میزان شیوع حساسیت پوستی کودکان بیشتر از بزرگسالان است. انواع درماتیت، اگزما یا درماتیت آتوپیک، کهیر، خارش و پوسته پوسته شدن پوست، انواع حساسیت پوستی کودکان را شامل می‌شوند. علت حساسیت پوستی کودکان، شامل قرار گرفتن در معرض انواع آلرژن، مانند آلرژنهای غذایی، آلرژنهای محیطی، گرده گیاهان، گرد و غبار و مواد شوینده مانند صابون و شامپو است.
برای درمان حساسیت پوستی کودکان بایستی به دکتر اطفال مراجعه کنید. دکتر اطفال، ابتدا معاینه فیزیکی انجام داده و سپس روش درمان مناسب را انتخاب می‌کند. روشهای درمان حساسیت پوست در کودک، استفاده از کرم‌های مرطوب کننده، مصرف کورتیکوسترویید‌ها، آنتی‌هیستامین‌ها و مراقبت‌های خانگی را شامل می‌شوند. برای توضیح جامع‌تر، این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر را به بررسی حساسیت پوستی کودکان و موارد مهم مربوط به آن اختصاص می‌دهیم.
اگر سوالی داشتید، می‌توانید در انتهای مطلب و در بخش نظرات مطرح کنید تا پزشک پاسخ دهد.
حساسیت پوستی در کودکان چیست؟
حساسیت پوستی کودکان، معمولاً به دلیل واکنش پوست به عوامل محیطی یا ژنتیکی مختلف اتفاق می‌افتد. منشاً این حساسیت‌ها، آلرژن‌ها، تحریک‌های محیطی و مصرف بعضی مواد غذایی است. انواع مختلفی از حساسیت پوستی در اطفال وجود دارند، با‌این‌حال، اگزما، راش پوستی و کهیر، از رایج‌ترین انواع حساسیت در اطفال هستند.
با استناد به مقاله‌ای معتبر در وب‌سایت momjunction،
حساسیت پوستی کودکان، نوعی بیماری پوستی مزمن است که به دلیل پاسخ غیر نرمال سیستم ایمنی بدن به یک آلرژن بروز می‌کند.
حساسیت پوستی کودکان، همچنین ممکن است به دلیل حساسیت به مصرف بعضی داروها نیز اتفاق بیفتد.
علائم شایع حساسیت پوستی در کودکان
علائم حساسیت پوستی در کودکان شامل خارش، قرمزی پوست و تاول و پوسته پوسته شدن است. همچنین، ممکن است بعضی از نقاط پوست مانند گونه‌ها، زانوها و آرنج هم قرمز و ملتهب شوند. در صورتی که نقاط قرمز پوست گرم یا داغ باشند، نشان‌دهنده وجود التهاب فعال در بدن کودک است. در ادامه، به بررسی کامل علائم حساسیت پوستی کودکان خواهیم پرداخت. با‌این‌حال، برای آشنایی بیشتر با حساسیت پوستی، مطلب حساسیت پوستی چیست را مطالعه کنید.
خارش شدید
خارش، یکی از شایع‌ترین و آزاردهنده‌ترین علائم حساسیت پوستی کودکان است. بدیهی است که در صورت وجود خارش، کودک بدن خود را می‌خاراند؛ ازاینرو، ممکن است پوست محل خارش خراشیده شود. علائم خارش در کودکان، بعد از مصرف مواد غذایی مانند شیر، تخم مرغ، آجیل و میوه‌هایی مانند توت فرنگی بروز می‌کند. پرهیز از خاراندن، نکته مهمی است که اطفال و والدین بایستی به آن توجه داشته باشند.
