درد مچ پا چه علتی دارد؟ + درمان خانگی و پزشکی

مجموعه‌ای از مشکلات و ناراحتی‌ها در مفصل لولایی اتصال پاشنه به ساق پا باعث بروز درد مچ پا می‌شوند. شایع‌ترین علت درد مچ پا شامل پیچ‌خوردگی و شکستگی در این ناحیه است. درمان درد مچ پا می‌تواند با روش‌های درمان خانگی و در صورت طولانی شدن مدت زمان درد، با روش‌های پزشکی انجام شود.
برای درمان درد مچ پا به متخصص ارتوپد مراجعه می‌کنید. پزشک با معاینه و در صورت نیاز تجویز روش‌‎های تشخیصی مختلف، علت درد را مشخص می‌کند.
برای آشنایی با علت‌های درد مچ پا و روش‌های درمان آن، تا انتهای این مطلب از مجله پزشکی و سلامت دکتردکتر با ما همراه باشید. مطالعه این مقاله حدود 8 دقیقه زمان نیاز خواهد داشت.

در انتهای همین مطلب و در بخش کامنت‌ها سوال خود را بپرسید، تا کارشناس سلامتی دکتردکتر پاسخ دهد.

درد مچ پا چیست؟

مچ پا، نقطه‌ اتصال پا به ساق پا است که وزن بدن را تحمل می‌کند و در حرکت نقش مهمی دارد. این مفصل پیچیده از چندین استخوان، رباط و تاندون تشکیل شده است. به دلیل فشاری که در حرکات مختلف به مچ پا وارد می‌شود، آسیب‌دیدگی‌های این ناحیه بسیار شایع است. پیچ‌خوردگی، شکستگی، رگ‌به‌رگ شدن پارگی تاندون و عفونت از جمله دلایل اصلی درد مچ پا به شما می‌روند. تشخیص دقیق علت پا درد و درمان مناسب، به جلوگیری از عوارض جدی‌تر و بازگشت به فعالیت‌های روزمره کمک می‌کند.

به گزارش مجله پزشکی عمومی استرالیا،

درد مچ پا در 36 درصد از بزرگسالان وجود دارد و بیش‌تر در زنان، بیماران بالای 55 سال و افراد چاق شایع است. اصلاح شیوه زندگی و انجام کارهای مرتبط با سلامت، مهم‌ترین موارد در مدیریت اولیه این بیماری هستند.

در صورت بروز هرگونه درد، تورم یا محدودیت حرکتی در مچ پا، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. او با انجام معاینات بالینی و در صورت نیاز آزمایش‌های تصویربرداری، علت دقیق درد را تشخیص می‌دهد و درمان مناسب را تجویز می‌کند.

چه علائمی با درد مچ پا همراه هستند؟

درد مچ پا می‌تواند با علائمی مانند تورم، کبودی و مشکل در راه رفتن همراه باشد. علت پا درد و مچ درد هر چه که باشد، معمولا با عوارض شایع زیر همراه است:

• تورم به دلیل التهاب در مفصل
• کبودی در اثر آسیب دیدگی رگ‌های خونی
• مشکل در راه رفتن
• قرمزی و التهاب و تحریک در ناحیه مچ پا
• گرمی و حساسیت به لمس به دلیل التهاب
• تغییر رنگ پوست مچ پا
• سفتی
• احساس درد موقع ایستادن
• نداشتن توانایی لازم برای بلند کردن اجسام سنگین
• احساس درد ساق پا و دیگر مفاصل

با مشاهده هر یک از این علائم، باید فوری به متخصص ارتوپد مراجعه کنید. در مراجعه به پزشک ضمن تشخیص علت درد می‌توانید برای یافتن پاسخ سوال تخصص ارتوپدی چیست نیز از او مشاوره بگیرید. پزشک متخصص با بررسی و معاینه و در صورت نیاز تجویز روش‌های تشخیصی شامل MRI می‌تواند بهترین روش درمان درد مچ پا را به شما پیشنهاد دهد.

علت درد مچ پا شامل چه مواردی می‌شود؟

علت درد مچ پا شامل شکستگی، پیچ‌خوردگی، بورسیت، تاندونیت و ضعف مچ پا می‌شود. هر یک از این موارد به طور مفصل در ادامه مورد بررسی قرار می‌گیرند.

درد مچ پا به دلیل شکستگی

درد مچ پا می‌تواند به دلیل شکستگی یکی از سه استخوان تشکیل‌دهنده آن یعنی درشت‌نی، نازک‌نی و تالوس باشد. از بین این سه استخوان، استخوان نازک‌نی به دلیل کوچک‌تر بودن معمولا بیش‌تر دچار شکستگی و آسیب می‌شود.

