برفک دهان نوزاد چیست؟ + علائم و روش‌های مختلف درمان

عفونت قارچی شایع در دهان نوزاد که توسط قارچ کاندیدا ایجاد می‌شود را برفک دهان نوزاد می‌گویند. برفک دهان کودکان درواقع لکه‌های سفید یا زرد رنگی است که در دهان آنها ایجاد می‌شود. این مشکل در صورت درمان به موقع خطرناک نیست، ولی می‌تواند باعث درد و ناراحتی در کودک شود. علت دقیق بروز این مشکل در نوزاد و کودکان به صورت دقیق مشخص نیست، اما، در اغلب موارد از بین رفتن باکتری‌های سالم بدن نوزاد می‌تواند باعث بروز آن شود. درمان برفک دهان نوزاد با روش‌های دارویی و خانگی انجام می‌شود.
برای برطرف کردن این مشکل به دکتر اطفال مراجعه می‌کنید. پزشک با بررسی و معاینه دهان کودک می‌تواند ابتلا به این مشکل را تایید و از روش درمانی موثر برای برطرف کردن آن استفاده کند.
برای آشنایی با برفک دهان نوزاد، علائم، علت‌ها و روش‌های درمان آن، تا انتهای این مطلب از مجله پزشکی و سلامت دکتردکتر با ما همراه باشید. مطالعه این مقاله حدود 6 دقیقه زمان نیاز خواهد داشت.

هم‌چنین، می‌توانید سوال خود را در بخش کامنت‌ها بپرسید، تا کارشناس پزشکی دکتردکتر پاسخ دهد.

برفک دهان نوزاد و کودکان چیست؟

برفک دهان نوزاد یک عفونت دهانی قارچی رایج در نوزادان است که به دلیل رشد بیش‌از‌حد یک نوع قارچ به نام کاندیدا آلبیکانس ایجاد می‌شود. این قارچ به صورت لکه‌های سفید یا زرد رنگ در دهان نوزاد ظاهر می‌شود و ممکن است باعث ناراحتی و مشکل در تغذیه شود. برفک دهان کودکان معمولا بی‌خطر است، اما نیاز به درمان دارد. این عفونت علاوه بر دهان ممکن است به ناحیه تناسلی کودک و حتی نوک سینه مادر شیرده نیز گسترش پیدا کند. عوامل مختلفی مانند سیستم ایمنی ضعیف نوزاد، استفاده طولانی مدت از آنتی‌بیوتیک‌ها و وجود بیماری‌های زمینه‌ای می‌توانند خطر ابتلا به برفک دهان در نوزاد و کودکان را افزایش دهند. عکس برفک دهان نوزاد را می‌توانید در تصویر زیر ببینید.

به گزارش مجله careoptionsforkids،

قارچ کاندیدا در بدن شایع است و معمولا مضر نیست. اما اگر در نتیجه ضعیف شدن سیستم ایمنی شروع به رشد خیلی سریع کند، می‌تواند باعث برفک دهان و سایر عفونت‌ها شود.

این عفونت همان قارچی است که می‌تواند باعث عفونت قارچی واژن در بزرگسالان شود. در بیش‌تر موارد، برفک دهان به راحتی درمان می‌شود، اما برای نوزادان مبتلا به برخی بیماری‌های مزمن می‌تواند سخت‌تر باشد.

برفک دهان در نوزاد و کودکان چه علائمی دارد؟

برفک دهان نوزاد معمولا با لکه‌های سفید یا خاکستری رنگ در دهان، سقف دهان یا روی زبان مشخص می‌شود. این لکه‌ها گاهی اوقات در اطراف ناحیه تناسلی، پوست پا و باسن نوزاد نیز به صورت قرمزی و بثورات پوستی دیده می‌شود. در مواردی که نوزاد از شیر مادر تغذیه می‌کند، ممکن است مادر نیز به این عفونت مبتلا شود و روی نوک سینه‌هایش لکه‌های سفید، قرمزی و پوسته‌پوسته شدن مشاهده شود. این وضعیت معمولا با حساسیت و درد در نوک سینه‌ها همراه است. علائم برفک دهان نوزاد و کودک شامل موارد زیر می‌شوند:

• لکه‌های سفید روی زبان و لثه نوزاد
• ایجاد زخم در دهان کودک
• ترک خوردن و تب‌خال گوشه لب
• تحریک‌پذیری و بی‌قراری غیرعادی نوزاد
• مشکل نوزاد در شیر خوردن
• خونریزی لثه
• افزایش بثورات پوستی در ناحیه پوشک نوزاد

در صورتی‌که این مشکل به مادر نیز منتقل شده باشد، باعث بروز علائمی در او می‌شود. سوزش و قرمزی و التهاب، درد و ترک نوک سینه از علائم این مشکل در مادران شیرده است.