خشکی پوست
خشکی پوست، یکی دیگر از علایم حساسیت پوستی کودکان است. خشکی پوست، معمولاً به دلیل کم‌آبی بدن اتفاق می‌افتد، موجب تحریک پوست شده و درد ایجاد می‌کند. در موارد شدید‌تر، حتی ممکن است پوست ترک بخورد و خونریزی اتفاق بیفتد. کودکانی که مدام با آب و مواد شوینده بازی می‌کنند، بیشتر از سایر اطفال در معرض خشکی پوست هستند.
نکته! راش پوستی در کودکان، یکی از علائم خشکی پوست است.
قرمزی و التهاب
در صورت وجود هرگونه حساسیت یا بیماری‌های پوستی، چه در اطفال چه در بزرگسالان، پوست ملتهب و قرمز می‌شود. برای مثال، یکی از بارز‌ترین مشکلات پوستی که التهاب ایجاد می‌کند، اگزمای کودکان است. اگزما، معمولاً به دلیل تماس با محرک آلرژی‌زا بروز می‌کند.
ظهور بثورات پوستی
بثورات پوستی، در واقع همان دانه‌های قرمز روی پوست کودکان به همراه خارش هستند. بثورات پوستی بنابه دلایلی مانند عفونت‌های ویروسی، باکتریایی و قارچی بروز می‌کنند. در موارد دیگر، تماس با مواد حساسیت‌زا و مصرف بعضی از غذا‌ها نیز می‌تواند عامل بثورات پوستی باشد.
انواع حساسیت پوستی در اطفال شامل چه مواردی می‌شود؟
حساسیت پوستی در کودکان، انواع مختلفی دارد. برای مثال، بثورات اگزما، کهیر و پوسته پوسته شدن پوست و راش پوستی از این دست هستند. همچنین، بثورات‌های ناشی از عفونت‌های قارچی، باکتریایی و ویروسی نیز از انواع حساسیت پوستی در کودکان هستند. در ادامه موارد جزئی‌تر را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
اگزما یا درماتیت آتوپیک
اگزما، یکی از بیماری‌های پوستی مزمن است که در بین نوزادان و اطفال شیوع بیشتری دارد. علائم این بیماری، از خفیف تا شدید متغیر است و شایع‌ترین نوع آن، درماتیت آتوپیک نام دارد. بثورات اگزما، معمولاً خارش‌دار و ملتهب بوده و به خشکی پوست منجر می‌شوند. در صورتی که روی پوست اطفال، برآمدگی‌های مرطوب و آبدار مشاهده می‌کنید احتمالاً بثورات اگزما است. البته باید دکتر اطفال آن را تشخیص بدهد. برای آشنایی با تخصص دکتر اطفال، می‌توانید مطلب تخصص اطفال چیست را مطالعه کنید.
سایر علائم اگزمای اطفال شامل موارد زیر هستند:
- ترک خوردگی پوست
- پوسته پوسته شدن پوست
- ظهور بثورات روی صورت، پشت زانوها و آرنج‌ها
- خشکی پوست
- خارش شدید
- احتمال عفونت پوستی در صورت خاراندن زیاد
اگزما، معمولاً به دلیل عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد می‌شود. با‌این‌حال، حساسیت‌های محیطی و تماس با مواد شوینده نیز علائم اگزما را افزایش می دهند.
کهیر یا اورتیکاریا
کهیر (hives) نوعی واکنش آلرژیک از سمت پوست است، که برآمدگی‌های قرمز و خارش‌دار ایجاد می‌کند. کهیر در کودکان و بزرگسالان، به صورت ناگهانی ظاهر شده و ممکن است علایم آن تا چند روز ادامه داشته باشند. مصرف غذا‌هایی مانند شیر، تخم‌مرغ، آجیل از دلایل بروز کهیر هستند. همچنین، حساسیت پوستی به آنتی‌بیوتیک نیز می‌تواند عامل بروز کهیر باشد. در اغلب موارد، علائم کهیر در کودکان آزاردهنده نبوده و ناراحتی خاصی هم ایجاد نمی‌کند. با‌این‌حال، سایر علائم کهیر در کودکان را باهم بررسی می‌کنیم:
- احساس سوزش
- خارش
- تورم دست‌ها و پاها
- تورم چشم‌ها
- سرگیجه
برای کاهش خارش و التهاب ناشی از کهیر، دکتر اطفال معمولاً آنتی‌هیستامین تجویز می‌کند. با‌این‌حال در موارد شدید‌تر، ممکن است کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا تزریقی را نیز تجویز کند.
