند نئومایسین یا باکتروبان در صورت همراهی اگزما با عفونت باکتریایی |
قبل از استفاده از هر گونه دارو، با یک پزشک متخصص مشورت کنید تا بهترین پماد برای اگزمای پوستی و متناسب با شرایط خاص شما ارائه داده و از بروز عوارض جانبی جلوگیری کند.
درمان خانگی اگزمای تناسلی
درمانهای خانگی اگزمای تناسلی، میتوانند نقش موثری در بهبود و تسکین علائم برعهده داشته باشند. در ادامه، چند درمان خانگی برای اگزما تناسلی آورده شده است:
- حفظ بهداشت مناسب؛ شامل شستشوی ناحیه با آب ولرم و استفاده از صابونهای ملایم و بدون عطر و همچنین، خشک کردن کامل ناحیه، بعد از شستشو با حوله نرم
- استفاده از مرطوبکنندهها؛ استفاده از کرمها و لوسیونهای ملایم بدون عطر و مواد تحریککننده
- درمانهای طبیعی؛ روغن نارگیل با تسکین خارش و التهاب و عسل طبیعی با خواص ضدباکتری و ضدالتهابی
- کمپرس سرد؛ برای تسکین خارش و التهاب
- اجتناب از عوامل تحریککننده؛ خودداری از پوشیدن لباسهای تنگ و عدم استفاده از محصولات بهداشتی معطر و نرمکنندههای پارچه و مواد شوینده قوی
- مصرف غذاهای ضدالتهاب؛ کاهش التهاب با مصرف میوهها و سبزیجات، مغزها، دانهها و ماهیهای چرب
- نوشیدن آب کافی؛ برای حفظ رطوبت پوست و بهبود وضعیت کلی بدن
- مدیریت استرس؛ کاهش استرس و بهبود علائم اگزما با انجام مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی
اگر با وجود مراقبتها و درمانهای خانگی اگزمای تناسلی، علائم شدیدتر شدند، در اولین اقدام به متخصص پوست مراجعه کرده تا ارزیابیهای تخصصیتر صورت گیرد. همچنین، در صورت واکنش منفی بدنتان با هر یک از درمانهای خانگی، مصرف آن را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.
درمان گیاهی اگزمای تناسلی
درمانهای گیاهی برای اگزمای تناسلی، چندین روش طبیعیست که در کاهش علائم و بهبود وضعیت پوست مؤثر هستند. این درمانها، روی کاهش التهاب، خارش و خشکی پوست تمرکز دارند. در ادامه، به موثرترین درمانهای گیاهی برای درمان اگزمای تناسلی اشاره کردهایم:
- روغن نارگیل؛ بهبود علائم اگزما با استفاده موضعی از روغن نارگیل
- عسل مانوکا؛ بهبود زخمها و کاهش التهاب به دلیل خواص ضدباکتری و ضدالتهاب
- بلغور جو دوسر؛ کاهش خارش و التهاب پوست با افزودن بلغور جو دوسر به آب حمام یا استفاده از کرمهای حاوی این ماده
- آلوئهورا؛ کاهش خارش و التهابات پوستی به دلیل خواص مرطوبکنندگی و ضدالتهاب
قبل از استفاده از هرگونه درمان گیاهی یا طبیعی، برای اطمینان از مناسب و بیخطر بودن آن، با پزشک خود مشورت کنید.
چگونه از ابتلا به اگزمای تناسلی در مردان و زنان پیشگیری کنیم؟
ابتلا به اگزمای تناسلی در مردان و زنان، بسیار ناخوشایند خواهد بود. برای پیشگیری از بروز اگزمای تناسلی در مردان و زنان به نکات زیر توجه کنید:
- استفاده از صابونهای ملایم و بدون عطر
- خشک کردن ناحیه، پس از شستشو برای جلوگیری از رشد باکتریها و قارچها
- استفاده از لباسهای نخی و پنبهای برای نفس کشیدن پوست و جذب رطوبت
- اجتناب از پوشیدن لباسهای تنگ و جلوگیری از اصطکاک و تحریک پوست
- استفاده از مرطوبکنندههای بدون عطر برای حفظ رطوبت پوست
- اجتناب از استفاده از محصولات بهداشتی معطر مانند دستمالهای بهداشتی معطر یا دئودورانتهای ناحیه تناسلی
- استفاده از شویندههای ملایم برای لباسها و جلوگیری از باقیماندههای مواد شوینده روی لباسها
- جلوگیری از تشدید اگزما با استفاده از تکنیکهای کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا یا تنفس عمیق
با رعایت این نکات، خطر ابتلا به اگزمای تناسلی کاهش یافته و در صورت بروز علائم، اقدامات لازم را انجام خواهید داد.
درمان اگزمای تناسلی توسط چه پزشکی انجام میشود؟
درمان اگزمای تناسلی، توسط دکتر پوست انجام میشود. این پزشک با تخصص در درمان مشکلات پوستی و انجام انواع آزمایش، به درستی اگزما را شناسایی کرده و بهترین روشهای درمانی را پیشنهاد میدهد. لوسیون مرطوبکننده، انواع دارو مانند داروهای ضدقارچ، آنتیهیستامینها و پماد کورتیکواستروئید از تجویزهای درمانی دکتر پوست برای بهبود اگزمای تناسلی هستند.
از شایعترین علائم اگزمای تناسلی میتوان به خارش، قرمزی، تاول، سوزش و درد، ترشح و پوست ترکخورده اشاره کرد. این علائم، با قرار گرفتن در معرض مواد شوینده و تحریککننده و حساسیت نسبت به آنها ظاهر میشوند. همچنین، از دیگر عوامل اگزمای تناسلی در مردان و زنان به عفونت قارچی، عفونت باکتریایی، پوشیدن لباس تنگ و تعریق زیاد اشاره کردیم.
اگر به مشاوره پزشکی درباره ابتلا به اگزمای تناسلی نیاز دارید، باید به متخصص پوست مراجعه کنید. شما میتوانید با ورود به سایت دکتردکتر، متخصص پوست مورد نظر خود را پیدا کرده و برای دریافت نوبت آنلاین از این متخصص اقدام کنید.
منبع:
eczema.org
webmd.com
چه عاملی باعث میشه اگزمای تناسلی تشدید بشه؟
سلام
استفاده از لباس نامناسب خصوصا لباس زیر با جنس پلاستیک و ویسکوز
تعریق
استفاده از ژیلت
شیو با برخی کرم ها و موبرها
عدم تعویض مکرر لباس زیر
میتواند سبب تشدید اگزما بشود