برفک دهان نوزاد به چه دلایلی ایجاد می‌شود؟

حال که علائم این مشکل را بررسی کردیم، این سوال پیش می‌آید که برفک دهان نوزاد بر اثر چیست. با این‌که، علت برفک دهانی نوزاد به صورت دقیق مشخص نیست، اما عوامل زیر می‌توانند از دلایل ایجاد برفک دهان کودکان باشند:

• ضعیف بودن سیستم ایمنی نوزاد
• مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها
• مصرف داروهای استروئیدی

به‌طورکلی، از بین رفتن باکتری‌های سالم در بدن نوزاد، باعث تسهیل رشد قارچ‌ها و ابتلا به برفک دهان نوزاد می‌شود. تغذیه مناسب در نوزادانی که دچار برفک دهان هستند، می‌تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت آنها داشته باشد. برفک دهان می‌تواند باعث ناراحتی و کاهش تمایل نوزاد به شیر خوردن شود.

برفک دهان نوزاد چگونه تشخیص داده می‌شود؟

ساده‌ترین روش تشخیص برفک دهان نوزاد، استفاده از یک تکه گاز است. گاز را دور انگشت خود بپیچید و به آرامی روی لکه‌های سفید در دهان کودک بکشید. اگر لکه پاک نشد یا پوست آن قسمت از دهان کنده شد، نشان‌دهنده این است که کودک به برفک دهان مبتلا است. لکه‌های شیر در دهان کودک معمولا بعد از یک ساعت از بین می‌روند و با گاز نیز به راحتی پاک می‌شوند.
پزشک متخصص برای تشخیص دقیق برفک دهان کودکان، یک نمونه یا بیوپسی از بافت را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند. سپس، در صورت تایید عفونت کاندیدا، از بهترین روش درمانی برای برطرف کردن مشکل استفاده خواهد کرد. در صورتی‌که برفک دهان در مری نیز وجود داشته باشد، پزشک ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر، کشت از لکه‌ها یا آندوسکوپی را نیز تجویز کند.

برفک دهان نوزاد و کودکان را چگونه می‌توان درمان کرد؟

درمان برفک دهان نوزاد، در تخصص پزشک اطفال است. هنگام مراجعه به پزشک، علاوه بر درمان برفک دهان می‌توانید برای یافتن پاسخ سوال تخصص اطفال چیست نیز از او مشاوره بگیرید. انواع روش‌های درمان برفک دهان نوزاد شامل موارد زیر می‌شوند:

درمان دارویی برفک دهان نوزاد

داروهای ضدقارچ به صورت ژل یا قطره برای درمان برفک دهان نوزاد تجویز می‌شوند. این داروها دارای نیستاتین هستند که برای درمان عفونت‌های ناشی از قارچ کاندیدا مانند برفک دهان کاربرد دارند. داروهای ضدقارچ را باید روی زبان و دهان نوزاد یا کودک پخش کنید.

درمان برفک دهان نوزاد با داروهای بدون نسخه

برای نوزاد بالای 6 ماه می‌توان از نوعی باکتری پروبیوتیک به نام لاکتوباسیل استفاده کرد. مکمل‌های پروبیوتیک نیز می‌توانند در درمان برفک دهان کودکان موثر واقع شود.

درمان خانگی برفک دهان نوزاد

درمان خانگی در صورت شدید نبودن برفک دهان نوزاد، می‌تواند یکی از روش‌های موثر درمان باشد. اما، بهتر است قبل از استفاده از هر روش درمانی، ابتدا با پزشک مشورت کنید تا از بی‌ضرر بودن آن برای کودک خود مطمئن شوید. روش‌های خانگی درمان برفک دهان کودکان را می‌توانید در جدول زیر مطالعه کنید.

دقت کنید که درمان خانگی برفک دهان نوزاد، بیش‌تر به کاهش علائم این مشکل کمک می‌کند. بنابراین، اگر برفک و عفونت قارچی شدید است، حتما به پزشک اطفال مراجعه کنید.

برفک دهان نوزاد چه عوارضی دارد؟

برفک دهان نوزاد یک مشکل شایع است و معمولا مشکلی جدی ایجاد نمی‌کند. بااین‌حال، اگر بهداشت دهان رعایت نشود یا سیستم ایمنی بدن نوزاد ضعیف باشد، ممکن است این بیماری جدی‌تر شود و عوارضی را نیز به همراه داشته باشد. یکی از مهم‌ترین عوارض برفک دهان نوزاد، امتناع نوزاد از شیر خوردن است که منجر به ضعف عمومی بدن او می‌شود. بنابراین، به محض مشاهده علائم برفک دهان در نوزاد، توصیه می‌شود هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید تا با درمان مناسب از بروز مشکلات بعدی و جدی‌تر جلوگیری شود. درد و ناراحتی و انتقال عفونت به مادر، از دیگر عوارض برفک دهان نوزاد است.

آیا می‌توان از برفک دهان نوزاد پیشگیری کرد؟

برفک دهان کودکان می‌تواند به مادر نیز منتقل شود. بنابراین، مادر نیز باید هم‌زمان با کودک درمان شود تا عفونت قارچی موقع شیردهی دوباره به نوزاد منتقل نشود. اقدامات زیر می‌توانند احتمال بروز برفک دهان کودکان را کاهش دهند.