راش پوستی
راش پوستی در کودکان یا درماتیت تماسی، نوعی حساسیت است که معمولاً به دلیل تماس مستقیم پوست اطفال با مواد تحریک‌کننده مثل شوینده‌ها، عطرها و پارچه‌های خاص بروز می‌کند. همچنین، راش پوشک نیز یکی از زیرمجموعه‌های راش پوستی است؛ راش پوشک، خارش‌دار است و به دلیل ساییده شدن پوشک روی پوست نوزاد ایجاد می‌شود.
پوسیدگی پوستی
در کودکان سن پایین، به ویژه آنهایی که هنوز پوشک می‌پوشند، پوسیدگی پوستی اتفاق می‌افتد. پوسیدگی پوستی، احتمالاً به دلیل تماس طولانی‌مدت پوست کودک با رطوبت و مواد شیمیایی موجود در پوشک بروز کند. همچنین، زمانی بروز می‌کند که کودک به صورت طولانی‌مدت در پوشک خود کثیف بماند.
حساسیت به داروها
مصرف بعضی از داروها، یکی از دلایل مهم بروز حساسیت پوستی کودکان است. برای مثال حساسیت به آنتی‌بیوتیک‌ها، ممکن است منجر به بروز بعضی از واکنش‌های پوستی در کودکان شوند. این واکنش‌ها، معمولاً به صورت بثورات خارش‌دار و دانه‌های قرمز بروز می‌کنند.
ابتلا به بیماری‌ها و عفونت‌های پوستی
بعضی از عفونت‌های ویروسی مانند آبله‌مرغان یا سرخک، همراه با یک سری علائم پوستی مانند دانه‌های قرمز آبدار، بثورات خارش‌دار و راش پوستی بروز می‌کنند. در صورت ابتلا به بیماری‌های پوستی، کودکان علائمی دیگری مانند تب و مشکلات تنفسی خواهند داشت. ابتلا به بیماری‌های پوستی موضوعی جدی و بسیار مهم است. ازاینرو، در صورت مشاهده چنین علائمی حتما بایستی به دکتر اطفال مراجعه کنید.
علت حساسیت پوستی در اطفال
حساسیت پوستی در کودکان بنا‌به‌دلایل مختلفی بروز می‌کند. برای مثال، حساسیت در کودکانی که به دوران نوجوانی خود نزدیک هستند، به دلیل تغییرات هورمونی و بلوغ اتفاق می‌افتد. با‌این‌حال، حساسیت پوستی کودکان زیر یک سال یا بزرگتر، معمولاً به دلایل تغییرات محیطی و واکنش‌های آلرژیک به مواد غذایی یا داروها بروز می‌کند. همچنین، تماس با مواد تحریک‌کننده نیز یکی دیگر دلایل مهم بروز حساسیت را شامل می‌شود. در ادامه، هرکدام از موارد مذکور را به صورت جزئی‌تر بررسی خواهیم کرد.
عوامل ژنتیکی
عوامل ژنتیکی، احتمالاً در بروز حساسیت پوستی کودکان نقش مهمی دارند. یعنی، اگر یکی از والدین یا دیگر اعضای خانواده به حساسیت‌های پوستی مبتلا باشند، احتمال بروز چنین مشکلاتی در کودک افزایش می‌یابد.