درد مچ پا به دلیل پیچ خوردگی

پیچ خوردگی یکی از علت‌های شایع درد مچ پا است. نیروی شدید چرخشی در مفصل مچ پا، می‌تواند باعث کشیدگی رباط مچ پا یا پاره شدن آن شود. این آسیب معمولا در حین ورزش یا حتی راه رفتن روی یک سطح ناهموار می‌تواند اتفاق بیفتد.

بورسیت از علت‌های درد مچ پا

در اطراف مفاصل، کیسه‌های لغزنده‌ای به نام بورس وجود دارند. التهاب این کیسه‌ها (بورسیت) باعث درد شدید در مچ پا می‌شود. بورسیت معمولا به دلیل استفاده بیش از حد از مفصل، ضربه یا عفونت به وجود می‌آید. این التهاب باعث تورم، قرمزی و محدود شدن حرکت مچ پا نیز می‌شود.

تاندونیت از علت‌های درد مچ پا

اتصال ماهیچه‌های پا به استخوان‌های بزرگ از طریق تاندون‌ها است. پاره شدن یا کشیدگی تاندون (تاندونیت) باعث ایجاد درد مچ پا می‌شود. برطرف کردن این مشکل نیاز به جراحی دارد.

درد مچ پا به دلیل ضعف عضلات

ضعیف بودن ماهیچه‌ها و عضلات مچ پا در برخی افراد، علت درد مچ پا است. ضعف عضلات نیز به عوامل مختلفی شامل ژنتیک، اضافه وزن، فعالیت زیاد و بهبود ناکامل آسیب‌دیدگی‌های قبلی مفصل مچ پا می‌شود.

دیگر عوامل موثر در درد مچ پا شامل انواع آرتریت، نقرس، صافی کف پا و عفونت می‌شوند.

علت درد مچ پای راست چیست؟

برخی مواقع، وجود درد مبهم و اذیت‌کننده در مچ پای راست، می‌تواند به دلیل التهاب مفصل، آسیب نخاعی، مشکلات عصبی یا کشیدگی عضلات مچ پا باشد. اگر شدت درد مچ پای راست شما زیاد است و با علائمی مانند تورم و کبودی همراه می‌شود، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. این مشکل باید توسط دکتر جراحی پا و مچ پا بررسی و علت دقیق آن مشخص شود.

علت درد مچ پای چپ چیست؟

درد مچ پای چپ مانند سایر بیماری های ارتوپدی علت‌های مختلفی می‌تواند داشته باشد. علت درد مچ پای چپ در زنان می‌تواند به دلیل ضعیف بودن ماهیچه‌ها، مشکلات قلبی، فشار آوردن به اعصاب مچ پای چپ، کم‌خونی، التهاب مفصل و ایستادن زیاد از حد روی پا باشد. بنابراین، باید با مشاهده اولین علائم درد مچ پای چپ، به پزشک ارتوپد مراجعه کنید تا علت دقیق آن مشخص و درمان لازم تجویز شود.

چرا هنگام راه رفتن در مچ پا احساس درد می‌کنیم؟

درد مچ پا هنگام راه رفتن معمولا به دلیل آسیب به استخوان‌ها، رباط‌های مچ پا، تاندون‌ها یا عضلات مچ پا ایجاد می‌شود. پیچ‌خوردگی، شکستگی و کشیدگی تاندون از شایع‌ترین علل این درد هستند. اگر درد در پشت مچ پا احساس شود، احتمال پارگی تاندون آشیل وجود دارد که در ورزشکاران شایع‌تر است.

درد مچ پا هنگام خواب چه دلایلی دارد؟

درد مچ پا در هنگام خواب می‌تواند به هر یک از دلایل زیر اتفاق بیفتد:

• نداشتن کشش در بعضی عضلات خاص؛ کم‌تحرکی و نشستن در حالت نشسته به مدت زیاد، می‌تواند باعث کاهش تحرک عضله و تاندون و در نتیجه گرفتگی و درد مچ پا شود.
• خوابیدن در وضعیت نامناسب؛ خم شدن کف پا در حالت خواب، باعث می‌شود ساق پا در حالت کوتاه‌تری باشد و انگشتان پا از بدن دور شوند. در این حالت، حرکات کوچک پا نیز می‌توانند باعث ایجاد درد مچ پا شوند.
• تغییر فصل؛ گرفتگی مچ پا هنگام خواب بیش‌تر در فصل زمستان اتفاق می‌افتد. در زمستان، علت گرفتگی مچ پا بیش‌تر به دلیل مسائل عصبی است تا اختلالات عضلانی. اعصابی که از ستون فقرات به پایین ساق پا می‌روند، می‌توانند باعث ایجاد این گرفتگی شوند. در فصل تابستان نیز سطح ویتامین D در بدن در حال افزایش است و ممکن است بدن ترمیم عصبی را سرعت دهد که می‌تواند باعث ایجاد انواع درد مچ پا شود.
• کمبود آب بدن؛ در برخی موارد به خصوص فصول گرم سال، کم‌آبی بدن می‌تواند باعث گرفتگی عضله و درد مچ پا هنگام خواب شود.
• ایستادن زیاد از حد در طول روز؛ ایستادن طولانی مدت، باعث تجمع خون و آب در قسمت پایین بدن و عدم تعادل مایعات می‌شود. علاوه‌براین، ایستادن طولانی مدت، عامل کوتاه شدن عضلات و تاندون پا نیز است. همه این موارد باعث درد مچ پا می‌شوند.
• تمرین‌های ورزشی سخت؛ ورزش‌های سنگین و اضافه بار وارد شده به عضله و استخوان پا نیز یکی دیگر از دلایل درد مچ پا هنگام خواب است.
• کمبود مواد مغذی؛ مواد مغذی به حفظ تعادل مایعات در بدن و عضلات کمک می کنند. کمبود این مواد شامل کلسیم، منیزیم و پتاسیم در ایجاد گرفتگی عضله و درد مچ پا نقش مهمی دارد.

شرایط سنی، ابتلا به واریس، سندروم پای بی‌قرار و بسیاری از عوامل دیگر نیز می‌توانند بر درد مچ پا در هنگام خواب تاثیرگذار باشند.

درد مچ پا در صبح چه علتی دارد؟

درد مچ پا در صبح و بعد از بیدار شدن از خواب می‌تواند به دلایل مختلفی باشد که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• حرکت نکردن تاندون‌ها و عضلات پا؛ حرکت نکردن این بخش‌ها می‌تواند باعث ایجاد سفتی و درد مچ پا در صبح شود. با حرکت کردن و افزایش خون‌رسانی می‌توانید باعث گرم کردن بافت‌ها و بهبود انعطاف‌پذیری و تحرک آنها شوید.
• وارد آمدن فشار بیش از حد بر پا در طول روز؛ فشار بیش از حد بر پا باعث پارگی ریز عضلانی ناشی از خستگی می‌‎شود. بدن در زمان شب، این فرصت را دارد تا با استفاده از فیبرهای کلاژن این پارگی‌ها را ترمیم کند. این روند طبیعی بهبودی در بدن شما ممکن است خود باعث ایجاد درد در مچ پا شود.
• آسیب‌دیدگی؛ فشار زیاد بر بافت پا باعث بروز پارگی‌های ریز می‌شود. این پارگی‌ها نیز به مرور زمان می‌توانند باعث درد و آسیب‌دیدگی شوند. درد صبح هنگام مچ پا نشانه آسیب‌هایی شامل تاندینوپاتی مزمن، التهاب، تحریک یا اختلال بلندمدت در عملکرد تاندون‌ها است.
• آرتریت؛ آرتروز یکی از شایع‌ترین انواع آرتریت، معمولا با افزایش سن مرتبط است. البته ژنتیک، مشکلات مفصل و آسیب‌دیدگی نیز می‌توانند از علت‌های آن باشند.
• پوشیدن کفش نامناسب؛ کفش نامناسب نیز از علت‌های درد مچ پا بعد از بیدار شدن از خواب شبانه است. کفش باید علاوه بر سایز مناسب، استاندارد و کیفیت لازم را برای حفظ سلامت پاها را نیز داشته باشد.

اگر درد مچ پا دارید اما هیچ یک از این موارد در روتین زندگی شما جای ندارد، حتما به پزشک مراجعه کنید.

علت ورم و درد مچ پا چیست؟

ورم و درد مچ پا می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله موارد زیر ایجاد شود:

• اضافه وزن؛ وزن زیاد، گردش خون را کاهش می‌دهد و باعث تجمع مایعات در مچ پا می‌شود. این مسئله نیز باعث تورم و درد مچ پا خواهد شد.
• ایستادن یا نشستن طولانی مدت؛ غیر فعال بودن عضلات، باعث می‌شود که مایعات به درستی به سمت قلب پمپاژ نشوند. ماندن آب و خون در مچ و ساق پا باعث تورم و درد آن می‌شود.
• مصرف برخی از داروها؛ مصرف داروهایی شامل استروئیدها، استروژن یا تستوسترون، داروهای ضد افسردگی و داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی می‌تواند باعث تورم و درد مچ پا شود.