• از آنتی‌بیوتیک‌ها برای نوزاد به صورت خودسرانه استفاده نکنید. توجه داشته باشید که مصرف آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت ویروسی کاربرد ندارند.
• از ابتلا به عفونت‌های قارچی واژن در دوران بارداری جلوگیری کنید. عفونت مادری، اگر درمان نشود می‌تواند در حین زایمان به نوزاد منتقل شود.
• در صورت ترشح یا درد نوک سینه در زمان شیردهی، به پزشک مراجعه کنید. عفونت‌های مخمری سینه مادر می‌تواند به دهان نوزاد منتقل و باعث ایجاد برفک در دهان او شود.
• شیشه شیر، پستانک و شیردوش را به صورت مرتب شستشو دهید و ضدعفونی کنید. آلودگی این وسایل می‌تواند باعث عفونت در دهان کودک و ایجاد برفک شود. هم‌چنین، استفاده طولانی مدت از پستانک نیز می‌تواند باعث بروز برفک دهان نوزاد شود. بنابراین، به طور مداوم از این وسیله برای نوزاد استفاده نکنید.
• شستشوی مرتب پستان‌ها و خشک کردن آنها بعد از هر بار شیردهی نیز در پیشگیری از برفک دهان نوزاد موثر است. این کار، از رشد میکروب و باکتری در قسمت نوک سینه جلوگیری می‌کند.
• شستن لباس‌ها با آب داغ و پهن کردن آنها در آفتاب، میکروب باقی‌مانده روی آنها را از بین می‌برد. علاوه‌براین، لباس‌هایی که رطوبت را در خود نگه نمی‌دارند، نیز در جلوگیری از رشد میکروب و باکتری موثر هستند.
• تمیز کردن دهان کودک نیز می‌تواند از بروز برفک دهانی جلوگیری کند.
• استریل کردن وسایل نوزاد برای جلوگیری از انتقال عفونت به دهان نیز در پیشگیری از این مشکل موثر است.
• درمان به موقع عفونت‌های زمینه‌ای و بیماری‌های زمینه‌ای مختلف، یک گام موثر در جلوگیری از ایجاد برفک دهانی در نوزاد است.

کاهش مصرف شکر در رژیم غذایی مادر، برای جلوگیری از رشد مخمر کاندیدا نیز در پیشگیری از برفک دهان کودکان موثر است. هم‌چنین، انگشت آلوده خود کودک می‌تواند یک عامل ابتلا به برفک دهانی باشد. بنابراین، جلوگیری از مکیدن انگشت شست در کودک برای پیشگیری از بروز این مشکل موثر است.

برای درمان برفک دهان نوزاد و کودک به چه دکتری باید مراجعه کنیم؟

برای درمان برفک دهان نوزاد باید به دکتر کودکان مراجعه کنید. پزشک برای تشخیص برفک دهان کودکان بررسی و آزمایش‌های لازم را انجام می‌دهد. سپس، برای درمان برفک دهان نوزاد، از روش‌های مختلف دارویی می‌تواند استفاده کند. دقت داشته باشید که زمانی که برفک دهان نوزاد شدید است، حتما باید به دکتر متخصص مراجعه و از درمان‌های خودسرانه پرهیز کنید. درضمن، در نظر داشته باشید که ممکن است این عفونت در اثر شیردهی به مادر نیز منتقل شده باشد. بنابراین، مهم است که هم‌زمان با درمان برفک دهانی در کودک، مادر نیز در صورت ابتلا برای درمان اقدام کند. این کار باعث جلوگیری از انتقال مجدد عفونت برفک به دهان نوزاد در حین شیردهی می‌شود.

برای ثبت نوبت بهترین متخصص اطفال در شهر خودتان، می‌توانید به سایت پزشکی دکتردکتر مراجعه کنید.

منابع:

nhs.uk
kingstonhospital.nhs.uk
healthline.com
mountsinai.org

سوالات متداول برفک دهان نوزاد

برفک دهان نوزاد درد دارد؟
برفک دهان نوزاد معمولا درد خفیفی دارد، اما با مکیدن شیر ممکن است باعث ناراحتی و بی‌قراری نوزاد شود.
آیا برفک دهان مسری است؟
بله این مشکل مسری است. عفونت قارچی برفک می‌تواند از فردی به فرد دیگر، ازجمله از مادر به نوزاد، منتقل شود.
برفک دهان نوزاد چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان بهبودی برفک دهان در نوزادان بسته به عوامل مختلفی شامل شدت عفونت، سیستم ایمنی و نوع درمان متفاوت است. به طور معمول، برفک دهان کودکان با درمان مناسب در فاصله یک تا دو هفته بهبود پیدا می‌کند.
آیا برفک دهان نوزاد خطرناک است؟
برفک دهان نوزاد معمولا خطرناک نیست، اما می‌تواند باعث ناراحتی و مشکل در شیر خوردن شود. در صورت شدید بودن برفک، حتما برای بررسی و درمان به موقع به پزشک اطفال مراجعه کنید.
چگونه می‌توان از برفک دهان نوزاد پیشگیری کرد؟
رعایت بهداشت دهان، استفاده از شیشه‌های تمیز، مصرف نکردن خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها و … می‌تواند در پیشگیری از برفک دهان کودکان موثر باشد.