واکنش‌های آلرژیک
واکنش‌های آلرژیک، یکی از شایع‌ترین دلایل حساسیت پوستی در کودکان است. این واکنش‌ها، معمولاً به دنبال حساسیت به مواد غذایی بروز می‌کنند. برای مثال، حساسیت پوستی کودکان به شیرینی در اصل نوعی واکنش آلرژیک است. همچنین دارو‌هایی مانند آنتی‌بیوتیک و تماس با مواد شیمیایی را نیز می‌توانیم مثال بزنیم.
تغییرات فصلی
حساسیت پوستی در کودکان، گاه‌گاه ممکن است تحت تأثیر تغییرات فصلی اتفاق بیفتد. با‌این‌حال، احتمالا نوع حساسیت اطفال در فصل‌های مختلف متفاوت است. برای مثال، حساسیت پوستی کودکان در بهار به دلیل گرده‌افشانی گل‌ها و درختان اتفاق می‌افتد. حال‌آنکه حساسیت پوستی کودکان در تابستان، معمولاً به دلیل افزایش رطوبت هوا و گرما بروز می‌کند.
همچنین، تماس با مواد تحریک‌کننده مانند عطرها، شوینده‌ها و بعضی از پارچه‌ها نیز حساسیت ایجاد می‌کنند.
تشخیص حساسیت پوستی در اطفال چگونه انجام می‌گیرد؟
تشخیص حساسیت پوستی کودکان، توسط دکتر اطفال انجام می‌گیرد. دکتر اطفال، ابتدا علائم و نشانه‌های ظاهری پوست را بررسی می‌کند. سپس برای تشخیص نهایی، از روشهای تخصصی‌تر کمکم می‌گیرد. برای مثال، آزمایش تشخیص آلرژی پوستی، آزمایش آلرژی و بیوپسی پوست از این دست هستند. توضیحات دقیق‌تر را در جدول زیر آورده‌ایم:
| روش تشخیص | اقدامات پزشک | نکات مهم |
| ارزیابی بالینی | بررسی تاریخچه پزشکی کودک، دریافت اطلاعات درباره پیشینه آلرژی‌های خانوادگی، بررسی نوع واکنش‌های پوستی | والدین کودک بایستی تمامی اطلاعات لازم را به صورت جامع و کامل با پزشک متخصص در میان بگذارند. |
| آزمایشهای پوستی | استفاده از تست‌های پوستی، انجام آزمایشهای مختلف برای شناسایی عوامل حساسیت‌زا | ممکن است بیوپسی پوستی هم انچام گیرد. |
| آزمایشهای خون | شناسایی منابع آلرژیک و میزان التهاب موجود در بدن کودک | انجام تست IGE و سایر شاخص‌های التهابی |
| ارزیابی محیطی | بررسی عوامل محیطی و مواد غذایی مصرفی کودک | به منظور تشخیص دقیق‌تر و شناسایی آٖلرژن‌ها انجام می‌گیرد. |
نکته! فراموش نکنید که تشخیص حساسیت پوستی کودکان، فقط توسط پزشک متخصص انجام می‌گیرد.
درمان حساسیت پوستی در کودکان
درمان حساسیت پوستی در کودکان، نسبت به علت حساسیت و شدت بروز آن متفاوت است. با‌این‌حال، معمولاً پزشکان متخصص از چند روش درمانی کلی استفاده می‌کنند. برای مثال، تجویز پماد حساسیت پوستی برای کودکان، تجویز شربت حساسیت کودکان، داروهای خوراکی و درمان‌های خانگی از این دست هستند. درصورتی که هیچ‌کدام از این درمان‌ها کارساز نباشند، پزشک متخصص روش پلاسما فرز را به کار می‌گیرد. پلاسما فرز، برای درمان حساسیت‌های شدید و مزمن و حساسیت‌های ناشی از بیماری‌های خود ایمنی کاربرد دارد. همچنین، به منظور ایجاد یکسری تغییرات در پروتیین‌های خونی نیز انجام می‌گیرد.