علاوه‌براین موارد، بیماری‌ها و اختلالات دیگر نیز می‌توانند باعث تورم و درد مچ پا شوند. از جمله آن‌ها می‌توان به تغییرات هورمونی طبیعی، وجود لخته خون در پا و آسیب‌دیدگی و عفونت اشاره کرد. نارسایی ویدری، پریکاردیت، لنف ادم، پره‌اکلامپسی و سیروز کبدی نیز از دیگر عوامل موثر در بروز این مشکل به شما می‌روند.

چرا درد مچ پا در بارداری اتفاق می‌افتد؟

درد مچ پا در بارداری نیز به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد و در اغلب موارد یک علامت عادی و از عوارض بارداری است. مهم‌ترین دلایل درد مچ پا در بارداری در جدول زیر آمده است:

درد پا و مچ پا در بارداری در اغلب موارد طبیعی است. اما در صورتی که این علائم مزمن شوند باید به پزشک مراجعه کنید.

علت درد مچ پا در کودکان شامل چه مواردی می‌شود؟

علت درد مچ پا در کودکان می‌تواند به هر یک از موارد زیر وابسته باشد:

• کف پای صاف؛ کف پای صاف معمولا بعد از 2 تا 3 سالگی در کودکان بروز پیدا می کند. این وضعیت علت اصلی درد مچ پا، پاشنه پا و قوس پا است. در برخی مواقع، پوشیدن کفش های طبی مخصوص که توسط پزشک تجویز می شوند، می تواند این مشکل را برطرف کند.
• درد ناشی از رشد و تکامل؛ سنین 8 تا 12 سالگی به عنوان سنین رشد شناخته می‌شوند. مراکز رشد ظریف، صاف و هلالی شکل در کودکان کم‌سن‌، استخوان و غضروف را از هم جدا می‌کند. این مراکز رشد در زمان ورود کودک به سن بلوغ بسته می‌شوند. این مسئله می‌تواند باعث بروز درد پاشنه پا، پا و مچ پا شود.
• آسیب‌ها؛ آسیب‌های مختلف به ویژه پیچ‌خوردگی مچ پا باعث ایجاد درد مچ پا در کودکان می‌شود. ورزش‌هایی مانند فوتبال، هاکی و ژیمناستیک اگر زیاد از حد باشد یا به درستی انجام نشود، می‌تواند باعث بروز علائم درد مچ پا شود.

در مواردی که درد مچ پا در کودکان غیر‌قابل‌کنترل و طولانی باشد، باید برای تشخیص علت اصلی و درمان فوری به پزشک مراجعه کند.

علت درد مچ پا و کف پا چیست؟

علت‌های درد مچ پا در ابتدای متن به طور کامل بررسی شد. عوامل اصلی درد کف پا نیز شامل موارد زیر می‌شوند:

• پلانتار فاشییت؛ التهاب فاشیای پلانتار (باند بافتی که از پاشنه تا انگشتان پا امتداد دارد) یکی از شایع‌ترین علل درد کف پا است.
• شکستگی استخوان‌های مچ پا؛ شکستگی استخوان‌های کوچک پا می‌تواند باعث درد شدید، تورم و مشکل در راه رفتن شود.
• التهاب تاندون؛ التهاب تاندون‌های پا نیز می‌تواند باعث درد شود.
• نوروم مورتون: ضخیم شدن عصب بین انگشتان پا (معمولا بین انگشت سوم و چهارم) که باعث درد، سوزش و بی‌حسی می‌شود.
• مشکلات پاشنه؛ خار پاشنه، التهاب بورسیت پاشنه و سایر مشکلات پاشنه نیز می‌توانند باعث درد کف پا شوند.
• کفش نامناسب؛ استفاده از کفش‌های نامناسب و تنگ می‌تواند فشار زیادی به پا وارد کند و باعث درد شود.

اضافه وزن نیز باعث افزایش فشار بر پاها و مفاصل می‌شود و می‌تواند درد را تشدید کند.

چرا درد مچ پا در شب بیش‌تر احساس می‌شود؟

عوامل مختلفی بر افزایش شدت درد مچ پا در شب تاثیرگذار است. از جمله آنها می‌توان به اطلاعات جدول زیر اشاره کرد:

برای بررسی دقیق‌تر علت افزایش درد مچ پا در شب، توصیه می‌شود حتما به متخصص ارتوپد مراجعه کنید.