استفاده از پماد و کرم‌ها
برای درمان حساسیت پوستی کودکان، استفاده از پمادها و کرم‌های مخصوص بسیار موثر‌اند. برای مثال، پمادهای ضد التهاب و ضد خارش به تسکین علائم و کاهش التهاب کمک می‌کنند. این روش، خصوصاً زمانی که کودک به بعضی از داروها حساسیت دارد بسیار کارساز است. چند مورد از پمادها را بررسی می‌کنیم:
- پماد هیدروکورتیزون؛ پزشک متخصص این پماد را در دوز بسیار پایین برای کودکان تجویز می‌کند.
- پماد کالامین؛ برای تسکین خارش‌های خفیف کارساز است.
- پماد کلوبتازول
- پماد پروپلیس
نکته مهم! تجویز پزشک و رعایت دستور‌العمل‌های پزشکی بسیار مهم است.
داروهای خوراکی و شربت‌های ضد حساسیت
مصرف داروهای خوراکی، مانند آنتی‌هیستامین‌ها و شربت حساسیت کودکان، احتمالاً در کاهش علائم حساسیت تاثیر دارند. این داروها، همچنین به کاهش خارش و راش پوستی نیز کمک می‌کنند. شربت‌های حساسیت نیز در گروه درمان‌های دارویی خوراکی قرار می‌گیرند. فراموش نکنید که تجویز پزشک و نظر وی در مورد دوز مصرفی الزامی است.
درمان‌های خانگی
بهترین درمان خانگی حساسیت پوستی کودکان، پرهیز غذایی و مرطوب نگه داشتن پوست کودک است. به این منظور، می‌توانید از کرم‌های مرطوب کننده استفاده کنید. همچنین، استفاده از کمپرس‌های سرد، اجتناب از مواد تحریک‌کننده، پوشیدن لباس‌های نخی نیز در کاهش خارش و التهاب تاثیرگذار هستند. همچنین، استفاده از محصولات غیرحساسیت‌زا و ایجاد یکسری تغییرات در محیط زندگی کودک نیز بسیار مهم است. در نهایت، رعایت رژیم غذایی و حذف مواد غذایی حساسیت‌زا از برنامه غذایی کودک، مهم‌ترین درمان خانگی حساسیت پوستی کودکان را شامل می‌شود.
برای درمان حساسیت پوستی اطفال به چه دکتری مراجعه کنیم؟
برای درمان حساسیت پوستی کودکان، بایستی به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. این پزشک، ابتدا با معاینه فیزیکی، علت حساسیت کودکان را یا وجود بیماری پوستی را تشخیص می‌دهد؛ سپس متناسب با مشکل، روش درمانی را انتخاب می‌کند. برای درمان حساسیت پوستی کودکان، دکتر اطفال نکات مراقبت‌های خانگی مانند حمام کوتاه و ولرم، مرطوب نگه داشتن پوست و پوشاندن لباس‌های نخی را همراه با مصرف دارو توصیه می‌کند. ما در این مطلب، سعی داشتیم تمام ابعاد مهم حساسیت پوستی کودکان را بررسی کنیم. اگر بازهم در این خصوص سوالی دارید، می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت آنلاین نوبت‌دهی مجله دکتردکتر، از پزشکان اطفال در سراسر ایران زمان ویزیت و مشاوره دریافت کنید.
منابع:
mayoclinic.com
aad.org
سوالات متداول در مورد حساسیت پوستی کودکان
علائم شایع حساسیت پوستی در کودکان شامل قرمزی، خارش و دانه‌های پوستی قرمز است.
برای تشخیص حساسیت پوستی در کودکان، بایستی به پزشک اطفال مراجعه کنید.
بله؛ عفونت‌های باکتریایی یا قارچی راش‌های پوستی ایجاد می‌کنند.
در صورت وجود علائم شدید پوستی همراه با تب و عفونت بایستی به پزشک متخصص مراجعه کنید.