برای تشخیص درد مچ پا چه بررسی‌هایی باید انجام می‌شود؟

درد مچ پا نیازمند بررسی و رسیدگی ویژه پزشکی است. برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، حتما به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید. پزشک پس از معاینه فیزیکی و پرسیدن سوالاتی در مورد فعالیت‌ها و سابقه پزشکی شما، روش‌های تشخیصی مختلفی را برای بررسی علت درد تجویز می‌کند. این روش‌ها شامل رادیوگرافی، MRI یا سی‌تی‌اسکن می‌شوند. در برخی موارد، نمونه‌برداری از مایع مفصلی (مایع سینوویال) نیز انجام می‌شود. برای رسیدن به تشخیص دقیق‌تر علت درد مچ پا، تمام علائم خود را به طور کامل به پزشک اطلاع دهید.

مهم‌ترین روش‌های درمان درد مچ پا کدام است؟

روش‌های درمان درد مچ پا شامل روش‌های پزشکی و درمان‌های خانگی است. در صورتی که درد مچ پا مزمن باشد باید برای درمان به پزشک مراجعه کنید و از درمان‌های خودسرانه بپرهیزید.

درمان پزشکی درد مچ پا چگونه انجام می‌شود؟

دردی که بعد از گذشت 7 روز بهتر نشود و با علائمی مانند کبودی و تورم همراه باشد، باید توسط پزشک بررسی شود. پزشک متخصص برای درمان درد مچ پا کارهای زیر را انجام می‌دهد:

• بریس و آتل؛ برای ثابت کردن مچ پا و بهبود درد
• آسپیراسیون مفصل؛ برای تخلیه مایع مفصلی اضافی و کاهش تورم
• تجویز دارو برای کاهش درد و التهاب؛ شامل داروهای درمان‌کننده آرتریت و نقرس
• فیزیوتراپی، برای تقویت و افزایش انعطاف‌پذیری ماهیچه‌های مچ پا
• تزریق استروئید یا داروهای ضدالتهاب؛ برای کاهش درد شدید مچ پا
• جراحی؛ برای ترمیم شکستگی استخوان یا تاندون‌های مچ پا

تشخیص به موقع و درمان درد مچ پا می‌تواند از بدتر شدن علائم و بروز دردهای مزمن و آزاردهنده جلوگیری کند.

درمان خانگی درد مچ پا شامل چه مواردی است؟

درد مچ پا در اغلب موارد می‌تواند با روش‌های خانگی درمان شود. یکی از راهکارهای موثر برای این کار شامل موارد زیر است:

• استراحت؛ تا زمانی که درد مچ پا از بین برود، استراحت کنید. از ایستادن طولانی مدت روی پاها نیز خودداری کنید.
• یخ؛ کمپرس یخ را 3 بار در روز و هر بار به مدت 10 تا 15 دقیقه روی محل درد قرار دهید.
• فشار؛ فشار و تورم مچ پا را می‌توانید با بستن باند کشی کاهش دهید.
• بالا گرفتن؛ برای کاهش تورم، پاها را بالاتر از سطح بدن‌تان قرار دهید. می‌توانید از یک بالش زیر مچ پا استفاده کنید.
• بانداژ کردن مچ پا؛ یکی از روش‌های رایج در درمان خانگی درد مچ پا بانداژ کردن است. این روش به کاهش تورم، حمایت از مفصل و تسریع روند بهبودی کمک می‌کند.

یکی از درمان‌های خانگی درد مچ پا مصرف انواع مسکن‌ها برای کاهش درد است. ژل پیروکسیکام، ژل دیکلوفناک، ایبوپروفن، ناپروکسن و قرص دیکلوفناک از بهترین مسکن‌ها برای کاهش درد مچ پا هستند.

برای درمان درد مچ پا به چه دکتری مراجعه کنیم؟

برای درمان درد مچ پا، بهترین گزینه مراجعه به یک دکتر ارتوپد است. دکتر درد پا در زمینه مشکلات اسکلتی و عضلانی تجربه و دانش لازم را دارد. او می‌تواند با انجام معاینات و تست‌های لازم، علت درد مچ پا را تشخیص دهد و درمان مناسب را تجویز کند. در مواردی که آسیب جدی وجود داشته باشد، ممکن است روش جراحی برای درد مچ پا نیز ضرورت پیدا کند.

در ضمن، می‌توانید برای ثبت نوبت بهترین متخصصان ارتوپد در شهر خودتان به پلتفرم پزشکی و آنلاین دکتردکتر مراجعه کنید.

منابع:

clevelandclinic.org
webmd.com
medlineplus.gov

سوالات متداول درد مچ پا